Qarant dövlətlərin “klubunu” balanslaşdırmağa çalışırlar
Tarix: 22-04-2022 12:30 | Bölmə: Slayd
Qarant dövlətlərin “klubunu” balanslaşdırmağa çalışırlar

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin MDB üzrə ikinci departamentinin direktoru Aleksey Polişçuk bildirib ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvlərindən ibarət “beşlik” Ukrayna üçün qarant dövlətlər institutunun əsası ola bilər. Moskva Minskin də Kiyevlə imzalanan sazişlərin iştirakçıları sırasına daxil edilməsini dəstəkləyib. Rusiya XIN-nin fikrincə, bu, qarant dövlətlərin “klubu” daxilində balansı təmin edəcək.

Mütəxəssislər bu yanaşmanı məntiqli sayırlar. Onlar danışıqlar prosesində Ukraynanın rusdilli əhalisinin hüquqları ilə bağlı məsələləri müəyyən etməyə çağırıblar. Eyni zamanda, Moskva artıq Pasxa barışığı təklifi ilə münaqişəni balanslaşdırılmış şəkildə həll edə bilib.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

BMT Təhlükəsizlik Şurasının beş daimi üzvü - Rusiya, Çin, Böyük Britaniya, ABŞ, Fransa Ukrayna üçün qarant dövlətlər institutunun əsasını təşkil edə bilər. Bunu Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin MDB-nin ikinci departamentinin direktoru Aleksey Polişçuk bildirib. Onun sözlərinə görə, Rusiya və Ukrayna nümayəndələri arasında danışıqlar demək olar ki, hər gün videoformatda davam edir. Danışıqçılar Ukraynanın neytral, qeyri-blok və qeyri-nüvə statusu ilə yanaşı, onun demilitarizasiyasını və denazifikasiyasını təmin etməklə yanaşı, Ukrayna tərəfinə bir sıra ölkələrdən təhlükəsizlik zəmanətlərinin verilməsi məsələlərini də müzakirə edirlər. Diplomatın etiraf etdiyi “beşlik”lə yanaşı, digər “variantlar” da istisna olunmur. Xüsusilə, bu variant əvvəllər danışıqlar platformasını tərəflərə təqdim edən Belarus üçün nəzərdə tutulub. Moskva Minski gələcək sazişlərin iştirakçısı və qarant dövlətlərdən biri kimi daxil etməkdə israrlıdır. "Bu, belə ölkələrin "klubunda" tarazlığı təmin edəcək", - diplomat bildirib.

“Ən mötəbər dünya orqanı olan BMT Təhlükəsizlik Şurası üzvlərinin Ukraynanın suverenliyinə və neytrallığına zəmanət verən arbitr ola bilməsi tamamilə məntiqlidir”, - deyə Rusiya XİN-nin Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun ( MQİMO) Avro-Asiya Araşdırmaları Mərkəzinin direktoru İvan Safrançuk NG-yə bildirib.

İ. Safrançuk xatırladıb ki, son bir ay ərzində Ukrayna nümayəndələri bir çox dövlətləri mümkün təhlükəsizlik qarantları adlandırıblar. “Bu baxımdan Minskin bu məsələdə öz mövqeyini bildirmək istəyi haqlı görünür. Ümumiyyətlə, o, Avropanın təhlükəsizlik problemlərinin müzakirəsində daha çox iştirak etməlidir. Əgər NATO ölkələrinin bu məsələlərdə səsi varsa, o zaman Rusiyanın müttəfiqi olan Belarusda niyə söz yoxdur?”

Eyni zamanda, Safrançuk qeyd edib ki, Ukrayna tərəfi təhlükəsizlik təminatları məsələsini elə inkişaf etdirməyə çalışır ki, bu, Vaşinqton müqaviləsinin 5-ci maddəsinə bənzəyir, bir NATO ölkəsinə hücum kimi tanınır. “Görünən odur ki, Kiyev öz maraqlarına uyğun hansısa blok yaratmaq arzusundadır. Amma bunun neytral statusla bağlı beynəlxalq təhlükəsizlik zəmanətləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur”, - deyə ekspert bildirib.

