08:25 / 23-10-2025
Trampın Rusiya planı dəyişir
08:20 / 23-10-2025
Rusiya Alla Puqaçovaya pensiya vermir
07:30 / 23-10-2025
Türkiyə Qətərlə əməkdaşlığı inkişaf etdirməyi hədəfləyir
07:23 / 23-10-2025
İrlandiyada uşaq və yeniyetmələr üsyan edir
07:18 / 23-10-2025
Tel-Əviv İordan çayının qərb sahilini ilhaqa hazırlaşır
07:09 / 23-10-2025
Tramp Putinlə görüşünü ləğv edib
00:01 / 23-10-2025
Qurban Qurbanov: "Futbolçularımız üçün bu, asan deyildi"
22:40 / 22-10-2025
"Qarabağ" uduzub, "Qalatasaray" qalib gəlib
22:14 / 22-10-2025
Məşhur vəkilin evi qarət olunub - (Yenilənib)
20:31 / 22-10-2025
Əli İnsanov: "Burnunu tutsan, canı çıxar, həbsxanada dözməz"
19:39 / 22-10-2025
Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələri Yerevanda görüşüblər - Fotolar
19:23 / 22-10-2025
İsveç Ukraynaya 120 ədəd döyüş təyyarəsi satmaq istəyir
18:05 / 22-10-2025
Xalq artisti Şeyx Əbdül xəstəxanaya yerləşdirilib
17:54 / 22-10-2025
Dabaq xəstəliyi Şəki-Zaqatalanı bürüyüb - Vaksin fayda vermir, mal-qaralar tələf olur
17:49 / 22-10-2025
Bələdiyyə sədrinin ölkədən çıxışına "stop" qoyulub
17:42 / 22-10-2025
“QHT işi” üzrə daha bir məhkəmə başlayıb
17:19 / 22-10-2025
Nazir işçilərinə maşın yuduzduranı direktor təyin edib
16:51 / 22-10-2025
Gələn ildən bu şəxslər gəlir vergisinə cəlb olunacaq
16:37 / 22-10-2025
“Səmavi dinlər” layihəsi Vatikanda təqdim edilib - Fotolar
16:22 / 22-10-2025
Yaşayış minimumu və ehtiyac meyarı artırılır
16:05 / 22-10-2025
"Qarabağ"ın U-19 komandası ardıcıl üçüncü oyunda uduzub
16:02 / 22-10-2025
İslandiyada ilk dəfə ağcaqanad aşkar edilib
15:55 / 22-10-2025
Qurban Pirimov direktor təyin olunub
15:49 / 22-10-2025
SLS raketi astronavtları Aya aparmağa hazırdır - Foto
15:37 / 22-10-2025
Estoniyanın xarici işlər naziri Bakıda Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
15:29 / 22-10-2025
Bakıda arvad öldürdüyü ərini həyətdə gizli basdırıb
15:07 / 22-10-2025
Beynəlxalq səyyahlar Xankəndiyə səfər ediblər - (Yenilənib) - Fotolar
14:50 / 22-10-2025
Mərkəzi Xəstəxananın direktoru vəzifədən azad olunub
14:41 / 22-10-2025
Yeni medal təsis edilib
12:00 / 21-10-2025
Xankəndi: böyük qələbəmiz - Rauf Rəcəbov yazır
15:51 / 20-10-2025
Ramiz Mehdiyev dövlətə təhlükə yaradıb - Professor
16:01 / 18-10-2025
Ramiz Mehdiyev Təhlükəsizlik Şurasının üzvlüyündən azad edilib
16:07 / 20-10-2025
Mollazadə: Putin-Tramp görüşündə müsbət nəticə əldə edilməyəcək
16:05 / 21-10-2025
Akademikin armudu stəkanındakı limon
16:15 / 18-10-2025
ANAMA sədrinə I müavin təyin olunub
14:28 / 20-10-2025
ANAMA əməkdaşı Xocavənddə minaya düşüb
13:12 / 21-10-2025
Daş Veysəlli kəndində Şəhidlər Abidə Kompleksi yaradılıb - Fotolar
19:14 / 18-10-2025
İlham Əliyev ABŞ Mərkəzi Komandanlığının komandanını qəbul edib - Fotolar
14:39 / 19-10-2025
Ayı ata və oğula hücum edib
19:39 / 22-10-2025
Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələri Yerevanda görüşüblər - Fotolar
08:12 / 19-10-2025
Azərbaycan diplomatiyasının Qızıl Dövrünə düşən 15 gün
Qocalmanın qarşısını almaq mümkün olacaq
Tarix: 23-07-2025 08:56 | Bölmə: Slayd
Dünyada xüsusi insan kateqoriyası var ki, onlar 110 il və daha çox yaşayırlar. Belə uzun ömür sürən fərdlər qocalma mexanizmlərinin öyrənilməsi üçün tədqiqatçıların canlı laboratoriyası olublar. Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, onların orqanizmi qocalma proseslərini yavaşıdır, yaşla bağlı xəstəliklərə davamlı olur və onilliklər ərzində həyati funksiyalarını qoruyub saxlamağı bacarır.
Reyting.az-ın məlumatına görə, elmi araşdırmalar göstərir ki, bu cür superuzunömürlülərdə həm də xüsusi genetik profil mövcuddur. Sanki onların hüceyrələri "yavaş rejimdə işləmək" üçün təlimat alıb və bu da, onların yaşlanmanın dağıdıcı təsirinə qarşı formalaşmış təbii müqavimətini daha da artırır.
