00:05 / 28-11-2024
Myanmanın prezidenti həbs təhlükəsiylə üzləşib
23:27 / 27-11-2024
Zelenski NATO Baş katibi ilə müzakrə aparıb
22:45 / 27-11-2024
Tovuzda ağır qəza: 5 hərbçi həyatını itirib - (Yenilənib)
21:52 / 27-11-2024
"Avroviziya 2025"-lə bağlı problem həllini tapıb
21:24 / 27-11-2024
Daha bir tiktoker həbs edilib
20:58 / 27-11-2024
Səkkiz vəkil hakim təyin olunub
18:20 / 27-11-2024
Azərbaycanın 37 vətəndaşı Almaniyadan geri qaytarılıb
18:01 / 27-11-2024
Bələdiyyə seçkilərinin yekunları fevralın 26-dək elan ediləcək
17:50 / 27-11-2024
Nazirlikdə 24 milyonluq mənimsəmə: nələr açılır? - Məhkəmə prosesi
17:42 / 27-11-2024
Polşa prezidentinin Azərbaycanla sərhədə gəlməsi etirazla qarşılanır
17:31 / 27-11-2024
Azərbaycan ərazisində yenidən zəlzələ olub
17:23 / 27-11-2024
Bələdiyyə seçkiləri: namizədlərin qeydə alınması nə vaxt başlayacaq?
17:09 / 27-11-2024
Bələdiyyə seçkiləri: müşahidəçilərlə bağlı qərar verilib
16:42 / 27-11-2024
MSK-da bələdiyyə seçkiləri ilə əlaqədar işçi qrupu yaradılıb
16:39 / 27-11-2024
Bərdədə bank əməkdaşı həbs olunub
16:22 / 27-11-2024
Bələdiyyə seçkilərinin keçiriləcəyi tarix açıqlanıb
16:19 / 27-11-2024
Kuleba: “Ruslar Dnepr, Poltava və Zaporojyedə peyda olacaq”
16:05 / 27-11-2024
Canavar hücumları kəndin boşalmasına səbəb olub - Foto
15:51 / 27-11-2024
Ən çox axtarılan cinayətkar 21 ildən sonra saxlanılıb
15:44 / 27-11-2024
Bu sahələrdə işləyənlər vergidən azad olunur - Siyahı
15:42 / 27-11-2024
Müəllimlər İnstitutunun rektoru vəzifədən kənarlaşdırılıb
15:36 / 27-11-2024
Prezident Milli Konservatoriyaya rektor təyin edib - Sərəncam
15:05 / 27-11-2024
Azərbaycan İsrail və Livan arasında atəşkəsi alqışlayır
15:01 / 27-11-2024
Növbəti iki gündə yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
14:46 / 27-11-2024
Elm və Təhsil Nazirliyində 18 milyonluq iki şübhəli tender keçirilib
14:42 / 27-11-2024
Milli Məclisə yeni avtomobillər alınıb
14:33 / 27-11-2024
Bakıda beynəlxalq oyun festivalı keçiriləcək
14:31 / 27-11-2024
Üçüncü Kəlağayı Festivalı keçirilib
14:21 / 27-11-2024
Milli Məclis jurnalistlərlə bağlı qanunu qəbul edib
14:16 / 27-11-2024
Spikerlə daha bir deputat arasında gərginlik yaranıb
21:06 / 25-11-2024
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
14:10 / 25-11-2024
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradılıb - Siyahı
22:10 / 25-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat haqqında həbs qərarı verilib - (Yenilənib)
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
22:45 / 27-11-2024
Tovuzda ağır qəza: 5 hərbçi həyatını itirib - (Yenilənib)
08:28 / 25-11-2024
COP29 - Dünyanı sevindirən 13 gün: nəticələr və perspektivlər
13:56 / 27-11-2024
Partiya sədri, deputat qızı və ailənin digər üzvləri məhkəməyə verilib
12:23 / 26-11-2024
Vəzifəli şəxslər həbs olunub
11:14 / 26-11-2024
Tramp üç ölkəyə xəbərdarlıq edib
14:00 / 25-11-2024
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
22:45 / 25-11-2024
İlham Əliyevlə Donald Tramp arasında telefon danışığı olub
Professor yazır: AbuMahir, Mahir Qabiloğlu və onun “İtbaşı” romanı - Fotolar
Tarix: 11-05-2020 14:33 | Bölmə: Cəmiyyət
Demək olar ki, qələm sahiblərinin əksəriyyətinin əsərlərini oxuyandan sonra özləri ilə tanış olmuşam. Elələri də var ki, özləri ilə uzun illər tanış olsam da, yazdıqlarından xəbərim olmayıb. Bax, Mahir Qabiloğlu belələrindəndir. Mən Mahirlə dövlət televiziyasında işlədiyim vaxtda tanış olmuşam. Özü yanıma gəlib və deyib ki, Rafiq müəllim, mən şair Qabilin oğluyam. Dünən “Xəbərlər”də onun yaradıcılığı ilə bağlı bir informasiya gedib. Eşidəndə bərk əsəbiləşib. Sizinlə telefonla danışmaq istəyir, mən yığım, danışın. Ancaq xahiş eləyirəm ona acıqlı cavab qaytarmayın. Sizi çox istəyir. Bir az danışıb sakitləşəcək.
Mahir öz evlərinin nömrəsini yığdı, atasının səsini eşidəndə – papa, Rafiq müəllimlə danış, – dedi. Qabil müəllim ağızucu salamlaşandan sonra asıb kəsdi, televiziyada onun haqqında səhv informasiya getdiyini, şikayət eləyəcəyini söylədi... Mən elə onun tərzində cavab vermək istəyəndə Mahir xahiş elədi ki, heç nə deməyim... Mahirin üzünə, gözünə, onun narahat görkəminə baxıb sakitləşdim, ürəyimdəkiləri demədim...
Söhbətimiz bitdi. Mahir mənə təşəkkür edib söylədi ki, Rafiq müəllim, elə danışmağına baxmayın, atam Sizi çox istəyir...
