23:05 / 09-01-2025
İran ordusu 1000 ədəd müasir PUA alıb
22:57 / 09-01-2025
Böyük Britaniyada bəzi şəhərlərə uçuşlar dayanıb - Havaya görə
22:53 / 09-01-2025
Ermənistanda aclıq başlaya bilər
22:27 / 09-01-2025
Trendyol 1-ci Liqası oyunlarının hakimləri açıqlanıb
21:33 / 09-01-2025
Salome Zurabişviliyə Kissincer təqaüdü verilib
21:14 / 09-01-2025
17 yaşlı şəxsin meyiti tapılıb
20:56 / 09-01-2025
İlon Mask Rusiya və Çin liderləri ilə gizli görüşüb
20:37 / 09-01-2025
Almaniya ehtiyatlarından vaz keçir
20:31 / 09-01-2025
Tramp İranı dalana sıxır - Tehran Rusiya və Çinə ümid edir
20:03 / 09-01-2025
Baş nazir Ukraynanı sərt tədbirlərlə hədələyir
19:36 / 09-01-2025
Rusiya ən ciddi ekoloji təhlükə ilə üzləşib
19:29 / 09-01-2025
Xəzər rayonunda narkopriton aşkar edilib - Foto
19:15 / 09-01-2025
Dövlətə xəyanətdə ittiham olunan şəxslərə hökm oxunub
18:03 / 09-01-2025
Departament müdiri AHİK sədrinin müşaviri təyin olunub
17:50 / 09-01-2025
Əməliyyat zamanı doğum gününü qeyd edən həkim hospitaldan uzaqlaşdırılıb
17:45 / 09-01-2025
Şamaxıda silahlı insident: "Arvadım dedi ki, bibin oğlu mənə əxlaqsız təklif edir..."
17:18 / 09-01-2025
Ramşteyndə Kiyevə 2027-ci ilədək dəstək planları təsdiqlənib
17:02 / 09-01-2025
XİN sözçüsü: "Ermənistan sülhdə maraqlıdırsa..."
16:56 / 09-01-2025
İranda onlarla ərəb şair və incəsənət xadimi həbs olunub
16:44 / 09-01-2025
Bakının məşhur bazarı köçürülür
16:40 / 09-01-2025
Elçin Səmədli Avropa çempionatının matçına təyinat alıb
16:13 / 09-01-2025
İlham Əliyev İrakli Kobaxidzeyə başsağlığı verib
15:56 / 09-01-2025
Qubadlıda yük avtomobili aşıb, sürücü xəsarət alıb
15:43 / 09-01-2025
İlyas İsmayılov reanimasiyaya yerləşdirilib
14:55 / 09-01-2025
Vəkil məhkəmə zalında həbs edilib
14:49 / 09-01-2025
İctimai fəal Rail Abbasov 6 il 6 ay azadlıqdan məhrum edilib
14:43 / 09-01-2025
Həqiqi hərbi xidmətdən tərxislə bağlı yeni mexanizm hazırlanır
14:26 / 09-01-2025
BMT Azərbaycan Prezidentinin müraciətini rəsmi sənəd kimi yayıb
10:54 / 09-01-2025
Şabranda şagirdlər arasında dava düşüb
10:49 / 08-01-2025
“Kino adamı kimi bir çox şeylər məni qane etmir” - Müsahibə
17:23 / 05-01-2025
Buzlaqların altında yadplanetlilərin stansiyası tapılıb - Foto
15:36 / 06-01-2025
Laçındakı mövqelərimiz yenidən atəşə tutulub
21:52 / 05-01-2025
Polşa XİN başçısı Ceyhun Bayramova zəng edib
00:02 / 06-01-2025
Bu şəxslər təltif olunub - Siyahı
18:43 / 05-01-2025
Bakıda bir qrup idmançı saxlanılıb - Yenilənib
10:05 / 06-01-2025
“Qızıl Qlobus” mükafatı: qaliblər seçilib
13:25 / 06-01-2025
Məşhur teleaparıcı özünü dilə-dişə salıb
18:47 / 05-01-2025
Bakıdan Varşavaya uçan təyyarədə texniki nasazlıq yaranıb
11:22 / 06-01-2025
"Zirə" klubu Abbas İbrahimlə vidalaşıb
13:06 / 05-01-2025
Sabah Bakıda yağış, dağlıq rayonlarda qar yağacaq
09:53 / 05-01-2025
Ermənistan Baş Qərargah rəisinin keçmiş birinci müavini həbs edilib
Rəmiş - Sənət, zaman, tale üçbucağında
Tarix: 05-05-2021 14:58 | Bölmə: Mədəniyyət
Ukraynalı jurnalist Dimitro Qordonun Vaxtanq Kikabidze ilə müsahibəsinə baxırdım. Söz Vısotskidən düşdü. Tanımayan gənc oxuculara deyim ki, Kikabidze də sovet dövrünün populyar müğənnisi, aktyoru olub. Amma şair, müğənni, teatr və kino aktyoru Vladimir Vısotski o vaxtın yarıdissident canlı əfsanəsiydi.
