00:05 / 28-11-2024
Myanmanın prezidenti həbs təhlükəsiylə üzləşib
23:27 / 27-11-2024
Zelenski NATO Baş katibi ilə müzakrə aparıb
22:45 / 27-11-2024
Tovuzda ağır qəza: 5 hərbçi həyatını itirib - (Yenilənib)
21:52 / 27-11-2024
"Avroviziya 2025"-lə bağlı problem həllini tapıb
21:24 / 27-11-2024
Daha bir tiktoker həbs edilib
20:58 / 27-11-2024
Səkkiz vəkil hakim təyin olunub
18:20 / 27-11-2024
Azərbaycanın 37 vətəndaşı Almaniyadan geri qaytarılıb
18:01 / 27-11-2024
Bələdiyyə seçkilərinin yekunları fevralın 26-dək elan ediləcək
17:50 / 27-11-2024
Nazirlikdə 24 milyonluq mənimsəmə: nələr açılır? - Məhkəmə prosesi
17:42 / 27-11-2024
Polşa prezidentinin Azərbaycanla sərhədə gəlməsi etirazla qarşılanır
17:31 / 27-11-2024
Azərbaycan ərazisində yenidən zəlzələ olub
17:23 / 27-11-2024
Bələdiyyə seçkiləri: namizədlərin qeydə alınması nə vaxt başlayacaq?
17:09 / 27-11-2024
Bələdiyyə seçkiləri: müşahidəçilərlə bağlı qərar verilib
16:42 / 27-11-2024
MSK-da bələdiyyə seçkiləri ilə əlaqədar işçi qrupu yaradılıb
16:39 / 27-11-2024
Bərdədə bank əməkdaşı həbs olunub
16:22 / 27-11-2024
Bələdiyyə seçkilərinin keçiriləcəyi tarix açıqlanıb
16:19 / 27-11-2024
Kuleba: “Ruslar Dnepr, Poltava və Zaporojyedə peyda olacaq”
16:05 / 27-11-2024
Canavar hücumları kəndin boşalmasına səbəb olub - Foto
15:51 / 27-11-2024
Ən çox axtarılan cinayətkar 21 ildən sonra saxlanılıb
15:44 / 27-11-2024
Bu sahələrdə işləyənlər vergidən azad olunur - Siyahı
15:42 / 27-11-2024
Müəllimlər İnstitutunun rektoru vəzifədən kənarlaşdırılıb
15:36 / 27-11-2024
Prezident Milli Konservatoriyaya rektor təyin edib - Sərəncam
15:05 / 27-11-2024
Azərbaycan İsrail və Livan arasında atəşkəsi alqışlayır
15:01 / 27-11-2024
Növbəti iki gündə yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
14:46 / 27-11-2024
Elm və Təhsil Nazirliyində 18 milyonluq iki şübhəli tender keçirilib
14:42 / 27-11-2024
Milli Məclisə yeni avtomobillər alınıb
14:33 / 27-11-2024
Bakıda beynəlxalq oyun festivalı keçiriləcək
14:31 / 27-11-2024
Üçüncü Kəlağayı Festivalı keçirilib
14:21 / 27-11-2024
Milli Məclis jurnalistlərlə bağlı qanunu qəbul edib
14:16 / 27-11-2024
Spikerlə daha bir deputat arasında gərginlik yaranıb
21:06 / 25-11-2024
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
14:10 / 25-11-2024
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradılıb - Siyahı
22:10 / 25-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat haqqında həbs qərarı verilib - (Yenilənib)
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
22:45 / 27-11-2024
Tovuzda ağır qəza: 5 hərbçi həyatını itirib - (Yenilənib)
08:28 / 25-11-2024
COP29 - Dünyanı sevindirən 13 gün: nəticələr və perspektivlər
13:56 / 27-11-2024
Partiya sədri, deputat qızı və ailənin digər üzvləri məhkəməyə verilib
12:23 / 26-11-2024
Vəzifəli şəxslər həbs olunub
11:14 / 26-11-2024
Tramp üç ölkəyə xəbərdarlıq edib
14:00 / 25-11-2024
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
22:45 / 25-11-2024
İlham Əliyevlə Donald Tramp arasında telefon danışığı olub
Ağrının on ikinci balı - Vaqif Osmanov yazır
Tarix: 13-05-2020 20:45 | Bölmə: Cəmiyyət
“İblisin busəsi”nin şirinliyini, “Azan gəmilərin limanı”nın yerini, “Hürməyən küçüyün ariyası”nın səsini, “Sükutun rahatlığı”nı yaxşı bilən yazıçı Yaşar Bünyadın bir hekayəsini - “Yüz birinci məktub”u oxudum və ürəyimdə Yaşar müəllimi qınadım: “Ay insafsız, oxucunun ürəyini nəzərə almırsan, alma, bəs öz urəyin? Bilirəm ki, bir az narahatdı, yanından meh əsəndə payızda ağacda qalan yarpaq kimi titrəyir, həssasdır, elə mənim ürəyim də. Yaradan şəfqətini əsirgəməsin.