Məhz bundan sonra səhv informasiyanın haradan qaynaqlandığı mənə aydınlaşdı. O vaxt mən Xəbərlər Baş redaksiyasında “Elm, İncəsənət, Mədəniyyət” şöbəsinin müdiri işləyirdim. Çəkilişlə bağlı məsələləri icra etdirmək ücün sədr məktubları dərkənarla mənə göndərirdi. Qabilin yubiley günləri idi. Gah o müəssisədə, gah bu müəssisədə yubiley tədbirləri keçirilirdi. Konkret tarixdə Şəhriyar klubunda keçiriləcək yubileyin çəkilişi ilə bağlı xahiş məktubu sədrin dərkənarı ilə mənə göndərilsə də, Nizami müəllim özü demişdi ki, həmin tədbiri çəkdirmə, sadəcə şifahi informasiya ver. Mən də belə etmişdim. Sən demə həmin tədbir təxirə salınıbmış. Biz isə rəsmi məktuba istinadən olmayan tədbirin “olması” ilə bağlı informasiya vermişik...
Şair Qabil
Bir neçə gün sonra “Kitabi-Dədə Qorqud”un Elmlər Akademiyasının əsas binasında keçirilən yubiley tədbirində Qabil müəllimlə rastlaşdıq. Mənə dedikləri sözün əvəzini çıxmaq üçün yaxşı məqam düşmüşdü əlimə. Ancaq Qabil müəllim imkan vermədi ki, bir kəlmə söz danışım. Məni qucaqlayıb öpdü, “sən yaxşı oğlansan” dedi... Elə o dəqiqə hirsim yatdı və bundan sonra Qabil müəllimlə dostluğumuzun yeni mərhələsi başladı...
Sonra elə oldu ki, Mahiri buraxılış şöbəsindən bizim redaksiyamıza keçirdilər. Onun naşı qələmlə yazdığı ilk süjet mətnlərini montajdan əvvəl oxuyub redaktə eləyən də mən idim. O vaxt heç ağlıma da gəlməzdi ki, Mahir nə vaxtsa bədii yaradıcılıqla məşğul olacaq, hətta iki cildlik roman yazacaq...
Mahiri iş prosesində yavaş-yavaş yaxından tanımağa başladım. Onun hadisələrə ayıq münasibəti, çoxbilmişliyi xoşuma gəlirdi. İlk nəzərdə qaraqabaq olan bu adamın məzəli atmacaları mənə lap ləzzət eləyirdi... İşçilər, xüsusən də diktor, rəhmətlik Hicran Hüseynov həmişə mənə gileylənirdilər ki, ay Rafiq müəllim, bu Mahirə deyin də bizimlə işi olmasın... Mahir isə öz işində idi... Hərdən zarafatla söyləyirdi ki, papa mənə deyib Nizami Xudiyevdən və Rafiq Yusifoğludan başqa heç kəsin sözünə baxma...
Rəhmətlik Qabil müəllimin həmişə mənə dediyi bir söz var idi: “Mahir əmanəti”...
Mən Qabil müəllimin Mahirə sevgisini də, ondan nigarançılığını da çox yaxşı başa düşürdüm... Hətta televiziyada işləmədiyim müddətdə də Qabil müəllimlə hər görüşəndə həmişə Mahirdən söhbət açar və gözləri parıldaya-parıldaya “necə oğul tərbiyə eləmişəm?” – deyə soruşardı...
Yeri gəlmişkən, Qabil müəllimlə bağlı bir maraqlı məqam da yadıma düşdü. Hüseyn Abbaszadənin həyat yoldaşı rəhmətə getmişdi. Ağəddin Mansurzadə ilə onlara getmişdik. Hüseyn müəllim evdə tək idi. Elə təzəcə söhbət eləməyə başlamışdıq ki, Qabil müəllim gəldi... Xeyli söhbət elədik. Ədəbiyyatdan, sənətdən... Birdən Qabil müəllim özünəməxsus bir tərzdə məndən soruşdu:
- Rafiq, sən ağıllı oğlansan, bəs bu “filankəs” necə şairdi?
Cavab verməyə tələsmədim. Bir az ehtiyatlandım. Bunu hiss eləyən Qabil müəllim dedi:
- Lap “bezdarnı”dı... Bir məqalə yaz, onu alt-üst elə.
Gülə-gülə soruşdum:
- Ay Qabil müəllim, niyə özünüz yazmırsınız?
Yenə özünəməxsus bir tərzdə dedi:
- Mən yaza bilmərəm. Ona görə ki, Yazıçılar İttifaqına üzv olsun deyə ona zəmanət verənlərdən biri də mən olmuşam...
O qədər güldük ki...
Bir dəfə də mən “Göyərçin” yurnalında təzə baş redaktor işlədiyim illərdə Qabil müəllim redaksiyamıza gəldi. Bizim redaksiyada baş redaktorun otağı ilə katibənin otağının arasındakı qapı dövri-qədimdən elə həmişə açıq olub. Qabil müəllim isə içəri girən kimi o qapını örtdü. Mən “Qabil müəllim, qoyun açıq qalsın” deyəndə, “yox” söylədi. – Mən səninlə davaya gəlmişəm, qoy başqaları söhbətimizi eşitməsin...
İçimdə qəribə bir nigarançılıq baş qaldırdı. Qabil müəllim isə öz poemaları haqqında danışmağa başladı və hirsli-hirsli soruşdu ki, bəs sənin bunlardan xəbərin yoxdu?
- Var, niyə yoxdu ki?
- Bəs xəbərin varsa, poemalar haqqında yazdığın monoqrafiyada niyə mənim “Nəsimi” kimi əsərimdən söhbət açmamısan?
Bir az rahatlandım.
Monoqrafiya stolumun üstündə idi. Onu açan kimi, təsadüfən “Nəsimi” ilə bağlı səhifə rastıma gəldi və həmin səhifəni oxumağa başladım. Qabil müəllimin sifəti işıqlandı. Cümlələrin ardını oxumağa qoymadı. Durub məni qucaqladı və öpdü: “Sən yaxşı oğlansan, böyük alimsən” dedi. Sonra kitabı məndən alıb qoltuğuna vurdu, yenə özünəməxsus bir tərzdə söylədi ki, bəs Yazıçılar İttifaqında məni fitləyib səninlə davaya göndərmişdilər. Demişdilər ki, bax bizdən yazıb, səndən yox...