Jurnalist soruşur: “Rusiyanın indiki sənət ulduzlarına baxıram, Putini dəlicəsinə sevirlər, özü də bunu nümayiş etdirməyi xoşlayırlar. Necə düşünürsünüz, bu günlərə qədər yaşasaydı, Vısotski də Putini dəstəkləyərdimi?”
Kikabidze bir qədər düşünüb, ”bilmirəm” deyir. Amma ”yox, dəstəkləməzdi” demir.
Onların bu söhbətinə baxa-baxa Rəmişi xatırlayıram. Yeniyetməlik çağımızın kumirini.
***
“Vısotski azad olmayan sovet insanı üçün necə “azad adam” nümunəsiydisə, SSRİ-nin böyüdüyüm ucqar əyalət şəhəri Ağdamda gitarası ilə məşhurlaşan Rəmiş də eləcə azadlıq simvolu idi.
Səhnəyə uzun saçı, cins şalvarı, hətta “vyetnamka” şəpşəpisiylə çıxaraq sovetin sərt kültür stereotiplərini dağıdan, fərqli ifası, davranışı, həyat tərziylə dövrün standartlarından çox uzaqlaşan biriydi.
Gitara, istedad, xarizma, şöhrət, pul, nəşə. Sözüm bir təhər çıxmasın - adama daha nə lazımdır ki?!
Adama bir də, nəfəs lazımdır!
Rəmiş, Vısotski, Tsoy
Rəmişdə bu nəfəs çatmadı, nə Vısotski ola bildi, nə də heç Viktor Tsoy…
Amma o vaxt o cür sənətkarları birləşdirən ümumi bir cəhət vardı - əsl azadlığın nə olduğunu bilməyən insanlara azadlığın üfüqlərindən xəbər vermək, onların qəlbində yeni, əvvəllər tanış olmadıqları duyğular yaratmaq kimi.
Vısotskinin 42 illik ömründə tamamladığı yola Rəmiş 70 yaşında belə çata bilmədi. Bilmirəm kimin sözüdü, deyirdi ki, o, bağladığı qalstukla özünü intihar elədi. Ritorik yanaşmadı, razıyam, hər halda özünü Rəmişə oxşatmaq istəyən fanatik çətin tapılar indi”.
Bu sözlər 6 il qabaq yazdığım “Yarımçıqlıq mərəzi” yazısının Rəmişə aid yerindəndir.
***
1986-cı ilin iyun ayı idi. Əsgər gedirdim. Biləcəri komissarlığında dedilər ki, növbəti göndəriş bir həftədən sonra olacaq. O bir həftəni Bakıda qalmadım, Ağdama getdim.
Qonşumuz Vahid əminin yenə hardansa qonaqları gəlmişdi. Onun belə məclisləri həmişə səsli-küylü keçərdi. Vısotskinin maqnitafon mahnıları, Rəmişin gitara çalğısı məhləmizi başına götürərdi.
Qəlbi sevgiylə dolu əsgər gedən 18 yaşlı xəyalpərəst bir oğlan təsəvvür edin. Bir də, o gecə sübhəcən açıq pəncərədən o oğlanın qulağına süzülən piano pıçıltılarını, gitara nalə-nərə-çığırtılarını dinləyin.
Pəncərənin ağzındakı divanımızda qollarımı başımın altında çarpazlayıb armud ağacının yarpaqları arasından boylanan Aya baxırdım. Xəyalən Ay işığını səmt alıb ona sarı, ondan da o yana - ulduzlu göylərə uçurdum.
Nələr düşündüyümü indi xatırlamıram, bir onu xatırlayıram ki, mən ulduzlara doğru uçduqca gitara siminin dartınıb uzanan dəmir səsi də yanımca gəlirdi. Səsi ulduzlara Yer üzünün sevgi naməsiymiş kimi aparırdım.
Rəmiş idi, yenə “dəli kimi çalırdı”! Onun o gecədəki o dəli çalğısını dinləyən hər kəs mənim sevgi ritmində vuran ürək döyüntülərimi, bir də ulduzların sükunət səsini eşidərdi.
Adaşım Rəmişin o gecəki piano ifalarını ayrıca yazmışdı kasetə, bir nüsxəsini də mənə bağışlamışdı. Əsgər getməyimin şərəfinə. Evimizdə kirayə qalan “muzuçilişa”nın pianoçu tələbə qızları heyrətlə qulaq asırdılar ona. Qayıdanda o kaseti tapmadım, elə heyifsilənirəm ki.
Bu, Rəmişin Leninqrad sərgüzəştləri haqda şəhərdə yeni söhbətlərin dolaşdığı vaxtlar idi. “Ermitajda royal görüb, nətər çalıbsa, xarici turistlər muzeyi unudub onun başına yığılıbmışlar”.
Rəmiş və Paqanini rolunun ifaçısı Vladimir Msryan
Leninqrad dedim, “Lenfilm” yadıma düşdü. Bir də onu danışırdılar ki, 1982-ci ildə “Lenfilm”in çəkdiyi “Nikkolo Paqanini” filminə baş rola Rəmiş çəkiləcəkmiş. Rejissora şəxsən Müslüm Maqomayev tövsiyə edibmiş. Rəmiş getməyib, əvəzində erməni aktyor Msryanı çəkiblər.
Belə-belə söhbətlər vardı Ağdamda.
***
”Ruhlar şəhəri” kitabının Ağdamın musiqi dünyasına həsr olunan bölümündən:
”Rəmiş 1960-70-ci, uzağı 80-ci illərdə tez-tez düşdüyü qəzaların birindən sağ çıxmasaydı, indi Azərbaycan mətbuatı ona “vaxtsız ölən virtuoz sənətkar”, “bəxtsiz maestro” kimi epitetlərlə dolu yazılar həsr edərdi. Doğum günündə festivallar təşkil olunardı. El arasında əfsanələr artıb cild-cild olardı: “Yaşasaydı, Zeynəbin yox, Madonnanın ansamblında çalardı”, “Erik Klipton onun yanında əlinə gitara almayıb” kimi. Ya da o vaxt Ağdamda danışılanlar sayaq: “Barmaqlarından qan dama-dama nətəhər çalıbsa, xəbəri olmayıb”, “Moskvada yəhudi toyunda ona qulaq asmırlarmış, qəfildən İsrailin himninə keçib, hamını ayağa qaldırıb”.
Bunların heç biri olmadı, nə qəzetlər onu yazdı, nə də camaat bunu dedi, çünki Rəmiş ölmədi, sağdı”.
***
Kikabidzenin sözü olmasın, mən də bilmirəm, 1980-ci ildə ölməsəydi, bu günə sağ çıxsaydı, Vısotski Putinsevər olardı, ya yox. Amma dəqiq bilirəm ki, Rəmiş də SSRİ epoxasında qalsaydı, onun “qalstuk taxmağı” bir yana, rəhbərin qəbrinə gül qoyması kiminsə ağlına gəlməzdi.
Sənətkar və zaman qəliz mövzudur. Sənətkarın zaman sınağından çıxması da həmçinin. Mən də girişmirəm bu söhbətə, eləcə deyirəm ki, Rəmiş Azərbaycan musiqi zirvəsinə adını yazmış sənətkardı. 1930-cu illər Amerikasının “biq-bənd” estrada ansambllarında həyat vəsiqəsi qazanmış Qərbin elektro-gitarasını milliləşdirən, şərqləşdirən sənətkar.
Vahid Qazi
May, 2021
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-05-2021 14:58 | Bölmə: Mədəniyyət
Ukraynalı jurnalist Dimitro Qordonun Vaxtanq Kikabidze ilə müsahibəsinə baxırdım. Söz Vısotskidən düşdü. Tanımayan gənc oxuculara deyim ki, Kikabidze də sovet dövrünün populyar müğənnisi, aktyoru olub. Amma şair, müğənni, teatr və kino aktyoru Vladimir Vısotski o vaxtın yarıdissident canlı əfsanəsiydi.
Jurnalist soruşur: “Rusiyanın indiki sənət ulduzlarına baxıram, Putini dəlicəsinə sevirlər, özü də bunu nümayiş etdirməyi xoşlayırlar. Necə düşünürsünüz, bu günlərə qədər yaşasaydı, Vısotski də Putini dəstəkləyərdimi?”
Kikabidze bir qədər düşünüb, ”bilmirəm” deyir. Amma ”yox, dəstəkləməzdi” demir.
Onların bu söhbətinə baxa-baxa Rəmişi xatırlayıram. Yeniyetməlik çağımızın kumirini.
***
“Vısotski azad olmayan sovet insanı üçün necə “azad adam” nümunəsiydisə, SSRİ-nin böyüdüyüm ucqar əyalət şəhəri Ağdamda gitarası ilə məşhurlaşan Rəmiş də eləcə azadlıq simvolu idi.
Səhnəyə uzun saçı, cins şalvarı, hətta “vyetnamka” şəpşəpisiylə çıxaraq sovetin sərt kültür stereotiplərini dağıdan, fərqli ifası, davranışı, həyat tərziylə dövrün standartlarından çox uzaqlaşan biriydi.
Gitara, istedad, xarizma, şöhrət, pul, nəşə. Sözüm bir təhər çıxmasın - adama daha nə lazımdır ki?!
Adama bir də, nəfəs lazımdır!
Rəmiş, Vısotski, Tsoy
Rəmişdə bu nəfəs çatmadı, nə Vısotski ola bildi, nə də heç Viktor Tsoy…
Amma o vaxt o cür sənətkarları birləşdirən ümumi bir cəhət vardı - əsl azadlığın nə olduğunu bilməyən insanlara azadlığın üfüqlərindən xəbər vermək, onların qəlbində yeni, əvvəllər tanış olmadıqları duyğular yaratmaq kimi.
Vısotskinin 42 illik ömründə tamamladığı yola Rəmiş 70 yaşında belə çata bilmədi. Bilmirəm kimin sözüdü, deyirdi ki, o, bağladığı qalstukla özünü intihar elədi. Ritorik yanaşmadı, razıyam, hər halda özünü Rəmişə oxşatmaq istəyən fanatik çətin tapılar indi”.
Bu sözlər 6 il qabaq yazdığım “Yarımçıqlıq mərəzi” yazısının Rəmişə aid yerindəndir.
***
1986-cı ilin iyun ayı idi. Əsgər gedirdim. Biləcəri komissarlığında dedilər ki, növbəti göndəriş bir həftədən sonra olacaq. O bir həftəni Bakıda qalmadım, Ağdama getdim.
Qonşumuz Vahid əminin yenə hardansa qonaqları gəlmişdi. Onun belə məclisləri həmişə səsli-küylü keçərdi. Vısotskinin maqnitafon mahnıları, Rəmişin gitara çalğısı məhləmizi başına götürərdi.
Qəlbi sevgiylə dolu əsgər gedən 18 yaşlı xəyalpərəst bir oğlan təsəvvür edin. Bir də, o gecə sübhəcən açıq pəncərədən o oğlanın qulağına süzülən piano pıçıltılarını, gitara nalə-nərə-çığırtılarını dinləyin.
Pəncərənin ağzındakı divanımızda qollarımı başımın altında çarpazlayıb armud ağacının yarpaqları arasından boylanan Aya baxırdım. Xəyalən Ay işığını səmt alıb ona sarı, ondan da o yana - ulduzlu göylərə uçurdum.
Nələr düşündüyümü indi xatırlamıram, bir onu xatırlayıram ki, mən ulduzlara doğru uçduqca gitara siminin dartınıb uzanan dəmir səsi də yanımca gəlirdi. Səsi ulduzlara Yer üzünün sevgi naməsiymiş kimi aparırdım.
