16:37 / 23-07-2025
ARDNF qızıla investisiya qoyuluşunu dayandırıb
16:26 / 23-07-2025
"Şəmkir"də baş məsqçi təyinatı olub
16:08 / 23-07-2025
Çempionlar Liqası: "Qarabağ" ciddi itki ilə üzləşib
15:28 / 23-07-2025
Magistraturaya sənəd qəbulu başlayır
15:12 / 23-07-2025
Ürəyin müalicəsi üçün inqilabi yenilik ediblər - Foto
15:11 / 23-07-2025
Hərbçimiz vəfat edib
14:53 / 23-07-2025
“Yüksəliş” müsabiqəsinin qalibləri müəyyənləşib - (Siyahı)
14:49 / 23-07-2025
Ağdam və Ağdərədə güclü yanğın başlayıb - (Yenilənib)
14:38 / 23-07-2025
Professor: Rusiyanın Azərbaycana təzyiqi ciddi nəticə verməyəcək
14:27 / 23-07-2025
İlham Əliyev Seneqalla Anlaşma Memorandunu təsdiqləyib
13:55 / 23-07-2025
III Dünya müharibəsi riski artır - Hərbi ekspert
13:50 / 23-07-2025
Kəlbəcərə prokuror təyin edilib
13:45 / 23-07-2025
Prezident Dövlət Agentliyinə iki milyon manat ayırıb
13:24 / 23-07-2025
Ceyhun Bayramov İsrail səfirini qəbul edib
13:20 / 23-07-2025
Əməliyyat İdarəsinə rəis təyinatı olub
13:06 / 23-07-2025
Əli Əsədov həkimlərin maaşı barədə qərar imzalayıb
13:04 / 23-07-2025
Kilsəyə qarşı getmək Paşinyanın evini yıxa bilər
12:59 / 23-07-2025
Qanunsuz tikilmiş 100 minə yaxın ev sənədləşdiriləcək
12:44 / 23-07-2025
"Səbail" "Neftçi"nin oyunçusunu transfer edib
12:44 / 23-07-2025
Regional Təhsil İdarəsində maliyyə pozuntuları aşkar edilib
12:20 / 23-07-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:12 / 23-07-2025
Nüfuzlu şəxslərin şəxsi məlumatlarını satışa çıxaran haker tutulub
12:07 / 23-07-2025
Azərbaycanda həbs olunan Qazaxıstan vətəndaşı ölkəsinə təhvil verilib
12:00 / 23-07-2025
Tanınmış vəkil “Adore"yə məhkəmədə qalib gəlib
11:49 / 23-07-2025
Ciddi parazitar xəstəlik yayılır - Xəbərdarlıq
11:42 / 23-07-2025
Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatları 77,4 milyard dollara çatıb
11:30 / 23-07-2025
İİTKM nümayəndələri Qarabağda görülən işlərlə tanış olublar - Fotolar
11:22 / 23-07-2025
İlham Əliyev Misirin dövlət başçısına məktub göndərib
11:11 / 23-07-2025
Trampın komandası Baydenin oğlunu narkoman adlandırır
11:02 / 23-07-2025
Almaniya Türkiyəyə 40 ədəd qırıcı satılacağını təsdiqləyib - Foto
16:40 / 18-07-2025
Professor: Rusiya və İran Azərbaycanla Ermənistanın sülh sazişi bağlamasını istəmirlər
11:54 / 21-07-2025
Professor hakim partiyadan istefa verib
17:07 / 19-07-2025
3-cü Şuşa Qlobal Media Forumu - İlham Əliyev çıxış edir - (Canlı yayım) - (Yenilənib)
05:48 / 19-07-2025
Rusiya əleyhinə 18-ci sanksiyalar paketi qüvvəyə minib
06:52 / 19-07-2025
Azərbaycan, Hindistan, Çin, BƏƏ və Sinqapurdan olan 18 şirkətə sanksiya tətbiq edilib
09:36 / 19-07-2025
Süni intellekt köhnə şahmat proqramı ilə oynamaqdan qorxub
17:42 / 21-07-2025
Prezident media nümayəndələrini təltif edib - (Siyahı)
13:21 / 21-07-2025
Prezidentin dedikləri yaxın gələcək üçün yol xəritəsidir - Professor
12:21 / 21-07-2025
Deputat: Prezidentin çıxışı beynəlxalq hüquq normalarına əsaslanır
15:36 / 21-07-2025
Cəlaloğlu: Keçmiş sovet respubliklarının işğalı real təhlükədir
10:34 / 21-07-2025
İran üç ölkə ilə nüvə danışıqlarına hazırlaşır
17:17 / 18-07-2025
"Qarabağ" hücumçu ilə vidalaşıb
Qocalmanın qarşısını almaq mümkün olacaq
Tarix: 23-07-2025 08:56 | Bölmə: Slayd
Dünyada xüsusi insan kateqoriyası var ki, onlar 110 il və daha çox yaşayırlar. Belə uzun ömür sürən fərdlər qocalma mexanizmlərinin öyrənilməsi üçün tədqiqatçıların canlı laboratoriyası olublar. Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, onların orqanizmi qocalma proseslərini yavaşıdır, yaşla bağlı xəstəliklərə davamlı olur və onilliklər ərzində həyati funksiyalarını qoruyub saxlamağı bacarır.