“Xatirə kəcavəsi” kitabım təzəcə çapdan çıxmışdı. O kitabda yazıçılarla bağlı qələmə aldığım xeyli lətifə var idi. Ona görə istəmirdim ki, bu kitab Qabil müəllimin əlinə keçsin. Ancaq sən saydığını say. Yazıçılar İttifaqında təsadüfən Qabil müəllimlə rastlaşdım. Əlimdə kitabı görüb aldı və qaytarmadı. Öz-özümə dedim ki, baho, yaman yerdə axşamladım. Özü ilə bağlı yazdığım lətifələri oxusa, yenə həngamə qoparacaq...
Nə etmək olardı, artıq iş-işdən keçmişdi.
Bir neçə gündən sonra Mahir mənə zəng eləyib hal-əhval tutdu və bir söz soruşmağıma macal vermədən dedi ki, papa Sizinlə danışmaq istəyir... Haray haraya çatası idi... Qabil müəllim başladı, nə başladı... Ancaq gözlədiyimin tamam əksinə olan sözlər söylədi. Dedi ki, sənin “Xatirə kəcavəsi” kitabını oxudum. Oxumadım e, içdim. O qədər gözəl kitabdı ki, hətta mənə sataşmağın da xoşuma gəldi...
Qabil müəllim məni xeyli tərifləyəndən sonra yenə telefonu Mahirə verdi. Dedim ki, ay Mahir, sən məni lap öldürdün ki... O da bic-bic güldü...
Bütün bunları nəyə görə yazdım? Ona görə ki, mən Mahiri belə tanıyırdım. Lap az-az görüşsək də, hər dəfə Mahirlə söhbət eləyəndə görürdüm ki, insanlararası münasibətdə mənim fərqinə varmadığım məsələləri çox ayıq başla müşahidə və təhlil eləməyi bacarır...
Sonra Mahir oğlum Gündüzlə oturub-durmağa başladı, mənimlə eləyə bilmədiyi zarafatları onunla elədi... Bütün bunlar haqda, onların qeyri-adi sərgüzəştlərindən xəbərim var idi. Oğlumla açıq-saçıq zarafatlar eləsə də, Mahirin həmişə mənimlə hörmətlə danışması, böyük-kiçik sərhədini gözləməsi xoşuma gəlirdi.
Bir dəfə səhər-səhər maşınımı nəşriyyatın həyətində saxlayıb, 77 nömrəli marşurutu gözləyirdim ki, onunla İçərişəhərə, oradan da ADPU-ya dərsə gedim. Yanımda bir qara CEEP dayandı və gördüm ki, kimsə məni çağırır. Baxıb gördüm ki, Mahirdi. Dedi ki, Rafiq müəllim, hara gedirsiniz, mən aparım. Nə qədər elədimsə, əl çəkmədi. Dedi ki, mən hər adama maşın saxlayan deyiləm ha. Heç keçmiş sədrimiz də olsa ona maşın saxlamazdım... Gülüşdük. Birdən Mahir gözləmədiyim halda məndən soruşdu:
- Rafiq müəllim, Nizami Xudiyevin 60 illiyi ilə bağlı məqaləniz nə vaxt çap olunmuşdu “Xalq qəzeti”ndə?
Mən fikirləşincə, Mahir öz sualına özü də cavab verdi:
- Aprelin birində.
Sonra ikinci sualı verdi:
- Bəs Alışanov Gündüzü nə vaxt içdən çıxarıb?
- Bilmirəm.
- Aprelin 20-də... Burda bir əlaqə görmürsünüzmü?
Hər şey mənə aydın oldu...
İlk nəzərdə bu söhbətlərimin məsələyə, yəni daha konkret desək, “İtbaşı” pomanına o qədər də aidiyyəti yoxdu. Ancaq Mahirin daim ünsiyyətdə olduğu qonşuları, atasının dostları, ölkənin görkəmli adamları, şair və yazıçıları ilə əlaqəsi, onların söhbətlərini dinləməsi “İtbaşı” romanını yazanda onun əhəmiyyətli dərəcədə köməyinə çatmışdır. Müasir həyat, onun ağrılı-acılı problemlərini yaxşı bilən Mahir Qabiloğlu həmin hadisələri “Padşah nağılı” içərisində əridərək maraqlı bir əsər yarada bilmişdir. Doğrudur, burada mənim ruhuma uyğun olmayan, xoşuma gəlməyən məqamların açıq-saçıq təsviri də var, ancaq insafən demək lazımdır ki, Mahir Qabiloğlu şahidi olduğu ağrılı-acılı həyat, məişət problemlərini folklor libasında təqdim etməyi, oxucunu düşündürməyi bacarmışdır. O, günümüzün ağrılı-acılı reallıqlarını nağıl libasına bürüyüb, oxucunun qarşısına çıxarmaq cəhdi göstərmişdir...
Qəhrəmanların düşdükləri şəraitə uygün söylədikləri fikir və mülahizələr əslində müəllifin özünə məxsusdur və onun ayıq düşüncəsindən, təhlil etmə qabiliyyətindən xəbər verir. Təsvirlər o qədər dəqiq cizgilərlə işlənib ki, əsərdəki “əndrabadi” adlı obrazların prototipini təsəvvürə gətirmək də o qədər çətin deyildir. Məsələn, əsərdəki Abumahirlə Qabilin oxşar cəhətləri, cizgiləri təbəssüm doğurur. Bu sözləri digər obrazlara da aid etmək olar və bunların “müəllif sirri” kimi qalmağına üstünlük verirəm. Qoy ayıq oxucu özü bu haqda düşünsün, özü bir qənaətə gəlsin...
Digər bir məqam. Əsərin bir yerində Karzat şah Göyverən şaha “səbəbini ancaq ikilikdə deyə bilərəm” söyləyir. Mahir isə öz qəhrəmanlarından fərqli olaraq “yalnız ikilikdə deyilə bilən söz”ü hamının arasında demək cəsarəti tapır özündə və bunun da cəmiyyətdə birmənalı qarşılanmayacağı təbiidir...
Romanın mərkəzindəki ən əsas məsələ əsrlərdən bəri davam eləyən şah və rəiyyət, rəhbər və xalq problemidir. Zaman keçdikcə bu problemlər fərqli şəkildə təzahür etsə də, əslində mahiyyət dəyişmir...