Yüzlərlə məktub oxumuşam. Amma bu onlara bənzəmədi. Hekayəni oxuyandan sonra təəssüratımı yazmaq istədim. Ovqatım təlx idi. Ha fikirləşdim, yazıma adqoydu edə bilmədim. Yazdıqca ağrıdan başqa gözümün qarşısında heç nə görmədim. Hətta ağrının dozasını, dərəcəsini, rəngini təyin etməyə girişdikcə yazacaqlarımı unudurdum. Bu hekayəni insanlığın zəlzələsi sandım. Gücünü Rixter cədvəli ilə ölçə bilsəydim, on iki balla (son hədd) qiymətləndirərdim. Çox fikirləşəsi halım qalmamışdı. Ona görə də yazıma ad tapanda sevindim. Qoy, “Ağrının on ikinci balı” olsun...
“Yazmağı öyrənənə kimi deyəcəklərini ürəyinin bir küncündə qoruyan, yaddan çıxmasın deyə tez-tez təkrarlayan, ürəyi tab gətirməsə heç olmasa yaddaşına ilişib qalacağına” ümidli körpə qız uşaq evinə gəldiyi günü, anasını, anası ilə gələn yekəqarın əmini, anasının o əmini çoxdan tanıdığına şübhəsi olmadığını yaxşı xatırlasa da, atasını, evlərini heç yada sala bilmirdi. Bircə öz varlığı qədər hiss etmişdi ki, o, atılmışlardandır. Amma onun ürəyində öləzimiş ümidin işartıları hələ boylanmaqdaydı. Vay o günə ki, o ölə...
Yazmağı öyrənəndən sonra yazdığı məktubların anasına yetişməyəcəyini, oxumayacağını çox sonradan - Qapıçı əminin dediklərindən anlayan talesiz qızcığaz “yuxusuzluqla əlbəyaxa gecəni gündüzə qatan”dan o, “hamının həsrətlə, ümidlə gözlədiyi hər açılan səhərə nifrət edirdi”. Amma yenə də möcüzəyə inanırdı bu günahkar zamanın məsum övladı:
“O gündən gözünün qəmi nəmli gözlərimə hopub... Gözləyirəm... Heç məni yadına salırsanmı? Gözlərində şəklim qalıbmı, ana?.. Deməli hər şey yaxşı olmadı. Yoxsa aldatmazdın məni. Niyə aldadasan ki? Axı analar yalan danışmaz.... Yəqin sən də acı çəkirsən, mənim kimi... Məni heç əzizlədinmi, ana? Nağıl danışıb uyumağımı gözlədinmi? Gözlərimdən öpdünmü? Əgər öpdünsə, niyə yadıma sala bilmirəm, axı niyə?! Öldür, yadıma düşmür”...
Bu ağrılı sadə və cavabı tapılmayan sualların hekayənin lirik qəhrəmanının yüz bir məktubunda da təkrarlanmağına şübhə yoxdur. Dərd insanı sevindirməsə də vaxtsız böyüdərmiş, hətta körpə ikən filosof olmağa məcbur edərmiş.
Bir nüansı da vurğulayım ki, yazılarımda müqəddəs insanın - Ana sözünün birinci hərfini dilimizin orfoqrafik qaydalarına zidd olsa da, həmişə böyük hərflə yazmağa adət etmişəm. Bu hekayədəki ürəyi, beyni boş, analıq hissləri ölmüş anaya bunun dəxli yoxdur. Hətta bu sözü dırnaq arasında yazmaq da könlümdən keçdi. Yazmadım. Analara hörmət naminə. Yenə deyirəm, bu hekayədəkinə yox. Çünki belə anaların buna haqqı çatmır. Körpə qızcığazsa hər an anasından nigarandır:
“Yəqin sən də acı çəkirsən, mənim kimi... Bəzən ağlıma elə axmaq fikirlər gəlir ki!.. Fikirləşirəm, bəlkə sən heç mənim anam deyilsən?! Hə, bilirəm, çox axmaq fikirdi. Bağışla... Hətta belədirsə də, demə, ana, inamımı qırma, ümidimi heç eləmə... Yaxşı?.. Qoy bu, sənin ən böyük sirrin olsun. Mən sirr saxlamağı bacarıram, ana. Yol gözləmək dəhşətdi, ana, bilirsənmi necə dəhşətdi?.. Çox yoruldum gözləməkdən...”
