14:57 / 17-06-2025
Katz Xamnəini hədələyir: “Axırın Səddamın axırı kimi olacaq”
14:47 / 17-06-2025
İlham Əliyevin Türkiyəyə səfəri gözlənilir
14:46 / 17-06-2025
İran nüvə silahı əldə edib? - ABŞ kəşfiyyatı son məlumatını paylaşıb - Foto
14:36 / 17-06-2025
"Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişib
14:32 / 17-06-2025
Azərbaycan əhalisi artıb
14:15 / 17-06-2025
Rusiya bütün təyyarələrini əsas aviabazadan çıxarıb
13:55 / 17-06-2025
Qazaxıstan və Azərbaycan Xəzərdə birgə hərbi təlimə başlayıb
13:51 / 17-06-2025
İlham Əliyev daha bir qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib
13:48 / 17-06-2025
Çinin 40-a yaxın vətəndaşı Azərbaycan vasitəsilə İrandan təxliyə olunub
13:26 / 17-06-2025
Professor: İranı beş yerə bölmək istəyirlər
13:01 / 17-06-2025
AYNA-nın tenderi ləğv olunub
12:54 / 17-06-2025
Sabah yağış yağacaq
12:50 / 17-06-2025
İki neft tankeri toqquşub
12:36 / 17-06-2025
Daha 1258 hektar ərazi minalardan təmizlənib
11:50 / 17-06-2025
İlham Əliyev Assambleya sədrini qəbul edib - Fotolar
11:42 / 17-06-2025
"Mossad"ın binası vurulub
11:24 / 17-06-2025
Xarici vətəndaşların İrandan Azərbaycan vasitəsiylə təxliyəsi davam edir
11:19 / 17-06-2025
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
10:51 / 17-06-2025
Vətəndaşları aldadan qadın saxlanılıb
10:32 / 17-06-2025
“Azərbaycan-Almaniya Dostluq Həftəsi” keçiriləcək - Fotolar
10:26 / 17-06-2025
“Fənərbaxça”nın prezidenti Bakıya gəlib
10:23 / 17-06-2025
HƏMAS Rusiyanı İsrailə təsir göstərməyə çağırır
10:22 / 17-06-2025
Nazirliyin keçmiş vəzifəli şəxslərinin məhkəməsi başlayıb
10:11 / 17-06-2025
Naxçıvan Aqrar Sığorta Fondu ləğv edilib
09:59 / 17-06-2025
"WhatsApp"da yenilik: reklamlar və pullu abunəliklər gəlir
09:53 / 17-06-2025
2025-ci ilin büdcəsinə dəyişikliklər olacaq? - Açıqlama
09:40 / 17-06-2025
İran nüvə silahları ilə bağlı müqavilədən çıxa bilər
09:21 / 17-06-2025
İsmayıllıda oğul atasını öldürüb
08:25 / 17-06-2025
Hakan Fidan Tiranada Vyosa Osmani ilə görüşüb
08:17 / 17-06-2025
Varşava preventiv tədbirlərə əl atır
08:07 / 14-06-2025

07:23 / 13-06-2025

17:06 / 13-06-2025

21:38 / 12-06-2025

18:49 / 13-06-2025

11:37 / 16-06-2025

17:43 / 13-06-2025

08:47 / 16-06-2025

17:51 / 12-06-2025

17:09 / 12-06-2025

09:27 / 13-06-2025

İranın Rusiyaya ixracatı Azərbaycandan asılıdır – Təhlil
Tarix: 19-10-2021 16:18 | Bölmə: Slayd

