09:45 / 01-08-2025
Jurnalist olmaq istəyən abituriyentlər qabiliyyət imtahanı verəcək
09:17 / 01-08-2025
Mədəniyyət Nazirliyi Arif Babayevin ölümü ilə bağlı nekroloq yayıb
08:57 / 01-08-2025
Xalq artisti Arif Babayev vəfat edib
08:07 / 01-08-2025
Təcili tibbi yardım maşını qəzaya uğrayıb, ölən və yaralananlar var
08:02 / 01-08-2025
Məşhur müğənniyə dəhşətli diaqnoz qoyublar
07:54 / 01-08-2025
Vaşinqton Kiyevə yeni raketlər verəcək
07:48 / 01-08-2025
İran ABŞ-dan təzminat tələb edir
07:38 / 01-08-2025
Bakı-Tbilisi-Ceyhanın gücü artırılacaq
07:32 / 01-08-2025
Seul və Vaşinqton KXDR-i birgə “təmizləyəcəklər”
07:09 / 01-08-2025
Tramp 70-ə yaxın ölkə ilə tarifləri yenidən tənzimləyib - Siyahı
00:19 / 01-08-2025
AZƏRTAC: Tarixin zibilxanasına atılmış “Stepanakert” toponimini yenidən üzə çıxarıblar
00:15 / 01-08-2025
Bakıdan Moskvaya sərt xəbərdarlıq: "Rusiya tərəfinə bildirmək istərdik ki, əgər..."
23:33 / 31-07-2025
Konfrans Liqası: “Sabah” növbəti mərhələyə yüksəlib
18:27 / 31-07-2025
Daha bir direktorla bağlı araşdırma aparılacaq
17:57 / 31-07-2025
Məhkəmə işi: “Atası icra başçısı ola-ola niyə ona yox, başqalarına müraciət edib?”
17:32 / 31-07-2025
Füzulidə qəza: xəsarət alanlar var
17:31 / 31-07-2025
Ən böyük alıcılardan biri Rusiya neftindən imtina edib
17:06 / 31-07-2025
Şirkət rəhbəri: "Fərhad Əhmədovdan 200 min dollar rüşvət almışdım..."
16:49 / 31-07-2025
Lavrov: Rusiya Suriyanın bərpasında iştiraka hazırdır
16:34 / 31-07-2025
Emin Ağalarov: "Avropanın ən böyük kazinosu “Sea Breeze”də tikiləcək"
16:24 / 31-07-2025
İsmayıllıda 26 yaşlı şəxs çayda batıb
16:07 / 31-07-2025
Müəllimlərin işə qəbulu: vakansiya seçimi başlayır
15:44 / 31-07-2025
İlon Maskın super raketi uçuşa hazırlanır - Fotolar
15:41 / 31-07-2025
Avqustda hava necə olacaq? - Proqnoz
15:22 / 31-07-2025
ABŞ İrana yeni sanksiyalar tətbiq edib
15:07 / 31-07-2025
Qarabağa növbəti köç gedib - (Yenilənib)
15:04 / 31-07-2025
İdmançılarımız medal qazanıb
14:40 / 31-07-2025
Ruslar Kiyevə hücum edib, ölənlər və yaralılar var - Yenilənib
14:37 / 31-07-2025
Bu Xidmətdə müavinlərin sayı artırılıb - Fərman
11:32 / 28-07-2025
Qazaxıstan neftinin Rusiyadan yan keçməklə nəqli: Azərbaycan nəqli məhdudlaşdıracaq
14:58 / 28-07-2025
Vilayəti Azərbaycana qarşı düşmən mövqeyindən çəkilmir - Foto
12:59 / 29-07-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
12:55 / 29-07-2025
Mərkəzi Nəbatat Bağında 7 yaşlı uşağı ilan sancıb - Vəziyyəti ağırdır
13:59 / 29-07-2025
Cəlaloğlu: Sabitlik hər an pozula bilər
19:16 / 28-07-2025
DTX imtahanlarda fırıldaqçılıq edən şəbəkə üzvlərini saxlayıb
13:40 / 28-07-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Foto
09:33 / 28-07-2025
İntibahın aynası - Akif Abbasov yazır
15:07 / 29-07-2025
İsazadə: Rusiyada şovinizm yüksək həddə çatıb
17:26 / 28-07-2025
Kosmik rəqabət güclənir - Yeni proqrama start verilir
10:36 / 30-07-2025
Rus ordusu üç bölgədə irəliləyir - Foto
14:14 / 28-07-2025
Prezident qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib
İranda hakimiyyətə Pəhləvi gələcək, yoxsa...