O, həmçinin rus və rusdilli əhalinin hüquqlarının təmin edilməsi ilə bağlı problemlərin Ukrayna nümayəndələri ilə danışıqlar prosesinin gedişində ayrıca təyin edilməsinin zəruriliyini də şərh edib. Onun təklifinə görə, bu, Ukraynanın denazifikasiyası məsələsinin tərkib hissəsi kimi müzakirə olunsun. “Bu hesabla hansı razılaşmaların ola biləcəyini təsəvvür etmək hələ də çətin olsa da”, - Safrançuk əlavə edib.

Amma görünür, danışıq aparanların açıq bəyanatlarında indiyədək qeyd olunmayan məsələlər hələ də ayrıca bənd kimi qeyd edilməlidir. Axı, bir vaxtlar Donbassla uzunmüddətli münaqişənin əsas səbəblərindən biri də məhz onlar idi.

Bu arada, cümə axşamı Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoyqu prezident Vladimir Putinə Mariupolun azad edilməsi ilə bağlı hesabat verib. Onun sözlərinə görə, Ukrayna birləşmələrinin müqavimətinə baxmayaraq, 142 mindən çox vətəndaş şəhərdən təxliyə olunub, limanda olan bütün girovlar azad edilib. Mariupolun mühasirəsi zamanı AFU qruplaşmasının, xarici muzdluların sayı təxminən 8100 nəfər olub. Bu gün “Azovstal” metallurgiya zavodunun ərazisində 2000-dən çox yaraqlı mühasirəyə alınıb. Nazir bildirib ki, “Azovstal”da işləri başa çatdırmaq üçün Rusiya Silahlı Qüvvələrinə üç-dörd gün lazımdır.

Vladimir Putin Mariupoldakı “Azovstal” sənaye zonasına hücumu yersiz adlandırıb və onun ləğvini əmr edib. “Belə olan halda Rusiya Federasiyasının əsgər və zabitlərinin həyatını və sağlamlığını qorumaq barədə düşünmək daha zəruridir”, - prezident qeyd edib.

V. Putin sənaye zonasını “milçək uçmasın” deyə bağlamağı tövsiyə edib, həmçinin orada məskunlaşan ukraynalı hərbçilərə yenidən təslim olmağı, onlara həyat, layiqli müalicə və ehtiyacı olanlara tibbi xidmət göstərməyi təklif edib.

LXR rəhbərinin müşaviri Rodion Miroşnik həmin gün öz “Teleqram” kanalında “Bu, Rusiya Federasiyasının hərbi əməliyyatında əsas strategiyaya çevriləcək - lazımsız itki və dağıntıların qarşısını almaqla inamlı irəliləyişdir”, - yazıb. “Rusiyanın hərbi maşını durmadan qarşıya qoyulan tapşırığın yerinə yetirilməsinə doğru irəliləyir. Əgər Kiyevdə kimsə nəyəsə təsir etmək iqtidarındadırsa, Ukrayna vətəndaşlarının həyatını xilas etmək üçün öz yanaşmalarına yenidən baxmağa başlamağın vaxtı çatıb”, - deyə Miroşnik yekunlaşdırıb.

Bu yolda o, təklif olunan Pasxa barışığı nəticəsində Ukrayna hərbçilərinin yenidən qruplaşmaq və yenidən silahlanma imkanı əldə etməyəcəyi faktını müsbət qiymətləndirib.

