Dudayevin Rusiya-Ukrayna məsələsi ilə bağlı proqnozları təsdiqlənir
Tarix: 19-04-2022 13:02 | Bölmə: Slayd
Dudayevin Rusiya-Ukrayna məsələsi ilə bağlı proqnozları təsdiqlənir

Sovet İttifaqının dağılması zamanı müstəqillik uğrunda mübarizəyə başlayan Çeçenistanın ilk prezidenti Cövhər Dudayev 1996-cı il aprel ayının 21-də öldürülsə də, onun haqqında müxtəlif yazılar yenə işıq üzü görür. Amma indi - 2022-ci ilin aprel ayının 19-da Rusiya-Ukrayna savaşının 55-ci günündə - məlum olub ki, hələ 20 il əvvəl Dudayev belə bir müharibəni proqnozlaşdırmış.

Reyting.az
xatırladır ki, SSRİ dasğıldıqdan sonra 326-cı Ternopil ağır bombardmançı diviziyası Estoniyadan çıxarılıb. Həmin diviziyada xidmət edən və 1987-ci ildə general rütbəsi almış C. Dudayev bundan sonra təqaüdə çıxıb. Elə həmin il Dudayev Qroznıya qayıdıb və siyasətlə məşğul olmağa başlayıb.

1990-cı il noyabrın 23-də o, Çeçen Xalqları Milli Konqresinin ideoloqları Zəlimxan Yandarbiyev və Mövladi Uduqovun dəvəti ilə Birinci Çeçen Milli Konqresinə gəlib və iki gündən sonra onun icraiyyə komitəsinin sədri seçilib. Noyabrın 27-də icraiyyə komitəsinin üzvləri yekdilliklə Çeçenistan Respublikasının yaradılması və suverenliyi haqqında bəyannamə qəbul ediblər.

Moskvada dövlət çevrilişinə cəhddən sonra Milli Konqres buna qarşı çıxıb və 4 sentyabr 1991-ci ildə mitinqdən sonra Dudayev yerli parlamentin buraxıldığını elan edib. İki gün sonra etirazçılar və Milli Konqresin mühafizəçiləri Şuranın binasını ələ keçirib. Həmin il sentyabrın 27-də prezident və parlament seçkiləri keçirilib və Dudayev Çeçenistan prezidenti seçilib.

1991-ci il oktyabrın 8-də Rusiya Federasiyasının parlamenti ləğv edilmiş Çeçenistan parlamentini qanuni hakimiyyət orqanı kimi tanıyıb. 1 noyabr 1991-ci ildə Dudayev Çeçenistan Respublikasının suverenliyini elan edən ilk fərmanını imzalayıb. Əvəzində 7 noyabr 1991-ci ildə Rusiya prezidenti Boris Yeltsin Çeçenistanda fövqəladə vəziyyət elan edib. Lakin o zaman Rusiyanın ali qanunverici orqanının əksər deputatları Yeltsinə qarşı olduqlarından, onun fərmanı parlamentdə təsdiqlənməyib.

Dudayev Moskva rəhbərliyi ilə danışıqlar masası arxasında oturmağa bir şərtlə razılaşıb ki, Çeçenistanın müstəqilliyini tanısınlar. Amma onun bu istəyi reallaşmayıb. 1994-cü il dekabrın 11-də Rusiya Federasiyası ilə Çeçenistan İçkeriya Respublikası arasında müharibə başlayıb. Qroznıdan geri çəkildikdən sonra Dudayevin qərargahı dağ kəndində, İçkeriya hərbi prokuroru Maqomed Janiyevin evində yerləşib.

Məlumata görə, Cövhər Dudayevə sui-qəsd əmrini Rusiya prezidenti Boris Yeltsin şəxsən verib.

1996-cı il aprelin 21-də Rusiya Federal Əks-kəşfiyyat Xidmətinin əməkdaşları Dudayevin telefonunun peyk siqnalını ələ keçirib və dərhal raketlə silahlanan iki “Su-25” təyyarəsi havaya qaldırılıb. Dudayev Rusiya Dövlət Dumasının deputatı Konstantin Borovla telefon danışığı zamanı raket partlaması nəticəsində həlak olub. Maqomed Janiyev də onunla birlikdə həyatını itirib.