Tarix: 31-07-2025 13:01 | Bölmə: Slayd
Birləşmiş Ştatlar indi İranla ən azı ona təhlükəli dərəcədə müharibə aparır. İyunun 21-də ABŞ-nın İranın əsas nüvə infrastrukturuna, o cümlədən yeraltı Fordo obyektinə endirdiyi zərbələr dramatik bir eskalasiya ilə nəticələndi. Bununla belə, Vaşinqton bunu genişmiqyaslı müharibə adlandırmaqdan ehtiyatla çəkinir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East İnstitut”da yazılıb.
ABŞ beyin mərkəzinin təhlilində qeyd olunur:
Müdafiə naziri Pit Heqset iyunun 22-də Pentaqonda mətbuat konfransı zamanı bildirib ki, ABŞ-nın zərbələri məhdud miqyasdadır və dar çərçivədə İranın nüvə silahı hazırlamasının qarşısını almağa yönəlib.
Nazir deyib ki, bu missiya rejim dəyişikliyi ilə bağlı deyildi və olmayıb.
Lakin Donald Tramp ertəsi gün sosial mediada bu fikrə qarşı çıxaraq suyu bulandırdı: “Əgər indiki İran rejimi İranı yenidən möhtəşəm edə bilmirsə, niyə də rejim dəyişikliyi olmasın?”
Tramp, şübhəsiz, ABŞ-nın potensial işğalı da daxil olmaqla, Amerikanın İraqdakı təcrübəsinin hələ də təqib edilə biləcəyinə dair geniş hərbi ipucu verməyib.
Əslində, nə baş verir?
Strateji niyyətin ən aydın göstəricisi mesajlaşmada dəyişiklikdir. Tramp administrasiyasının daxilində “İran xalqı tərəfindən rejim dəyişikliyi” ifadəsi daha çox diqqət çəkir. İsrail rəsmiləri indi açıq şəkildə İranın mərhum şahının oğlu Rza Pəhləvini İslam Respublikasının üstünlük verilən varisi kimi təbliğ edirlər. Vaşinqton onun namizədliyini təsdiqləməkdən çəkinir, amma Pəhləviyə artan diqqət təsadüfi deyil.
Tramp bundan sonra nə edəcək?
Münaqişənin ilk günlərində Trampın tərəddüdləri strateji çaşqınlıq kimi şərh edilib. Lakin son addımlar, o cümlədən müxalifət xadimlərinə təklif olunan dəstək və rejimin transformasiyası ilə bağlı ritorika daha geniş ambisiyaya işarə edir. Yəni təkcə İranın nüvə proqramını ləğv etmək deyil, Tehranda uzunmüddətli siyasi dəyişikliyi sürətləndirmək.
Problem ondadır ki, Trampın böyük müharibə üçün lazım olan heç bir əsası yoxdur: daxildə mandat verilməyib, yəni Konqresin icazəsi, ictimai rəyin səfərbərliyi və bu miqyasda münaqişə üçün büdcə.
Beynəlxalq koalisiya da yoxdur: 2003-cü il İraq müharibəsindən fərqli olaraq, Tramp qlobal və hətta regional dəstək toplamadı. Kampaniyanı yalnız İsrail dəstəkləyib. Avropa, Rusiya və Çin eskalasiyaya qarşıdır, xüsusilə, Moskva və Pekin rejim dəyişikliyini şiddətlə rədd edir.
Çıxış strategiyası da yoxdur: münaqişədən sonrakı İran üçün heç bir yol xəritəsi hazırlanmayıb: qisas, qeyri-sabitlik və ya gözlənilməz eskalasiyanı idarə etmək planı da mövcud deyil.
Tramp güc yolu ilə qələbəyə deyil, İranın daxildən partlaya biləcəyi fikri ilə qumar oynayır.
Rejim dəyişikliyi, yoxsa sonsuz bataqlıq?
Bəziləri 1990-cı illərin İraqı ilə müqayisələr aparır, lakin bu bənzətmələr çaşdırır. İndiki İran Səddam Hüseynin İraqı deyil. Tehran əhəmiyyətli hərbi imkanlara malikdir və hələ də bəzi regional etibarlı şəxslərə malikdir, lakin onun həm də dərin qəzəbli, ümidsiz və hakimiyyətin siyasi transformasiyası üçün təşkilatlanmağa hazır olan əhalisi var. Daha böyük sual rejimin daxilində çatların əmələ gəlib-gəlməyəcəyidir. Əgər ictimaiyyət müharibəyə görə rəhbərliyi günahlandırarsa, İranın təhlükəsizlik qüvvələri iğtişaşları yatırmağa davam edəcəkmi?