Reyting.az-ın məlumatına görə, elmi araşdırmalar göstərir ki, bu cür superuzunömürlülərdə həm də xüsusi genetik profil mövcuddur. Sanki onların hüceyrələri "yavaş rejimdə işləmək" üçün təlimat alıb və bu da, onların yaşlanmanın dağıdıcı təsirinə qarşı formalaşmış təbii müqavimətini daha da artırır.
Genetiklər, həmçinin qocalma prosesləri zamanı çox böyük həlledici rol oynayan bir neçə əsas geni də müəyyən ediblər. Onların arasında "FOXO3", o cümlədən "SIRT1" genləri xüsusi yer tutur. Elmdə isə bu genlərə "uzunömürlülük genləri" deyilir.
"FOXO3" geni digər genləri idarə etməyi bacarır, eləcə də orqanizmin stressə, yəni zədələrə qarşı güclü və davamlı mübarizə qabiliyyətinə böyük təsir göstəririr. Tədqiqatlar göstərib ki, bu genin müəyyən variantları eyni zamanda bir insanın ömrünün uzunluğu ilə birbaşa əlaqəlidir. Bu fakt bir daha sübut edir ki, əslində, "FOXO3"-un qoruyucu variantlarına sahib insanlar uzunömürlü olurlar.
"SIRT1" geni isə elm aləmində "Sirtuin 1" adlanan zülalı kodlaşdırır. Alimlərin fikrincə, həmin zülal fasiləsiz şəkildə qocalma ilə əlaqəli çoxsaylı hüceyrəvi prosesləri tənzimləyir. O, hüceyrələrin özünübərpa mexanizmlərini aktivləşdirməklə yanaşı, həm də onları ağır zədələrdən qoruyur. Dünya genetiklərinin sözlərinə görə, artıq şübhə yoxdur ki, "SIRT1"-in beyin hüceyrələrində aktivləşdirilməsi insanın ömrünü daha əhəmiyyətli dərəcədə uzada bilər.
Alimlər vurğulayıblar ki, qocalma ilə bağlı əsas açar kəşflərdən biri telomerlərin rolunun başa düşülməsi olub. Çünki telomerlər xromosomların uclarında yerləşən qoruyucu strukturlar hesab edilirlər. Onlar isə molekulyar saat kimi fəaliyyət göstərir və proseslərin gedişi zamanı hüceyrə hər bölündükcə qısalmağa başlayırlar. Telomerlər tənqidi dərəcədə qısaldıqda hüceyrə bölünməni dayandırır və qocalır.
Buna görə də yavaş qocalan insanlardakı telomerlər bir ömür boyu adi insanlara nisbətən daha uzun qalır. Genetiklərin fikrincə, bunun səbəbi telomerlərin uzunluğunu bərpa etmə qabiliyyətinə malik telomeraza fermentinin yüksək aktivliyidir.
Rus alim Aleksey Olovnikov ilk dəfə telomer nəzəriyyəsini irəli sürüb. Olovnikovun nəzəriyyəsi uzunömürlülük mexanizmlərinin əsasını təşkil edə elmi özülə çevrilib.
Daha bir inqilabi kəşf epigenetik saatlar anlayışıdır. Bu sistem orqanizmin bioloji yaşını xronoloji yaşdan asılı olmayaraq müəyyən etməyə imkan verir. Bu saatlar, insan yaşa dolduqca, DNT-də baş verən tənzimləyici dəyişikliklərə əsaslanır.
