Tehran sammiti Ağ Evi qıcıqlandırıb
Tarix: 21-07-2022 16:34 | Bölmə: Slayd
Tehran sammiti Ağ Evi qıcıqlandırıb

ABŞ prezidenti Cozef Baydenin administrasiyası dolayı yolla “nüvə sazişi”nin bərpası üzrə dialoq apardığı İrana münasibətini sərtləşdirir. İslam Respublikası bu həftə iki xarici lideri – prezidentlər Vladimir Putin və Rəcəb Tayyib Ərdoğanı qəbul etdikdən sonra Dövlət Departamenti öz hakimiyyətini seçim etməyə çağırıb:

Qərbin sanksiyalarını ləğv etmək və ya "Rusiyadan asılı olmaq". Vaşinqtonun birmənalı şəkildə təzyiq vasitələrinə eyham vurmasına baxmayaraq, ekspertlər sanksiya alətlərinin hüdudlarından danışırlar.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

ABŞ-ın İran üzrə xüsusi nümayəndəsi Robert Malli qəti açıqlamalar verib. CNN telekanalında Moskva, Tehran və Ankara arasında keçirilən üçtərəfli sammitin nəticələrini şərh edən diplomat qeyd edib ki, İslam Respublikası “özü beynəlxalq təcriddə olan Rusiyadan nisbi asılılıq mövqeyi seçə bilər” və ya “qonşuları, Avropa və dünyanın qalan hissəsi ilə normal iqtisadi əlaqələrə arxalana bilər”.

Malli qeyd edib ki, Yaxın Şərq ölkəsi üçün 2015-ci ilin “nüvə sazişi” olan Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planının (JCPOA) bərpası üzrə danışıqlara qayıtmağın vaxtı çatıb. Bu dialoqdan imtina İranın “Rusiyaya üz tutmalı” olacağı anlamına gələcək.

Xüsusi nümayəndə vurğulayıb ki, hər gün gecikmə sazişin bağlanmasını çətinləşdirir. Bu ilin martında Tehranın İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) ABŞ-ın xarici terror təşkilatları siyahısından çıxarılması ilə bağlı sırf siyasi tələbdə israr etməsi fonunda danışıqlar dayandırılıb. Bu aylar ərzində Amerika tərəfi “status” məsələsinin müxtəlif konfiqurasiyalı variantı üzərində işləyirdi, iranlılar isə regional nəşrlərdə öz qeyri-rəsmi şərhlərinə əsasən, hətta tələblər zolağının aşağı salınmasına nail olublar. Amma hələ ki, danışıqları canlandırmaq mümkün olmayıb. Hətta Qətərin vasitəçiliyi belə, heç bir effekt verməyib.

Malli ilə eyni vaxtda Dövlət Departamentinin sözçüsü Ned Prays JCPOA haqqında danışaraq bildirib ki, Vaşinqton Tehranın sazişin bağlanması ilə bağlı niyyətlərinin ciddiliyini müəyyən etməyə çalışır.

Diplomat brifinqdə deyib: "Əgər İran bunu etməyəcəyini açıq şəkildə bildirsə və gözlənilən razılaşma İranın nüvə proqramında irəliləyişi ilə sarsılacaqsa, biz başqa yol tutacağıq".

O əlavə edib: “Biz uzun müddətdir ki, müttəfiqlərimizi və tərəfdaşlarımızı JCPOA-ya alternativlərin müzakirəsinə cəlb edirik. Biz bu müzakirələri davam etdirəcəyik, çünki biz hər gün sadəcə vaxtı qeyd etmirik - ayaqlarımızın altında yer itiririk”.

Prays deyib ki, İranın hərəkətləri onun JCPOA-da maraqlı olmadığına işarədir.

Qeyd edək ki, Tehranda keçirilən üçtərəfli sammit həm də ona görə cəlbedici olub ki, Qərb və Yaxın Şərq nəşrləri bunu Baydenin prezident kimi regiona bu yaxınlarda etdiyi ilk səfərinə əksi kimi təqdim etməyə çalışıb. İranın ultra-mühafizəkar “Keyhan” qəzeti İslam Respublikasının “yenidən regionda siyasi və iqtisadi diplomatiyanın mərkəzinə çevrildiyi” barədə bəyanat yayıb. Eyni siyasi düşərgəni təmsil edən “Cavan” nəşri “Putin və Ərdoğanın səfərinin yeni beynəlxalq nizamın formalaşmasına gətirib çıxaracağına” və “ABŞ sanksiyalarına və dollara qarşı ittifaq yaratmağa” təkan verəcəyinə barışmaz əminliyini ifadə edib”.

Sammitin digər fonunda Ağ Ev səviyyəsində Tehranın Rusiya tərəfini öz döyüş pilotsuz təyyarələri ilə təchiz etməyə hazır olması ilə bağlı ittihamlar olub. “İranın öz dron istehsalı var və bu pilotsuz təyyarələr silah daşımaq qabiliyyətinə malikdir. Biz özümüz bunu onların İraq və Suriyada qüvvələrimizə və obyektlərimizə həyata keçirdikləri hücumlarda gördük. Ona görə də biz bunu yaxından izləyirik və ciddi qəbul edirik”, - deyə Milli Təhlükəsizlik Şurasının strateji kommunikasiyalar üzrə koordinatoru Con Kirbi bildirib.

Bununla belə, ABŞ prezident administrasiyası İran pilotsuz təyyarələrinin Moskvaya satılmasının həqiqətən də baş verdiyinə dair “heç bir sübuta malik olmadığını” etiraf etmək məcburiyyətindədir.

Kremlə yaxınlığın Amerikanın Tehrana təzyiqi üçün daha bir səbəb olacağı ehtimalını şərh edən hərbi ekspert Yuri Lyamin qeyd edib: “ABŞ-dan bəzi demarşlar mümkündür, lakin ümumilikdə onlar “maksimum təzyiq” siyasəti ilə hələ də Trampın nəzarətindədirlər. İran vəziyyəti elə bir vəziyyətə gətirib ki, hərbi eskalasiya təhlükəsi olmadan sanksiyaların daha da ciddi şəkildə gücləndirilməsi imkanları tükənib”.

Analitikin fikrincə, Bayden komandası yalnız bu xətti davam etdirərək, artıq mövcud olan sanksiyalar təzyiqindən danışıqlarda qamçı kimi istifadə etməyə çalışdı, halbuki JCPOA-da kompromis əldə olunduğu təqdirdə məhdudiyyətlərin mümkün yumşaldılması kökə idi.

“İran iqtisadiyyatının bütün əsas sektorları Amerikanın ən sərt iqtisadi sanksiyaları altında qalır”, - NG-nin mənbəyi diqqət çəkir. – Birləşmiş Ştatlar hələ də formal olaraq onları bir qədər genişləndirə bilsə də, faktiki sanksiyalar təzyiqi bundan ciddi şəkildə artmayacaq, çünki İrana qarşı qüvvədə olan məhdudiyyətlər artıq ölkə iqtisadiyyatını Qərbin maliyyə və iqtisadi sistemindən demək olar ki, tamamilə kəsib.

“Nüvə mövzularında görüşlər kontekstində təzyiqin artırılması variantı da Bayden administrasiyası üçün asan görünmür, çünki əslində bu danışıqlar aylardır vaxt aparır”, – deyə Lyamin yekunlaşdırıb.




Bölməyə aid digər xəbərlər