İran PUA-ları Ukraynada vəziyyəti Rusiyanın xeyrinə dəyişəcəkmi?
Tarix: 22-07-2022 18:37 | Bölmə: Slayd
İran PUA-ları Ukraynada vəziyyəti Rusiyanın xeyrinə dəyişəcəkmi?

Pentaqon, Kremlin Ukraynaya qarşı müharibəsində istifadə oluna biləcək yüzlərlə pilotsuz uçan aparatının (PUA) Rusiyaya potensial təhvil verilməsinə qarşı İrana nadir ictimai xəbərdarlıq edib. Bununla belə, ekspertlər İran PUA-larının münaqişədə Rusiyanın nəfinə əhəmiyyətli fərq yarada biləcəyini şübhə altına alıblar.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “bne İntellinews” saytı yazıb.

Təhlildə qeyd olunur:

Britaniyanın kəşfiyyat rəhbəri İranın ali dini lideri Ayətullah Əli Xameneinin iqtisadi sanksiyaların ləğvi müqabilində Yaxın Şərq dövlətinin nüvə inkişaf proqramını məhdudlaşdıran dünya gücləri ilə 2015-ci il nüvə sazişini həqiqətən də canlandırmaq istəməsinə şübhə ilə yanaşdığını bildirib.

İyulun 20-də ABŞ-ın müdafiə naziri Lloyd Ostin Pentaqonda jurnalistlərin İranın PUA-ları Rusiyaya göndərmək ehtimalı ilə bağlı sualına belə cavab verib: “Biz İrana bunu etməməyi tövsiyə edərdik. Düşünürük ki, bu, həqiqətən, çox pis fikirdir".

İran Rusiya ordusunu pilotsuz təyyarələrlə təmin etmək planlarının olduğunu təkzib etsə də, ABŞ kəşfiyyatı Rusiya nümayəndə heyətlərinin son bir ay ərzində iki dəfə “Şahed-191” və “Şahed-129” PUA-larına baxmaq və qiymətləndirmək üçün Tehranın cənubundakı Kaşan aerodromuna getdiyinə dair sübutlar açıqlayıb. Onlar dəqiq idarə olunan raketlərlə təchiz oluna bilər.

Rusiya lideri Vladimir Putinin bu həftənin əvvəlində Tehrana səfəri zamanı Xamenei Rusiyanın Ukraynanı işğal etmək qərarını NATO-ya qarşı mübarizə vasitəsi kimi dəstəklədiyini ifadə etsə də, günahsız insanların həlak olmasından təəssüfləndiyini bildirib.

Xameneinin nüvə sazişinin və ya Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planının (JCPOA) taleyi ilə bağlı son fərziyyə Böyük Britaniyanın Gizli Kəşfiyyat Xidmətinin (MI6) rəhbəri Riçard Murun iyulun 21-də etdiyi çıxışın bir mövzusu olub.

“Mən JCPOA-nı canlandırmağa çatacağımıza əmin deyiləm... Düşünmürəm ki, İranın Ali rəhbəri razılaşmanı bitirmək istəyir”, - Mur deyib. Lakin əlavə edib: "İranlılar da danışıqları bitirmək istəməzlər, ona görə də bir az gözləməyə dəyər".

"Düşünürəm ki, sövdələşmə tamamilə masa üzərindədir. Avropa gücləri və burada ABŞ administrasiyası bu barədə çox aydın fikirdədir. Çinlilərin və rusların bu məsələdə buna mane olacağını düşünmürəm. Amma düşünməyin ki, iranlılar bunu istəyirlər”, – sonda Mur vurğulayıb.

İran ABŞ-ı, Baydeni sələfi Donald Trampın 2018-ci ilin mayında Tehrana qarşı çoxtərəfli sazişdən birtərəfli qaydada imtina etməyəcəyinə dair zəmanət vermədiyinə görə tənqid edib. Tehran iqtisadi müharibənin davam etməsindən əndişəlidir.

