00:00 / 26-11-2024
Qazaxıstanda 5,3 bal gücündə zəlzələ olub
23:03 / 25-11-2024
Papa ilə Netanyahunun münasibətləri daha da gərginləşib
22:55 / 25-11-2024
Tədqiqatın nəticəsi: güclü insanlar daha çox aldadır
22:45 / 25-11-2024
İlham Əliyevlə Donald Tramp arasında telefon danışığı olub
22:10 / 25-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat haqqında həbs qərarı verilib - (Yenilənib)
21:44 / 25-11-2024
Sumqayıtda “Bəy hamamı” yanıb
21:19 / 25-11-2024
İlon Mask Avstraliyanın daxili işinə qarışır
21:06 / 25-11-2024
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
20:35 / 25-11-2024
NATO-nun baş katibi Türkiyə prezidenti ilə görüşə gəlib - Yenilənib
20:34 / 25-11-2024
Bakıda NATO nümayəndə heyəti ilə görüş keçirilib
19:04 / 25-11-2024
Nazirlər Kabineti Səhiyyə Nazirliyi barədə qərar verib
18:48 / 25-11-2024
Ətir - Akif Abbasov yazır
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
17:45 / 25-11-2024
AFFA rəsmisi Danimarka klubunun oyununa təyinat alıb
17:41 / 25-11-2024
Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb, yerinə öz xanımını təyin edib
17:38 / 25-11-2024
Pakistanda tayfalararası qarşıdurma: 85 nəfər ölüb, 156 yaralı var - Foto
17:27 / 25-11-2024
"Sabah"a yeni baş məşqçi təyin olunub
17:26 / 25-11-2024
Paşinyan qonşu ölkələrlə münasibətləri yaxşılaşdırmaq istəyir
16:42 / 25-11-2024
Şərur MTK məhkəməyə verilib
16:18 / 25-11-2024
Vüqar Bayramov: "Büdcə zərfində fiskal risklərin qeyd edilməsi məqsədəuyğun olardı"
16:03 / 25-11-2024
Papuaşvili yenidən spiker seçilib
15:56 / 25-11-2024
31 il əvvəl törədilmiş ağır cinayətin üstü açılıb
15:53 / 25-11-2024
Azərbaycan Ordusunun qırıcıları şərti hava kəşfiyyatı aparıblar - Video
15:51 / 25-11-2024
COP29: sui-istifadəyə cəhdlər olsa da, müsbət nəticə əldə edilib
15:50 / 25-11-2024
Sabiq xidmət rəisinə 10,5 il həbs cəzası verilib
15:39 / 25-11-2024
Ukraynaya qoşun göndərilməsi ilə bağlı müzakirələr başlayıb
15:17 / 25-11-2024
“Sabah” baş məşqçini istefaya göndərib
15:12 / 25-11-2024
İsrail səfirliyi yaxınlığında silahlı qarşıdurma olub
15:08 / 25-11-2024
Perinatal Mərkəzdə 7 uşağın ölümü... - Məhkəmə prosesi təxirə düşüb
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
21:06 / 25-11-2024
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
14:10 / 25-11-2024
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradılıb - Siyahı
22:10 / 25-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat haqqında həbs qərarı verilib - (Yenilənib)
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
15:30 / 22-11-2024
Nüvə müharibəsi ssenarisi - Təhlükədən qorunmaq üçün bunker sifariş edənlərin sayı artır
13:04 / 21-11-2024
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
Belə aludəçilik qəti mütilik yaradır…
Tarix: 14-08-2019 00:07 | Bölmə: Cəmiyyət
Narkomaniya - bu xəstəliyin yaranmasının müəyyən səbəbləri var. Heç şübhəsiz ki, bu səbəblərin ən başlıcası iradə zəifliyi, mənəvi boşluq və kənar mənfi təsirlərdir.
Əlbəttə, bu xəstəliyin yaranma səbəblərindən ən başlıcası mənəvi boşluqdur. Bu gün gənclər təhsildən, milli-mənəvi, hətta dini dəyərlərimizin öyrənilməsindən daha çox əyləncəyə vaxt ayırırlar. Əyləncə də həddindən artıq olanda gənclər siqaret, sulu qəlyan, spirtli içki kimi zərərli vərdişlərə meyllənirlər. Bu vərdişlərın sərhədi genişləndikcə tükənir və əlavə əyləncələr, məşğuliyyətlər axtarılır. Ondan sonra isə bəlalar səni təqib etməyə başlayır.
