08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
00:07 / 15-06-2025
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
20:24 / 14-06-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
18:57 / 14-06-2025
İlham Əliyev krala məktub göndərib
18:19 / 14-06-2025
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
18:07 / 14-06-2025
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
17:50 / 14-06-2025
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
16:01 / 14-06-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla telefonda danışıb
15:09 / 14-06-2025
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
13:32 / 14-06-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Avropa İttifaqı və Çin arasında vacib birləşdirici tərəfdir"
12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
11:49 / 14-06-2025
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:38 / 14-06-2025
Bu gün orta məktəblərdə “Son zəng” çalınacaq
23:40 / 13-06-2025
Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb
22:31 / 13-06-2025
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
21:20 / 13-06-2025
Şəmkirdə iki nəfər kanalda batıb
19:03 / 13-06-2025
Müğənninin itkin düşən qardaşı oğlu tapılıb
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
18:29 / 13-06-2025
“Space” TV-yə xəbərdarlıq ediblər
18:23 / 13-06-2025
ABŞ İranı vurmaq üçün “yaşıl işıq” yandırıb
18:05 / 13-06-2025
Təl-Əvivdə kritik görüş başlayır
18:03 / 13-06-2025
Vilayət Eyvazov Gürcüstan DİN başçısı ilə görüşüb
17:58 / 13-06-2025
90-a yaxın mədəniyyət nümayəndəsi İrandan Azərbaycana gətiriləcək
13:07 / 10-06-2025
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
16:32 / 10-06-2025
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
13:40 / 11-06-2025
Professor: Zəngəzur və Dərələyəzin Ermənistana verilməsinin hüquqi qüvvəsi yoxdur
18:45 / 10-06-2025
Ölkəmizdə 3 gün iş olmayacaq
11:18 / 10-06-2025
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:17 / 12-06-2025
Ağ ev Yaxın Şərqdən diplomatları və hərbçi ailələrini çıxarır
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
14:35 / 10-06-2025
Lukaşenko “Belarusfilm”i kəskin tənqid edib
İsrail-Fələstin müharibəsi: İrana bu savaş niyə lazım deyil?
Tarix: 22-11-2023 12:15 | Bölmə: Slayd
1979-cu ildə İranda baş verən İslam inqilabının hökumətə və millətə iki böyük təsiri oldu: ideoloji maraqların obyektiv və maddi maraqlardan üstün olması və İslam dünyasından kənarda da İslami hərəkatlara dəstək. Lakin son 40 ildə Tehranın idealizm əvəzinə praqmatizmə üstünlük verdiyinə dair bir neçə hal olub və onlardan ən sonuncusu Qəzza münaqişəsidir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East Eye” yazıb.
Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Müharibədən təxminən bir ay yarım keçsə də, Tehran birbaşa münaqişəyə girməyib və onun Livan müttəfiqi “Hizbullah” da İsraillə genişmiqyaslı müharibəyə başlayıb.
Bəzi Qərb media orqanları İranın Fələstin müttəfiqini tərk etdiyini iddia edir. Əslində, belə görünür ki, Tehranın məqsədi HƏMAS-a müharibəni dayandırmağa və özünü xilas etməyə köməkdir.
Qəzza münaqişəsi Tehran üçün iki potensial nəticə təqdim edir, onun planı hər ikisini ən az zərərlə idarə etməkdir.
Birincisi, İranın Fələstində müttəfiqi kimi HƏMAS-ı itirmək riskidir.
“Hizbullah” İranın tacıdır, lakin işğal olunmuş Fələstin ərazilərində HƏMAS-ın mövcudluğuna görə Tel-Əvivi nəzarət altına almaqda əsas oyunçudur.
Müharibənin əvvəlində İranın Ali dini lideri Əli Xamenei 7 oktyabr hücumunda hər hansı rol oynadığını inkar edib, lakin deyib: “Sionist rejimə hücumu planlaşdıranların əllərindən öpürük”. Onun sözləri İranın Qəzza müharibəsinə birbaşa girmək istəməməsinə işarə edib.
Regional təsir
Proksi müharibə onilliklər ərzində İranın regional təsir əldə etmək üçün əsas taktikası olub. Qəzza münaqişəsi ilə bağlı İranın ən yaxşı variantı İsrail və ola bilsin ABŞ ilə birbaşa qarşı-qarşıya gəlməkdənsə, müttəfiqə güvənmək olardı.