Rəmiş idi, yenə “dəli kimi çalırdı”! Onun o gecədəki o dəli çalğısını dinləyən hər kəs mənim sevgi ritmində vuran ürək döyüntülərimi, bir də ulduzların sükunət səsini eşidərdi.
Adaşım Rəmişin o gecəki piano ifalarını ayrıca yazmışdı kasetə, bir nüsxəsini də mənə bağışlamışdı. Əsgər getməyimin şərəfinə. Evimizdə kirayə qalan “muzuçilişa”nın pianoçu tələbə qızları heyrətlə qulaq asırdılar ona. Qayıdanda o kaseti tapmadım, elə heyifsilənirəm ki.
Bu, Rəmişin Leninqrad sərgüzəştləri haqda şəhərdə yeni söhbətlərin dolaşdığı vaxtlar idi. “Ermitajda royal görüb, nətər çalıbsa, xarici turistlər muzeyi unudub onun başına yığılıbmışlar”.
Rəmiş və Paqanini rolunun ifaçısı Vladimir Msryan
Leninqrad dedim, “Lenfilm” yadıma düşdü. Bir də onu danışırdılar ki, 1982-ci ildə “Lenfilm”in çəkdiyi “Nikkolo Paqanini” filminə baş rola Rəmiş çəkiləcəkmiş. Rejissora şəxsən Müslüm Maqomayev tövsiyə edibmiş. Rəmiş getməyib, əvəzində erməni aktyor Msryanı çəkiblər.
Belə-belə söhbətlər vardı Ağdamda.
***
”Ruhlar şəhəri” kitabının Ağdamın musiqi dünyasına həsr olunan bölümündən:
”Rəmiş 1960-70-ci, uzağı 80-ci illərdə tez-tez düşdüyü qəzaların birindən sağ çıxmasaydı, indi Azərbaycan mətbuatı ona “vaxtsız ölən virtuoz sənətkar”, “bəxtsiz maestro” kimi epitetlərlə dolu yazılar həsr edərdi. Doğum günündə festivallar təşkil olunardı. El arasında əfsanələr artıb cild-cild olardı: “Yaşasaydı, Zeynəbin yox, Madonnanın ansamblında çalardı”, “Erik Klipton onun yanında əlinə gitara almayıb” kimi. Ya da o vaxt Ağdamda danışılanlar sayaq: “Barmaqlarından qan dama-dama nətəhər çalıbsa, xəbəri olmayıb”, “Moskvada yəhudi toyunda ona qulaq asmırlarmış, qəfildən İsrailin himninə keçib, hamını ayağa qaldırıb”.
Bunların heç biri olmadı, nə qəzetlər onu yazdı, nə də camaat bunu dedi, çünki Rəmiş ölmədi, sağdı”.
***
Kikabidzenin sözü olmasın, mən də bilmirəm, 1980-ci ildə ölməsəydi, bu günə sağ çıxsaydı, Vısotski Putinsevər olardı, ya yox. Amma dəqiq bilirəm ki, Rəmiş də SSRİ epoxasında qalsaydı, onun “qalstuk taxmağı” bir yana, rəhbərin qəbrinə gül qoyması kiminsə ağlına gəlməzdi.
Sənətkar və zaman qəliz mövzudur. Sənətkarın zaman sınağından çıxması da həmçinin. Mən də girişmirəm bu söhbətə, eləcə deyirəm ki, Rəmiş Azərbaycan musiqi zirvəsinə adını yazmış sənətkardı. 1930-cu illər Amerikasının “biq-bənd” estrada ansambllarında həyat vəsiqəsi qazanmış Qərbin elektro-gitarasını milliləşdirən, şərqləşdirən sənətkar.