Geosiyasi baxımdan İran da İraqdan fərqli mövqeyə malikdir. Çin və Rusiyanın İslam Respublikasını qoruyub saxlamaqda strateji maraqları var, bu, mütləq rejimə olan sevgidən deyil, ABŞ-nın təsirinin genişlənməsinin qarşısını almaqdan ibarətdir. Amerikanın Tehranda qalib gəlməsi həm Moskva, həm də Pekin üçün strateji uğursuzluq olardı.
Bununla belə, Tehranın çəkindirmə qabiliyyəti zəifləyir. İsrailin zərbələri əsas hərbi və nüvə aktivlərini dağıdır. İllər sonra ilk dəfə Vaşinqtonda bəziləri rejimin küçə etirazlarına görə yox, elit parçalanma səbəbindən çökə biləcəyinə inanırlar. Amma bu, 2009-cu il deyil, 2022-ci il də deyil. Qərb artıq küçələrdə izdihamı seyr etmir. Ağ ev həm də rejimin rütbəliləri arasında fikir dəyişikliyini izləyir.
Rejim daxildən dəyişə bilərmi?
Daxili narazılığın artan əlamətləri var. Keçmiş prezident Həsən Ruhaninin Qumda aparıcı şiə din xadimləri ilə görüşdüyü və onları atəşkəsi qəbul etməsi və uranın zənginləşdirilməsini dayandırması üçün Ali Rəhbər Ayətullah Xamnəiyə təzyiq göstərməyə çağırdığı bildirilir. Məqsəd: daha da gərginliyin qarşısını almaq və dövlətin əsasını qorumaq. Bu hesabatların etibarlılığı qeyri-müəyyən olaraq qalır, lakin danılmaz olan odur ki, daxili itkilər artır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 31-07-2025 13:01 | Bölmə: Slayd
Birləşmiş Ştatlar indi İranla ən azı ona təhlükəli dərəcədə müharibə aparır. İyunun 21-də ABŞ-nın İranın əsas nüvə infrastrukturuna, o cümlədən yeraltı Fordo obyektinə endirdiyi zərbələr dramatik bir eskalasiya ilə nəticələndi. Bununla belə, Vaşinqton bunu genişmiqyaslı müharibə adlandırmaqdan ehtiyatla çəkinir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East İnstitut”da yazılıb.
ABŞ beyin mərkəzinin təhlilində qeyd olunur:
Müdafiə naziri Pit Heqset iyunun 22-də Pentaqonda mətbuat konfransı zamanı bildirib ki, ABŞ-nın zərbələri məhdud miqyasdadır və dar çərçivədə İranın nüvə silahı hazırlamasının qarşısını almağa yönəlib.
Nazir deyib ki, bu missiya rejim dəyişikliyi ilə bağlı deyildi və olmayıb.
Lakin Donald Tramp ertəsi gün sosial mediada bu fikrə qarşı çıxaraq suyu bulandırdı: “Əgər indiki İran rejimi İranı yenidən möhtəşəm edə bilmirsə, niyə də rejim dəyişikliyi olmasın?”
Tramp, şübhəsiz, ABŞ-nın potensial işğalı da daxil olmaqla, Amerikanın İraqdakı təcrübəsinin hələ də təqib edilə biləcəyinə dair geniş hərbi ipucu verməyib.
Əslində, nə baş verir?
Strateji niyyətin ən aydın göstəricisi mesajlaşmada dəyişiklikdir. Tramp administrasiyasının daxilində “İran xalqı tərəfindən rejim dəyişikliyi” ifadəsi daha çox diqqət çəkir. İsrail rəsmiləri indi açıq şəkildə İranın mərhum şahının oğlu Rza Pəhləvini İslam Respublikasının üstünlük verilən varisi kimi təbliğ edirlər. Vaşinqton onun namizədliyini təsdiqləməkdən çəkinir, amma Pəhləviyə artan diqqət təsadüfi deyil.
Tramp bundan sonra nə edəcək?
Münaqişənin ilk günlərində Trampın tərəddüdləri strateji çaşqınlıq kimi şərh edilib. Lakin son addımlar, o cümlədən müxalifət xadimlərinə təklif olunan dəstək və rejimin transformasiyası ilə bağlı ritorika daha geniş ambisiyaya işarə edir. Yəni təkcə İranın nüvə proqramını ləğv etmək deyil, Tehranda uzunmüddətli siyasi dəyişikliyi sürətləndirmək.