Elm adamlarının gəldiyi qənaətə görə, ümumiyyətlə, qocalmanın sürəti cəmi 20 faizi genetikadan, qalan 80 faizdən çoxu epigenetik amillərdən, həyat tərzi və qidalanma, yuxu, eləcə də ruhi, fiziki aktivlikdən asılıdır. Bu isə o deməkdir ki, qocalma prosesini əhəmiyyətli dərəcədə yavaşlatmaq və yaxud sürətləndirmək mümkündür. Alimlər bunun üçün əsas rol oynayan şərtləri də sadalayıblar:
1. Bioloji yaş və xronoloji yaş fərqi
2. Bioloji yaşa təsir edən əsas amillər
3. Uzunömürlülüyə genin təsiri.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 23-07-2025 08:56 | Bölmə: Slayd
Dünyada xüsusi insan kateqoriyası var ki, onlar 110 il və daha çox yaşayırlar. Belə uzun ömür sürən fərdlər qocalma mexanizmlərinin öyrənilməsi üçün tədqiqatçıların canlı laboratoriyası olublar. Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, onların orqanizmi qocalma proseslərini yavaşıdır, yaşla bağlı xəstəliklərə davamlı olur və onilliklər ərzində həyati funksiyalarını qoruyub saxlamağı bacarır.
Reyting.az-ın məlumatına görə, elmi araşdırmalar göstərir ki, bu cür superuzunömürlülərdə həm də xüsusi genetik profil mövcuddur. Sanki onların hüceyrələri "yavaş rejimdə işləmək" üçün təlimat alıb və bu da, onların yaşlanmanın dağıdıcı təsirinə qarşı formalaşmış təbii müqavimətini daha da artırır.
Genetiklər, həmçinin qocalma prosesləri zamanı çox böyük həlledici rol oynayan bir neçə əsas geni də müəyyən ediblər. Onların arasında "FOXO3", o cümlədən "SIRT1" genləri xüsusi yer tutur. Elmdə isə bu genlərə "uzunömürlülük genləri" deyilir.
"FOXO3" geni digər genləri idarə etməyi bacarır, eləcə də orqanizmin stressə, yəni zədələrə qarşı güclü və davamlı mübarizə qabiliyyətinə böyük təsir göstəririr. Tədqiqatlar göstərib ki, bu genin müəyyən variantları eyni zamanda bir insanın ömrünün uzunluğu ilə birbaşa əlaqəlidir. Bu fakt bir daha sübut edir ki, əslində, "FOXO3"-un qoruyucu variantlarına sahib insanlar uzunömürlü olurlar.
"SIRT1" geni isə elm aləmində "Sirtuin 1" adlanan zülalı kodlaşdırır. Alimlərin fikrincə, həmin zülal fasiləsiz şəkildə qocalma ilə əlaqəli çoxsaylı hüceyrəvi prosesləri tənzimləyir. O, hüceyrələrin özünübərpa mexanizmlərini aktivləşdirməklə yanaşı, həm də onları ağır zədələrdən qoruyur. Dünya genetiklərinin sözlərinə görə, artıq şübhə yoxdur ki, "SIRT1"-in beyin hüceyrələrində aktivləşdirilməsi insanın ömrünü daha əhəmiyyətli dərəcədə uzada bilər.
Alimlər vurğulayıblar ki, qocalma ilə bağlı əsas açar kəşflərdən biri telomerlərin rolunun başa düşülməsi olub. Çünki telomerlər xromosomların uclarında yerləşən qoruyucu strukturlar hesab edilirlər. Onlar isə molekulyar saat kimi fəaliyyət göstərir və proseslərin gedişi zamanı hüceyrə hər bölündükcə qısalmağa başlayırlar. Telomerlər tənqidi dərəcədə qısaldıqda hüceyrə bölünməni dayandırır və qocalır.
Buna görə də yavaş qocalan insanlardakı telomerlər bir ömür boyu adi insanlara nisbətən daha uzun qalır. Genetiklərin fikrincə, bunun səbəbi telomerlərin uzunluğunu bərpa etmə qabiliyyətinə malik telomeraza fermentinin yüksək aktivliyidir.
Rus alim Aleksey Olovnikov ilk dəfə telomer nəzəriyyəsini irəli sürüb. Olovnikovun nəzəriyyəsi uzunömürlülük mexanizmlərinin əsasını təşkil edə elmi özülə çevrilib.
Daha bir inqilabi kəşf epigenetik saatlar anlayışıdır. Bu sistem orqanizmin bioloji yaşını xronoloji yaşdan asılı olmayaraq müəyyən etməyə imkan verir. Bu saatlar, insan yaşa dolduqca, DNT-də baş verən tənzimləyici dəyişikliklərə əsaslanır.
