İran Rusiyanı sanksiyalara alışdıracaq
Tarix: 20-07-2022 14:29 | Bölmə: Slayd
İran Rusiyanı sanksiyalara alışdıracaq

Rusiya prezidenti Tehrana səfər edib. Orada o, İranın ali dini lideri Ayətullah Əli Xamenei və prezident İbrahim Rəisi, həmçinin Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla danışıqlar aparıb. Elan edilmiş müzakirə mövzuları Suriyadakı vəziyyət, taxıl ixracı və ikitərəfli əməkdaşlıqdır. Rusiya və İran beynəlxalq arenada mövqelərinin əsasən üst-üstə düşdüyünü və fərqlərdən daha çox oxşar cəhətlərə malik olduğunu nümayiş etdirməyə çalışıblar.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Rusiya prezidentinin səfəri “xüsusi əməliyyat” başlayandan bəri ikinci xarici səfərdir. Əvvəllər o, yalnız Aşqabada, 6-cı Xəzər sammitinə uçurdu. Təkcə bu, Rusiya hakimiyyətinin bu səfərə böyük əhəmiyyət verdiyini göstərirdi. Bundan əlavə, Putinin sonuncu dəfə dörd il əvvəl səfər etdiyi İranda onun 2020-ci ildə olması gözlənilirdi. Lakin pandemiya buna mane olub.

ABŞ Putinin hazırkı səfərinə də intriqa əlavə edib. “The New York Times” yazıb ki, Rusiya Rusiya ordusuna İran pilotsuz təyyarələri ilə təminat vermək üçün İranla prinsipial razılığa gəlib. ABŞ rəsmiləri bu barədə tez bir zamanda Tehranın ərəb geosiyasi rəqiblərini, o cümlədən Səudiyyə Ərəbistanını məlumatlandırdılar. Dövlət Departamentinin sözçüsü Ned Prays İranı dronların Rusiyaya təhvil veriləcəyi təqdirdə sanksiyalarla hədələyib. Düzdür, o, bu Rusiya-İran razılaşmasının İranla “nüvə sazişi”nin şərtlərinə qayıtmaq üzrə onsuz da dalana dirənmiş danışıqlar prosesinə təsir edib-etməyəcəyini dəqiqləşdirməyib. Məhz bu danışıqlar uğurlu olarsa, İrana qarşı ən ağrılı sanksiyaların aradan qaldırılmasına gətirib çıxaracaq, Tehranı indi ən çox narahat edir. Necə olursa-olsun, dronlarla bağlı razılaşma faktı nə İran Xarici İşlər Nazirliyi, nə də Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən rəsmən təsdiqlənib. Əksinə, həm Moskva, həm də Tehran bunun baş verdiyini inkar edir.

Rusiya liderinin səfərinin rəsmi səbəbi Suriyadır. Tehran çoxdan Rusiya, Türkiyə və İran liderlərinin iştirakı ilə Suriya nizamlanması üzrə Astana formatı sammitinin növbəti məkanı kimi seçilib. Əslində Suriya danışıqları prosesinin özü də son vaxtlar açıq şəkildə dalana dirənib. Beləliklə, Putinin Tehrana səfəri ərəfəsində Cenevrədə konstitusiya danışıqlarının növbəti raundu ləğv edilib. Ləğv edilməsinin təşəbbüskarı İsveçrənin anti-Rusiya sanksiyalarına qoşulmasından sonra bu ölkəni heç bir məsələdə neytral vasitəçi hesab etməyən Rusiya tərəfi olub. Bundan əvvəl Rusiya prezidentinin Suriya üzrə nümayəndəsi Aleksandr Lavrentyev danışıqların yeni raundu üçün mümkün yerlər kimi bir neçə ölkənin adını çəkmişdi: Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Bəhreyn, Qazaxıstan və Oman. Bütün bunlar təbii ki, “Astana üçlüyü” liderlərinin görüşlərində müzakirə obyektinə çevrilməyə bilməzdi.

Nəhayət, Türkiyənin Suriyada növbəti hərbi əməliyyat keçirmək niyyəti əlavə problem yaradır. Bu, Ərdoğanın dediyi kimi, Tell-Rifat və Mənbicdə və ola bilsin ki, Suriyanın kürd birləşmələrinin nəzarətində olan bəzi digər şəhərlərində baş tutacaq. İran buna qəti şəkildə qarşı çıxır. Çərşənbə axşamı Əli Xamenei deyib ki, Türkiyənin niyyəti bütün regiona zərər verə bilər. O, Suriyada gözlənilən əməliyyatla bağlı narazılığı barədə Türkiyə liderini şəxsən məlumatlandırıb. Necə olursa-olsun, Ərdoğan Tehranda nikbin idi və hətta bəyan etdi ki, “Astana üçlüyü”nün sammiti Suriyada bütün sülh prosesini yenidən qiymətləndirməyə kömək edəcək. Lakin onun Putinlə şəxsi danışıqlarının gündəmi təkcə bu ölkə ilə bağlı məsələlərlə məhdudlaşmır. Rusiya Federasiyası Prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakovun təsdiq etdiyi kimi, hər iki lider Tehranda Ukrayna taxılının ixracı məsələsini müzakirə etməyi planlaşdırıblar. Ötən həftə İstanbulda Rusiya Federasiyası, Türkiyə, Ukrayna, eləcə də BMT nümayəndələri danışıqlar aparıb. Gözlənildiyi kimi, iyulun 20-21-də Ukrayna limanlarından taxılın daşınması şərtlərini müəyyən edən “Qara dəniz təşəbbüsü” sənədi hazır olacaq.

Rusiya lideri Tehranda da nikbinlik nümayiş etdirib. “Biz beynəlxalq təhlükəsizlik məsələlərində əməkdaşlığımızı gücləndiririk. Biz Suriya böhranının həllinə mühüm töhfə veririk”, - deyə Putin Rəisi ilə görüşdən əvvəl bildirib. Rusiya Federasiyasının Prezidenti iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin nəzərəçarpacaq dərəcədə artdığını da qeyd edib. Və Rəisi də öz növbəsində Putinin səfərinin “həm regional, həm də beynəlxalq gündəmdə olan” məsələlər baxımından iki ölkə arasında münasibətlərin inkişafında “dönüş nöqtəsi” olacağına ümid etdiyini bildirib.




Bölməyə aid digər xəbərlər