Narkotika aludəçiləri, çirkin işlərin satışı ilə məşğul olanlar demək olar ki, Azərbaycanın hər bölgəsində, kənd və şəhərində, hətta kiçik qəsəbəsində belə mövcuddur. Belələrini tanımaq üçün xüsusi dindirmə mexanizminə ehtiyac da yoxdur, ilkin göstərici elə onların özüdür.
Geyimlərindən duruşuna, hətta yerişlərinə qədər aludəçilər öz kimlikləri haqqında məlumat ötürürlər. Belə şəxslərə hər yerə rast gəlmək olar: küçədə, dükanda, hətta məktəbdə…
Əlbəttə, onlar sərbəst hərəkət edə bilmirlər. Hüquq-mühafizə orqanları, xüsusən də polis onları daima nəzarətdə saxlayır. Lazım gələndə isə narkotik maddələrdən istifadə edən şəxslər tez bir zamanda məsuliyyətə cəlb edilirlər.
Narkomaniya həm də dünyada özü ilə heç bir rəqabət aparılmayacaq dərəcədə gəlir götürən böyük biznes vasitəsidir. Çox cüzi miqdarının gətirdiyi böyük pulların başqa gəlir vasitələrindən fərqi ondadır ki, onun aludəçiləri gün ərzində bir dəfə qida qəbul etdikləri halda bir neçə dəfə narkotik maddə qəbul etməsələr yaşaya bilmirlər. Bunun üçün də bu kiçik maddə, öz aludəçilərini özünə elə bağlayır ki, onlar hansı vasitə ilə olursa olsun mütləq narkotikanı əldə etməlidirlər. Bunun üçün soyğunçuluq, oğurluq, hətta adam öldürmək belə narkomanı qorxutmur. Çünkü o, “kayf”da olduğundan öz əməllərinə cavabdehlik daşımır. O, kimi isə hədələyərkən tez bir zamanda əldə edəcəyi narkotikadan başqa bir şey olmadığı üçün hər bir addımı atmağa hazırdır. Belə aludəçilik qəti mütilik yaradır ki, bu da narkotikanı böyük gəlir mərkəzinə çevirir.
Təbii ki, belə olan halda narkotika aludəçisi bu vasitəni əldə etmək məcburiyyətindədir. Bunun üçün onun Kolumbiyaya və Əfqanıstana getməsinə də ehtiyac yoxdur. Onların istəkləri daxili imkanlar hesabına realizə olunur: narkotacirlər daima onların yanındadırlar. Elə problemin başlanğıcı da buradan meydana gəlir.
Narkotika bütün əzalarına, xüsusən də insan vücudunu idarə edən şüura təsir göstərən maddədir. Elə məhz şüura təsir etdiyi üçün insanda aludəçilik yaradır.
Digər yazılarımızda da qeyd etdiyimiz kimi, bu aludəçilik heç də həll olmayan problem deyil. Çox zaman məcburi həbsə məruz qalan aludəçilər ilk həbsxana həyatında narkotik maddələr üçün lazım olan məbləği əldə edə bilmədikləri üçün həbsdə olduqları müddətdə narkotikanı tərgidirlər. Hə, bu daha çox iradəsi möhkəm, düşüncə qabiliyyəti hələ də yerində olan narko-istifadəçilərdir.
Əlbəttə, insan özünə gələcək hər hansı bir iş üçün ümid verərək dözüm nümayiş etdirə bilər, lakin bu bir həqiqətdir ki, bir neçə il aludəçi insan narkotikadan kənar qala bilirsə və ya bunu əldə edə bilməməzliyi onun şüurunda narkotikadan uzaq qalma siqnalı ilə onu susdurursa, demək cəmiyyətə döndüyü zamanda da mövcud şərait yaranarsa bu onun yenidən narkotik düşkünü olma ehtimalını sıfıra bərabər edir. Yəni şüura görə aludəçi olan elə şüura görə də bundan çəkinə bilər.
Müşahidələr və statistika göstərir ki, bu bəla hər il yüzlərlə ailənin dağılmasına səbəb olur, neçə-neçə şikəst doğulan uşaqların anormal doğuşu üçün zəmin yaradır, soyğunçuluq, oğurluq faktları, qətillərə rəvac verərək aludəçiləri özlərindən asılı olmayan əməllərə sürükləyir. Sağlam gələcək haqqında danışılan söhbətlərə hər gün daha çox ziyan vuran narkotika qorxunc kabus olaraq hər dörd evdən birində kök salmışdır.
