18:48 / 25-11-2024
Ətir - Akif Abbasov yazır
Belə aludəçilik qəti mütilik yaradır…
Tarix: 14-08-2019 00:07 | Bölmə: Cəmiyyət
Belə aludəçilik qəti mütilik yaradır…

Narkomaniya - bu xəstəliyin yaranmasının müəyyən səbəbləri var. Heç şübhəsiz ki, bu səbəblərin ən başlıcası iradə zəifliyi, mənəvi boşluq və kənar mənfi təsirlərdir.

Əlbəttə, bu xəstəliyin yaranma səbəblərindən ən başlıcası mənəvi boşluqdur. Bu gün gənclər təhsildən, milli-mənəvi, hətta dini dəyərlərimizin öyrənilməsindən daha çox əyləncəyə vaxt ayırırlar. Əyləncə də həddindən artıq olanda gənclər siqaret, sulu qəlyan, spirtli içki kimi zərərli vərdişlərə meyllənirlər. Bu vərdişlərın sərhədi genişləndikcə tükənir və əlavə əyləncələr, məşğuliyyətlər axtarılır. Ondan sonra isə bəlalar səni təqib etməyə başlayır.

Narkotika aludəçiləri, çirkin işlərin satışı ilə məşğul olanlar demək olar ki, Azərbaycanın hər bölgəsində, kənd və şəhərində, hətta kiçik qəsəbəsində belə mövcuddur. Belələrini tanımaq üçün xüsusi dindirmə mexanizminə ehtiyac da yoxdur, ilkin göstərici elə onların özüdür.

Geyimlərindən duruşuna, hətta yerişlərinə qədər aludəçilər öz kimlikləri haqqında məlumat ötürürlər. Belə şəxslərə hər yerə rast gəlmək olar: küçədə, dükanda, hətta məktəbdə…

Əlbəttə, onlar sərbəst hərəkət edə bilmirlər. Hüquq-mühafizə orqanları, xüsusən də polis onları daima nəzarətdə saxlayır. Lazım gələndə isə narkotik maddələrdən istifadə edən şəxslər tez bir zamanda məsuliyyətə cəlb edilirlər.

Narkomaniya həm də dünyada özü ilə heç bir rəqabət aparılmayacaq dərəcədə gəlir götürən böyük biznes vasitəsidir. Çox cüzi miqdarının gətirdiyi böyük pulların başqa gəlir vasitələrindən fərqi ondadır ki, onun aludəçiləri gün ərzində bir dəfə qida qəbul etdikləri halda bir neçə dəfə narkotik maddə qəbul etməsələr yaşaya bilmirlər. Bunun üçün də bu kiçik maddə, öz aludəçilərini özünə elə bağlayır ki, onlar hansı vasitə ilə olursa olsun mütləq narkotikanı əldə etməlidirlər. Bunun üçün soyğunçuluq, oğurluq, hətta adam öldürmək belə narkomanı qorxutmur. Çünkü o, “kayf”da olduğundan öz əməllərinə cavabdehlik daşımır. O, kimi isə hədələyərkən tez bir zamanda əldə edəcəyi narkotikadan başqa bir şey olmadığı üçün hər bir addımı atmağa hazırdır. Belə aludəçilik qəti mütilik yaradır ki, bu da narkotikanı böyük gəlir mərkəzinə çevirir.

Təbii ki, belə olan halda narkotika aludəçisi bu vasitəni əldə etmək məcburiyyətindədir. Bunun üçün onun Kolumbiyaya və Əfqanıstana getməsinə də ehtiyac yoxdur. Onların istəkləri daxili imkanlar hesabına realizə olunur: narkotacirlər daima onların yanındadırlar. Elə problemin başlanğıcı da buradan meydana gəlir.

Narkotika bütün əzalarına, xüsusən də insan vücudunu idarə edən şüura təsir göstərən maddədir. Elə məhz şüura təsir etdiyi üçün insanda aludəçilik yaradır.