Son bir neçə gündə İran İslam Respublikasının rəsmiləri, Azərbaycan ərazisindən keçmədən Rusiyaya mal ixrac etmək üçün bir neçə alternativ plan açıqlayıblar. Bu planlar nə dərəcədə həyata keçirilə bilər?
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Deutsche Welle” təhlil dərc edib.
Alman nəşri yazır:
“Mehr” Xəbər Agentliyi oktyabrın 14-də yol və şəhərsalma nazirinin müavini Xeyrullah Xademinin bununla əlaqədar Ermənistana səfər etdiyi barədə məlumat yayıb. Həmçinin yollar və şəhərsalma nazirinin müavini, Limanlar və Dəniz Təşkilatının baş direktoru Məhəmməd Rastad şimal limanları ilə İran ixracatını və tranzit mallarını köçürməyə hazır olduqlarını bildirib.
Yol nazirinin müavini Əlireza Peymanpak oktyabrın 9-da bildirib ki, malların Azərbaycandan keçməklə Rusiyaya ixracı üçün alternativ marşrutları aktivləşdirəcəyik. “Onlardan biri gələn ay ərzində aktivləşdiriləcək (Ermənistan), ikincisi isə dəniz marşrutudur”.
Tehran və Bakı hökumətləri arasındakı siyasi gərginliyi, həmçinin Gorus-Qafan yolunun Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərindən keçən hissəsində Azərbaycan Respublikasının sərhədçiləri tərəfindən İran yük maşınlarından gömrük rüsumlarının tələb olunması nəzərə alınmaqla, bu niyyətlər gerçək olar bilərmi?
İran Gömrük İdarəsinin sözçüsü Seyyid Ruhullah Teyfi iyulun 20-də İranın Rusiyaya 504.575.000 ABŞ dolları dəyərində 1.551.000 ton mal ixrac etdiyini, bunun 57 faizinin Rusiyaya Azərbaycan vasitəsilə ixrac edildiyini açıqlayıb.
Teyfi bildirib ki, İranın ötən il Rusiyaya ixrac etdiyi ümumi məhsulun 34 faizi Astara və Biləsvar sərhəd-keçid məntəqələri vasitəsilə Azərbaycana daxil olub və Azərbaycanın yolları ilə Rusiya ilə sərhəddə yerləşən Samur keçidinə çatıb.
İranın Rusiyaya ixracının 23 faizi Azərbaycan Respublikasının dəmir yolları vasitəsilə həyata keçirilib. İxracatın 42 faizi isə Xəzər dənizi vasitəsilə baş tutub. Beləliklə, İranın Rusiyaya ixracında Ermənistanın payı cəmi 1 faiz təşkil edib.
Ermənistanın İrana Rusiyaya ixrac etdiyi ümumi ixracda 1 faiz paya sahib olmasının səbəbi ölkənin malların tranziti üçün uyğun tutum və şəraitə malik yolların yoxluğu, digər tərəfdən, malların ixracı üçün şimal istiqamətində dəmir yolu xətlərinin olmamasıdır.
Bunu Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan oktyabrın 14-də Müstəqil Dövlətlər Birliyinin sammitində - azərbaycanlı və rusiyalı həmkarlarının da iştirak etdiyi tədbirdə - bildirib.
İkinci məqam ondan ibarətdir ki, Ermənistanın özünün Rusiya ilə ümumi sərhədi yoxdur, İran yük maşınları Ermənistan və Gürcüstandan keçərək Rusiyanın Dağıstan ərazisinə daxil olmalıdır. Bu marşrut Azərbaycandan Rusiya sərhədinə gedən marşrutdan iki dəfə uzundur.
Son 20 ildə Ermənistan ölkənin cənub sərhədini Gürcüstanla birləşdirmək üçün 3,2 milyard dollarlıq layihə planlaşdırmışdı, lakin indiyədək heç bir investisiya qoyulmayıb. Ermənistanın dağlıq ərazisi nəzərə alınmaqla, layihənin icrasının 6 ildən çox çəkəcəyi ehtimal olunur.