Mahirin təkcə təsvir elədiyi hadisələrin yox, elə işlətdiyi sözlərin, adların da alt qatına kinayə var. “Yolaverənlər məmləkəti”, “Göyverənlər”, “Karzat”, “Barzat”, “Kaminat”, “İtbaşı”, “Qulaqkəsənlər məhləsi”, “Evyıxanlar məhləsi”, “Ağzıcırıqlar məhləsi”, “Boşboğazlar məhləsi”, “Dürəng”, “Bədrəng”, “Birrəng”, “Barantay”, “Bəygülü”, “Xangülü”, “Dürgülü”, “Nazgülü”, “Şahgülü”, “Dümbələk” və s.
Dövlət işlərini unudub hərəmxanalarda əylənən, tiryək çəkib məsti-xumar olan, öz başına gətirilən müsibətlərin əvəzini xalqdan çıxmaq, hamını öz gününə salmaq istəyi Mahirin baş qəhrəmanının həyat kredosudur. “Görəcəksən, bu bizim hamımızı öz gününə salacaq” xofu digər obrazların daxili dünyasını, hiss və həyəcanlarını bütün dərinliyi ilə açmaq gücündədir. Taxt-tacı qorumaq, sərvət toplamaq hərisliyi, bu maqsədə nail olmaq üçün xalqın, kütlənin başına gətirilən oyunlar, onları itaətdə saxlamaq yolları və üsulları, cəza, işgəncə metodları nə qədər dəhşətli olsa da, əslində həyat hadisələrindən qaynaqlanır. Xalqın malını talayıb çapan, onlara zülmlər verməklə gözlərini qorxudan, itaətdə saxlayan əyanların bədii obrazını ümumi sözlərlə yox, detallarla yaratmaq cəhdi təqdirəlayiqdir.
Mahir Qabiloğlu
İtbaşının danışdığı rəvayətdən sonra “Əsl şah balığı qarışqaya yem etməz, balıq balığa yem olmalıdır” qənaəti düşündürücüdür. Sadə insanlardan birinin “Hər gələn bir qanun çıxarıb, ara yerdə biz bədbəxt olmuşuq” fikri kütlənin ağrı-acılarını lakonik şəkildə ifadə edən bir kəlam kimi yadda qalır. “İnsanların təfəkkürü onların ciblərinin dərinliyi qədərdir”, “Xalqı ağ günə çıxarmaq üçün qara günə yığdığını gərək əlindən alasan”, “Xalq heç vaxt udmayıb, udan onları ayağa qaldıran, bunun üçün şərait yaradan saray əhli olub”, “Dövlət rəvayətlərlə idarə olunur, özü də uydurma rəvayətlərlə”, “Rəhmli, ədalətli olsan, dövlət dağılar”, “Məmləkətdə belə xəbər yayılıb ki, əgər bu işlər əyanların cibinin hesabına görülürsə, onda bizim ödədiyimiz vergi hara gedir”, “Elə ki, camaat artır, dolanışıq çətinləşir, giley-güzar artır, bax onda müharibə sövdələşməsi meydana gəlir” və s. qənaətlərində əslində bir həqiqət vardır.
Dünyanın bütün dövrlərində zalımlar və məzlumlar, əzənlər və əzilənlər olub. Qəddarlıq, amansızlıq hakimiyyəti əldə saxlamağın ən əsas vasitəsinə çevrilib. Cəmiyyəti ədalətlə idarə etmək istəyi arzu olaraq qalıb, həmişə iflasa uğrayıb və adil şahların hakimiyyət müddəti qısa olub... Bunu Mahir öz əsərində desə də, deməsə də tarixi faktlar bu amansız həqiqəti inkar etməyə imkan vermir. Qəddar Alqan şah, onun övladları Həqqi və Barəngahın timsalında bunu bir daha görürük. Kim təxt-tac yolunda hətta ən əziz adamını qətlə yetirməyi bacarmırsa, o uduzur, nə qədər ağıllı, kamallı olsa belə uzaqbaşı İtbaşına çevrilir. Bir mühüm məqam da ondan ibarətdir ki, ağıllı, kamallı, düşüncəli adamlar idarəçiliyə həmişə mane olurlar, elə buna görə də onlar müxtəlif yollarla hoqqa, içki hərisliyi ilə, yoluxucu xəstəliklərlə zərərsizləşdirilir və bu acı həqiqətin bədii əksi var Mahir Qabiloğlunun “İtbaşı” romanında.
Cəmiyyətdəki ədalətsizlik, haqsızlıq, zorakılıq, qəddarlıq ədalətli şah ideyasının yaranmasına zəmin yaradıb. Nizaminin qəhrəmanlarından Mirzə Fətəli Axundovun Yusif Sərracına, Anarın “Ağıllı padşahın nağılı”ndan Mahir Qabiloğlunun “İtbaşı”romanının qəhrəmanlarına kimi hamı tam eyni olmasa da, təxminən bir-birinə oxşar yol keçib. O dünyadakı Qıl körpüsü xofunun real həyatda “Göyverən körpüsü” ilə əvəzlənməsi Mahir Qabiloğlu fantaziyasının məhsuludur və yetərincə maraqlıdır...
Romanın strukturuna gəldikdə, əslində o, söhbətlər silsıləsi üzərində qurulub və elə buna görə də şərti olaraq əsəri “söhbətlər romanı” da adlandırmaq olar. Hər yerdə: istər sarayda, istər ayrı-ayrı evlərdə, istər hərəmxanada, istər fahişəxanada, istərsə də İtbaşının komasında olan söhbətlər romanın əsas məzmununu təşkil edir. Nağıllardan gəlmə “təğyiri-libas” olub xalq arasında olma məişət problemlərini bütün çılpaqlığı ilə əks etdirməyə yardımçı olur. Qəhrəmanların öz mülahizələrini əsaslandırmaq üçün rəvayətlərdən, lətifələrdən istifadəsi də məqbul variantdır. Müəllifin istər tarixi hadisələrdən, istər folklordan, istərsə də klassık ədəbiyyatdan bəhrələnməsi, real həyat hadisələrini bu prizmadan əks etdirməyə çalışması əsərin məziyyətlərini şərtləndirən əsas amillər sırasındadır.
Sonda mənə nə vaxtsa “Mahir əmanəti” deyən şair Qablin ruhunu şad eləmək istəyi yaranır. Ruhun şad olsun, Qabil müəllim, yolunu ləyaqətlə davam etdirən Mahir Qabiloğlu var... Nə yaxşı ki, öz başlanğıcını keçmişdən götürən həyat üzü gələcəyə doğru davam eləyir... Bəşər haqq-ədalət axtarışındadır... Ancaq onu tapacaqmı?