Bu bəla həm də narkotik maddələrdən daimi istifadəyə aludəçilik və nəticədə onlardan ciddi psixi və fiziki asılılığa düşməklə səciyyələnən xəstəlikdir. Narkotikdən istifadə etmənin təhrikedici motivlərindən ən əsası – narkotik maddə qəbulu zamanı yaşanan xoş hissləri təkrar duymaq arzusudur. Maraq, həmyaşıdlarının dilə tutmaları, narkotik maddələrin zərərli nəticələrini başa düşməmək, kimisə təqlid etmə, həzz almaq cəhdi, asudə vaxtdan səmərəli istifadə edə bilməmək, yalan romantika, “sirli” bir şeyə qoşulmaq istəyi, sağlam maraqların və həyat məqsədinin olmaması, gündəlik problemlərdən uzaqlaşmaq istəyi, valideynlərin məşğul olması və nəticədə uşaqlara az diqqət yetirilməsi yeniyetmələri narkotik, yaxud toksiki maddələr qəbul etməyə sövq edən səbəblərdəndir.
Narkomanlığa və digər zərərli vərdişlərə aludə olmamış, lakin belə ehtimalı olan yeniyetmələrin risk qruplarını psixoloji işlərlə üzə çıxarmaq lazımdır.
Ailələrin sosial-iqtisadi vəziyyətinin aşağı düşməsi nəticəsində yeniyetmələrdə addiktiv davranışın artması, cinsi tərbiyə işinin lazımi səviyyədə aparılmaması, son zamanların bəlasına çevrilən QİÇS xəstəliyi haqda informasiyanın məhdudluğu ilə əlaqədar maarifləndirmə vacibdir.
Elmi cəhətdən əsaslandırılmış, praktikada özünü doğruldan qabaqlayıcı tədbirlərlə yeniyetmələri bu işdən çəkindirmək, təhrikedici vəziyyətlərə, stresə, əlacsız vəziyyətə düşən, münaqişəli situasiyada yaşayan, həmyaşıdlarının təsirinə məruz qalan yeniyetmələrə dəstək göstərmək günün vacib problemlərindəndir.
L. HÜSEYN
Bu yazı “Azərbaycan Milli İnkişaf Layihəsi” İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə həyata keçirdiyi “Narkotik vasitələrdən və psixotrop maddələrdən istifadə edən şəxslərin sağlam həyat tərzinə qaytarılması üçün təbliğat və maarifləndirmə işinin təşkili” layihə çərçivəsində çap olunur.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 14-08-2019 00:07 | Bölmə: Cəmiyyət
Narkomaniya - bu xəstəliyin yaranmasının müəyyən səbəbləri var. Heç şübhəsiz ki, bu səbəblərin ən başlıcası iradə zəifliyi, mənəvi boşluq və kənar mənfi təsirlərdir.
Əlbəttə, bu xəstəliyin yaranma səbəblərindən ən başlıcası mənəvi boşluqdur. Bu gün gənclər təhsildən, milli-mənəvi, hətta dini dəyərlərimizin öyrənilməsindən daha çox əyləncəyə vaxt ayırırlar. Əyləncə də həddindən artıq olanda gənclər siqaret, sulu qəlyan, spirtli içki kimi zərərli vərdişlərə meyllənirlər. Bu vərdişlərın sərhədi genişləndikcə tükənir və əlavə əyləncələr, məşğuliyyətlər axtarılır. Ondan sonra isə bəlalar səni təqib etməyə başlayır.
Narkotika aludəçiləri, çirkin işlərin satışı ilə məşğul olanlar demək olar ki, Azərbaycanın hər bölgəsində, kənd və şəhərində, hətta kiçik qəsəbəsində belə mövcuddur. Belələrini tanımaq üçün xüsusi dindirmə mexanizminə ehtiyac da yoxdur, ilkin göstərici elə onların özüdür.
Geyimlərindən duruşuna, hətta yerişlərinə qədər aludəçilər öz kimlikləri haqqında məlumat ötürürlər. Belə şəxslərə hər yerə rast gəlmək olar: küçədə, dükanda, hətta məktəbdə…
Əlbəttə, onlar sərbəst hərəkət edə bilmirlər. Hüquq-mühafizə orqanları, xüsusən də polis onları daima nəzarətdə saxlayır. Lazım gələndə isə narkotik maddələrdən istifadə edən şəxslər tez bir zamanda məsuliyyətə cəlb edilirlər.
Narkomaniya həm də dünyada özü ilə heç bir rəqabət aparılmayacaq dərəcədə gəlir götürən böyük biznes vasitəsidir. Çox cüzi miqdarının gətirdiyi böyük pulların başqa gəlir vasitələrindən fərqi ondadır ki, onun aludəçiləri gün ərzində bir dəfə qida qəbul etdikləri halda bir neçə dəfə narkotik maddə qəbul etməsələr yaşaya bilmirlər. Bunun üçün də bu kiçik maddə, öz aludəçilərini özünə elə bağlayır ki, onlar hansı vasitə ilə olursa olsun mütləq narkotikanı əldə etməlidirlər. Bunun üçün soyğunçuluq, oğurluq, hətta adam öldürmək belə narkomanı qorxutmur. Çünkü o, “kayf”da olduğundan öz əməllərinə cavabdehlik daşımır. O, kimi isə hədələyərkən tez bir zamanda əldə edəcəyi narkotikadan başqa bir şey olmadığı üçün hər bir addımı atmağa hazırdır. Belə aludəçilik qəti mütilik yaradır ki, bu da narkotikanı böyük gəlir mərkəzinə çevirir.
Təbii ki, belə olan halda narkotika aludəçisi bu vasitəni əldə etmək məcburiyyətindədir. Bunun üçün onun Kolumbiyaya və Əfqanıstana getməsinə də ehtiyac yoxdur. Onların istəkləri daxili imkanlar hesabına realizə olunur: narkotacirlər daima onların yanındadırlar. Elə problemin başlanğıcı da buradan meydana gəlir.
Narkotika bütün əzalarına, xüsusən də insan vücudunu idarə edən şüura təsir göstərən maddədir. Elə məhz şüura təsir etdiyi üçün insanda aludəçilik yaradır.
Digər yazılarımızda da qeyd etdiyimiz kimi, bu aludəçilik heç də həll olmayan problem deyil. Çox zaman məcburi həbsə məruz qalan aludəçilər ilk həbsxana həyatında narkotik maddələr üçün lazım olan məbləği əldə edə bilmədikləri üçün həbsdə olduqları müddətdə narkotikanı tərgidirlər. Hə, bu daha çox iradəsi möhkəm, düşüncə qabiliyyəti hələ də yerində olan narko-istifadəçilərdir.
Əlbəttə, insan özünə gələcək hər hansı bir iş üçün ümid verərək dözüm nümayiş etdirə bilər, lakin bu bir həqiqətdir ki, bir neçə il aludəçi insan narkotikadan kənar qala bilirsə və ya bunu əldə edə bilməməzliyi onun şüurunda narkotikadan uzaq qalma siqnalı ilə onu susdurursa, demək cəmiyyətə döndüyü zamanda da mövcud şərait yaranarsa bu onun yenidən narkotik düşkünü olma ehtimalını sıfıra bərabər edir. Yəni şüura görə aludəçi olan elə şüura görə də bundan çəkinə bilər.
Müşahidələr və statistika göstərir ki, bu bəla hər il yüzlərlə ailənin dağılmasına səbəb olur, neçə-neçə şikəst doğulan uşaqların anormal doğuşu üçün zəmin yaradır, soyğunçuluq, oğurluq faktları, qətillərə rəvac verərək aludəçiləri özlərindən asılı olmayan əməllərə sürükləyir. Sağlam gələcək haqqında danışılan söhbətlərə hər gün daha çox ziyan vuran narkotika qorxunc kabus olaraq hər dörd evdən birində kök salmışdır.
Bu bəla həm də narkotik maddələrdən daimi istifadəyə aludəçilik və nəticədə onlardan ciddi psixi və fiziki asılılığa düşməklə səciyyələnən xəstəlikdir. Narkotikdən istifadə etmənin təhrikedici motivlərindən ən əsası – narkotik maddə qəbulu zamanı yaşanan xoş hissləri təkrar duymaq arzusudur. Maraq, həmyaşıdlarının dilə tutmaları, narkotik maddələrin zərərli nəticələrini başa düşməmək, kimisə təqlid etmə, həzz almaq cəhdi, asudə vaxtdan səmərəli istifadə edə bilməmək, yalan romantika, “sirli” bir şeyə qoşulmaq istəyi, sağlam maraqların və həyat məqsədinin olmaması, gündəlik problemlərdən uzaqlaşmaq istəyi, valideynlərin məşğul olması və nəticədə uşaqlara az diqqət yetirilməsi yeniyetmələri narkotik, yaxud toksiki maddələr qəbul etməyə sövq edən səbəblərdəndir.
Narkomanlığa və digər zərərli vərdişlərə aludə olmamış, lakin belə ehtimalı olan yeniyetmələrin risk qruplarını psixoloji işlərlə üzə çıxarmaq lazımdır.
Ailələrin sosial-iqtisadi vəziyyətinin aşağı düşməsi nəticəsində yeniyetmələrdə addiktiv davranışın artması, cinsi tərbiyə işinin lazımi səviyyədə aparılmaması, son zamanların bəlasına çevrilən QİÇS xəstəliyi haqda informasiyanın məhdudluğu ilə əlaqədar maarifləndirmə vacibdir.
Elmi cəhətdən əsaslandırılmış, praktikada özünü doğruldan qabaqlayıcı tədbirlərlə yeniyetmələri bu işdən çəkindirmək, təhrikedici vəziyyətlərə, stresə, əlacsız vəziyyətə düşən, münaqişəli situasiyada yaşayan, həmyaşıdlarının təsirinə məruz qalan yeniyetmələrə dəstək göstərmək günün vacib problemlərindəndir.
L. HÜSEYN
Bu yazı “Azərbaycan Milli İnkişaf Layihəsi” İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə həyata keçirdiyi “Narkotik vasitələrdən və psixotrop maddələrdən istifadə edən şəxslərin sağlam həyat tərzinə qaytarılması üçün təbliğat və maarifləndirmə işinin təşkili” layihə çərçivəsində çap olunur.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 22:55
Tədqiqatın nəticəsi: güclü insanlar daha çox aldadır
Dünən, 21:44
Sumqayıtda “Bəy hamamı” yanıb
Dünən, 16:42
Şərur MTK məhkəməyə verilib
Dünən, 15:56
31 il əvvəl törədilmiş ağır cinayətin üstü açılıb
Dünən, 14:55
“İnteraz” rəhbərinin məhkəməsi keçirilib
Dünən, 14:43
Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır
Dünən, 14:00
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
Dünən, 13:01
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 09:00
Məktəblərdə dərslər başlayıb
23-11-2024, 17:04
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
23-11-2024, 16:47
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
23-11-2024, 16:39
Agentlik sədrinin birinci müavini təyin olunan Xəyyam Məmmədov kimdir?
23-11-2024, 15:08
Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
23-11-2024, 13:28
COP29 zolaqlarında yol nişanları sökülür
23-11-2024, 12:10
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
22-11-2024, 18:58
"Apple" "iPhone 16 Pro"-nu kosmosa göndərib - Fotolar
22-11-2024, 18:23
Ölmüş şəxsin gözü oğurlanıb
22-11-2024, 14:59
Arvadını öldürən vəzifəli şəxsə bir il cəza verilib
22-11-2024, 12:47
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
22-11-2024, 11:45
Polkovnikin oğlu ev dustaqlığına buraxılıb
22-11-2024, 11:01
Dünyanın ən hündür və ən balaca qadını bir araya gəlib - Foto
22-11-2024, 09:46
İcra başçısının birinci müavini məhkəmədə uduzub
22-11-2024, 08:01
Hindistandan Almaniyaya uçan təyyarə Bakıya təcili eniş edib
21-11-2024, 16:00
Gömrük orqanlarına qəbul imtahanı keçiriləcək
21-11-2024, 12:24
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
21-11-2024, 11:15
Bakıda daha 46 marşrutun fəaliyyəti bərpa olunur
21-11-2024, 09:26
Mask Trampın dəstəyi ilə almanlara meydan oxuyur
20-11-2024, 23:46
"Nazir məni kasıblara kömək üçün göndərib" deyən şəxsə hökm oxunub
20-11-2024, 21:34
Səudiyyə Ərəbistanında 100-dən çox əcnəbini edam ediblər
20-11-2024, 18:00
İTV-yə xəbərdarlıq olunub
20-11-2024, 17:34
Daha 20 min müəllim sertifikatlaşdırmaya cəlb olunacaq
20-11-2024, 15:26
Deputat Elm və Təhsil fondlarının birləşdirilməsini təklif edib
20-11-2024, 15:23
Xəzəryanı ölkələrin ekoloji təşkilatları memorandum imzalayıb
20-11-2024, 13:02
Biləsuvar sakini dəm qazından boğularaq ölüb
20-11-2024, 12:19
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
20-11-2024, 11:57
PA rəmisi: "COP29-da iştirak etmək böyük şərəfdir, çünki..."