Digər tərəfdən, son 10 ildə İran cəmi 1 milyard dollar sərmayə tələb edən 167 kilometrlik Rəşt-Astara dəmir yolunun tikintisinə başlaya bilməyib. Milli dəmir yollarını Ermənistana uzatmaq üçün Tehran bu dəmir yolunun uzunluğunu iki dəfədən çox artırmalıdır.
Qeyd edildiyi kimi, İran keçən il Rusiyaya ixracatının 42 faizini Xəzər dənizi ilə həyata keçirib. Lakin yollar və şəhərsalma nazirinin müavini Xeyrullah Xademi də daxil olmaqla, İran rəsmiləri Xəzər dənizində dəniz tranzit qabiliyyətini artırmaq üçün "çoxsaylı maneələr" görürlər.
O, İranda bərə gəmilərin olmamasını İranın Xəzər dənizində dəniz tranzitinə mane olan əsas maneələrdən biri kimi xarakterizə edib. Bərə gəmiləri ilə yük maşınlarını Rusiya sahillərinə aparmaq imkanı var. Peymanpak da Xəzər dənizində dəniz tranzitini artırmaq üçün ən böyük maneə olaraq İran yük gəmilərinin olmamasını göstərib, yeni gəmilərin alınacağını və ya gəmilərin başqa ölkələrdən kirayə götürülməli olduğunu deyib.
İran Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi Şirkətinin Xəzər dənizində təxminən 22 gəmisi, üstəlik hər biri min ilə beş min ton arasında olan 10 özəl sektor gəmisi var. Beləliklə, Xəzər dənizindəki İran gəmilərinin sayı çox azdır, həm də onlar kiçik gəmilərdir.
204 gəmisi olan Azərbaycan ən böyük donanmaya malikdir və yeri gəlmişkən, Xəzər dənizində dəniz tranzitinin çox hissəsi Azərbaycan gəmiləri tərəfindən həyata keçirilir. Bütün Xəzəryanı dövlətlər Azərbaycanın yük gəmilərinin imkanlarından istifadə edirlər. Müstəqillikdən əvvəl ölkə həm də Sovet İttifaqının Xəzər dənizindəki donanmasının mərkəzi idi.
X. Xademinin qeyd etdiyi ikinci problem Rusiyanın Həştərxan limanının dərinliyidir. Bu limandakı suyun dərinliyi cəmi 5 metrdir və nəinki iri, hətta orta ölçülü gəmilər oraya lövbər ata bilmir. Həm də payızın ortalarından yazın ortalarına qədər bu ərazidə dəniz suyu donur.
Mahaçqala İran gəmilərini bütün il ərzində qəbul edə biləcək yeganə limandır. Amma məsələ ondadır ki, Xəzər dənizinin bu hissəsinə də çox kiçik gəmilər girə bilmir.
Azərbaycanla İran arasında siyasi gərginlik yeni deyil və çox güman ki, yaxın bir neçə həftə ərzində azalacaq. Məsələ burasındadır ki, İran son üç ildə Azərbaycanın tranzit infrastrukturuna müraciət edərək Rusiyaya ixracatını 2 dəfə artırıb və malların tranzitinin davam etməsinin pozulması 550 milyon dollarlıq bazarı İranın nəzarətindən çıxara bilər.
Digər tərəfdən, İranın ötən il Azərbaycana ixracı 380 milyon dollardan çox idi ki, bu da əhəmiyyətli rəqəmdir.
Əhmədinejadın ikinci dönəmində, yəni əvvəlki gərginlik dövründə İranın Azərbaycana ixracı cəmi bir il ərzində yarıyacan azalıb və son on ilin əvvəlində 200 milyon dolların altına düşüb. Son səkkiz ildə İran yenidən böyük səy və addım-addım Azərbaycana ixracını artırıb və bu bazarı yenidən itirmək riski çox yüksəkdir.
Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş əraziləri bərpa etmək üçün 20 milyard dollarlıq planı var. İranın Azərbaycana ən vacib ixracatı hələ də tikinti materialları və mühəndis kadrları ola bilər. Gərginliyin artması İranı 20 milyard dollarlıq layihədə iştirakdan məhrum edə bilər.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-10-2021 16:18 | Bölmə: Slayd