Burada - “hamı kimisə gözləyən” uşaq evində “ümidlərin sonsuzluqda” olduğunu anlayandan sonra yaşamaq cəhənnəm əzabından betərmiş... Nədir bu gözləri yolları yoran, özü də “çox yoruldum, gözləməkdən” yazsa da ümidinə xilaf çıxmayan bu talesizin günahı? Şəhvətini cilovlamağı bacarmayan anamı, yekəpər, lopabığ əmilərmi? Hələ bir yuxu görəsən, bir qız doğma ananı “ana!” deyə çağıra, “doğma ana da ona “can bala!” deyib sarıla, əzizləyə, yanağından öpə. Yuxudan tər içində ayılasan, hönkür-hönkür ağlayasan, çünki o qız sən deyilsən...”
Belə ana məhəbbətinə həsrət körpələr gecəyə, yuxuya, sevgisi axtalanmış anaya, gecikdiyi üçün anasının üstünə çəmkirən, “əl-qol atan” əmilərə necə nifrət eləməsin? Cəmiyyətimizin stresslərinə biganə qalmayanların aqressivliyinə haqq qazandırmasam da belələri necə rəhmdil, xeyirxah olsun?
Amma Yaşar Bünyadın genişürəkli qəhrəmanı səmimidir, mərhəmətlidir, anası üçün “hər şeyin yaxşı olmadığına, anasının onu aldatmadığına” inanır, “yol gözləməyin dəhşəti onu yorsa da”:
“Samir yol gözləmir. Çünki “heç kimi yoxdu, ata-anası, qohumlar müharibədə minaya düşüblər...”
Rüstəm heç kimi gözləmir, çünki heç kimi yoxdu, evləri qazdan partlayıb... “Rüstəm həmişə od-alov şəkli çəkir...”
Samirə yuxularındakı anasını çəkir. “Yuxuda analar çox gözəl olur” - deyir...
Gülnarə onu döşəməsilənlə döyən ögey atasını çəkir...
Qahir bacı-qardaşını çəkir. Deyir ki, böyüyüb onları axtaracam, mütləq tapacam!
Alik Moskvada anasıyla qalan bacısını”...
Anasına yüz bir məktub yazan isə... Qəlbində dostlarından çox şəkillər çəkirdi: onu atıb gedən anasının, yekəqarın əminin, “heç yadına gəlməyən ata”sının. Xatırlamadığı, görmədiyi adamı necə sevəydi? Ona görə də özünə kövrək təsəlli verir:
“Sevmədiyim adamı unutmaq asan olurmuş...”
Ancaq televiziya kanalları çəkilişə gələndə direktorun tapşırığı ilə təzə paltar geyinən, iyirmi dəqiqəlik süjetin yarısını direktor danışan, ancaq müğənniləri iri planda göstərib uşaqları “unudan” əmilər... Yazıçı direktorların, şou-biznes sənətciklərinin özünü reklamının alt qatlarını vurğulamaqla onların təmənnalı “xeyirxah”lığının arxasında nələr gizləndiyini bizim mühakiməmizə verir. Düşünün, insanlar, biz talesiz, sevinc qanadları qırılmış məsum uşaqlara belə necə “mərhəmət”liyik...
Yazıçı hekayənin uşaqlığında müdrikləşən qəhrəmanının qarşısına “hər dəfə anaya yazdığı məktubu gətirəndə ölüb-dirilən Qapıçı əmi”ni çıxaranda, həyatı ağdan çox qaraya bürünmüş lirik qəhrəmandan çox bəlkə də mən sevindim. Məsum qızın ümid adlı saf və şirin dünyasını qurub-yaradan, yaşadan Qapıçı əminin “isti nəfəsi, gözlərindən onun yanağına düşən ilıq göz yaşı”, ömrü boyu görmədiyi və dadmadığı doğmalıq yığvalı qaranın dünyasının rəngini dəyişəcəkdi. Amma... Bunu da qoca və fani dünya ona çox gördü. Yazdığı məktubları o, Qapıçı əmiyə verirdi ki, anasına yollasın. Çünki Qapıçı əmi demişdi ki, anasının ünvanını direktordan öyrənib. “Şimal ayısıyam” söyləyən, uşaq evi həm evi, həm də iş yeri olan Qapıçı əmi onun inam və ümid “talisman”ı, həm də şad xəbərlər gözlədiyi poçtalyonuydu...
Yaşar Bünyad
Bir həftə əvvəl anasına ünvanladığı yüzüncü məktubu Qapıçı əminin otağında görən qızın qulaqlarında qapıçı əminin səsi bir ömür boyu yaşayacaqdı:
- Bunlar sənin... ordakılar hamısı... sənin mək... məktublarındı... O vaxt sənə yalan demişdim, lənət şeytana!.. Ünvan-zad yox idi. Olmayıb. Yoxdu. Ünvansız məktublar isə sahibinə çatmır... Mən sənə ümid vermək istəyirdim... Daha bacarmıram. Bacarmiram! Hər dəfə anana yazdığın məktubu gətirəndə ölüb dirilmişəm. Daha dözə bilmirəm... Bilirsən ananın imzaladığı hansı sənədlər olub? Bilmirsən... O... o səndən imtina edib. Başa düşürsən? Həmişəlik! Bağışla, bacarırsansa, mən axmaq qocanı bağışla... qızım...
Qapıçı əminin bir damla göz yaşı əslində mərhəmətə həsrət qalmış insanlığı heç olmasa səksəndirməli, qəflət yuxusundan oyatmalıydı. Oyatdımı? Heç tükü də tərpənmədi insanlığın. M. Ə. Sabirin azı bir əsr bundan qabaq dediyi “daş qəlbli insanları neylərdin, ilahi?” naləsi hələ də buz bağlamış yerlərimizə təsir etmirsə, biz geriyə addımlamaqdayıq. Ona görə də bizim quduz şəhvət, tamah, nifrət ağacımız həmişəbahar ömrünü yaşayır...
Bu ağrılarla limhəlim dolu hekayə isə həyatında qaradan başqa rəng tanımayan yüz bir məktub yazıb təkcə daş qəlbli anasından yox, həm də çirkab içində boğulan zəmanədən imdad uman bir Vətən övladının iztirablarının sonu olmasa da, sonuncu məktubu idi. Bu məktubu heç kim oxumayacaqdı. Nə yekəpər əmidən qorxan, o biri qızına “can bala!” deyən anası, nə də “şimal ayısıyam!” deyən Qapıçı əmi. Onun bu məktubu yetim idi, lap özü kimi...
“Yüz birinci məktub”un son cümləsi məni haldan-hala saldı, izaholunmaz vəziyyətlə üzbəüz qoydu, iç dünyamda təlatüm yaratdı:
“...Bu gün onu dəfn etdik, sənə yazdığım məktublarla birgə...”
Sözün aciz qaldığı, ümidlərin yerin və göyün zülmət boşluqlarında dəfn edildiyi an...
Yox, mən belə fikirləşməkdə çox insafsızlıq etdim. Kölgə varsa, işıq da var. Mən işıq “xəstə”siyəm. Hələ neçə il əvvəl ünlü yazıçı Kənan Hacının “Qara pişik” hekayəsində qaranlıqda qara pişiyin gözlərindəki işığı görəndə elə bil dünyanı mənə vermişdilər. “Yüz birinci məktub”da da adətimdən əl çəkməyib işıq axtardım və tapdım. N. Kalderonun fikrinə istinad edərək bu nəticəyə gəldim ki, tale cəsurların tərəfindədir...
Düşündüklərimi qələmə alanda “tale”, “talesizlik”, “məsum”, “qızcığaz” (əzizləmə mənasında) kəlmələrini tez-tez işlətdim, yazıya açar sözlər kimi, amma “yazıq” kəlməsini yox...
Dahi Hüseyn Cavid əfəndi “hər ümidsizlikdə bir ümid, hər qaranlıqda bir ümid yaşayır” deyirdi.
Cənab Şahabəddin “Tiryaki sözlər”dəki örnəklərin birində vurğulayır ki, tale acizləri qorxudur, cəsurlara cəsarət verir.
“Cəsur”, “cəsarət”, “mübarizə” sözlərində həmişə işıq görmüşəm, eləcə də, mərhəmət, ədalət, iradə, azadlıq sözlərində...
Mən bir ilahi işıq gördüm o məsum qəhrəmanın gözlərində, sözlərində, zəkasında...
Vaqif OSMANOV
(Mart 2020)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-05-2020 20:45 | Bölmə: Cəmiyyət
“İblisin busəsi”nin şirinliyini, “Azan gəmilərin limanı”nın yerini, “Hürməyən küçüyün ariyası”nın səsini, “Sükutun rahatlığı”nı yaxşı bilən yazıçı Yaşar Bünyadın bir hekayəsini - “Yüz birinci məktub”u oxudum və ürəyimdə Yaşar müəllimi qınadım: “Ay insafsız, oxucunun ürəyini nəzərə almırsan, alma, bəs öz urəyin? Bilirəm ki, bir az narahatdı, yanından meh əsəndə payızda ağacda qalan yarpaq kimi titrəyir, həssasdır, elə mənim ürəyim də. Yaradan şəfqətini əsirgəməsin.
Yüzlərlə məktub oxumuşam. Amma bu onlara bənzəmədi. Hekayəni oxuyandan sonra təəssüratımı yazmaq istədim. Ovqatım təlx idi. Ha fikirləşdim, yazıma adqoydu edə bilmədim. Yazdıqca ağrıdan başqa gözümün qarşısında heç nə görmədim. Hətta ağrının dozasını, dərəcəsini, rəngini təyin etməyə girişdikcə yazacaqlarımı unudurdum. Bu hekayəni insanlığın zəlzələsi sandım. Gücünü Rixter cədvəli ilə ölçə bilsəydim, on iki balla (son hədd) qiymətləndirərdim. Çox fikirləşəsi halım qalmamışdı. Ona görə də yazıma ad tapanda sevindim. Qoy, “Ağrının on ikinci balı” olsun...
“Yazmağı öyrənənə kimi deyəcəklərini ürəyinin bir küncündə qoruyan, yaddan çıxmasın deyə tez-tez təkrarlayan, ürəyi tab gətirməsə heç olmasa yaddaşına ilişib qalacağına” ümidli körpə qız uşaq evinə gəldiyi günü, anasını, anası ilə gələn yekəqarın əmini, anasının o əmini çoxdan tanıdığına şübhəsi olmadığını yaxşı xatırlasa da, atasını, evlərini heç yada sala bilmirdi. Bircə öz varlığı qədər hiss etmişdi ki, o, atılmışlardandır. Amma onun ürəyində öləzimiş ümidin işartıları hələ boylanmaqdaydı. Vay o günə ki, o ölə...
Yazmağı öyrənəndən sonra yazdığı məktubların anasına yetişməyəcəyini, oxumayacağını çox sonradan - Qapıçı əminin dediklərindən anlayan talesiz qızcığaz “yuxusuzluqla əlbəyaxa gecəni gündüzə qatan”dan o, “hamının həsrətlə, ümidlə gözlədiyi hər açılan səhərə nifrət edirdi”. Amma yenə də möcüzəyə inanırdı bu günahkar zamanın məsum övladı:
“O gündən gözünün qəmi nəmli gözlərimə hopub... Gözləyirəm... Heç məni yadına salırsanmı? Gözlərində şəklim qalıbmı, ana?.. Deməli hər şey yaxşı olmadı. Yoxsa aldatmazdın məni. Niyə aldadasan ki? Axı analar yalan danışmaz.... Yəqin sən də acı çəkirsən, mənim kimi... Məni heç əzizlədinmi, ana? Nağıl danışıb uyumağımı gözlədinmi? Gözlərimdən öpdünmü? Əgər öpdünsə, niyə yadıma sala bilmirəm, axı niyə?! Öldür, yadıma düşmür”...
Bu ağrılı sadə və cavabı tapılmayan sualların hekayənin lirik qəhrəmanının yüz bir məktubunda da təkrarlanmağına şübhə yoxdur. Dərd insanı sevindirməsə də vaxtsız böyüdərmiş, hətta körpə ikən filosof olmağa məcbur edərmiş.
Bir nüansı da vurğulayım ki, yazılarımda müqəddəs insanın - Ana sözünün birinci hərfini dilimizin orfoqrafik qaydalarına zidd olsa da, həmişə böyük hərflə yazmağa adət etmişəm. Bu hekayədəki ürəyi, beyni boş, analıq hissləri ölmüş anaya bunun dəxli yoxdur. Hətta bu sözü dırnaq arasında yazmaq da könlümdən keçdi. Yazmadım. Analara hörmət naminə. Yenə deyirəm, bu hekayədəkinə yox. Çünki belə anaların buna haqqı çatmır. Körpə qızcığazsa hər an anasından nigarandır:
“Yəqin sən də acı çəkirsən, mənim kimi... Bəzən ağlıma elə axmaq fikirlər gəlir ki!.. Fikirləşirəm, bəlkə sən heç mənim anam deyilsən?! Hə, bilirəm, çox axmaq fikirdi. Bağışla... Hətta belədirsə də, demə, ana, inamımı qırma, ümidimi heç eləmə... Yaxşı?.. Qoy bu, sənin ən böyük sirrin olsun. Mən sirr saxlamağı bacarıram, ana. Yol gözləmək dəhşətdi, ana, bilirsənmi necə dəhşətdi?.. Çox yoruldum gözləməkdən...”
Burada - “hamı kimisə gözləyən” uşaq evində “ümidlərin sonsuzluqda” olduğunu anlayandan sonra yaşamaq cəhənnəm əzabından betərmiş... Nədir bu gözləri yolları yoran, özü də “çox yoruldum, gözləməkdən” yazsa da ümidinə xilaf çıxmayan bu talesizin günahı? Şəhvətini cilovlamağı bacarmayan anamı, yekəpər, lopabığ əmilərmi? Hələ bir yuxu görəsən, bir qız doğma ananı “ana!” deyə çağıra, “doğma ana da ona “can bala!” deyib sarıla, əzizləyə, yanağından öpə. Yuxudan tər içində ayılasan, hönkür-hönkür ağlayasan, çünki o qız sən deyilsən...”
Belə ana məhəbbətinə həsrət körpələr gecəyə, yuxuya, sevgisi axtalanmış anaya, gecikdiyi üçün anasının üstünə çəmkirən, “əl-qol atan” əmilərə necə nifrət eləməsin? Cəmiyyətimizin stresslərinə biganə qalmayanların aqressivliyinə haqq qazandırmasam da belələri necə rəhmdil, xeyirxah olsun?
Amma Yaşar Bünyadın genişürəkli qəhrəmanı səmimidir, mərhəmətlidir, anası üçün “hər şeyin yaxşı olmadığına, anasının onu aldatmadığına” inanır, “yol gözləməyin dəhşəti onu yorsa da”:
“Samir yol gözləmir. Çünki “heç kimi yoxdu, ata-anası, qohumlar müharibədə minaya düşüblər...”
Rüstəm heç kimi gözləmir, çünki heç kimi yoxdu, evləri qazdan partlayıb... “Rüstəm həmişə od-alov şəkli çəkir...”
Samirə yuxularındakı anasını çəkir. “Yuxuda analar çox gözəl olur” - deyir...
Gülnarə onu döşəməsilənlə döyən ögey atasını çəkir...
Qahir bacı-qardaşını çəkir. Deyir ki, böyüyüb onları axtaracam, mütləq tapacam!
Alik Moskvada anasıyla qalan bacısını”...
Anasına yüz bir məktub yazan isə... Qəlbində dostlarından çox şəkillər çəkirdi: onu atıb gedən anasının, yekəqarın əminin, “heç yadına gəlməyən ata”sının. Xatırlamadığı, görmədiyi adamı necə sevəydi? Ona görə də özünə kövrək təsəlli verir:
“Sevmədiyim adamı unutmaq asan olurmuş...”
Ancaq televiziya kanalları çəkilişə gələndə direktorun tapşırığı ilə təzə paltar geyinən, iyirmi dəqiqəlik süjetin yarısını direktor danışan, ancaq müğənniləri iri planda göstərib uşaqları “unudan” əmilər... Yazıçı direktorların, şou-biznes sənətciklərinin özünü reklamının alt qatlarını vurğulamaqla onların təmənnalı “xeyirxah”lığının arxasında nələr gizləndiyini bizim mühakiməmizə verir. Düşünün, insanlar, biz talesiz, sevinc qanadları qırılmış məsum uşaqlara belə necə “mərhəmət”liyik...