Xatırladaq ki, belə bir fikri bu yaxınlarda BMT Baş katibi Antonio Quterreş səsləndirmişdi. O, Moskva və Kiyevi "Bir sıra humanitar dəhlizlərin açılması üçün Müqəddəs Həftədə, Pasxa bazar günündən Pasxa cümə gününə qədər dörd günlük humanitar fasilə verməyə" çağırıb. Eyni zamanda, Rusiya Federasiyasının BMT-dəki nümayəndəsinin birinci müavini Dmitri Polyanski əvvəlki təcrübəni nəzərə alaraq belə bir təklifə şübhə ilə yanaşıb. “Biz atəşkəs elan etdik, humanitar dəhlizlər elan etdik. Onlar ya Ukrayna tərəfindən istifadə edilməyib, ya da hansısa bədxah məqsədlər üçün istifadə edilib”, - Polyanski jurnalistlərə izahat verib.

Bu və ya digər şəkildə, yaxın bir neçə gün ərzində Ukrayna birləşmələrinin bloklandığı “Azovstal” sənaye zonasında hərbi əməliyyatlardan çəkinməklə Rusiya tərəfi təklif olunan Pasxa atəşkəsi ilə münaqişəni kifayət qədər balanslı şəkildə həll etdi. Üstəlik, əvvəllər Mariupolda Rusiya Müdafiə Nazirliyi dəfələrlə “sükut rejimi” elan edib və humanitar dəhlizlər açıb. Amma indiyədək bu dəhlizlərdən yalnız döyüş bölgəsində qalan mülki şəxslər çıxıblar.

Yeri gəlmişkən, cümə axşamı Ukrayna Baş nazirinin müavini İrina Vereşçuk dünya liderlərinə və beynəlxalq ictimaiyyətə "səyləri "Azovstal"a yönəltmək" xahişi ilə müraciət edib. “Orada 1000-ə yaxın mülki şəxs və 500 yaralı əsgər var. Onların hamısını bu gün “Azovstal”dan çıxarmaq lazımdır”, - Baş nazirin müavini öz “Telegram” kanalında yazıb və humanitar dəhlizin açılmasına çağırıb.

Ukrayna prezidentinin Aparat rəhbərinin müşaviri Mixail Podolyak Ukrayna tərəfinin Mariupolda danışıqların xüsusi raundunu ilkin şərt olmadan keçirməyə hazır olması barədə məlumat verib. “Biz Mariupolda “danışıqların xüsusi raundu”nu keçirməyə hazırıq. Bir-bir. İki-iki. Uşaqlarımızı, “Azov”u, hərbçiləri, mülki insanları, diriləri və yaralıları xilas etmək üçün”, - Podolyak bildirib.

İvan Safrançukun sözlərinə görə, belə bir təəssürat yaranır ki, Ukrayna qəsdən dünya ictimaiyyətinin diqqətini “Azovstal”a cəlb etməyə çalışır. “Çoxları hesab edir ki, Ukrayna təmsilçiləri oradan çox vacib birini, ola bilsin ki, əcnəbiləri çıxarmağa çalışırlar. Amma, məncə, məsələ həm də ondadır ki, Kiyev Donbass əməliyyatının tam şəkildə yerləşdirilməsini gecikdirməyə çalışır. Bu baxımdan, Rusiya Federasiyası Ali Baş Komandanının qərarı Ukraynanın planlarını puça çıxarmağa imkan verdi və “Azovstal”da “qanlı qırğın” mövzusunu təbliğ etməyə əsas vermədi. Eyni zamanda, ukraynalıların özləri də bu cür mövzulardan yayınmağı dayandırmalı və danışıqlar yolunun bir hissəsi kimi təkliflərin müzakirəsinə fokuslanmalıdırlar.

Əks halda, açıq şəkildə Donbassda Ukrayna qruplaşmasına qarşı əməliyyat tam gücü ilə baş verəcək. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski üçün əlamətdar çəngəl nə demək ola bilər”,- deyə Avro-Asiya Tədqiqatları Mərkəzinin direktoru yekunlaşdırıb.





Bölməyə aid digər xəbərlər