İki super güc qlobal problemləri müzakirəyə çıxarıb
Tarix: 29-07-2022 12:05 | Bölmə: Slayd
İki super güc qlobal problemləri müzakirəyə çıxarıb

ABŞ prezidenti Co Bayden və Çin dövlət başçısı Si Cinpin arasında iki saatdan çox davam edən telefon danışığı olub. Telefon danışığında dünyanın ən müxtəlif məsələləri müzakirə edilib.

Reyting.az
xəbər verir ki, iki supergüc təmsilçisinin müzakirələri haqqında ilk məlumatı Ağ Ev yayıb.

Ağ Evin məlumatına görə, Bayden və Cinpin ikitərəfli əlaqələri, digər regional və qlobal məsələləri müzakirə edib, iqlim dəyişikliyi və sağlamlıq təhlükəsizliyi ilə bağlı öz qruplarını təyin etdiklərini bildiriblər.

C. Bayden və S. Cinpin iqtisadi və geosiyasi gərginliklə yanaşı, ikitərəfli münasibətləri də müzakirə ediblər.

Ağ Evin məlumatına görə, dövlət başçılarının sayca beşinci telefon danışığı yerli vaxtla səhər saat 08.33-də başlayıb və saat 10.50-də başa çatıb.

Ağ Evin yazılı açıqlamasında qeyd olunur ki, bu, ABŞ və Çin arasındakı əlaqə xətlərinin qorunub saxlanılması və dərinləşdirilməsi, fikir ayrılıqlarının məsuliyyətlə idarə olunması və iki ölkənin maraqlarının üst-üstə düşdüyü yerlərdə birlikdə işləmək səylərinin bir hissəsidir.

Açıqlamada bildirilir ki, prezident Bayden ABŞ-ın Tayvanla bağlı siyasətinin dəyişmədiyini vurğulayıb, ABŞ-ın Tayvan boğazında status-kvonun dəyişdirilməsi və ya sülh və sabitliyin pozulmasına yönəlmiş birtərəfli səylərə qəti şəkildə qarşı çıxdığı diqqətə çatdırılıb.

Ağ Evdən sonra Çin Xarici İşlər Nazirliyi də yazılı açıqlama yayıb. Bildirilir ki, dəyişikliklər və nizamsızlıq dünyası ilə üzləşən beynəlxalq ictimaiyyət Çin və ABŞ-ın dünya sülhünü və təhlükəsizliyini, qlobal inkişafı təmin edəcəyini və rifahın təşviqində liderliyini gözləyir: “Bu, iki böyük ölkənin - Çin və ABŞ-ın üzərinə düşür”.

Pekinin açıqlamasında Çin liderinin görüşdə Tayvan məsələsində prinsipial mövqeyini təfərrüatı ilə izah edib: “S. Cinpin Tayvan boğazının hər iki tərəfinin Çinə aid olduğunu və status-kvonun aydınlığını vurğulayıb. Çin-ABŞ birgə bəyanatı iki tərəfin üzərinə götürdüyü siyasi öhdəlikləri təcəssüm etdirir və bir Çin prinsipi Çin-ABŞ münasibətlərinin siyasi əsasıdır. Çin separatçı hərəkatlara və xarici güclərin “Tayvanın müstəqilliyinə” yönəlmiş müdaxiləsinə qəti şəkildə qarşıdır”.

Çin hökumətinin və xalqının Tayvan məsələsində mövqeyinin aydın olduğu vurğulanan açıqlamada, Çinin milli suverenliyini və ərazi bütövlüyünü qətiyyətlə qorumağın 1,4 milyarddan çox çinlinin mütləq iradəsi olduğu bildirilib. Əlavə edilib ki, ictimaiyyətə etiraz etmək olmaz. “Odla oynayan özünü yandırar. Ümid edirik ki, ABŞ tərəfi bunu aydın görə bilər. Birləşmiş Ştatlar vahid Çin prinsipinə hörmət etməli və üç birgə bəyannaməni həm şifahi, həm də de-fakto həyata keçirməlidir”,- deyə rəsmi Pekinin açıqlamasında qeyd olunur.

Xatırladaq ki, C. Bayden və S. Cinpin arasında sonuncu dəfə müzakirə ötən ilin mart ayında baş tutub. Həmin telefon danışığı, Çinin Tayvanı təhdid etməsi, Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsini Pekinin rəsmən qınamaması, əvəzində beynəlxalq birliyin rəsmi Moskvaya qarşı həmrəylik nümayiş etdirməsi, iqtisadi rəqabət kimi gərginlik fonunda olub. Bayden mart ayında Çin liderinə xəbərdarlıq etmişdi ki, Çinin Rusiyaya müharibə üçün maliyyə dəstəyi verməsinin nəticələri olacaq.

ABŞ rəsmiləri prezident Baydenin çinli həmkarı ilə görüşünün Tayvanda gərginliyin azaldılmasına kömək edəcəyini bildiriblər. ABŞ Milli Təhlükəsizlik sözçüsü Con Kirbi deyib ki, C. Bayden və S. Cinpin müntəzəm təmasda olması vacibdir.

“Prezident Bayden təkcə bu regionda deyil, bütün dünyada mövcud olan ən mühüm ikitərəfli əlaqələrimizdən biri olan Çin prezidenti ilə kommunikasiya xətlərinin açıq qalmasını təmin etmək istəyir”,- Kibri qeyd edib. O, bildirib ki, Çinlə əməkdaşlıq edə biləcəyimiz məsələlər olsa da, gərginlik yaradan məsələlər də var: “Bu, dünyanın ən mühüm ikitərəfli münasibətlərindən biridir və nəticələri hər iki ölkədən kənardadır”.

Kirbi diqqətə çatdırıb ki, bugünkü görüşün bir hissəsi Tayvanla bağlı gərginlik, iqtisadi əlaqələr və Çinin Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsinə reaksiyasıdır.

Qeyd edək ki, Çin və ABŞ arasında gərginlik uzun müddətdir davam edir. Səbəblərdən biri Pekinin Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünə susqunluq nümayiş etdirməsidir.

ABŞ mənbələrinə görə, ABŞ və Çin arasında digər gərginlik Çinin ABŞ-ın soyqırım elan etdiyi uyğur türklərinə münasibəti, Cənubi Çin dənizində militarizasiya və qlobal iqtisadi və siyasi casusluq kampaniyasıdır.




Bölməyə aid digər xəbərlər