Rafiq Yusifoğlu
şair, folologiya elmləri doktoru, professor
09.05.2020
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-05-2020 14:33 | Bölmə: Cəmiyyət
Demək olar ki, qələm sahiblərinin əksəriyyətinin əsərlərini oxuyandan sonra özləri ilə tanış olmuşam. Elələri də var ki, özləri ilə uzun illər tanış olsam da, yazdıqlarından xəbərim olmayıb. Bax, Mahir Qabiloğlu belələrindəndir. Mən Mahirlə dövlət televiziyasında işlədiyim vaxtda tanış olmuşam. Özü yanıma gəlib və deyib ki, Rafiq müəllim, mən şair Qabilin oğluyam. Dünən “Xəbərlər”də onun yaradıcılığı ilə bağlı bir informasiya gedib. Eşidəndə bərk əsəbiləşib. Sizinlə telefonla danışmaq istəyir, mən yığım, danışın. Ancaq xahiş eləyirəm ona acıqlı cavab qaytarmayın. Sizi çox istəyir. Bir az danışıb sakitləşəcək.
Mahir öz evlərinin nömrəsini yığdı, atasının səsini eşidəndə – papa, Rafiq müəllimlə danış, – dedi. Qabil müəllim ağızucu salamlaşandan sonra asıb kəsdi, televiziyada onun haqqında səhv informasiya getdiyini, şikayət eləyəcəyini söylədi... Mən elə onun tərzində cavab vermək istəyəndə Mahir xahiş elədi ki, heç nə deməyim... Mahirin üzünə, gözünə, onun narahat görkəminə baxıb sakitləşdim, ürəyimdəkiləri demədim...
Söhbətimiz bitdi. Mahir mənə təşəkkür edib söylədi ki, Rafiq müəllim, elə danışmağına baxmayın, atam Sizi çox istəyir...
Məhz bundan sonra səhv informasiyanın haradan qaynaqlandığı mənə aydınlaşdı. O vaxt mən Xəbərlər Baş redaksiyasında “Elm, İncəsənət, Mədəniyyət” şöbəsinin müdiri işləyirdim. Çəkilişlə bağlı məsələləri icra etdirmək ücün sədr məktubları dərkənarla mənə göndərirdi. Qabilin yubiley günləri idi. Gah o müəssisədə, gah bu müəssisədə yubiley tədbirləri keçirilirdi. Konkret tarixdə Şəhriyar klubunda keçiriləcək yubileyin çəkilişi ilə bağlı xahiş məktubu sədrin dərkənarı ilə mənə göndərilsə də, Nizami müəllim özü demişdi ki, həmin tədbiri çəkdirmə, sadəcə şifahi informasiya ver. Mən də belə etmişdim. Sən demə həmin tədbir təxirə salınıbmış. Biz isə rəsmi məktuba istinadən olmayan tədbirin “olması” ilə bağlı informasiya vermişik...
Şair Qabil
Bir neçə gün sonra “Kitabi-Dədə Qorqud”un Elmlər Akademiyasının əsas binasında keçirilən yubiley tədbirində Qabil müəllimlə rastlaşdıq. Mənə dedikləri sözün əvəzini çıxmaq üçün yaxşı məqam düşmüşdü əlimə. Ancaq Qabil müəllim imkan vermədi ki, bir kəlmə söz danışım. Məni qucaqlayıb öpdü, “sən yaxşı oğlansan” dedi... Elə o dəqiqə hirsim yatdı və bundan sonra Qabil müəllimlə dostluğumuzun yeni mərhələsi başladı...
Sonra elə oldu ki, Mahiri buraxılış şöbəsindən bizim redaksiyamıza keçirdilər. Onun naşı qələmlə yazdığı ilk süjet mətnlərini montajdan əvvəl oxuyub redaktə eləyən də mən idim. O vaxt heç ağlıma da gəlməzdi ki, Mahir nə vaxtsa bədii yaradıcılıqla məşğul olacaq, hətta iki cildlik roman yazacaq...
Mahiri iş prosesində yavaş-yavaş yaxından tanımağa başladım. Onun hadisələrə ayıq münasibəti, çoxbilmişliyi xoşuma gəlirdi. İlk nəzərdə qaraqabaq olan bu adamın məzəli atmacaları mənə lap ləzzət eləyirdi... İşçilər, xüsusən də diktor, rəhmətlik Hicran Hüseynov həmişə mənə gileylənirdilər ki, ay Rafiq müəllim, bu Mahirə deyin də bizimlə işi olmasın... Mahir isə öz işində idi... Hərdən zarafatla söyləyirdi ki, papa mənə deyib Nizami Xudiyevdən və Rafiq Yusifoğludan başqa heç kəsin sözünə baxma...
Rəhmətlik Qabil müəllimin həmişə mənə dediyi bir söz var idi: “Mahir əmanəti”...
Mən Qabil müəllimin Mahirə sevgisini də, ondan nigarançılığını da çox yaxşı başa düşürdüm... Hətta televiziyada işləmədiyim müddətdə də Qabil müəllimlə hər görüşəndə həmişə Mahirdən söhbət açar və gözləri parıldaya-parıldaya “necə oğul tərbiyə eləmişəm?” – deyə soruşardı...
Yeri gəlmişkən, Qabil müəllimlə bağlı bir maraqlı məqam da yadıma düşdü. Hüseyn Abbaszadənin həyat yoldaşı rəhmətə getmişdi. Ağəddin Mansurzadə ilə onlara getmişdik. Hüseyn müəllim evdə tək idi. Elə təzəcə söhbət eləməyə başlamışdıq ki, Qabil müəllim gəldi... Xeyli söhbət elədik. Ədəbiyyatdan, sənətdən... Birdən Qabil müəllim özünəməxsus bir tərzdə məndən soruşdu:
- Rafiq, sən ağıllı oğlansan, bəs bu “filankəs” necə şairdi?
Cavab verməyə tələsmədim. Bir az ehtiyatlandım. Bunu hiss eləyən Qabil müəllim dedi:
- Lap “bezdarnı”dı... Bir məqalə yaz, onu alt-üst elə.
Gülə-gülə soruşdum:
- Ay Qabil müəllim, niyə özünüz yazmırsınız?