Son bir neçə gündə İran İslam Respublikasının rəsmiləri, Azərbaycan ərazisindən keçmədən Rusiyaya mal ixrac etmək üçün bir neçə alternativ plan açıqlayıblar. Bu planlar nə dərəcədə həyata keçirilə bilər?
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Deutsche Welle” təhlil dərc edib.
Alman nəşri yazır:
“Mehr” Xəbər Agentliyi oktyabrın 14-də yol və şəhərsalma nazirinin müavini Xeyrullah Xademinin bununla əlaqədar Ermənistana səfər etdiyi barədə məlumat yayıb. Həmçinin yollar və şəhərsalma nazirinin müavini, Limanlar və Dəniz Təşkilatının baş direktoru Məhəmməd Rastad şimal limanları ilə İran ixracatını və tranzit mallarını köçürməyə hazır olduqlarını bildirib.
Yol nazirinin müavini Əlireza Peymanpak oktyabrın 9-da bildirib ki, malların Azərbaycandan keçməklə Rusiyaya ixracı üçün alternativ marşrutları aktivləşdirəcəyik. “Onlardan biri gələn ay ərzində aktivləşdiriləcək (Ermənistan), ikincisi isə dəniz marşrutudur”.
Tehran və Bakı hökumətləri arasındakı siyasi gərginliyi, həmçinin Gorus-Qafan yolunun Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərindən keçən hissəsində Azərbaycan Respublikasının sərhədçiləri tərəfindən İran yük maşınlarından gömrük rüsumlarının tələb olunması nəzərə alınmaqla, bu niyyətlər gerçək olar bilərmi?
İran Gömrük İdarəsinin sözçüsü Seyyid Ruhullah Teyfi iyulun 20-də İranın Rusiyaya 504.575.000 ABŞ dolları dəyərində 1.551.000 ton mal ixrac etdiyini, bunun 57 faizinin Rusiyaya Azərbaycan vasitəsilə ixrac edildiyini açıqlayıb.
Teyfi bildirib ki, İranın ötən il Rusiyaya ixrac etdiyi ümumi məhsulun 34 faizi Astara və Biləsvar sərhəd-keçid məntəqələri vasitəsilə Azərbaycana daxil olub və Azərbaycanın yolları ilə Rusiya ilə sərhəddə yerləşən Samur keçidinə çatıb.
İranın Rusiyaya ixracının 23 faizi Azərbaycan Respublikasının dəmir yolları vasitəsilə həyata keçirilib. İxracatın 42 faizi isə Xəzər dənizi vasitəsilə baş tutub. Beləliklə, İranın Rusiyaya ixracında Ermənistanın payı cəmi 1 faiz təşkil edib.
Ermənistanın İrana Rusiyaya ixrac etdiyi ümumi ixracda 1 faiz paya sahib olmasının səbəbi ölkənin malların tranziti üçün uyğun tutum və şəraitə malik yolların yoxluğu, digər tərəfdən, malların ixracı üçün şimal istiqamətində dəmir yolu xətlərinin olmamasıdır.
Bunu Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan oktyabrın 14-də Müstəqil Dövlətlər Birliyinin sammitində - azərbaycanlı və rusiyalı həmkarlarının da iştirak etdiyi tədbirdə - bildirib.
İkinci məqam ondan ibarətdir ki, Ermənistanın özünün Rusiya ilə ümumi sərhədi yoxdur, İran yük maşınları Ermənistan və Gürcüstandan keçərək Rusiyanın Dağıstan ərazisinə daxil olmalıdır. Bu marşrut Azərbaycandan Rusiya sərhədinə gedən marşrutdan iki dəfə uzundur.
Son 20 ildə Ermənistan ölkənin cənub sərhədini Gürcüstanla birləşdirmək üçün 3,2 milyard dollarlıq layihə planlaşdırmışdı, lakin indiyədək heç bir investisiya qoyulmayıb. Ermənistanın dağlıq ərazisi nəzərə alınmaqla, layihənin icrasının 6 ildən çox çəkəcəyi ehtimal olunur.
Digər tərəfdən, son 10 ildə İran cəmi 1 milyard dollar sərmayə tələb edən 167 kilometrlik Rəşt-Astara dəmir yolunun tikintisinə başlaya bilməyib. Milli dəmir yollarını Ermənistana uzatmaq üçün Tehran bu dəmir yolunun uzunluğunu iki dəfədən çox artırmalıdır.
Qeyd edildiyi kimi, İran keçən il Rusiyaya ixracatının 42 faizini Xəzər dənizi ilə həyata keçirib. Lakin yollar və şəhərsalma nazirinin müavini Xeyrullah Xademi də daxil olmaqla, İran rəsmiləri Xəzər dənizində dəniz tranzit qabiliyyətini artırmaq üçün "çoxsaylı maneələr" görürlər.