Elm adamlarının gəldiyi qənaətə görə, ümumiyyətlə, qocalmanın sürəti cəmi 20 faizi genetikadan, qalan 80 faizdən çoxu epigenetik amillərdən, həyat tərzi və qidalanma, yuxu, eləcə də ruhi, fiziki aktivlikdən asılıdır. Bu isə o deməkdir ki, qocalma prosesini əhəmiyyətli dərəcədə yavaşlatmaq və yaxud sürətləndirmək mümkündür. Alimlər bunun üçün əsas rol oynayan şərtləri də sadalayıblar:
1. Bioloji yaş və xronoloji yaş fərqi
2. Bioloji yaşa təsir edən əsas amillər
3. Uzunömürlülüyə genin təsiri.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 15:12
Ürəyin müalicəsi üçün inqilabi yenilik ediblər - Foto
Bu gün, 14:49
Ağdam və Ağdərədə güclü yanğın başlayıb - (Yenilənib)
Bu gün, 13:55
III Dünya müharibəsi riski artır - Hərbi ekspert
Bu gün, 13:04
Kilsəyə qarşı getmək Paşinyanın evini yıxa bilər
Bu gün, 12:59
Qanunsuz tikilmiş 100 minə yaxın ev sənədləşdiriləcək
Bu gün, 10:08
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini endirib
Bu gün, 08:56
Qocalmanın qarşısını almaq mümkün olacaq
Dünən, 15:30
Təbiət hadisəsi dünyanı qaranlığa qərq edəcək
Dünən, 11:50
Təhlükəli virus 151 nəfərin həyatına son qoyub
Dünən, 11:29
Türkiyə şərtləri dəyişir - Foto
Dünən, 10:40
Tramp İranı yenidən bombalamaqla hədələyir
Dünən, 08:21
Moskva-Kiyev danışqları: görüş yeri yenə İstanbuldur
21-07-2025, 15:36
Cəlaloğlu: Keçmiş sovet respubliklarının işğalı real təhlükədir
21-07-2025, 14:16
Xankəndidə sərt bəyanatlar: Rusiya ilə münasibətdə nə dəyişib?
21-07-2025, 13:21
Prezidentin dedikləri yaxın gələcək üçün yol xəritəsidir - Professor
21-07-2025, 12:21
Deputat: Prezidentin çıxışı beynəlxalq hüquq normalarına əsaslanır
21-07-2025, 12:06
Qəzzada iki milyondan çox insan aclıq təhlükəsilə üzləşib
21-07-2025, 11:54
Professor hakim partiyadan istefa verib
21-07-2025, 10:34
İran üç ölkə ilə nüvə danışıqlarına hazırlaşır
21-07-2025, 10:03
Təhlükəsizliklə əlaqədar birgə komissiya yaradıblar
20-07-2025, 18:08
İlham Əliyevin III Qlobal Media Forumunda çıxışı dünya mətbuatının diqqət mərkəzindədir
19-07-2025, 19:11
İlham Əliyev: İrəvanın addımları regional inteqrasiyaya xidmət etmir
19-07-2025, 17:07
3-cü Şuşa Qlobal Media Forumu - İlham Əliyev çıxış edir - (Canlı yayım) - (Yenilənib)
19-07-2025, 08:34
Tramp: Ermənistan və Azərbaycan sülh sazişi bağlamağa yaxındır
18-07-2025, 16:40
Professor: Rusiya və İran Azərbaycanla Ermənistanın sülh sazişi bağlamasını istəmirlər
18-07-2025, 15:38
Ermənistanın rəhbər şəxsləri terrorçuların hədəfindədir
18-07-2025, 13:21
İlham Əliyev tarixi məscid binasının bərpadan sonra açılışında iştirak edib - Fotolar
18-07-2025, 12:51
Rusiya banklarına təhlükə yaranıb
18-07-2025, 11:47
Putin Rusiyasında Stalinin kölgəsi: intihara da icazə lazımdır?
17-07-2025, 12:02
Ermənistan yol ayrıcında: sağa getsə, ŞƏT, sola getsə...
17-07-2025, 10:41
İki ölkə Rusiyanın artan təhdidlərinə qarşı birləşir
16-07-2025, 15:48
Paşinyan: Zəngəzur yolunda tək ABŞ deyil, digər ölkələr də maraqlıdır - (Yenilənib)
16-07-2025, 14:56
Şakdam doğrudan da casusdur? - İranda yeni qalmaqal
16-07-2025, 11:57
Zəngəzur dəhlizi məsələsi müzakirəyə çıxarılıb
16-07-2025, 10:54
Moskva daha bir milyarder ermənini Paşinyanla üz-üzə qoyub - Foto
16-07-2025, 10:26
Ukrayna hansı silahları alacaq? - Qiymətlər
15-07-2025, 17:57
Ruben Vardanyanın cinayət işi üzrə məhkəmə keçirilib - (Yenilənib)
15-07-2025, 16:33
Avropanı genişmiqyaslı müharibəyə hazırlaşmağa çağırırlar
15-07-2025, 13:47
Rusiyanın NATO-ya hücum planı var
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