Yenə özünəməxsus bir tərzdə dedi:
- Mən yaza bilmərəm. Ona görə ki, Yazıçılar İttifaqına üzv olsun deyə ona zəmanət verənlərdən biri də mən olmuşam...
O qədər güldük ki...
Bir dəfə də mən “Göyərçin” yurnalında təzə baş redaktor işlədiyim illərdə Qabil müəllim redaksiyamıza gəldi. Bizim redaksiyada baş redaktorun otağı ilə katibənin otağının arasındakı qapı dövri-qədimdən elə həmişə açıq olub. Qabil müəllim isə içəri girən kimi o qapını örtdü. Mən “Qabil müəllim, qoyun açıq qalsın” deyəndə, “yox” söylədi. – Mən səninlə davaya gəlmişəm, qoy başqaları söhbətimizi eşitməsin...
İçimdə qəribə bir nigarançılıq baş qaldırdı. Qabil müəllim isə öz poemaları haqqında danışmağa başladı və hirsli-hirsli soruşdu ki, bəs sənin bunlardan xəbərin yoxdu?
- Var, niyə yoxdu ki?
- Bəs xəbərin varsa, poemalar haqqında yazdığın monoqrafiyada niyə mənim “Nəsimi” kimi əsərimdən söhbət açmamısan?
Bir az rahatlandım.
Monoqrafiya stolumun üstündə idi. Onu açan kimi, təsadüfən “Nəsimi” ilə bağlı səhifə rastıma gəldi və həmin səhifəni oxumağa başladım. Qabil müəllimin sifəti işıqlandı. Cümlələrin ardını oxumağa qoymadı. Durub məni qucaqladı və öpdü: “Sən yaxşı oğlansan, böyük alimsən” dedi. Sonra kitabı məndən alıb qoltuğuna vurdu, yenə özünəməxsus bir tərzdə söylədi ki, bəs Yazıçılar İttifaqında məni fitləyib səninlə davaya göndərmişdilər. Demişdilər ki, bax bizdən yazıb, səndən yox...
“Xatirə kəcavəsi” kitabım təzəcə çapdan çıxmışdı. O kitabda yazıçılarla bağlı qələmə aldığım xeyli lətifə var idi. Ona görə istəmirdim ki, bu kitab Qabil müəllimin əlinə keçsin. Ancaq sən saydığını say. Yazıçılar İttifaqında təsadüfən Qabil müəllimlə rastlaşdım. Əlimdə kitabı görüb aldı və qaytarmadı. Öz-özümə dedim ki, baho, yaman yerdə axşamladım. Özü ilə bağlı yazdığım lətifələri oxusa, yenə həngamə qoparacaq...
Nə etmək olardı, artıq iş-işdən keçmişdi.
Bir neçə gündən sonra Mahir mənə zəng eləyib hal-əhval tutdu və bir söz soruşmağıma macal vermədən dedi ki, papa Sizinlə danışmaq istəyir... Haray haraya çatası idi... Qabil müəllim başladı, nə başladı... Ancaq gözlədiyimin tamam əksinə olan sözlər söylədi. Dedi ki, sənin “Xatirə kəcavəsi” kitabını oxudum. Oxumadım e, içdim. O qədər gözəl kitabdı ki, hətta mənə sataşmağın da xoşuma gəldi...
Qabil müəllim məni xeyli tərifləyəndən sonra yenə telefonu Mahirə verdi. Dedim ki, ay Mahir, sən məni lap öldürdün ki... O da bic-bic güldü...
Bütün bunları nəyə görə yazdım? Ona görə ki, mən Mahiri belə tanıyırdım. Lap az-az görüşsək də, hər dəfə Mahirlə söhbət eləyəndə görürdüm ki, insanlararası münasibətdə mənim fərqinə varmadığım məsələləri çox ayıq başla müşahidə və təhlil eləməyi bacarır...
Sonra Mahir oğlum Gündüzlə oturub-durmağa başladı, mənimlə eləyə bilmədiyi zarafatları onunla elədi... Bütün bunlar haqda, onların qeyri-adi sərgüzəştlərindən xəbərim var idi. Oğlumla açıq-saçıq zarafatlar eləsə də, Mahirin həmişə mənimlə hörmətlə danışması, böyük-kiçik sərhədini gözləməsi xoşuma gəlirdi.
Bir dəfə səhər-səhər maşınımı nəşriyyatın həyətində saxlayıb, 77 nömrəli marşurutu gözləyirdim ki, onunla İçərişəhərə, oradan da ADPU-ya dərsə gedim. Yanımda bir qara CEEP dayandı və gördüm ki, kimsə məni çağırır. Baxıb gördüm ki, Mahirdi. Dedi ki, Rafiq müəllim, hara gedirsiniz, mən aparım. Nə qədər elədimsə, əl çəkmədi. Dedi ki, mən hər adama maşın saxlayan deyiləm ha. Heç keçmiş sədrimiz də olsa ona maşın saxlamazdım... Gülüşdük. Birdən Mahir gözləmədiyim halda məndən soruşdu:
- Rafiq müəllim, Nizami Xudiyevin 60 illiyi ilə bağlı məqaləniz nə vaxt çap olunmuşdu “Xalq qəzeti”ndə?
Mən fikirləşincə, Mahir öz sualına özü də cavab verdi:
- Aprelin birində.
Sonra ikinci sualı verdi:
- Bəs Alışanov Gündüzü nə vaxt içdən çıxarıb?
- Bilmirəm.
- Aprelin 20-də... Burda bir əlaqə görmürsünüzmü?
Hər şey mənə aydın oldu...
İlk nəzərdə bu söhbətlərimin məsələyə, yəni daha konkret desək, “İtbaşı” pomanına o qədər də aidiyyəti yoxdu. Ancaq Mahirin daim ünsiyyətdə olduğu qonşuları, atasının dostları, ölkənin görkəmli adamları, şair və yazıçıları ilə əlaqəsi, onların söhbətlərini dinləməsi “İtbaşı” romanını yazanda onun əhəmiyyətli dərəcədə köməyinə çatmışdır. Müasir həyat, onun ağrılı-acılı problemlərini yaxşı bilən Mahir Qabiloğlu həmin hadisələri “Padşah nağılı” içərisində əridərək maraqlı bir əsər yarada bilmişdir. Doğrudur, burada mənim ruhuma uyğun olmayan, xoşuma gəlməyən məqamların açıq-saçıq təsviri də var, ancaq insafən demək lazımdır ki, Mahir Qabiloğlu şahidi olduğu ağrılı-acılı həyat, məişət problemlərini folklor libasında təqdim etməyi, oxucunu düşündürməyi bacarmışdır. O, günümüzün ağrılı-acılı reallıqlarını nağıl libasına bürüyüb, oxucunun qarşısına çıxarmaq cəhdi göstərmişdir...