İranın xarici işlər naziri Hüseyn Əmir-Abdallahian ölkəsinin müharibənin yayılmasını istəmədiyini deyib, lakin əlavə edib: “Region qaynama nöqtəsindədir və bu, hər an qaçılmaz ola bilər. Bu baş verərsə, bütün tərəflər nəzarəti itirəcək”.
Nazirin sözlərinə görə, Livan, Yəmən, İraq və Suriyadakı silahlı qruplar İsrailə qarşı çoxsaylı cəbhələr aça bilər.
Əlavə cəbhələrin açılması İsrailə təzyiqi artırmaq və onun HƏMAS-la mübarizə imkanlarını məhdudlaşdırmaqla, Tehrana kömək edə bilər. Eyni zamanda, Pentaqonun məlumatına görə, ABŞ-ın İraq və Suriyadakı bazaları son bir ayda 55 dəfə hədəfə alınıb. Tehran istəyir ki, Vaşinqton İsraili dəstəkləməyə davam etməsinin əvəzini ödəsin.
Bu regional eskalasiya riski həm də Tehrana bir çoxları iddialı iqtisadi inkişaf proqramlarında iştirak edən və müharibənin yayılmasını istəməyən qonşu ərəb dövlətləri üzərində təsir alətləri verir.
İran öz diplomatiyasına arxalanır, Əmir-Abdallahian Fələstin xalqına dəstək qazanmaq üçün regional tur təşkil edir. Prezident İbrahim Rəisi müxtəlif regional və qlobal liderlərlə danışıqlar aparıb, o cümlədən Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd bin Salman ilə telefon danışığı iki liderin ikitərəfli əlaqələrin bərpasından sonra ilk dəfə olub.
Rəisi bu ayın əvvəlində Ər-Riyadda ərəb və müsəlman liderlərinin fövqəladə sammitində də iştirak edib - bu, 15 ildən artıq müddətdə krallığa ilk belə səfərdir. Bütün bunlar qlobal etirazların artması və İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahuya istefa verməsi üçün təzyiqlərin artması ilə baş verir. HƏMAS tərəfindən tutulan girovların ailələri və dostları hökumətin onların azadlığa buraxılmamasına etiraz olaraq Tel-Əvivdən Qüdsə 5 günlük yürüş keçirib.
Bölünmüş ictimai rəy
Qəzza müharibəsinin Tehran üçün ikinci potensial nəticəsi İranın ictimai imicinin və etibarının pisləşməsidir. İndi dünyaya ötürülən mesaj ondan ibarətdir ki, İran “müqavimət oxunun” rəhbəri kimi Fələstin və HƏMAS-dan imtina edərək, bu oxun tərəfdarları arasında etibarını zədələyib.
Ölkədə ictimai rəy üç kateqoriyaya bölünür.
Birincisi, 2022-ci il etirazlarının ziyalı və ya icra orqanını formalaşdıranlardır. Əksəriyyəti gənclərdən ibarət olan bu təbəqə artıq inqilabçılıqdan yorulub və rejimin ideologiyasını qəbul etmir. Bəziləri hesab edir ki, İran Fələstin məsələsinə milli maraqlardan daha çox dəyər verir, daxili sərvətlərini ərəb ideologiyasına qurban verir.
Rejimin mövqeyinin əleyhdarları hətta idman tədbirlərində Fələstin bayrağının nümayişinə etiraz edərək, İran cəmiyyətinin bu məsələdə artan qütbləşməsinə diqqət çəkiblər.
İkinci kateqoriyaya İranın Qüdsü “azad etmək” kimi inqilabi borcunu yerinə yetirmədiyinə inanan fundamentalistlər daxildir. Qəzzada HƏMAS-ın döyüşünə qoşulmaq üçün iranlıların işə götürülməsi kampaniyasının üç milyondan çox könüllünün cəlb olunduğu bildirilir.
Rejimin dəstəklədiyi üçüncü qrupa İranın fələstinlilərə dəstək üçün islami və milli həmrəylik təklif edə biləcəyini, lakin döyüşə qoşulmaq üçün qoşun göndərməməli olduğuna inanan mötədillər daxildir.
İran Çin və Rusiya ilə birlikdə Vaşinqtonun müharibəni dayandırmaq üçün üzərinə düşən vəzifəni yerinə yetirə bilmədiyi və özünün qeyri-sabitlik mənbəyi olduğu fikrini gücləndirməyə çalışır. Bu fərziyyəyə görə, ABŞ İsrailə qərəzli dəstəyi ilə müharibəyə şərait yaradır, “Şərq” isə neytral vasitəçilik üçün yeni qüvvədir.
İran Qəzza müharibəsinə hərbi yolla girmək əvəzinə dolayı mövcudluğu seçib. Tehran HƏMAS-ın sağ qalmasını təmin etməyə çalışır. Lakin onun bütün regional etibarlı qüvvələrinə nəzarət edə bilməyəcəyi qorxusu fonunda, davam edən münaqişənin Yaxın Şərqdə daha geniş müharibəyə çevrilməsi riski hələ də var.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 22-11-2023 12:15 | Bölmə: Slayd
1979-cu ildə İranda baş verən İslam inqilabının hökumətə və millətə iki böyük təsiri oldu: ideoloji maraqların obyektiv və maddi maraqlardan üstün olması və İslam dünyasından kənarda da İslami hərəkatlara dəstək. Lakin son 40 ildə Tehranın idealizm əvəzinə praqmatizmə üstünlük verdiyinə dair bir neçə hal olub və onlardan ən sonuncusu Qəzza münaqişəsidir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East Eye” yazıb.
Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Müharibədən təxminən bir ay yarım keçsə də, Tehran birbaşa münaqişəyə girməyib və onun Livan müttəfiqi “Hizbullah” da İsraillə genişmiqyaslı müharibəyə başlayıb.
Bəzi Qərb media orqanları İranın Fələstin müttəfiqini tərk etdiyini iddia edir. Əslində, belə görünür ki, Tehranın məqsədi HƏMAS-a müharibəni dayandırmağa və özünü xilas etməyə köməkdir.
Qəzza münaqişəsi Tehran üçün iki potensial nəticə təqdim edir, onun planı hər ikisini ən az zərərlə idarə etməkdir.
Birincisi, İranın Fələstində müttəfiqi kimi HƏMAS-ı itirmək riskidir.
“Hizbullah” İranın tacıdır, lakin işğal olunmuş Fələstin ərazilərində HƏMAS-ın mövcudluğuna görə Tel-Əvivi nəzarət altına almaqda əsas oyunçudur.
Müharibənin əvvəlində İranın Ali dini lideri Əli Xamenei 7 oktyabr hücumunda hər hansı rol oynadığını inkar edib, lakin deyib: “Sionist rejimə hücumu planlaşdıranların əllərindən öpürük”. Onun sözləri İranın Qəzza müharibəsinə birbaşa girmək istəməməsinə işarə edib.
Regional təsir
Proksi müharibə onilliklər ərzində İranın regional təsir əldə etmək üçün əsas taktikası olub. Qəzza münaqişəsi ilə bağlı İranın ən yaxşı variantı İsrail və ola bilsin ABŞ ilə birbaşa qarşı-qarşıya gəlməkdənsə, müttəfiqə güvənmək olardı.
İranın xarici işlər naziri Hüseyn Əmir-Abdallahian ölkəsinin müharibənin yayılmasını istəmədiyini deyib, lakin əlavə edib: “Region qaynama nöqtəsindədir və bu, hər an qaçılmaz ola bilər. Bu baş verərsə, bütün tərəflər nəzarəti itirəcək”.
Nazirin sözlərinə görə, Livan, Yəmən, İraq və Suriyadakı silahlı qruplar İsrailə qarşı çoxsaylı cəbhələr aça bilər.
Əlavə cəbhələrin açılması İsrailə təzyiqi artırmaq və onun HƏMAS-la mübarizə imkanlarını məhdudlaşdırmaqla, Tehrana kömək edə bilər. Eyni zamanda, Pentaqonun məlumatına görə, ABŞ-ın İraq və Suriyadakı bazaları son bir ayda 55 dəfə hədəfə alınıb. Tehran istəyir ki, Vaşinqton İsraili dəstəkləməyə davam etməsinin əvəzini ödəsin.