O, İranda bərə gəmilərin olmamasını İranın Xəzər dənizində dəniz tranzitinə mane olan əsas maneələrdən biri kimi xarakterizə edib. Bərə gəmiləri ilə yük maşınlarını Rusiya sahillərinə aparmaq imkanı var. Peymanpak da Xəzər dənizində dəniz tranzitini artırmaq üçün ən böyük maneə olaraq İran yük gəmilərinin olmamasını göstərib, yeni gəmilərin alınacağını və ya gəmilərin başqa ölkələrdən kirayə götürülməli olduğunu deyib.
İran Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi Şirkətinin Xəzər dənizində təxminən 22 gəmisi, üstəlik hər biri min ilə beş min ton arasında olan 10 özəl sektor gəmisi var. Beləliklə, Xəzər dənizindəki İran gəmilərinin sayı çox azdır, həm də onlar kiçik gəmilərdir.
204 gəmisi olan Azərbaycan ən böyük donanmaya malikdir və yeri gəlmişkən, Xəzər dənizində dəniz tranzitinin çox hissəsi Azərbaycan gəmiləri tərəfindən həyata keçirilir. Bütün Xəzəryanı dövlətlər Azərbaycanın yük gəmilərinin imkanlarından istifadə edirlər. Müstəqillikdən əvvəl ölkə həm də Sovet İttifaqının Xəzər dənizindəki donanmasının mərkəzi idi.
X. Xademinin qeyd etdiyi ikinci problem Rusiyanın Həştərxan limanının dərinliyidir. Bu limandakı suyun dərinliyi cəmi 5 metrdir və nəinki iri, hətta orta ölçülü gəmilər oraya lövbər ata bilmir. Həm də payızın ortalarından yazın ortalarına qədər bu ərazidə dəniz suyu donur.
Mahaçqala İran gəmilərini bütün il ərzində qəbul edə biləcək yeganə limandır. Amma məsələ ondadır ki, Xəzər dənizinin bu hissəsinə də çox kiçik gəmilər girə bilmir.
Azərbaycanla İran arasında siyasi gərginlik yeni deyil və çox güman ki, yaxın bir neçə həftə ərzində azalacaq. Məsələ burasındadır ki, İran son üç ildə Azərbaycanın tranzit infrastrukturuna müraciət edərək Rusiyaya ixracatını 2 dəfə artırıb və malların tranzitinin davam etməsinin pozulması 550 milyon dollarlıq bazarı İranın nəzarətindən çıxara bilər.
Digər tərəfdən, İranın ötən il Azərbaycana ixracı 380 milyon dollardan çox idi ki, bu da əhəmiyyətli rəqəmdir.
Əhmədinejadın ikinci dönəmində, yəni əvvəlki gərginlik dövründə İranın Azərbaycana ixracı cəmi bir il ərzində yarıyacan azalıb və son on ilin əvvəlində 200 milyon dolların altına düşüb. Son səkkiz ildə İran yenidən böyük səy və addım-addım Azərbaycana ixracını artırıb və bu bazarı yenidən itirmək riski çox yüksəkdir.
Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş əraziləri bərpa etmək üçün 20 milyard dollarlıq planı var. İranın Azərbaycana ən vacib ixracatı hələ də tikinti materialları və mühəndis kadrları ola bilər. Gərginliyin artması İranı 20 milyard dollarlıq layihədə iştirakdan məhrum edə bilər.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 14:15
Rusiya bütün təyyarələrini əsas aviabazadan çıxarıb
Bu gün, 13:26
Professor: İranı beş yerə bölmək istəyirlər
Bu gün, 11:50
İlham Əliyev Assambleya sədrini qəbul edib - Fotolar
Bu gün, 11:19
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
Bu gün, 08:11
Vaşinqton Tehranla danışıqlara tələsir
Bu gün, 07:02
Tramp sakinləri Tehranı təcili tərk etməyə çağırır
Dünən, 20:27
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
Dünən, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
Dünən, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
Dünən, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)