Qəhrəmanların düşdükləri şəraitə uygün söylədikləri fikir və mülahizələr əslində müəllifin özünə məxsusdur və onun ayıq düşüncəsindən, təhlil etmə qabiliyyətindən xəbər verir. Təsvirlər o qədər dəqiq cizgilərlə işlənib ki, əsərdəki “əndrabadi” adlı obrazların prototipini təsəvvürə gətirmək də o qədər çətin deyildir. Məsələn, əsərdəki Abumahirlə Qabilin oxşar cəhətləri, cizgiləri təbəssüm doğurur. Bu sözləri digər obrazlara da aid etmək olar və bunların “müəllif sirri” kimi qalmağına üstünlük verirəm. Qoy ayıq oxucu özü bu haqda düşünsün, özü bir qənaətə gəlsin...
Digər bir məqam. Əsərin bir yerində Karzat şah Göyverən şaha “səbəbini ancaq ikilikdə deyə bilərəm” söyləyir. Mahir isə öz qəhrəmanlarından fərqli olaraq “yalnız ikilikdə deyilə bilən söz”ü hamının arasında demək cəsarəti tapır özündə və bunun da cəmiyyətdə birmənalı qarşılanmayacağı təbiidir...
Romanın mərkəzindəki ən əsas məsələ əsrlərdən bəri davam eləyən şah və rəiyyət, rəhbər və xalq problemidir. Zaman keçdikcə bu problemlər fərqli şəkildə təzahür etsə də, əslində mahiyyət dəyişmir...
Mahirin təkcə təsvir elədiyi hadisələrin yox, elə işlətdiyi sözlərin, adların da alt qatına kinayə var. “Yolaverənlər məmləkəti”, “Göyverənlər”, “Karzat”, “Barzat”, “Kaminat”, “İtbaşı”, “Qulaqkəsənlər məhləsi”, “Evyıxanlar məhləsi”, “Ağzıcırıqlar məhləsi”, “Boşboğazlar məhləsi”, “Dürəng”, “Bədrəng”, “Birrəng”, “Barantay”, “Bəygülü”, “Xangülü”, “Dürgülü”, “Nazgülü”, “Şahgülü”, “Dümbələk” və s.
Dövlət işlərini unudub hərəmxanalarda əylənən, tiryək çəkib məsti-xumar olan, öz başına gətirilən müsibətlərin əvəzini xalqdan çıxmaq, hamını öz gününə salmaq istəyi Mahirin baş qəhrəmanının həyat kredosudur. “Görəcəksən, bu bizim hamımızı öz gününə salacaq” xofu digər obrazların daxili dünyasını, hiss və həyəcanlarını bütün dərinliyi ilə açmaq gücündədir. Taxt-tacı qorumaq, sərvət toplamaq hərisliyi, bu maqsədə nail olmaq üçün xalqın, kütlənin başına gətirilən oyunlar, onları itaətdə saxlamaq yolları və üsulları, cəza, işgəncə metodları nə qədər dəhşətli olsa da, əslində həyat hadisələrindən qaynaqlanır. Xalqın malını talayıb çapan, onlara zülmlər verməklə gözlərini qorxudan, itaətdə saxlayan əyanların bədii obrazını ümumi sözlərlə yox, detallarla yaratmaq cəhdi təqdirəlayiqdir.
Mahir Qabiloğlu
İtbaşının danışdığı rəvayətdən sonra “Əsl şah balığı qarışqaya yem etməz, balıq balığa yem olmalıdır” qənaəti düşündürücüdür. Sadə insanlardan birinin “Hər gələn bir qanun çıxarıb, ara yerdə biz bədbəxt olmuşuq” fikri kütlənin ağrı-acılarını lakonik şəkildə ifadə edən bir kəlam kimi yadda qalır. “İnsanların təfəkkürü onların ciblərinin dərinliyi qədərdir”, “Xalqı ağ günə çıxarmaq üçün qara günə yığdığını gərək əlindən alasan”, “Xalq heç vaxt udmayıb, udan onları ayağa qaldıran, bunun üçün şərait yaradan saray əhli olub”, “Dövlət rəvayətlərlə idarə olunur, özü də uydurma rəvayətlərlə”, “Rəhmli, ədalətli olsan, dövlət dağılar”, “Məmləkətdə belə xəbər yayılıb ki, əgər bu işlər əyanların cibinin hesabına görülürsə, onda bizim ödədiyimiz vergi hara gedir”, “Elə ki, camaat artır, dolanışıq çətinləşir, giley-güzar artır, bax onda müharibə sövdələşməsi meydana gəlir” və s. qənaətlərində əslində bir həqiqət vardır.
Dünyanın bütün dövrlərində zalımlar və məzlumlar, əzənlər və əzilənlər olub. Qəddarlıq, amansızlıq hakimiyyəti əldə saxlamağın ən əsas vasitəsinə çevrilib. Cəmiyyəti ədalətlə idarə etmək istəyi arzu olaraq qalıb, həmişə iflasa uğrayıb və adil şahların hakimiyyət müddəti qısa olub... Bunu Mahir öz əsərində desə də, deməsə də tarixi faktlar bu amansız həqiqəti inkar etməyə imkan vermir. Qəddar Alqan şah, onun övladları Həqqi və Barəngahın timsalında bunu bir daha görürük. Kim təxt-tac yolunda hətta ən əziz adamını qətlə yetirməyi bacarmırsa, o uduzur, nə qədər ağıllı, kamallı olsa belə uzaqbaşı İtbaşına çevrilir. Bir mühüm məqam da ondan ibarətdir ki, ağıllı, kamallı, düşüncəli adamlar idarəçiliyə həmişə mane olurlar, elə buna görə də onlar müxtəlif yollarla hoqqa, içki hərisliyi ilə, yoluxucu xəstəliklərlə zərərsizləşdirilir və bu acı həqiqətin bədii əksi var Mahir Qabiloğlunun “İtbaşı” romanında.
