Zahid Oruc: “Vətəndaşları 100 milyonlarla dollar qazancdan məhrum edən bir neçə amil var”
Tarix: 25-11-2022 12:55 | Bölmə: İqtisadiyyat
Zahid Oruc: “Vətəndaşları 100 milyonlarla dollar qazancdan məhrum edən bir neçə amil var”

“Yaşadığımız ildə minimum əmək haqqının 300 manat olması fonunda inflyasiyanın həddi istehlak səbətinin dəyərinin daha ədalətli indeksasiyasını tələb edirdi. Çünki məsələn, 2019-cu ilin 250 manatlıq minimum əmək haqqının alıcılıq qabiliyyəti 2022-ci ilin 300 manatlıq minimum maaşdan daha yüksəkdir. Minimum istehlak səbətinin dəyərinin 10-dək artırılması o deməkdir ki, onun strukturun ən azı 70 faizini qida məhsullarından formalaşan bu normativdə qida inflyasiyasının səviyyəsi 15 faizdən yüksək olduğu üçün əhalinin alıcılıq qabiliyyəti aşağı düşüb”.

Reyting.az
xəbər verir ki, bunu Milli Məclisdə çıxış edən İnsan hüquqları komitəsinin sədri Zahid Oruc bildirib.

Komitə sədri deyib ki, siz ötən ilin noyabrında 100 manata aldığınız ərzağı indi 115 manata deyil, 125 manata alırsınız: “O cümlədən, xidmətlər səbətində təkcə qaz, elektrik, su və kanalizasiya tarifləri hesabına 1 nəfər üçün minimum istehlak səbətinin aylıq dəyəri 14 manat artırıb. Nəhayət, bizim hazırki istehlak səbətimiz vətəndaşın mərkəzi istilik sisteminə çxışı normativinə söykənir, o zaman gəlin baxaq, yalnız əhalinin 10 faizinin belə mərkəzi sistemlərə çıxışı var. O zaman minimum istehlak səbətində müəyyənləşmiş kvota ilə bir ailəni 10 gündən artıq istiliklə təmin etmək mümkün deyil. Ona görə də Dünya Bankının ölkəmizi ortagəlirli ölkə kateqoriyasına aid etməsi halında bizim istehlak səbətinin 3-cü dünya ölkələri standartlarında saxlanması doğru deyil. Əgər qeyd olunan istiqamətdə dəyişikliklər aparılsa, əhalinin sosial təminatı yaxşılaşar. 2022-ci ildə yarım kq-lıq çörəyin qiyməti 50 qəpikdən 65 qəpiyə çatdırıldı. Müqayisə üçün deyək ki, çörək ən çox Macarsıtanda 65 faiz, ən az Norveçdə 8 faiz bahalaşıb. Əslində qiymətlər həm də su, elektrik enerjisi və yanacağın tariflərinin artırıldığı üçün yüksəlib. FAO təşkilatı dünyada qiymət artımının 23-cü ildə də davam edəcəyini bildirir”.

Z. Oruc xatırladıb ki, dünyada ən çox çörək istehlak edən xaqlar sırasındayıq:

“Hər nəfər üçün çörək və çörək məhsulları istehlakının illik norması 119 kiloqramdır. Türkiyə üçün bu rəqəm 104 kq, Bolqarıstanda 95 kq və Yunanıstanda 89 kq təşkil edir. Nə qədər ki, ölkəmizdə müasir aqrotexnologiyalar tam olaraq tətbiq olunmayıb, qənaətli yanacaq texnologiyaları və məhsuldarlıq 50 sentnerə çatdırılmayıb, xaricdən asılılıq davam edəcək.

Yükdaşımalar sahəsi ölkəmizin əlverişli coğrafi mövqeyi və dövlət başçısının strateji gerçəkləşdirdiyi layihələri, Şimal-Cənub dəhlizi, Şərq-Qərb tranzit qovşağı, dəmir yolları şəbəkəsi və sairdən baxdıqda ən perspektivli sahə olmalıdır.

Xatırladaq ki, ötən ilin dəqiq rəqəmləri dərc olunmadığı üçün təsəvvür yaransın deyə, biz 2019-cu ilin nəticələrindən çıxış edərək ölkəmizin həmin ildə yükdaşımalarının 250 milyon ton təşkil etdiyini deyə bilərik. Daşınan malların 88 faizi avtomobil nəqliyyatı, 8.4 faizi dəmir yolu, 3.4 faizi dəniz və 0.1 faizi hava nəqliyyatının payına düşür. Lakin büdcəni gəlirdən və vətəndaşları 100 milyonlarla dollar qazancdan məhrum edən, onları Rusiya, Türkiyə və Gürcüstan yükdaşımaçıları qarşısında zəif salan bir neçə amildir. İlk növbədə, iri yükdşıyan avtobillərin 2012-ci ilədək avro-5, həmin ildən sonra avro-6 standartlı yanacaq istifadə olunduğu halda neft ölkəsində biz hələ də onu kütləvi istehsal edə bilmirik. Beləliklə, maşın parkının köhnəliyi, ehtiyat hissələrinin bahalığı, logistika və anbar, qaraj və digər göstəricilərə malik böyük şirkətlərin yarana bilməməsi, qeyri-rəsmi “dozvol” adlanan sənədlərin alınmasında şəffaflığın olmaması, ixtisaslı kadrların yetişdirilməsində Təhsil Nazirliyinin ehtiyacları öyrənməməsidir”.

Z. Oruc əlavə edib ki, indi dövlətimizin Vətən müharibəsində qələbəsindən, eləcə də Rusiya-Ukrayna savaşı ilə böyük qitələrarası iqtisadi əlaqələrin köklü dəyişməsindən sonra Zəngəzur dəhlizinin açılmasından daha çox qonşu dövlətlər və özəl kompaniyalar deyil, milli şirkətlərimiz qazanmalıdır.




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}