Problem ondadır ki, Trampın böyük müharibə üçün lazım olan heç bir əsası yoxdur: daxildə mandat verilməyib, yəni Konqresin icazəsi, ictimai rəyin səfərbərliyi və bu miqyasda münaqişə üçün büdcə.
Beynəlxalq koalisiya da yoxdur: 2003-cü il İraq müharibəsindən fərqli olaraq, Tramp qlobal və hətta regional dəstək toplamadı. Kampaniyanı yalnız İsrail dəstəkləyib. Avropa, Rusiya və Çin eskalasiyaya qarşıdır, xüsusilə, Moskva və Pekin rejim dəyişikliyini şiddətlə rədd edir.
Çıxış strategiyası da yoxdur: münaqişədən sonrakı İran üçün heç bir yol xəritəsi hazırlanmayıb: qisas, qeyri-sabitlik və ya gözlənilməz eskalasiyanı idarə etmək planı da mövcud deyil.
Tramp güc yolu ilə qələbəyə deyil, İranın daxildən partlaya biləcəyi fikri ilə qumar oynayır.
Rejim dəyişikliyi, yoxsa sonsuz bataqlıq?
Bəziləri 1990-cı illərin İraqı ilə müqayisələr aparır, lakin bu bənzətmələr çaşdırır. İndiki İran Səddam Hüseynin İraqı deyil. Tehran əhəmiyyətli hərbi imkanlara malikdir və hələ də bəzi regional etibarlı şəxslərə malikdir, lakin onun həm də dərin qəzəbli, ümidsiz və hakimiyyətin siyasi transformasiyası üçün təşkilatlanmağa hazır olan əhalisi var. Daha böyük sual rejimin daxilində çatların əmələ gəlib-gəlməyəcəyidir. Əgər ictimaiyyət müharibəyə görə rəhbərliyi günahlandırarsa, İranın təhlükəsizlik qüvvələri iğtişaşları yatırmağa davam edəcəkmi?
Geosiyasi baxımdan İran da İraqdan fərqli mövqeyə malikdir. Çin və Rusiyanın İslam Respublikasını qoruyub saxlamaqda strateji maraqları var, bu, mütləq rejimə olan sevgidən deyil, ABŞ-nın təsirinin genişlənməsinin qarşısını almaqdan ibarətdir. Amerikanın Tehranda qalib gəlməsi həm Moskva, həm də Pekin üçün strateji uğursuzluq olardı.
Bununla belə, Tehranın çəkindirmə qabiliyyəti zəifləyir. İsrailin zərbələri əsas hərbi və nüvə aktivlərini dağıdır. İllər sonra ilk dəfə Vaşinqtonda bəziləri rejimin küçə etirazlarına görə yox, elit parçalanma səbəbindən çökə biləcəyinə inanırlar. Amma bu, 2009-cu il deyil, 2022-ci il də deyil. Qərb artıq küçələrdə izdihamı seyr etmir. Ağ ev həm də rejimin rütbəliləri arasında fikir dəyişikliyini izləyir.
Rejim daxildən dəyişə bilərmi?
Daxili narazılığın artan əlamətləri var. Keçmiş prezident Həsən Ruhaninin Qumda aparıcı şiə din xadimləri ilə görüşdüyü və onları atəşkəsi qəbul etməsi və uranın zənginləşdirilməsini dayandırması üçün Ali Rəhbər Ayətullah Xamnəiyə təzyiq göstərməyə çağırdığı bildirilir. Məqsəd: daha da gərginliyin qarşısını almaq və dövlətin əsasını qorumaq. Bu hesabatların etibarlılığı qeyri-müəyyən olaraq qalır, lakin danılmaz olan odur ki, daxili itkilər artır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 07:48
İran ABŞ-dan təzminat tələb edir
Bu gün, 07:38
Bakı-Tbilisi-Ceyhanın gücü artırılacaq
Dünən, 15:07
Qarabağa növbəti köç gedib - (Yenilənib)
Dünən, 13:01
İranda hakimiyyətə Pəhləvi gələcək, yoxsa...