Yazıçı hekayənin uşaqlığında müdrikləşən qəhrəmanının qarşısına “hər dəfə anaya yazdığı məktubu gətirəndə ölüb-dirilən Qapıçı əmi”ni çıxaranda, həyatı ağdan çox qaraya bürünmüş lirik qəhrəmandan çox bəlkə də mən sevindim. Məsum qızın ümid adlı saf və şirin dünyasını qurub-yaradan, yaşadan Qapıçı əminin “isti nəfəsi, gözlərindən onun yanağına düşən ilıq göz yaşı”, ömrü boyu görmədiyi və dadmadığı doğmalıq yığvalı qaranın dünyasının rəngini dəyişəcəkdi. Amma... Bunu da qoca və fani dünya ona çox gördü. Yazdığı məktubları o, Qapıçı əmiyə verirdi ki, anasına yollasın. Çünki Qapıçı əmi demişdi ki, anasının ünvanını direktordan öyrənib. “Şimal ayısıyam” söyləyən, uşaq evi həm evi, həm də iş yeri olan Qapıçı əmi onun inam və ümid “talisman”ı, həm də şad xəbərlər gözlədiyi poçtalyonuydu...
Yaşar Bünyad
Bir həftə əvvəl anasına ünvanladığı yüzüncü məktubu Qapıçı əminin otağında görən qızın qulaqlarında qapıçı əminin səsi bir ömür boyu yaşayacaqdı:
- Bunlar sənin... ordakılar hamısı... sənin mək... məktublarındı... O vaxt sənə yalan demişdim, lənət şeytana!.. Ünvan-zad yox idi. Olmayıb. Yoxdu. Ünvansız məktublar isə sahibinə çatmır... Mən sənə ümid vermək istəyirdim... Daha bacarmıram. Bacarmiram! Hər dəfə anana yazdığın məktubu gətirəndə ölüb dirilmişəm. Daha dözə bilmirəm... Bilirsən ananın imzaladığı hansı sənədlər olub? Bilmirsən... O... o səndən imtina edib. Başa düşürsən? Həmişəlik! Bağışla, bacarırsansa, mən axmaq qocanı bağışla... qızım...
Qapıçı əminin bir damla göz yaşı əslində mərhəmətə həsrət qalmış insanlığı heç olmasa səksəndirməli, qəflət yuxusundan oyatmalıydı. Oyatdımı? Heç tükü də tərpənmədi insanlığın. M. Ə. Sabirin azı bir əsr bundan qabaq dediyi “daş qəlbli insanları neylərdin, ilahi?” naləsi hələ də buz bağlamış yerlərimizə təsir etmirsə, biz geriyə addımlamaqdayıq. Ona görə də bizim quduz şəhvət, tamah, nifrət ağacımız həmişəbahar ömrünü yaşayır...
Bu ağrılarla limhəlim dolu hekayə isə həyatında qaradan başqa rəng tanımayan yüz bir məktub yazıb təkcə daş qəlbli anasından yox, həm də çirkab içində boğulan zəmanədən imdad uman bir Vətən övladının iztirablarının sonu olmasa da, sonuncu məktubu idi. Bu məktubu heç kim oxumayacaqdı. Nə yekəpər əmidən qorxan, o biri qızına “can bala!” deyən anası, nə də “şimal ayısıyam!” deyən Qapıçı əmi. Onun bu məktubu yetim idi, lap özü kimi...
“Yüz birinci məktub”un son cümləsi məni haldan-hala saldı, izaholunmaz vəziyyətlə üzbəüz qoydu, iç dünyamda təlatüm yaratdı:
“...Bu gün onu dəfn etdik, sənə yazdığım məktublarla birgə...”
Sözün aciz qaldığı, ümidlərin yerin və göyün zülmət boşluqlarında dəfn edildiyi an...
Yox, mən belə fikirləşməkdə çox insafsızlıq etdim. Kölgə varsa, işıq da var. Mən işıq “xəstə”siyəm. Hələ neçə il əvvəl ünlü yazıçı Kənan Hacının “Qara pişik” hekayəsində qaranlıqda qara pişiyin gözlərindəki işığı görəndə elə bil dünyanı mənə vermişdilər. “Yüz birinci məktub”da da adətimdən əl çəkməyib işıq axtardım və tapdım. N. Kalderonun fikrinə istinad edərək bu nəticəyə gəldim ki, tale cəsurların tərəfindədir...
Düşündüklərimi qələmə alanda “tale”, “talesizlik”, “məsum”, “qızcığaz” (əzizləmə mənasında) kəlmələrini tez-tez işlətdim, yazıya açar sözlər kimi, amma “yazıq” kəlməsini yox...
Dahi Hüseyn Cavid əfəndi “hər ümidsizlikdə bir ümid, hər qaranlıqda bir ümid yaşayır” deyirdi.