Maraqlıdır ki, 2017-ci ilin avqustunda “YouTube”-də Dudayevin 1995-ci ildə lentə alınmış, indiyə qədər naməlum olan müsahibəsi ortaya çıxıb. Dudayev müsahibəsində təkcə Çeçenistan-Rusiya münasibətlərdən danışmır, həm də Rusiyanın Ukrayna ilə müharibəsi və Krımı ələ keçirməyə cəhd edəcəyini proqnozlaşdırır.

Dudayev müsahibəsində deyir:

“Rusiyanın Çeçenistana münasibətini dəyişmək üçün bütün Rusiyanı dəyişmək lazımdır. Bu, kortəbii bir hadisə deyil. Bu planın necə hazırlandığına baxın. Mən artıq çox yaxşı bilirəm ki, hərbi baxımdan Baş Qərargah, Duma, Federasiya Şurası, icra hakimiyyəti, hüquq-mühafizə orqanları, xüsusi xidmət orqanlarından tutmuş silahlı qüvvələrə qədər bütün hakimiyyətin qolları ilə əməkdaşlıq edərək belə bir cəmiyyəti planlaşdırırlar. Bu, illərlə planlaşdırılıb. Çeçenistan sadəcə amildir, sonra Qafqaz, sonra Baltikyanı ölkələr, sonra Orta Asiya gələcək. Çalışırlar ki, Acarıstan, Abxaziya, Qarabağ, Dağıstan tamamilə rus qoşunlarının Qafqazda mövcudluğunun yurisdiksiyasına keçsin. Həmçinin Uzaq Şimaldan, Uzaq Şərqdən, Uraldan, Sibirdən insanları burada yerləşdirmək istəyirlər”.

Onun sözlərinə görə, Rusiya demoqrafik vəziyyəti dəyişdirmək, dağıstanlıları və başqalarını Xəzər sahilindən dağlara köçürmək, qafqazlıları Qafqazsız qoymaq planı üzərində işləyirlər.

“Və sonra - Krım. Çeçenistandakı kampaniya sona çatırdı, bütün bu qoşunlar Krıma köçməli idi. Litvada və Belarusiyada Kalininqrad vilayətinə gedən dəhliz getməyə yeri olmayan rus qoşunları tərəfindən işğal olunub. Ora gedin, fəth edin və orada yeyin, talayın, təcavüz edin, öldürün, talan edin və yaşayın”,- Dudayev fikirlərini davam edərkən deyib. Və əlavə edir: “Orta Asiyada Qazaxıstan və Qırğızıstan yeni Rusiyaya müstəmləkə kimi daxil edilməlidir. Əlbəttə, Rusiyada planlar əvvəllər böyük və iştaha açıq idi, lakin Əfqanıstanda bitdi. Beləcə, Əfqanıstana qaçıb iştahlarını bir az azaldıblar. Onlar Əfqanıstanda “yandıqda” isə siyasətlərini dəyişmək, Avropanı, ideoloqları və siyasətçiləri öz tərəflərinə cəlb etmək qərarına gəldilər. Hind okeanına, Yaxın Şərqə, Boğaza, Qırmızı dənizə qədər güclənmək, sonra da Avropaya çönmək istəyirlər”.

Dudayev hələ o zaman proqnozlaşdırıb ki, Krımda qırğın olacaq: “Ukrayna Rusiya ilə barışmaz məsələdə toqquşacaq. Nə qədər ki, Rusiya var, heç vaxt öz ambissiyalarından əl çəkməyəcək. İndi onlar Ukraynanı və Belarusiyanı yenidən gücləndirmək üçün köhnə günlərdə olduğu kimi - bu brend altında slavyan dilini qaldırmaq istəyirlər”.

Dudayevin daha bir maraqlı yanaşması belə olub: “Hazırda siyasətçilər və ideoloqlar üçüncü yolu seçməyə çalışırlar – bu, slavyanlaşmadır, slavyan əsasında birləşmədir. Bu da işləməyəcək, çünki slavyanlaşmanın əsas komponenti olan ukraynalılar heç vaxt ruslaşma və rusizmi qəbul etməyəcəklər”.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər