16:47 / 09-05-2025
Rövnəq Abdullayev yeni naziri kollektivə təqdim edib
15:28 / 09-05-2025
Masallıda avtomobil aşıb: 3 nəfər ölüb
14:18 / 09-05-2025
İlham Əliyev və birinci xanım Şuşada - (Yenilənib)
09:59 / 09-05-2025
Prezident və birinci xanım Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər
09:32 / 09-05-2025
SOCAR-da yeni təyinat olub
09:05 / 09-05-2025
Anqola prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
08:55 / 09-05-2025
Putin qədəhini “Qələbə və Sülhün şərəfinə!” qaldırıb
08:50 / 09-05-2025
Bayden: Trampın hakimiyyətə gəlməsində məsuliyyətim var
08:45 / 09-05-2025
Rumiyna göndərdiyi yardıma görə Kiyevdən təzminat umur
08:29 / 09-05-2025
Tramp “Dünya gözəli”nin təkilatçısı kimi danışır
08:15 / 09-05-2025
Si Cinpin: “Böhranın səbəbləri aradan qaldırılmalıdır”
00:03 / 09-05-2025
Prezident Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
23:44 / 08-05-2025
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
22:40 / 08-05-2025
BƏƏ prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
21:05 / 08-05-2025
Məhkəmə: Kəlbəcərin işğalını əks etdirən videomaterial nümayiş olunub - (Yenilənib)
20:33 / 08-05-2025
Zəvvarlar üçün Həcc ayinlərinin vaxtı elan olunub
20:17 / 08-05-2025
Məşhur rejissor böyük faciəni ekranlaşdıracaq
19:31 / 08-05-2025
Putin və Si Cinpinin danışıqları 7 saatdan çox davam edib
18:40 / 08-05-2025
Pakistan Hindistanın 25 PUA-sını vurub
18:28 / 08-05-2025
95 milyard avroluq məhsula rüsum tətbiqinə hazırlaşırlar
18:15 / 08-05-2025
Azərbaycan və Türkiyə Milli Müdafiə Universitetləri Yüksək Dialoqa yekun vurub - Fotolar
18:05 / 08-05-2025
AFFA klublara Premyer Liqada iştirak üçün lisenziya verib
17:59 / 08-05-2025
27 yaşlı gənc tikinti obyektində yıxılaraq ölüb
17:46 / 08-05-2025
DTX və DSX-dən birgə əməliyyat: bir nəfər saxlanılıb
17:30 / 08-05-2025
Tofiq Yaqublu ilə bağlı Azərbaycan prezidentinə müraciət ediblər
17:27 / 08-05-2025
Putinin “parad atəşkəsi” 734 dəfə pozulub
17:08 / 08-05-2025
Prezident mədəniyyət və elm xadimləri ilə bağlı sərəncam imzalayıb
17:07 / 08-05-2025
Nazirliyə 5 milyon manat ayrılıb
16:58 / 08-05-2025
İncəsənət xadimlərinə Prezident mükafatı verilib - (Siyahı)
16:51 / 08-05-2025
Tramp Ərdoğanı Rusiya ilə Ukrayna arasında vasitəçilik etməyə çağırır
16:55 / 04-05-2025
“Ötən günlər”ə səyahət - Fəxri Müslüm yazır
10:50 / 05-05-2025
Diktatorun qızı siyasi debüt edir
00:06 / 05-05-2025
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Beynəlxalq Xalça Festivalını ziyarət ediblər
19:52 / 04-05-2025
Ərdoğan hücuma məruz qalan partiya sədrinə zəng edib - Video
23:43 / 05-05-2025
İsrail Yəməndəki husilərə hücum edib
07:53 / 05-05-2025
Ledi Qaqanı öldürmək istəyiblər
21:00 / 05-05-2025
Həsrət dağarcığı atama - Oqtay Qorçu yazır
10:43 / 05-05-2025
Müğənni: "Tək olsaydım, indi hər kəsdən lap öndə olardım"
21:33 / 05-05-2025
Tramp: "Ərdoğanla işləməyi səbirsizliklə gözləyirəm"
13:21 / 07-05-2025
Məhkəmə Şərurlu İsfəndiyarın əleyhinə qərar verib
20:35 / 06-05-2025
"007"-nin yeni siması Teylor-Conson olacaq
08:40 / 05-05-2025
İki məşhur eyni filmdə baş rola çəkiləcək
Ağrının on ikinci balı - Vaqif Osmanov yazır
Tarix: 13-05-2020 20:45 | Bölmə: Cəmiyyət
“İblisin busəsi”nin şirinliyini, “Azan gəmilərin limanı”nın yerini, “Hürməyən küçüyün ariyası”nın səsini, “Sükutun rahatlığı”nı yaxşı bilən yazıçı Yaşar Bünyadın bir hekayəsini - “Yüz birinci məktub”u oxudum və ürəyimdə Yaşar müəllimi qınadım: “Ay insafsız, oxucunun ürəyini nəzərə almırsan, alma, bəs öz urəyin? Bilirəm ki, bir az narahatdı, yanından meh əsəndə payızda ağacda qalan yarpaq kimi titrəyir, həssasdır, elə mənim ürəyim də. Yaradan şəfqətini əsirgəməsin.
Yüzlərlə məktub oxumuşam. Amma bu onlara bənzəmədi. Hekayəni oxuyandan sonra təəssüratımı yazmaq istədim. Ovqatım təlx idi. Ha fikirləşdim, yazıma adqoydu edə bilmədim. Yazdıqca ağrıdan başqa gözümün qarşısında heç nə görmədim. Hətta ağrının dozasını, dərəcəsini, rəngini təyin etməyə girişdikcə yazacaqlarımı unudurdum. Bu hekayəni insanlığın zəlzələsi sandım. Gücünü Rixter cədvəli ilə ölçə bilsəydim, on iki balla (son hədd) qiymətləndirərdim. Çox fikirləşəsi halım qalmamışdı. Ona görə də yazıma ad tapanda sevindim. Qoy, “Ağrının on ikinci balı” olsun...
“Yazmağı öyrənənə kimi deyəcəklərini ürəyinin bir küncündə qoruyan, yaddan çıxmasın deyə tez-tez təkrarlayan, ürəyi tab gətirməsə heç olmasa yaddaşına ilişib qalacağına” ümidli körpə qız uşaq evinə gəldiyi günü, anasını, anası ilə gələn yekəqarın əmini, anasının o əmini çoxdan tanıdığına şübhəsi olmadığını yaxşı xatırlasa da, atasını, evlərini heç yada sala bilmirdi. Bircə öz varlığı qədər hiss etmişdi ki, o, atılmışlardandır. Amma onun ürəyində öləzimiş ümidin işartıları hələ boylanmaqdaydı. Vay o günə ki, o ölə...
Yazmağı öyrənəndən sonra yazdığı məktubların anasına yetişməyəcəyini, oxumayacağını çox sonradan - Qapıçı əminin dediklərindən anlayan talesiz qızcığaz “yuxusuzluqla əlbəyaxa gecəni gündüzə qatan”dan o, “hamının həsrətlə, ümidlə gözlədiyi hər açılan səhərə nifrət edirdi”. Amma yenə də möcüzəyə inanırdı bu günahkar zamanın məsum övladı:
“O gündən gözünün qəmi nəmli gözlərimə hopub... Gözləyirəm... Heç məni yadına salırsanmı? Gözlərində şəklim qalıbmı, ana?.. Deməli hər şey yaxşı olmadı. Yoxsa aldatmazdın məni. Niyə aldadasan ki? Axı analar yalan danışmaz.... Yəqin sən də acı çəkirsən, mənim kimi... Məni heç əzizlədinmi, ana? Nağıl danışıb uyumağımı gözlədinmi? Gözlərimdən öpdünmü? Əgər öpdünsə, niyə yadıma sala bilmirəm, axı niyə?! Öldür, yadıma düşmür”...
Bu ağrılı sadə və cavabı tapılmayan sualların hekayənin lirik qəhrəmanının yüz bir məktubunda da təkrarlanmağına şübhə yoxdur. Dərd insanı sevindirməsə də vaxtsız böyüdərmiş, hətta körpə ikən filosof olmağa məcbur edərmiş.
Bir nüansı da vurğulayım ki, yazılarımda müqəddəs insanın - Ana sözünün birinci hərfini dilimizin orfoqrafik qaydalarına zidd olsa da, həmişə böyük hərflə yazmağa adət etmişəm. Bu hekayədəki ürəyi, beyni boş, analıq hissləri ölmüş anaya bunun dəxli yoxdur. Hətta bu sözü dırnaq arasında yazmaq da könlümdən keçdi. Yazmadım. Analara hörmət naminə. Yenə deyirəm, bu hekayədəkinə yox. Çünki belə anaların buna haqqı çatmır. Körpə qızcığazsa hər an anasından nigarandır:
“Yəqin sən də acı çəkirsən, mənim kimi... Bəzən ağlıma elə axmaq fikirlər gəlir ki!.. Fikirləşirəm, bəlkə sən heç mənim anam deyilsən?! Hə, bilirəm, çox axmaq fikirdi. Bağışla... Hətta belədirsə də, demə, ana, inamımı qırma, ümidimi heç eləmə... Yaxşı?.. Qoy bu, sənin ən böyük sirrin olsun. Mən sirr saxlamağı bacarıram, ana. Yol gözləmək dəhşətdi, ana, bilirsənmi necə dəhşətdi?.. Çox yoruldum gözləməkdən...”
Burada - “hamı kimisə gözləyən” uşaq evində “ümidlərin sonsuzluqda” olduğunu anlayandan sonra yaşamaq cəhənnəm əzabından betərmiş... Nədir bu gözləri yolları yoran, özü də “çox yoruldum, gözləməkdən” yazsa da ümidinə xilaf çıxmayan bu talesizin günahı? Şəhvətini cilovlamağı bacarmayan anamı, yekəpər, lopabığ əmilərmi? Hələ bir yuxu görəsən, bir qız doğma ananı “ana!” deyə çağıra, “doğma ana da ona “can bala!” deyib sarıla, əzizləyə, yanağından öpə. Yuxudan tər içində ayılasan, hönkür-hönkür ağlayasan, çünki o qız sən deyilsən...”
Belə ana məhəbbətinə həsrət körpələr gecəyə, yuxuya, sevgisi axtalanmış anaya, gecikdiyi üçün anasının üstünə çəmkirən, “əl-qol atan” əmilərə necə nifrət eləməsin? Cəmiyyətimizin stresslərinə biganə qalmayanların aqressivliyinə haqq qazandırmasam da belələri necə rəhmdil, xeyirxah olsun?
Amma Yaşar Bünyadın genişürəkli qəhrəmanı səmimidir, mərhəmətlidir, anası üçün “hər şeyin yaxşı olmadığına, anasının onu aldatmadığına” inanır, “yol gözləməyin dəhşəti onu yorsa da”:
“Samir yol gözləmir. Çünki “heç kimi yoxdu, ata-anası, qohumlar müharibədə minaya düşüblər...”
Rüstəm heç kimi gözləmir, çünki heç kimi yoxdu, evləri qazdan partlayıb... “Rüstəm həmişə od-alov şəkli çəkir...”
Samirə yuxularındakı anasını çəkir. “Yuxuda analar çox gözəl olur” - deyir...
Gülnarə onu döşəməsilənlə döyən ögey atasını çəkir...
Qahir bacı-qardaşını çəkir. Deyir ki, böyüyüb onları axtaracam, mütləq tapacam!
Alik Moskvada anasıyla qalan bacısını”...
Anasına yüz bir məktub yazan isə... Qəlbində dostlarından çox şəkillər çəkirdi: onu atıb gedən anasının, yekəqarın əminin, “heç yadına gəlməyən ata”sının. Xatırlamadığı, görmədiyi adamı necə sevəydi? Ona görə də özünə kövrək təsəlli verir:
“Sevmədiyim adamı unutmaq asan olurmuş...”
Ancaq televiziya kanalları çəkilişə gələndə direktorun tapşırığı ilə təzə paltar geyinən, iyirmi dəqiqəlik süjetin yarısını direktor danışan, ancaq müğənniləri iri planda göstərib uşaqları “unudan” əmilər... Yazıçı direktorların, şou-biznes sənətciklərinin özünü reklamının alt qatlarını vurğulamaqla onların təmənnalı “xeyirxah”lığının arxasında nələr gizləndiyini bizim mühakiməmizə verir. Düşünün, insanlar, biz talesiz, sevinc qanadları qırılmış məsum uşaqlara belə necə “mərhəmət”liyik...
Yazıçı hekayənin uşaqlığında müdrikləşən qəhrəmanının qarşısına “hər dəfə anaya yazdığı məktubu gətirəndə ölüb-dirilən Qapıçı əmi”ni çıxaranda, həyatı ağdan çox qaraya bürünmüş lirik qəhrəmandan çox bəlkə də mən sevindim. Məsum qızın ümid adlı saf və şirin dünyasını qurub-yaradan, yaşadan Qapıçı əminin “isti nəfəsi, gözlərindən onun yanağına düşən ilıq göz yaşı”, ömrü boyu görmədiyi və dadmadığı doğmalıq yığvalı qaranın dünyasının rəngini dəyişəcəkdi. Amma... Bunu da qoca və fani dünya ona çox gördü. Yazdığı məktubları o, Qapıçı əmiyə verirdi ki, anasına yollasın. Çünki Qapıçı əmi demişdi ki, anasının ünvanını direktordan öyrənib. “Şimal ayısıyam” söyləyən, uşaq evi həm evi, həm də iş yeri olan Qapıçı əmi onun inam və ümid “talisman”ı, həm də şad xəbərlər gözlədiyi poçtalyonuydu...
Yaşar Bünyad
Bir həftə əvvəl anasına ünvanladığı yüzüncü məktubu Qapıçı əminin otağında görən qızın qulaqlarında qapıçı əminin səsi bir ömür boyu yaşayacaqdı:
- Bunlar sənin... ordakılar hamısı... sənin mək... məktublarındı... O vaxt sənə yalan demişdim, lənət şeytana!.. Ünvan-zad yox idi. Olmayıb. Yoxdu. Ünvansız məktublar isə sahibinə çatmır... Mən sənə ümid vermək istəyirdim... Daha bacarmıram. Bacarmiram! Hər dəfə anana yazdığın məktubu gətirəndə ölüb dirilmişəm. Daha dözə bilmirəm... Bilirsən ananın imzaladığı hansı sənədlər olub? Bilmirsən... O... o səndən imtina edib. Başa düşürsən? Həmişəlik! Bağışla, bacarırsansa, mən axmaq qocanı bağışla... qızım...
Qapıçı əminin bir damla göz yaşı əslində mərhəmətə həsrət qalmış insanlığı heç olmasa səksəndirməli, qəflət yuxusundan oyatmalıydı. Oyatdımı? Heç tükü də tərpənmədi insanlığın. M. Ə. Sabirin azı bir əsr bundan qabaq dediyi “daş qəlbli insanları neylərdin, ilahi?” naləsi hələ də buz bağlamış yerlərimizə təsir etmirsə, biz geriyə addımlamaqdayıq. Ona görə də bizim quduz şəhvət, tamah, nifrət ağacımız həmişəbahar ömrünü yaşayır...
Bu ağrılarla limhəlim dolu hekayə isə həyatında qaradan başqa rəng tanımayan yüz bir məktub yazıb təkcə daş qəlbli anasından yox, həm də çirkab içində boğulan zəmanədən imdad uman bir Vətən övladının iztirablarının sonu olmasa da, sonuncu məktubu idi. Bu məktubu heç kim oxumayacaqdı. Nə yekəpər əmidən qorxan, o biri qızına “can bala!” deyən anası, nə də “şimal ayısıyam!” deyən Qapıçı əmi. Onun bu məktubu yetim idi, lap özü kimi...
“Yüz birinci məktub”un son cümləsi məni haldan-hala saldı, izaholunmaz vəziyyətlə üzbəüz qoydu, iç dünyamda təlatüm yaratdı:
“...Bu gün onu dəfn etdik, sənə yazdığım məktublarla birgə...”
Sözün aciz qaldığı, ümidlərin yerin və göyün zülmət boşluqlarında dəfn edildiyi an...
Yox, mən belə fikirləşməkdə çox insafsızlıq etdim. Kölgə varsa, işıq da var. Mən işıq “xəstə”siyəm. Hələ neçə il əvvəl ünlü yazıçı Kənan Hacının “Qara pişik” hekayəsində qaranlıqda qara pişiyin gözlərindəki işığı görəndə elə bil dünyanı mənə vermişdilər. “Yüz birinci məktub”da da adətimdən əl çəkməyib işıq axtardım və tapdım. N. Kalderonun fikrinə istinad edərək bu nəticəyə gəldim ki, tale cəsurların tərəfindədir...
Düşündüklərimi qələmə alanda “tale”, “talesizlik”, “məsum”, “qızcığaz” (əzizləmə mənasında) kəlmələrini tez-tez işlətdim, yazıya açar sözlər kimi, amma “yazıq” kəlməsini yox...
Dahi Hüseyn Cavid əfəndi “hər ümidsizlikdə bir ümid, hər qaranlıqda bir ümid yaşayır” deyirdi.
Cənab Şahabəddin “Tiryaki sözlər”dəki örnəklərin birində vurğulayır ki, tale acizləri qorxudur, cəsurlara cəsarət verir.
“Cəsur”, “cəsarət”, “mübarizə” sözlərində həmişə işıq görmüşəm, eləcə də, mərhəmət, ədalət, iradə, azadlıq sözlərində...
Mən bir ilahi işıq gördüm o məsum qəhrəmanın gözlərində, sözlərində, zəkasında...
Vaqif OSMANOV
(Mart 2020)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-05-2020 20:45 | Bölmə: Cəmiyyət
“İblisin busəsi”nin şirinliyini, “Azan gəmilərin limanı”nın yerini, “Hürməyən küçüyün ariyası”nın səsini, “Sükutun rahatlığı”nı yaxşı bilən yazıçı Yaşar Bünyadın bir hekayəsini - “Yüz birinci məktub”u oxudum və ürəyimdə Yaşar müəllimi qınadım: “Ay insafsız, oxucunun ürəyini nəzərə almırsan, alma, bəs öz urəyin? Bilirəm ki, bir az narahatdı, yanından meh əsəndə payızda ağacda qalan yarpaq kimi titrəyir, həssasdır, elə mənim ürəyim də. Yaradan şəfqətini əsirgəməsin.
Yüzlərlə məktub oxumuşam. Amma bu onlara bənzəmədi. Hekayəni oxuyandan sonra təəssüratımı yazmaq istədim. Ovqatım təlx idi. Ha fikirləşdim, yazıma adqoydu edə bilmədim. Yazdıqca ağrıdan başqa gözümün qarşısında heç nə görmədim. Hətta ağrının dozasını, dərəcəsini, rəngini təyin etməyə girişdikcə yazacaqlarımı unudurdum. Bu hekayəni insanlığın zəlzələsi sandım. Gücünü Rixter cədvəli ilə ölçə bilsəydim, on iki balla (son hədd) qiymətləndirərdim. Çox fikirləşəsi halım qalmamışdı. Ona görə də yazıma ad tapanda sevindim. Qoy, “Ağrının on ikinci balı” olsun...
“Yazmağı öyrənənə kimi deyəcəklərini ürəyinin bir küncündə qoruyan, yaddan çıxmasın deyə tez-tez təkrarlayan, ürəyi tab gətirməsə heç olmasa yaddaşına ilişib qalacağına” ümidli körpə qız uşaq evinə gəldiyi günü, anasını, anası ilə gələn yekəqarın əmini, anasının o əmini çoxdan tanıdığına şübhəsi olmadığını yaxşı xatırlasa da, atasını, evlərini heç yada sala bilmirdi. Bircə öz varlığı qədər hiss etmişdi ki, o, atılmışlardandır. Amma onun ürəyində öləzimiş ümidin işartıları hələ boylanmaqdaydı. Vay o günə ki, o ölə...
Yazmağı öyrənəndən sonra yazdığı məktubların anasına yetişməyəcəyini, oxumayacağını çox sonradan - Qapıçı əminin dediklərindən anlayan talesiz qızcığaz “yuxusuzluqla əlbəyaxa gecəni gündüzə qatan”dan o, “hamının həsrətlə, ümidlə gözlədiyi hər açılan səhərə nifrət edirdi”. Amma yenə də möcüzəyə inanırdı bu günahkar zamanın məsum övladı:
“O gündən gözünün qəmi nəmli gözlərimə hopub... Gözləyirəm... Heç məni yadına salırsanmı? Gözlərində şəklim qalıbmı, ana?.. Deməli hər şey yaxşı olmadı. Yoxsa aldatmazdın məni. Niyə aldadasan ki? Axı analar yalan danışmaz.... Yəqin sən də acı çəkirsən, mənim kimi... Məni heç əzizlədinmi, ana? Nağıl danışıb uyumağımı gözlədinmi? Gözlərimdən öpdünmü? Əgər öpdünsə, niyə yadıma sala bilmirəm, axı niyə?! Öldür, yadıma düşmür”...
Bu ağrılı sadə və cavabı tapılmayan sualların hekayənin lirik qəhrəmanının yüz bir məktubunda da təkrarlanmağına şübhə yoxdur. Dərd insanı sevindirməsə də vaxtsız böyüdərmiş, hətta körpə ikən filosof olmağa məcbur edərmiş.
Bir nüansı da vurğulayım ki, yazılarımda müqəddəs insanın - Ana sözünün birinci hərfini dilimizin orfoqrafik qaydalarına zidd olsa da, həmişə böyük hərflə yazmağa adət etmişəm. Bu hekayədəki ürəyi, beyni boş, analıq hissləri ölmüş anaya bunun dəxli yoxdur. Hətta bu sözü dırnaq arasında yazmaq da könlümdən keçdi. Yazmadım. Analara hörmət naminə. Yenə deyirəm, bu hekayədəkinə yox. Çünki belə anaların buna haqqı çatmır. Körpə qızcığazsa hər an anasından nigarandır:
“Yəqin sən də acı çəkirsən, mənim kimi... Bəzən ağlıma elə axmaq fikirlər gəlir ki!.. Fikirləşirəm, bəlkə sən heç mənim anam deyilsən?! Hə, bilirəm, çox axmaq fikirdi. Bağışla... Hətta belədirsə də, demə, ana, inamımı qırma, ümidimi heç eləmə... Yaxşı?.. Qoy bu, sənin ən böyük sirrin olsun. Mən sirr saxlamağı bacarıram, ana. Yol gözləmək dəhşətdi, ana, bilirsənmi necə dəhşətdi?.. Çox yoruldum gözləməkdən...”
Burada - “hamı kimisə gözləyən” uşaq evində “ümidlərin sonsuzluqda” olduğunu anlayandan sonra yaşamaq cəhənnəm əzabından betərmiş... Nədir bu gözləri yolları yoran, özü də “çox yoruldum, gözləməkdən” yazsa da ümidinə xilaf çıxmayan bu talesizin günahı? Şəhvətini cilovlamağı bacarmayan anamı, yekəpər, lopabığ əmilərmi? Hələ bir yuxu görəsən, bir qız doğma ananı “ana!” deyə çağıra, “doğma ana da ona “can bala!” deyib sarıla, əzizləyə, yanağından öpə. Yuxudan tər içində ayılasan, hönkür-hönkür ağlayasan, çünki o qız sən deyilsən...”
Belə ana məhəbbətinə həsrət körpələr gecəyə, yuxuya, sevgisi axtalanmış anaya, gecikdiyi üçün anasının üstünə çəmkirən, “əl-qol atan” əmilərə necə nifrət eləməsin? Cəmiyyətimizin stresslərinə biganə qalmayanların aqressivliyinə haqq qazandırmasam da belələri necə rəhmdil, xeyirxah olsun?
Amma Yaşar Bünyadın genişürəkli qəhrəmanı səmimidir, mərhəmətlidir, anası üçün “hər şeyin yaxşı olmadığına, anasının onu aldatmadığına” inanır, “yol gözləməyin dəhşəti onu yorsa da”:
“Samir yol gözləmir. Çünki “heç kimi yoxdu, ata-anası, qohumlar müharibədə minaya düşüblər...”
Rüstəm heç kimi gözləmir, çünki heç kimi yoxdu, evləri qazdan partlayıb... “Rüstəm həmişə od-alov şəkli çəkir...”
Samirə yuxularındakı anasını çəkir. “Yuxuda analar çox gözəl olur” - deyir...
Gülnarə onu döşəməsilənlə döyən ögey atasını çəkir...
Qahir bacı-qardaşını çəkir. Deyir ki, böyüyüb onları axtaracam, mütləq tapacam!
Alik Moskvada anasıyla qalan bacısını”...
Anasına yüz bir məktub yazan isə... Qəlbində dostlarından çox şəkillər çəkirdi: onu atıb gedən anasının, yekəqarın əminin, “heç yadına gəlməyən ata”sının. Xatırlamadığı, görmədiyi adamı necə sevəydi? Ona görə də özünə kövrək təsəlli verir:
“Sevmədiyim adamı unutmaq asan olurmuş...”
Ancaq televiziya kanalları çəkilişə gələndə direktorun tapşırığı ilə təzə paltar geyinən, iyirmi dəqiqəlik süjetin yarısını direktor danışan, ancaq müğənniləri iri planda göstərib uşaqları “unudan” əmilər... Yazıçı direktorların, şou-biznes sənətciklərinin özünü reklamının alt qatlarını vurğulamaqla onların təmənnalı “xeyirxah”lığının arxasında nələr gizləndiyini bizim mühakiməmizə verir. Düşünün, insanlar, biz talesiz, sevinc qanadları qırılmış məsum uşaqlara belə necə “mərhəmət”liyik...
Yazıçı hekayənin uşaqlığında müdrikləşən qəhrəmanının qarşısına “hər dəfə anaya yazdığı məktubu gətirəndə ölüb-dirilən Qapıçı əmi”ni çıxaranda, həyatı ağdan çox qaraya bürünmüş lirik qəhrəmandan çox bəlkə də mən sevindim. Məsum qızın ümid adlı saf və şirin dünyasını qurub-yaradan, yaşadan Qapıçı əminin “isti nəfəsi, gözlərindən onun yanağına düşən ilıq göz yaşı”, ömrü boyu görmədiyi və dadmadığı doğmalıq yığvalı qaranın dünyasının rəngini dəyişəcəkdi. Amma... Bunu da qoca və fani dünya ona çox gördü. Yazdığı məktubları o, Qapıçı əmiyə verirdi ki, anasına yollasın. Çünki Qapıçı əmi demişdi ki, anasının ünvanını direktordan öyrənib. “Şimal ayısıyam” söyləyən, uşaq evi həm evi, həm də iş yeri olan Qapıçı əmi onun inam və ümid “talisman”ı, həm də şad xəbərlər gözlədiyi poçtalyonuydu...
Yaşar Bünyad
Bir həftə əvvəl anasına ünvanladığı yüzüncü məktubu Qapıçı əminin otağında görən qızın qulaqlarında qapıçı əminin səsi bir ömür boyu yaşayacaqdı:
- Bunlar sənin... ordakılar hamısı... sənin mək... məktublarındı... O vaxt sənə yalan demişdim, lənət şeytana!.. Ünvan-zad yox idi. Olmayıb. Yoxdu. Ünvansız məktublar isə sahibinə çatmır... Mən sənə ümid vermək istəyirdim... Daha bacarmıram. Bacarmiram! Hər dəfə anana yazdığın məktubu gətirəndə ölüb dirilmişəm. Daha dözə bilmirəm... Bilirsən ananın imzaladığı hansı sənədlər olub? Bilmirsən... O... o səndən imtina edib. Başa düşürsən? Həmişəlik! Bağışla, bacarırsansa, mən axmaq qocanı bağışla... qızım...
Qapıçı əminin bir damla göz yaşı əslində mərhəmətə həsrət qalmış insanlığı heç olmasa səksəndirməli, qəflət yuxusundan oyatmalıydı. Oyatdımı? Heç tükü də tərpənmədi insanlığın. M. Ə. Sabirin azı bir əsr bundan qabaq dediyi “daş qəlbli insanları neylərdin, ilahi?” naləsi hələ də buz bağlamış yerlərimizə təsir etmirsə, biz geriyə addımlamaqdayıq. Ona görə də bizim quduz şəhvət, tamah, nifrət ağacımız həmişəbahar ömrünü yaşayır...
Bu ağrılarla limhəlim dolu hekayə isə həyatında qaradan başqa rəng tanımayan yüz bir məktub yazıb təkcə daş qəlbli anasından yox, həm də çirkab içində boğulan zəmanədən imdad uman bir Vətən övladının iztirablarının sonu olmasa da, sonuncu məktubu idi. Bu məktubu heç kim oxumayacaqdı. Nə yekəpər əmidən qorxan, o biri qızına “can bala!” deyən anası, nə də “şimal ayısıyam!” deyən Qapıçı əmi. Onun bu məktubu yetim idi, lap özü kimi...
“Yüz birinci məktub”un son cümləsi məni haldan-hala saldı, izaholunmaz vəziyyətlə üzbəüz qoydu, iç dünyamda təlatüm yaratdı:
“...Bu gün onu dəfn etdik, sənə yazdığım məktublarla birgə...”
Sözün aciz qaldığı, ümidlərin yerin və göyün zülmət boşluqlarında dəfn edildiyi an...
Yox, mən belə fikirləşməkdə çox insafsızlıq etdim. Kölgə varsa, işıq da var. Mən işıq “xəstə”siyəm. Hələ neçə il əvvəl ünlü yazıçı Kənan Hacının “Qara pişik” hekayəsində qaranlıqda qara pişiyin gözlərindəki işığı görəndə elə bil dünyanı mənə vermişdilər. “Yüz birinci məktub”da da adətimdən əl çəkməyib işıq axtardım və tapdım. N. Kalderonun fikrinə istinad edərək bu nəticəyə gəldim ki, tale cəsurların tərəfindədir...
Düşündüklərimi qələmə alanda “tale”, “talesizlik”, “məsum”, “qızcığaz” (əzizləmə mənasında) kəlmələrini tez-tez işlətdim, yazıya açar sözlər kimi, amma “yazıq” kəlməsini yox...
Dahi Hüseyn Cavid əfəndi “hər ümidsizlikdə bir ümid, hər qaranlıqda bir ümid yaşayır” deyirdi.
Cənab Şahabəddin “Tiryaki sözlər”dəki örnəklərin birində vurğulayır ki, tale acizləri qorxudur, cəsurlara cəsarət verir.
“Cəsur”, “cəsarət”, “mübarizə” sözlərində həmişə işıq görmüşəm, eləcə də, mərhəmət, ədalət, iradə, azadlıq sözlərində...
Mən bir ilahi işıq gördüm o məsum qəhrəmanın gözlərində, sözlərində, zəkasında...
Vaqif OSMANOV
(Mart 2020)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 20:33
Zəvvarlar üçün Həcc ayinlərinin vaxtı elan olunub
Dünən, 18:15
Azərbaycan və Türkiyə Milli Müdafiə Universitetləri Yüksək Dialoqa yekun vurub - Fotolar
Dünən, 17:59
27 yaşlı gənc tikinti obyektində yıxılaraq ölüb
Dünən, 14:26
Rasim Məmmədov əmlaklarını geri istəyir
Dünən, 12:29
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 10:40
Şəhər prokurorluğunun yeni korpusu açılıb
Dünən, 10:15
Bank kartlarından daha 30 min manat oğurlanıb
Dünən, 10:00
Qızıl balıqlarla bağlı xəbərdarlıq ediblər
7-05-2025, 17:40
Şagirdlərin yerdəyişməsi müvəqqəti dayandırılacaq
7-05-2025, 17:19
DTX-nin dövlətə xəyanətdə ittiham etdiyi şəxsə hökm oxunub
7-05-2025, 16:31
Hava şəraiti dəyişəcək - Xəbərdarlıq
7-05-2025, 15:09
Türkiyə gözəlinin müəmmalı şəkildə öldüyü villa 15 milyona satılıb
7-05-2025, 14:14
Tiktoker Mahirə insan alverində ittiham olunur
7-05-2025, 13:21
Məhkəmə Şərurlu İsfəndiyarın əleyhinə qərar verib
7-05-2025, 12:08
Sabah yağış yağacaq
7-05-2025, 10:10
Ağdaşda musiqiçilər arasında dava düşüb, saxlanılan var
7-05-2025, 08:21
Teleaparıcı MRT-dən keçərkən ürəyi dayanıb...
7-05-2025, 00:10
Bakıda 20 gün əvvəl təmir olunan yol yenidən çöküb - Video
6-05-2025, 23:13
Hacıqabulun üç kəndində evləri sel suları basıb
6-05-2025, 17:59
Oleq Bakinski ev dustaqlığına buraxılıb
6-05-2025, 16:29
Naxçıvanda ər arvadını bıçaqlayıb
6-05-2025, 13:01
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
6-05-2025, 12:27
Media subyektlərinə dəstək müsabiqəsi başlayıb
6-05-2025, 11:14
Sabiq məhkəmə hakimi barədə qərar verilib
6-05-2025, 09:50
Yağıntılı havaya görə bəzi əraziləri su basıb - Video
6-05-2025, 09:35
Sumqayıtda top mərmisi tapılıb
6-05-2025, 09:16
Samirə Allahverdiyeva İdman TV-nin direktor müavini təyin olunub
5-05-2025, 17:45
Tapança ilə tutulan cərrah: "Özümə gəlməyə çalışıram"
5-05-2025, 17:20
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
5-05-2025, 16:33
Rezidenturaya qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
5-05-2025, 16:13
Kəlbəcər sakini meşədə itkin düşüb - Yenilənib
5-05-2025, 15:29
"Talassemiya işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərə hökm oxunub
5-05-2025, 14:28
Rusiyada internet problemi yaranıb
5-05-2025, 13:10
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
5-05-2025, 13:00
Bakı və Sumqayıtda əməliyyat: saxlanılanlar var
5-05-2025, 11:10
Azərbaycana narkotik maddə keçirilməsinin qarşısı alınıb
5-05-2025, 11:02
“Yüksəliş” müsabiqəsinin kadr bankının təqdimatı keçirilib
5-05-2025, 10:08
Məktəb və müəllim seçimi başlayır
5-05-2025, 09:23
Abşeronda qəzaya uğrayan maşın yanıb
4-05-2025, 14:14
Sabah Bakıya leysan, rayonlara sulu qar yağacaq
4-05-2025, 11:11
Milli Müdafiə Universiteti Bakı marafonuna qoşulub - Fotolar
4-05-2025, 08:00
Bu gün şagird və abituriyentlər üçün növbəti imtahandır
3-05-2025, 09:58
Bakının bəzi küçə və prospektlərində hərəkət tam məhdudlaşdırılacaq
2-05-2025, 17:22
Nazirlik hava şəraiti ilə əlaqədar əhaliyə müraciət edib
2-05-2025, 14:29
Sumqayıtda hasar "KamAZ"ın üzərinə aşıb, sürücü ölüb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