Cənab Şahabəddin “Tiryaki sözlər”dəki örnəklərin birində vurğulayır ki, tale acizləri qorxudur, cəsurlara cəsarət verir.
“Cəsur”, “cəsarət”, “mübarizə” sözlərində həmişə işıq görmüşəm, eləcə də, mərhəmət, ədalət, iradə, azadlıq sözlərində...
Mən bir ilahi işıq gördüm o məsum qəhrəmanın gözlərində, sözlərində, zəkasında...
Vaqif OSMANOV
(Mart 2020)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 20:58
Səkkiz vəkil hakim təyin olunub
Dünən, 15:01
Növbəti iki gündə yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
Dünən, 12:39
Sabah yağış yağacaq
Dünən, 08:11
Güclü dalğa 45 nəfərin olduğu yaxtanı batırıb
26-11-2024, 18:49
Məhkəmə Quranı yandırmış şəxs barəsində hökm verib
26-11-2024, 18:24
Öldüyü elan edilən şəxs dəfn zamanı dirilib
26-11-2024, 17:26
Rayonlara qar yağır - Siyahı
26-11-2024, 16:28
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
26-11-2024, 16:27
Məktəbdənkənar təhsil müəssisələrinə şagird qəbulu başlayır
26-11-2024, 15:22
Bakı metrosunun iş rejimində bir günlük dəyişiklik olacaq
26-11-2024, 13:31
Hərbi məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib
26-11-2024, 12:38
Sabah dağlıq ərazilərə qar yağacaq
26-11-2024, 11:52
70 min manatı “TikTok”a xərcləyən şəxsə 6 il həbs cəzası verilib
26-11-2024, 11:19
Təhsil müəssisələrində istilik təminatı ilə bağlı operativ işçi qrupları yaradılıb
26-11-2024, 10:55
Bakıya diş məcunu adı ilə nakrotik gətirən hindistanlı tutulub
26-11-2024, 10:39
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətində 4 yüksək vəzifəyə təyinat niyə aparılmayıb? - Müəmma
26-11-2024, 09:54
Dönərdən üç nəfər zəhərlənib
26-11-2024, 09:39
Qaxda 3 yaşlı uşaq dərmandan zəhərlənib
26-11-2024, 08:27
Təyyarə qəzasında 3 sərnişin möcüzə nəticəsində sağ qalıb
25-11-2024, 22:55
Tədqiqatın nəticəsi: güclü insanlar daha çox aldadır
25-11-2024, 21:44
Sumqayıtda “Bəy hamamı” yanıb
25-11-2024, 21:06
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
25-11-2024, 17:41
Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb, yerinə öz xanımını təyin edib
25-11-2024, 16:42
Şərur MTK məhkəməyə verilib
25-11-2024, 16:18
Vüqar Bayramov: "Büdcə zərfində fiskal risklərin qeyd edilməsi məqsədəuyğun olardı"
25-11-2024, 15:56
31 il əvvəl törədilmiş ağır cinayətin üstü açılıb
25-11-2024, 15:08
Perinatal Mərkəzdə 7 uşağın ölümü... - Məhkəmə prosesi təxirə düşüb
25-11-2024, 14:55
“İnteraz” rəhbərinin məhkəməsi keçirilib
25-11-2024, 14:43
Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır
25-11-2024, 14:29
Qarabağ zonasında daha 1457,4 hektar ərazi minalardan təmizlənib
25-11-2024, 14:00
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
25-11-2024, 13:32
Piramidanın tikintisinə 5 milyard dollar tələb olunur - Foto
25-11-2024, 13:01
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
25-11-2024, 12:33
Süni intellektin yaratdığı nənə fırıldaqçılarla mübarizə aparacaq
25-11-2024, 11:24
Ali Məhkəmə "təhqir və böhtan"la bağlı mübahisəli vəziyyətə izahat verib
25-11-2024, 09:39
Daha 46 sayda avtobus marşrutunun fəaliyyəti bərpa edilir
25-11-2024, 09:08
Göyərtəsində 95 sərnişinin olduğu Rusiya təyyarəsi Antalyada yanıb
25-11-2024, 09:00
Məktəblərdə dərslər başlayıb
23-11-2024, 17:04
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
23-11-2024, 16:47
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
23-11-2024, 16:39
Agentlik sədrinin birinci müavini təyin olunan Xəyyam Məmmədov kimdir?
23-11-2024, 15:08
Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