Cəmiyyətdəki ədalətsizlik, haqsızlıq, zorakılıq, qəddarlıq ədalətli şah ideyasının yaranmasına zəmin yaradıb. Nizaminin qəhrəmanlarından Mirzə Fətəli Axundovun Yusif Sərracına, Anarın “Ağıllı padşahın nağılı”ndan Mahir Qabiloğlunun “İtbaşı”romanının qəhrəmanlarına kimi hamı tam eyni olmasa da, təxminən bir-birinə oxşar yol keçib. O dünyadakı Qıl körpüsü xofunun real həyatda “Göyverən körpüsü” ilə əvəzlənməsi Mahir Qabiloğlu fantaziyasının məhsuludur və yetərincə maraqlıdır...
Romanın strukturuna gəldikdə, əslində o, söhbətlər silsıləsi üzərində qurulub və elə buna görə də şərti olaraq əsəri “söhbətlər romanı” da adlandırmaq olar. Hər yerdə: istər sarayda, istər ayrı-ayrı evlərdə, istər hərəmxanada, istər fahişəxanada, istərsə də İtbaşının komasında olan söhbətlər romanın əsas məzmununu təşkil edir. Nağıllardan gəlmə “təğyiri-libas” olub xalq arasında olma məişət problemlərini bütün çılpaqlığı ilə əks etdirməyə yardımçı olur. Qəhrəmanların öz mülahizələrini əsaslandırmaq üçün rəvayətlərdən, lətifələrdən istifadəsi də məqbul variantdır. Müəllifin istər tarixi hadisələrdən, istər folklordan, istərsə də klassık ədəbiyyatdan bəhrələnməsi, real həyat hadisələrini bu prizmadan əks etdirməyə çalışması əsərin məziyyətlərini şərtləndirən əsas amillər sırasındadır.
Sonda mənə nə vaxtsa “Mahir əmanəti” deyən şair Qablin ruhunu şad eləmək istəyi yaranır. Ruhun şad olsun, Qabil müəllim, yolunu ləyaqətlə davam etdirən Mahir Qabiloğlu var... Nə yaxşı ki, öz başlanğıcını keçmişdən götürən həyat üzü gələcəyə doğru davam eləyir... Bəşər haqq-ədalət axtarışındadır... Ancaq onu tapacaqmı?
Rafiq Yusifoğlu
şair, folologiya elmləri doktoru, professor
09.05.2020
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 20:58
Səkkiz vəkil hakim təyin olunub
Dünən, 15:01
Növbəti iki gündə yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
Dünən, 12:39
Sabah yağış yağacaq
Dünən, 08:11
Güclü dalğa 45 nəfərin olduğu yaxtanı batırıb
26-11-2024, 18:49
Məhkəmə Quranı yandırmış şəxs barəsində hökm verib
26-11-2024, 18:24
Öldüyü elan edilən şəxs dəfn zamanı dirilib
26-11-2024, 17:26
Rayonlara qar yağır - Siyahı
26-11-2024, 16:28
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
26-11-2024, 16:27
Məktəbdənkənar təhsil müəssisələrinə şagird qəbulu başlayır
26-11-2024, 15:22
Bakı metrosunun iş rejimində bir günlük dəyişiklik olacaq
26-11-2024, 13:31
Hərbi məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib
26-11-2024, 12:38
Sabah dağlıq ərazilərə qar yağacaq
26-11-2024, 11:52
70 min manatı “TikTok”a xərcləyən şəxsə 6 il həbs cəzası verilib
26-11-2024, 11:19
Təhsil müəssisələrində istilik təminatı ilə bağlı operativ işçi qrupları yaradılıb
26-11-2024, 10:55
Bakıya diş məcunu adı ilə nakrotik gətirən hindistanlı tutulub
26-11-2024, 10:39
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətində 4 yüksək vəzifəyə təyinat niyə aparılmayıb? - Müəmma
26-11-2024, 09:54
Dönərdən üç nəfər zəhərlənib
26-11-2024, 09:39
Qaxda 3 yaşlı uşaq dərmandan zəhərlənib
26-11-2024, 08:27
Təyyarə qəzasında 3 sərnişin möcüzə nəticəsində sağ qalıb
25-11-2024, 22:55
Tədqiqatın nəticəsi: güclü insanlar daha çox aldadır
25-11-2024, 21:44
Sumqayıtda “Bəy hamamı” yanıb
25-11-2024, 21:06
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
25-11-2024, 17:41
Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb, yerinə öz xanımını təyin edib
25-11-2024, 16:42
Şərur MTK məhkəməyə verilib
25-11-2024, 16:18
Vüqar Bayramov: "Büdcə zərfində fiskal risklərin qeyd edilməsi məqsədəuyğun olardı"
25-11-2024, 15:56
31 il əvvəl törədilmiş ağır cinayətin üstü açılıb
25-11-2024, 15:08
Perinatal Mərkəzdə 7 uşağın ölümü... - Məhkəmə prosesi təxirə düşüb
25-11-2024, 14:55
“İnteraz” rəhbərinin məhkəməsi keçirilib
25-11-2024, 14:43
Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır
25-11-2024, 14:29
Qarabağ zonasında daha 1457,4 hektar ərazi minalardan təmizlənib
25-11-2024, 14:00
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
25-11-2024, 13:32
Piramidanın tikintisinə 5 milyard dollar tələb olunur - Foto
25-11-2024, 13:01
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
25-11-2024, 12:33
Süni intellektin yaratdığı nənə fırıldaqçılarla mübarizə aparacaq
25-11-2024, 11:24
Ali Məhkəmə "təhqir və böhtan"la bağlı mübahisəli vəziyyətə izahat verib
25-11-2024, 09:39
Daha 46 sayda avtobus marşrutunun fəaliyyəti bərpa edilir
25-11-2024, 09:08
Göyərtəsində 95 sərnişinin olduğu Rusiya təyyarəsi Antalyada yanıb
25-11-2024, 09:00
Məktəblərdə dərslər başlayıb
23-11-2024, 17:04
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
23-11-2024, 16:47
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
23-11-2024, 16:39
Agentlik sədrinin birinci müavini təyin olunan Xəyyam Məmmədov kimdir?
23-11-2024, 15:08
Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