Ukraynada müharibə fevralın sonunda başlayandan bəri Moskva və Tehran iqtisadi və geosiyasi münasibətlərdə aydın şəkildə yaxınlaşıblar, lakin onların münasibətlərinin nə qədər inkişaf edə biləcəyi hələ də müzakirə mövzusu olaraq geniş fikirlər doğurur. İrandan Rusiyaya pilotsuz təyyarələrin təhvil verilib-verilməməsi dünyanın ən çox sanksiyaya məruz qalan iki ölkəsinin nə qədər yaxın olduğunu və ola biləcəyini göstərən əsas sınaq olacaq.

Bununla belə, Putinin İranla potensial dron müqaviləsinə nəzər salan Avropa Xarici Əlaqələr Şurasının (ECFR) analitiki Federiko Borsari bu fikirdədir ki, hərbi texnikanın döyüş meydanında Rusiya qüvvələrinə çox faydası olub-olmayacağı sual doğurur. Onun sözlərinə görə, İranın pilotsuz təyyarələrinin döyüşü Rusiyanın xeyrinə dəyişmək şansı azdır, necə ki, Türkiyə istehsalı olan pilotsuz təyyarələri həlledici olmayıb: “İran PUA-ları Rusiyanın əsas problemini həll etməyəcək: qüvvələrini toparlamaq və bərpa etmək, yeni əməliyyatları davam etdirmək və işğal olunmuş əraziləri saxlamaq üçün kifayət qədər hərbçini necə tapmaq olar? Həmişə müharibələrdə olduğu kimi, hadisələrə bir növ silahın obyektivindən baxmaq yanlış olardı”.

Borsarinin sözlərinə görə, “Eleron-3” və “Orlan-10” kimi rus pilotsuz təyyarələri (hər ikisi müşahidə, hədəf əldə etmək və kəşfiyyat üçün istifadə edilən taktiki PUA-lardır) Ukraynanın elektron döyüş sistemləri və insan tərəfindən daşınan qısa mənzilli hava hücumundan müdafiə sistemləri tərəfindən məhv edilib. "Yeri gəlmişkən, Rusiyanın “İnokhodets” döyüş pilotsuz uçan aparatı kimi yalnız bir neçə yüksək səviyyəli platforması var və onlardan az istifadə edərək təvazökar nəticələr verdi. 3 kq partlayıcı yük daşımağa və 40 km məsafədə hədəfləri vurmağa qadir olan “Zala KYB” kimi ölkənin yerli sursatlarının uğursuzluq dərəcəsi yüksək görünür”.

Borsari əlavə edib ki, Rusiya “Orlan-10” və “Eleron-3” kimi modelləri tez bir zamanda əvəz edə bilər, o cümlədən hazırkı PUA-larla. Lakin o, yüksək texnologiyalı hissələri olan və istehsalı daha uzun sürən qabaqcıl zərbə platformaları ilə bunu edə bilməz.

Qərbin sanksiyaları Rusiyanın xaricdə istehsal olunan komponentlərə çıxışını getdikcə məhdudlaşdırdığı üçün bu, tezliklə böyüyə biləcək bir problemdir. Borsari qeyd edib: “Rus müdafiə sənayesi orta və uzunmüddətli perspektivdə potensialının böyük hissəsini itirəcək. Məsələn, İtaliya gömrük orqanları bu yaxınlarda on milyonlarla dollar dəyərində olan və Qətər vasitəsilə Rusiyaya gedən PUA-ların ABŞ istehsalı olan komponentlərini saxlayan bir neçə konteyneri ələ keçirib”.

Bir çox müdafiə analitiklərinin fikrincə, Ukraynanın Qərb tərəfdaşlarından aldığı HIMARS və M270 kimi dəqiq, uzunmənzilli artilleriya sistemlərinin öhdəsindən gəlməkdə Rusiya çətinlik çəkir. Ukrayna bu sistemlərlə Rusiyanın onlarla silah-sursat anbarını və komanda mərkəzlərini məhv edib.

Borsari deyib ki, indi Rusiya ordusunun Ukrayna TB2-lərinə bənzəyən, Ukrayna sistemlərini sıradan çıxarmaq üçün düşmən ərazisinə kifayət qədər dərinlikdə gedə bilən döyüş PUA-larına böyük ehtiyacı var. İran bu cür nisbətən ucuz və tez yerləşdirilə bilən PUA təmin etmək üçün əlverişli yerdədir.




Bölməyə aid digər xəbərlər