Vahid Qazi
May, 2021
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 10:24
Ulduz aktyor yenə "Silah baronu" olacaq
6-01-2025, 16:35
“Sağlığında yaxınlaşmayanlar indi şou göstərirlər” - Aygün Bəylərin ailəsində qalmaqal
2-01-2025, 21:12
Komada olan aktyorun xanımı: "Möcüzə olsun”
1-01-2025, 18:53
Dahi Tolstoy "xoşbəxtlik arzulayıram" sözünün əleyhinə olub
29-12-2024, 09:55
Tom Kruz 2026-cı ildə bəşəriyyəti xilas edəcək
28-12-2024, 15:59
Məşhur filmdəki malikanə satışa çıxarılıb - Foto
27-12-2024, 10:07
Rusiya lideri “Dartanyan”ı təbrik edib
26-12-2024, 09:32
Dünya şöhrətli rejissor "Odisseya"nı ekranlaşdıracaq
25-12-2024, 21:21
Nazirlik: "Bütün mədəni-kütləvi tədbirlər təxirə salınıb"
25-12-2024, 18:36
Hollivud ulduzu keşişlik fəaliyyətinə başlayır
25-12-2024, 18:01
26 dekabr matəm günü: TV proqramlarda dəyişiklik olacaq
25-12-2024, 16:26
Filmə çəkilən xanımların çəkdikləri - Fotolar
23-12-2024, 18:13
İngiltərəli aktyor Hollivud ulduzu ilə baş rola çəkilmək istəyir
23-12-2024, 17:41
Beynəlxalq Gənclər Müsabiqəsinin qalibləri bəlli olub - Fotolar
23-12-2024, 12:51
Qədim xəzinə Türkiyəyə qaytarılıb - Foto
22-12-2024, 10:00
Məşhur kino ulduzu kaskadyorluq edəcək - Foto
20-12-2024, 18:26
Əliqulu dünən evlənmədi - Foto
20-12-2024, 18:25
Aktyora "Ən yaxşı atıcı" mükafatı verilib - Foto
20-12-2024, 16:31
Arnold Şvartseneqqer Santa Klaus olacaq - Fotolar
20-12-2024, 13:36
Misir piramidalarını icarəyə götürüblər - Foto
19-12-2024, 18:47
Küveytdə yadplanetli heykəli tapılıb
19-12-2024, 08:33
Dünyada ilk belə muzey Mahaçqalada açılıb
18-12-2024, 23:24
Romada Azərbaycan Mədəniyyət Elçiləri Toplantısı keçirilib
17-12-2024, 14:49
Rəqqasların daha tez təqaüdə çıxması ilə bağlı təkliflər hazırlanır
17-12-2024, 11:46
"Avatar" filminin bir neçə bölümünü çəkəcəklər - Fotolar
17-12-2024, 09:26
Bir məşhur digərini görməmək üçün 60 milyon dollardan imtina edir
16-12-2024, 21:30
Hollivud ulduzu "İfritə"ni canlandıracaq
16-12-2024, 13:48
"Tufanlı aşırım"ı növbəti dəfə ekranlara çıxaracaqlar
15-12-2024, 10:12
Aktyor böyük mükafata layiq görülüb - Foto
14-12-2024, 09:10
Məşhur reper Luk Bessonun filmində çəkiləcək - Foto
13-12-2024, 14:14
Filmin davamının çəkilişi ləngiyir
11-12-2024, 07:00
Dünyanın ən qədim məbədi tapılıb - Fotolar
10-12-2024, 15:55
İsa Məmmədovun “Bakı mənzərələri” - Fotolar
10-12-2024, 10:54
Ağadadaş Ağayev mülki iddia qaldırıb
8-12-2024, 08:56
Ağ kətan 1,4 milyon avroya satışa çıxarılıb
6-12-2024, 17:19
Gəncə Regional İdarəsinə rəis təyin olunub
6-12-2024, 14:02
Əkrəm Əylisli: “İnana bilmirəm ki, insan 87 il yaşaya bilərmiş”
6-12-2024, 10:55
"Xaç atası"-nın rejissoru yeni filmin çəkilişinə hazırlaşır
5-12-2024, 17:45
ISESCO Şuşa irsinin qiymətləndirməsi işlərinə başlayıb
5-12-2024, 15:13
Xalq artistinin səhhətində problem yaranıb
4-12-2024, 16:47
DSX “Vətəndaş A”nın dronunu vurub? - Açıqlama
4-12-2024, 10:33
Azərbaycanın təndir sənətkarlığı və çörəkbişirmə üsulu UNESCO-nun qeyri-maddi irs siyahısına salınıb
3-12-2024, 18:14
Tom Kruz qorxulu filmə çəkiləcək
3-12-2024, 17:33
Naxçıvan Şəhər Mədəniyyət İdarəsinə müdir təyin olunub