14:16 / 24-04-2024
Nəzir - Akif Abbasov yazır
Diktator insan əti yeyirmiş - Fotolar
Tarix: 17-12-2018 22:52 | Bölmə: Slayd
Diktator insan əti yeyirmiş

Bu dəfə söhbət cahil uqandalı qəddar zülmkar, öz vətəndaşlarını yeyən, tuluq zurnasına qulaq asan, aldığı mükafatları ilə mundir daşıyan, Hitlerin vurğunu İdi Amin barəsindədir. O, diktator kimi, ABŞ ilə müharibədə qalib gəldiyini və Böyük Britaniyanı istila etdiyini iddia edirdi.

“Mən sakit, düzgün həyat sürürəm. Özümü büsbütün və tamamilə İslama və Allaha həsr edirəm. Mənim heç kimlə problemim yoxdur”, - ən qaniçən diktatorlardan biri İdi Amin yaylı yumşaq divanın üstündə oturub səudiyyəli jurnalistlərdən birinə deyirdi. Uqandanın keçmiş liderinin 10 ildən çox yaşadığı Ciddədəki villanın pəncərəsi açıq idi, Qırmızı dənizin sahilindən əsən yüngül meh pərdəni güclə yellədirdi.

Şəxsi təyyarəsində arvadların biri və 23 uşağı ilə vəhhabi krallığına qaçan Amin özü ilə çoxlu pul aparsa da, lakin səudiyyə hakimiyyəti ona müntəzəm olaraq aylıq yaxşı pensiya da verirdi. Min nəfər insanı qanına qəltan edən bu adam gününü iqamətgahı qarşısındakı nəhəng hovuzda çimməklə, yaxtada dənizə çıxıb balıq tutmaqla keçirirdi. Diktatorun sözlərinə görə, vətən həsrəti çəkəndə akkordionu götürüb gənclik dövründə orduda olduğu kimi mahnılar oxumağa başlayıb.

Diktator insan əti yeyirmiş

ХХ əsrin ən ən qanlı və rüsvayçı liderlərindən biri İdi Amin səudiyyəlilərin yanına yollanmazdan əvvəl Qərbdə lətifələrin və karikaturaların populyar qəhrəmanı olub. Uqandanın mükafatlardan məftun olan rəhbəri sifarişlə bizləri uzadılmış pencəklər tikdirib, onların üzərinə böyük miqdarda pulla aldığı İkinci Dünya müharibəsi dörünün müxtəlif mükafatlar kolleksiyasını yerləşdirərdi. Bundan əlavə, o özünə tamamilə həqiqətə uyğun olmayan təmtəraqlı titullar verirdi:

Uqanda lideri birdən “bütün elmlər doktoru”, “Britaniya imperiyasının fatehi” və “Şotlandiya kralı” olub.

Hər fürsətdə öz əzəmətini vurğulamağa can atan Amin şadlıqların birində kresloda oturub ingilis diplomatlarını onu daşımağa məcbur edib.

Yeri gəlmişkən, Böyük Britaniya bundan dərhal sonra öz diplomatlarını ölkədən geri çağırıb. Amin BMT-nin mənzil-qərargahının Uqandaya köçürülməsini təklif edərək, bunu onun ölkəsinin planetin coğrafi ürəyində yerləşməsi ilə izah edib.

Daha bir absurd qərarı 1975-ci ildə Birləşmiş Ştatlara bir günlük müharibə elan etməsi olub. Məqsədi bir sutka sonra özünü qalib elan etmək niyyəti olub. Xəzinədən öz ciblərini doldurduğu pullarla zalım hökmdar dəbdəbəli əşyalar, xüsusilə, bahalı, sürətlə gedən maşınlar alırdı.

Diktator insan əti yeyirmiş

Amin Üçüncü reyxin füreri Adolf Hitlerin pərəstişkarı idi və onu özünün “müəllimi” hesab edir, tam ciddiliklə ona heykəl ucaltmağa hazırlaşırdı.

Artıq onun hakimiyyətindən sonra məlum olub ki, Amin insan əti yeməyi xoşlayıb: onun şam yeməyi düşmənləri, dissidentlər və digər narazılar olub. Ölkədən qaçandan sonra onun iqamətgahındakı böyük soyuducuda ağzınacan dolu cəsədlərin hissələri aşkarlanıb.

Gələcək qaniçən hökmdar Uqandanın şimal-qərbindəki çoban ailəsinin balaca bir daxmasında anadan olub. İdi Ramin özü söyləyirdi ki, anası tibb bacısı olub, lakin yerli sakinlər onu cadugər hesab edirdilər. Valideynləri əvvəlcə katolik olublar, sonradan İslam dinini qəbul ediblər.

Amin tez böyüyüb və fiziki gücü ilə həmyaşıdlarını geridə qoyub, əvəzində təhsili, ağlı və bacarığı ilə öyünə bilməzdi. Diktatorun əleyhdarları deyirlər ki, o, oxumağı və yazmağı heç cür öyrənə bilməyib, ömrünün axırına kimi imza yerinə barmağının izini qoyub.

16 yaşında atası kimi İslam dinini qəbul edib və orduda xidmət etməyə gedib. Əvvəlcə aşpaz köməkçisi olub. Xidmət yoldaşlarının sözlərinə görə, yekəpər, iri cüssəli, öküz kimi Amin təkbaşına bütün heyətin sutkalıq rasionunu çəkib gətirə bilirdi. O, orduda döyüşməyi və reqbi oynamağı öyrənir – britaniyalı müstəmləkəçilər bunu dərhal qiymətləndirirlər: afrikalıların onların adət-ənələrini öyrənməsi xoşlarına gəlirdi. Amin tədricən Afrikanın Kral nişançılarının 4-cü batalyonunun onbaşılarına götürülür. O, sadəcə mundir geyinməyi, həmçinin ordu çəkmələrini parıldayana qədər təmizləyib cütləməyi xoşlayırdı.

Karyera sıçrayışı 50-ci illərdə başlayır. O zaman Keniyada müstəmləkəçilik əleyhinə partizan müharibəsi başlayanda Amini yerli hakimiyyətə yardım etməyə göndərirlər. Qorxmazlığı, əleyhdarlarına qarşı qəddarlığı müstəmləkəçiləri heyran edir. O, döyüş sursatına qənaət etməklə keniyalıları vurub öldürürdü.

Onun xidməti üzrə irəliləyişi yeddi millik addımlarla gedirdi. Tədricən məşhur pəhləvana ölkənin baş naziri Miltona Obota havadarlıq edib. Amin hökumətin başçısına kral II Mutesunu devirməkdə kömək edir. Obota mühafizə olunan ev və Cadillac avtomobili ilə mükafatlandırır. İgidin minnətdarlığı özünü çox gözlətmir. 1971-ci ilin yanvar ayında Obotanın Sinqapura gedəcəyini gözləyən İdi Amin özünü ölkənin yeni hökmdarı elan edir. Bu çevriliş demək olar qansız başa gəlir.

Diktator insan əti yeyirmiş

Dəhşətli terror sonra başlayıb. Bir neçə ay ərzində yeni rejim qurbanlarının sayı 10 mini keçir, onun bütün idarəçiliyi zamanı isə 300 mindən çox uqandalı ölüb. Qərbin kütləvi informasiya vasitələrinin yazdığına görə, meyitlərdən qurtulmaq üçün, diktator onları timsahlara yedirtmək əmri verib. İnsanları dini və tayfa əlamətlərinə görə məhv edirdilər (o zaman ölkədə həmişə bir-biri ilə düşmənçilik edən 30 minə yaxın tayfa yaşayırdı). Belə şayiələr dolaşırdı ki, ilk öldürülənlərdən biri ordunun baş qərargahının rəisi Süleyman Hüseyn olub. Amin onun evinə hərbçinin başının gətiriləməsini tələb edib. Diktatorun qaçıb canını qurtaran mühafizəçisi sonralar danışırdı ki, diktator Hüseynin başını soyuducudan çıxarıb onunla danışmağı xoşlayırdı.

Yeni hökmdar ruh yüksəkliyi ilə dövləti yenidən özü istədiyi kimi qurmaq istəyirdi. Həmin vaxt Uqanda vətəndaşlarının 50 faizi xristian, 10 faizi müsəlman idi, lakin İdi Amin hakimiyyətinin artıq ikinci ilində İsrail ilə münasibətləri kəsib və Afrika dövlətini ərəb dünyasının bir hissəsi elan edib. Diktatorun yaxın dostu Liviyanın rəhbəri Müəmmar Qəddafi olub. İslamın yayılması ilə bağlı tədbirlərdən başqa, qadınlara mini ətəkli paltar, şalvar və pariklər qadağan edilmişdi, kişilərə isə qeyri-müəyyən sayda arvad almaq icazəsi verilmişdi.

Uqandalılar diktatorun daha çox sui-qəsdlərindən qorxurdular. Kimdən şübhələnirdisə, amasızcasına divan tutulurdu. Hətta təsadüfən yoldan ötənlər də həbsxanaya düşürdülər. Uqandalıların sözlərinə görə, insanlar çörək almaq üçün evdən çıxıb qayıtmaya bilərdilər. Ehtiyatsız bir jest və ya diktatorun ovqatının pis olması kifayət edirdi. O, insanların çoxunu şəxsən özü öldürüb (həyat yoldaşlarından birini belə cəzalandırıb). Bununla yanaşı, Aminin əmri ilə edamları həyata keçirən xüsusi xidmət də xüsusi amansızlığı ilə fərqlənirdi: insanları ölənə qədər döyürdülər, bəzən diri-diri basdırırdılar. Bəzən qətli bədbəxt hadisə kimi maskalayırdılar.

Diktator insan əti yeyirmiş

Aminin idarəçiliyinin sonunda Uqanda planetin ən yoxsul ölkələrindən biri idi. Ümumi daxili məhsulun 65 faizi ordunun xərclərinə ayrılırdı. Əhali arasında narazılıq gündən-günə artırdı. Ölkənin keçmiş maarifçisi olan Edvard Rutumoyo Keniyadan qaçaraq bildirib ki, özünü Uqandanın hokmdarı təsəvvür edir. Onun sözlərinə görə, Amin bütün günü kabinetində otura bilmir və yarım saatdan çox ciddi işlə məşğul olmazdı.

“O, məruzə edəcəyi hesabatı kağızdan oxuya bilmir, savadsızlığı üzündən ölkədə nə baş verdiyindən anlayşı yox idi, yalnız eşitdiyinə inanır, bir sözlə, dedi-qodu və şayiələrlə yaşayırdı”, - Rutumoyo şikayət edirdi.

Diktator insan əti yeyirmiş

Hakimiyyətdə olduğu 8 ildə İdi Amin ölkəni elə vəziyyətə çatdırıb ki, əslində onu heç cür devirmək mümkün görünmürdü. Lakin Uqanda müxalifəti bəzi qüvvələri səfərbər edərək milli-azadlıq cəbhəsi yaradır. Bundan başqa, uqandalıların çoxu ölkədə baş verənlərdən ehtiyatlanaraq qonşu Tanzaniyaya qaçır. Nəticədə qaçqın axınından boğulan Tanzaniya 1979-cu ildə öz qoşunlarını Uqandaya göndərir. Taleyini sınaqdan keçirməmək üçün Amin əşyalarını toplayıb, ailəsini götürərək şəxsi təyyarəsi ilə əvvəlcə Liviyaya, dostu Qəddafinin yanına, sonra Səudiyyə Ərəbistanına yola düşüb.

O, krallıqda özünəməxsus sürgündə idi. Amin 80-cı illərin əvvəllərində hakimiyyəti qaytarmağa cəhd etmək üçün evə qayıtmaq fikrinə düşür. Lakin Ər-Riyadda xəbərdarlıq edirlər ki, əgər Ciddəni tərk edərsə, ona geri qayıtmağa icazə verməyəcəklər.

Diktator insan əti yeyirmiş

Bir az düşünərək, qaniçən qalmaq qərarına gəlib. İdi Amin 2003-ci ildə 78 yaşında Ər-Riyad klinikalarından birində böyrək çatışmazlığından dünyasını dəyişib. Vətənində onu milli cinayətkar elan ediblər və Uqandada dəfninə qadağa qoyulub.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}