Bu regional eskalasiya riski həm də Tehrana bir çoxları iddialı iqtisadi inkişaf proqramlarında iştirak edən və müharibənin yayılmasını istəməyən qonşu ərəb dövlətləri üzərində təsir alətləri verir.
İran öz diplomatiyasına arxalanır, Əmir-Abdallahian Fələstin xalqına dəstək qazanmaq üçün regional tur təşkil edir. Prezident İbrahim Rəisi müxtəlif regional və qlobal liderlərlə danışıqlar aparıb, o cümlədən Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd bin Salman ilə telefon danışığı iki liderin ikitərəfli əlaqələrin bərpasından sonra ilk dəfə olub.
Rəisi bu ayın əvvəlində Ər-Riyadda ərəb və müsəlman liderlərinin fövqəladə sammitində də iştirak edib - bu, 15 ildən artıq müddətdə krallığa ilk belə səfərdir. Bütün bunlar qlobal etirazların artması və İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahuya istefa verməsi üçün təzyiqlərin artması ilə baş verir. HƏMAS tərəfindən tutulan girovların ailələri və dostları hökumətin onların azadlığa buraxılmamasına etiraz olaraq Tel-Əvivdən Qüdsə 5 günlük yürüş keçirib.
Bölünmüş ictimai rəy
Qəzza müharibəsinin Tehran üçün ikinci potensial nəticəsi İranın ictimai imicinin və etibarının pisləşməsidir. İndi dünyaya ötürülən mesaj ondan ibarətdir ki, İran “müqavimət oxunun” rəhbəri kimi Fələstin və HƏMAS-dan imtina edərək, bu oxun tərəfdarları arasında etibarını zədələyib.
Ölkədə ictimai rəy üç kateqoriyaya bölünür.
Birincisi, 2022-ci il etirazlarının ziyalı və ya icra orqanını formalaşdıranlardır. Əksəriyyəti gənclərdən ibarət olan bu təbəqə artıq inqilabçılıqdan yorulub və rejimin ideologiyasını qəbul etmir. Bəziləri hesab edir ki, İran Fələstin məsələsinə milli maraqlardan daha çox dəyər verir, daxili sərvətlərini ərəb ideologiyasına qurban verir.
Rejimin mövqeyinin əleyhdarları hətta idman tədbirlərində Fələstin bayrağının nümayişinə etiraz edərək, İran cəmiyyətinin bu məsələdə artan qütbləşməsinə diqqət çəkiblər.
İkinci kateqoriyaya İranın Qüdsü “azad etmək” kimi inqilabi borcunu yerinə yetirmədiyinə inanan fundamentalistlər daxildir. Qəzzada HƏMAS-ın döyüşünə qoşulmaq üçün iranlıların işə götürülməsi kampaniyasının üç milyondan çox könüllünün cəlb olunduğu bildirilir.
Rejimin dəstəklədiyi üçüncü qrupa İranın fələstinlilərə dəstək üçün islami və milli həmrəylik təklif edə biləcəyini, lakin döyüşə qoşulmaq üçün qoşun göndərməməli olduğuna inanan mötədillər daxildir.
İran Çin və Rusiya ilə birlikdə Vaşinqtonun müharibəni dayandırmaq üçün üzərinə düşən vəzifəni yerinə yetirə bilmədiyi və özünün qeyri-sabitlik mənbəyi olduğu fikrini gücləndirməyə çalışır. Bu fərziyyəyə görə, ABŞ İsrailə qərəzli dəstəyi ilə müharibəyə şərait yaradır, “Şərq” isə neytral vasitəçilik üçün yeni qüvvədir.
İran Qəzza müharibəsinə hərbi yolla girmək əvəzinə dolayı mövcudluğu seçib. Tehran HƏMAS-ın sağ qalmasını təmin etməyə çalışır. Lakin onun bütün regional etibarlı qüvvələrinə nəzarət edə bilməyəcəyi qorxusu fonunda, davam edən münaqişənin Yaxın Şərqdə daha geniş müharibəyə çevrilməsi riski hələ də var.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
Dünən, 14:29
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
Dünən, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
13-06-2025, 17:58
90-a yaxın mədəniyyət nümayəndəsi İrandan Azərbaycana gətiriləcək
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 17:06
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