Digər yazılarımızda da qeyd etdiyimiz kimi, bu aludəçilik heç də həll olmayan problem deyil. Çox zaman məcburi həbsə məruz qalan aludəçilər ilk həbsxana həyatında narkotik maddələr üçün lazım olan məbləği əldə edə bilmədikləri üçün həbsdə olduqları müddətdə narkotikanı tərgidirlər. Hə, bu daha çox iradəsi möhkəm, düşüncə qabiliyyəti hələ də yerində olan narko-istifadəçilərdir.

Əlbəttə, insan özünə gələcək hər hansı bir iş üçün ümid verərək dözüm nümayiş etdirə bilər, lakin bu bir həqiqətdir ki, bir neçə il aludəçi insan narkotikadan kənar qala bilirsə və ya bunu əldə edə bilməməzliyi onun şüurunda narkotikadan uzaq qalma siqnalı ilə onu susdurursa, demək cəmiyyətə döndüyü zamanda da mövcud şərait yaranarsa bu onun yenidən narkotik düşkünü olma ehtimalını sıfıra bərabər edir. Yəni şüura görə aludəçi olan elə şüura görə də bundan çəkinə bilər.

Müşahidələr və statistika göstərir ki, bu bəla hər il yüzlərlə ailənin dağılmasına səbəb olur, neçə-neçə şikəst doğulan uşaqların anormal doğuşu üçün zəmin yaradır, soyğunçuluq, oğurluq faktları, qətillərə rəvac verərək aludəçiləri özlərindən asılı olmayan əməllərə sürükləyir. Sağlam gələcək haqqında danışılan söhbətlərə hər gün daha çox ziyan vuran narkotika qorxunc kabus olaraq hər dörd evdən birində kök salmışdır.

Bu bəla həm də narkotik maddələrdən daimi istifadəyə aludəçilik və nəticədə onlardan ciddi psixi və fiziki asılılığa düşməklə səciyyələnən xəstəlikdir. Narkotikdən istifadə etmənin təhrikedici motivlərindən ən əsası – narkotik maddə qəbulu zamanı yaşanan xoş hissləri təkrar duymaq arzusudur. Maraq, həmyaşıdlarının dilə tutmaları, narkotik maddələrin zərərli nəticələrini başa düşməmək, kimisə təqlid etmə, həzz almaq cəhdi, asudə vaxtdan səmərəli istifadə edə bilməmək, yalan romantika, “sirli” bir şeyə qoşulmaq istəyi, sağlam maraqların və həyat məqsədinin olmaması, gündəlik problemlərdən uzaqlaşmaq istəyi, valideynlərin məşğul olması və nəticədə uşaqlara az diqqət yetirilməsi yeniyetmələri narkotik, yaxud toksiki maddələr qəbul etməyə sövq edən səbəblərdəndir.

Narkomanlığa və digər zərərli vərdişlərə aludə olmamış, lakin belə ehtimalı olan yeniyetmələrin risk qruplarını psixoloji işlərlə üzə çıxarmaq lazımdır.

Ailələrin sosial-iqtisadi vəziyyətinin aşağı düşməsi nəticəsində yeniyetmələrdə addiktiv davranışın artması, cinsi tərbiyə işinin lazımi səviyyədə aparılmaması, son zamanların bəlasına çevrilən QİÇS xəstəliyi haqda informasiyanın məhdudluğu ilə əlaqədar maarifləndirmə vacibdir.

Elmi cəhətdən əsaslandırılmış, praktikada özünü doğruldan qabaqlayıcı tədbirlərlə yeniyetmələri bu işdən çəkindirmək, təhrikedici vəziyyətlərə, stresə, əlacsız vəziyyətə düşən, münaqişəli situasiyada yaşayan, həmyaşıdlarının təsirinə məruz qalan yeniyetmələrə dəstək göstərmək günün vacib problemlərindəndir.

L. HÜSEYN

Bu yazı “Azərbaycan Milli İnkişaf Layihəsi” İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə həyata keçirdiyi “Narkotik vasitələrdən və psixotrop maddələrdən istifadə edən şəxslərin sağlam həyat tərzinə qaytarılması üçün təbliğat və maarifləndirmə işinin təşkili” layihə çərçivəsində çap olunur.




Bölməyə aid digər xəbərlər
bütün xəbərlər