Dünən, 09:25
Rus ordusu Ukraynanın daha bir şəhərini ələ keçirib
30-07-2025, 17:21
Qitələr sürətlə quruyur - Xəbərdarlıq
30-07-2025, 16:57
Yer kürəsində yeni fəsillər yaranıb
30-07-2025, 15:00
İcbari Tibbi Sığorta Fondu tələbləri pozub
30-07-2025, 14:54
Dövlət Agentliyində yoxlama - Nöqsanlar aşkarlanb
30-07-2025, 14:53
Tarif Şurası istilik təchizatını bahalaşdırıb
30-07-2025, 13:06
İsrail-İran: üfüqdə yeni müharibə görünürmü?
30-07-2025, 12:37
Rusiya Azərbaycan diasporunun rəhbərini axtarışa verib - Foto
30-07-2025, 12:17
Kreml Trampın sülh təklifini niyə rədd edir?
30-07-2025, 11:29
Yaşayış üçün əlverişli planet kəşf edilib - Foto
30-07-2025, 10:36
Rus ordusu üç bölgədə irəliləyir - Foto
30-07-2025, 08:16
Güclü zəlzələ sunamiyə səbəb olub - (Yenilənib)
29-07-2025, 15:07
İsazadə: Rusiyada şovinizm yüksək həddə çatıb
29-07-2025, 13:59
Cəlaloğlu: Sabitlik hər an pozula bilər
29-07-2025, 12:11
Pezeşkianın fəallığı: hakimiyyətdə kosmetik, yoxsa real dəyişiklik?
29-07-2025, 11:23
Azərbaycana PUA ilə narkotik keçirmək istəyiblər - Foto
28-07-2025, 19:16
DTX imtahanlarda fırıldaqçılıq edən şəbəkə üzvlərini saxlayıb
28-07-2025, 17:26
Kosmik rəqabət güclənir - Yeni proqrama start verilir
28-07-2025, 14:58
Vilayəti Azərbaycana qarşı düşmən mövqeyindən çəkilmir - Foto
28-07-2025, 11:32
Qazaxıstan neftinin Rusiyadan yan keçməklə nəqli: Azərbaycan nəqli məhdudlaşdıracaq
28-07-2025, 11:00
Novxanı çimərliyində iki nəfərin meyiti tapılıb
28-07-2025, 10:41
ABŞ qoşunlarını Avropadan çıxarır
25-07-2025, 17:33
Professor: Rusiya Gürcüstanı itirib, Ermənistanı itirir, Azərbaycanı itirmək üzrədir
25-07-2025, 16:10
Azərbaycan Cənubi Qafqazı əməkdaşlıq platformasına çevirməyi təklif edir - Deputat
25-07-2025, 12:25
Zelenski-Putin görüşü baş tuta bilər
25-07-2025, 12:13
Trampın Cənubi Qafqaz siyasəti: Son məqsəd nədir?
24-07-2025, 23:39
Azərbaycan QHT-ləri ABŞ Dövlət katibinə müraciət ünvanlayıblar
24-07-2025, 15:04
Rusiyaya qaçırılan ukraynalı uşaqları cəbhəyə göndərirlər
24-07-2025, 14:03
Nəhəng asteroid sürətlə Yerə yaxınlaşır
24-07-2025, 12:59
İstanbul görüşü: Rusiya sülhə yenə arxa çevirib - Foto
24-07-2025, 12:33
Türkiyə Bakı-Moskva gərginliyinə qarışacaqmı?
24-07-2025, 11:20
Rusiya ilə bağlı daha bir hərbi sirrin üstü açılıb
24-07-2025, 11:00
Füzulidəki yanğın genişlənir - (Yenilənib)
23-07-2025, 15:12
Ürəyin müalicəsi üçün inqilabi yenilik ediblər - Foto
23-07-2025, 14:38
Professor: Rusiyanın Azərbaycana təzyiqi ciddi nəticə verməyəcək
23-07-2025, 13:55
III Dünya müharibəsi riski artır - Hərbi ekspert
23-07-2025, 13:04
Kilsəyə qarşı getmək Paşinyanın evini yıxa bilər
23-07-2025, 12:59
Qanunsuz tikilmiş 100 minə yaxın ev sənədləşdiriləcək
23-07-2025, 09:52
Rus ordusu bir neçə istiqamətdə irəliləyir - (Yenilənib) - Foto
23-07-2025, 08:56
Qocalmanın qarşısını almaq mümkün olacaq
22-07-2025, 15:30
Təbiət hadisəsi dünyanı qaranlığa qərq edəcək
22-07-2025, 11:50
Təhlükəli virus 151 nəfərin həyatına son qoyub
22-07-2025, 11:29
Türkiyə şərtləri dəyişir - Foto
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