Genetiklər, həmçinin qocalma prosesləri zamanı çox böyük həlledici rol oynayan bir neçə əsas geni də müəyyən ediblər. Onların arasında "FOXO3", o cümlədən "SIRT1" genləri xüsusi yer tutur. Elmdə isə bu genlərə "uzunömürlülük genləri" deyilir.
"FOXO3" geni digər genləri idarə etməyi bacarır, eləcə də orqanizmin stressə, yəni zədələrə qarşı güclü və davamlı mübarizə qabiliyyətinə böyük təsir göstəririr. Tədqiqatlar göstərib ki, bu genin müəyyən variantları eyni zamanda bir insanın ömrünün uzunluğu ilə birbaşa əlaqəlidir. Bu fakt bir daha sübut edir ki, əslində, "FOXO3"-un qoruyucu variantlarına sahib insanlar uzunömürlü olurlar.
"SIRT1" geni isə elm aləmində "Sirtuin 1" adlanan zülalı kodlaşdırır. Alimlərin fikrincə, həmin zülal fasiləsiz şəkildə qocalma ilə əlaqəli çoxsaylı hüceyrəvi prosesləri tənzimləyir. O, hüceyrələrin özünübərpa mexanizmlərini aktivləşdirməklə yanaşı, həm də onları ağır zədələrdən qoruyur. Dünya genetiklərinin sözlərinə görə, artıq şübhə yoxdur ki, "SIRT1"-in beyin hüceyrələrində aktivləşdirilməsi insanın ömrünü daha əhəmiyyətli dərəcədə uzada bilər.
Alimlər vurğulayıblar ki, qocalma ilə bağlı əsas açar kəşflərdən biri telomerlərin rolunun başa düşülməsi olub. Çünki telomerlər xromosomların uclarında yerləşən qoruyucu strukturlar hesab edilirlər. Onlar isə molekulyar saat kimi fəaliyyət göstərir və proseslərin gedişi zamanı hüceyrə hər bölündükcə qısalmağa başlayırlar. Telomerlər tənqidi dərəcədə qısaldıqda hüceyrə bölünməni dayandırır və qocalır.
Buna görə də yavaş qocalan insanlardakı telomerlər bir ömür boyu adi insanlara nisbətən daha uzun qalır. Genetiklərin fikrincə, bunun səbəbi telomerlərin uzunluğunu bərpa etmə qabiliyyətinə malik telomeraza fermentinin yüksək aktivliyidir.
Rus alim Aleksey Olovnikov ilk dəfə telomer nəzəriyyəsini irəli sürüb. Olovnikovun nəzəriyyəsi uzunömürlülük mexanizmlərinin əsasını təşkil edə elmi özülə çevrilib.
Daha bir inqilabi kəşf epigenetik saatlar anlayışıdır. Bu sistem orqanizmin bioloji yaşını xronoloji yaşdan asılı olmayaraq müəyyən etməyə imkan verir. Bu saatlar, insan yaşa dolduqca, DNT-də baş verən tənzimləyici dəyişikliklərə əsaslanır.
Elm adamlarının gəldiyi qənaətə görə, ümumiyyətlə, qocalmanın sürəti cəmi 20 faizi genetikadan, qalan 80 faizdən çoxu epigenetik amillərdən, həyat tərzi və qidalanma, yuxu, eləcə də ruhi, fiziki aktivlikdən asılıdır. Bu isə o deməkdir ki, qocalma prosesini əhəmiyyətli dərəcədə yavaşlatmaq və yaxud sürətləndirmək mümkündür. Alimlər bunun üçün əsas rol oynayan şərtləri də sadalayıblar:
1. Bioloji yaş və xronoloji yaş fərqi
2. Bioloji yaşa təsir edən əsas amillər
3. Uzunömürlülüyə genin təsiri.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 23-07-2025 08:56 | Bölmə: Slayd
Dünyada xüsusi insan kateqoriyası var ki, onlar 110 il və daha çox yaşayırlar. Belə uzun ömür sürən fərdlər qocalma mexanizmlərinin öyrənilməsi üçün tədqiqatçıların canlı laboratoriyası olublar. Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, onların orqanizmi qocalma proseslərini yavaşıdır, yaşla bağlı xəstəliklərə davamlı olur və onilliklər ərzində həyati funksiyalarını qoruyub saxlamağı bacarır.
Reyting.az-ın məlumatına görə, elmi araşdırmalar göstərir ki, bu cür superuzunömürlülərdə həm də xüsusi genetik profil mövcuddur. Sanki onların hüceyrələri "yavaş rejimdə işləmək" üçün təlimat alıb və bu da, onların yaşlanmanın dağıdıcı təsirinə qarşı formalaşmış təbii müqavimətini daha da artırır.
Genetiklər, həmçinin qocalma prosesləri zamanı çox böyük həlledici rol oynayan bir neçə əsas geni də müəyyən ediblər. Onların arasında "FOXO3", o cümlədən "SIRT1" genləri xüsusi yer tutur. Elmdə isə bu genlərə "uzunömürlülük genləri" deyilir.
"FOXO3" geni digər genləri idarə etməyi bacarır, eləcə də orqanizmin stressə, yəni zədələrə qarşı güclü və davamlı mübarizə qabiliyyətinə böyük təsir göstəririr. Tədqiqatlar göstərib ki, bu genin müəyyən variantları eyni zamanda bir insanın ömrünün uzunluğu ilə birbaşa əlaqəlidir. Bu fakt bir daha sübut edir ki, əslində, "FOXO3"-un qoruyucu variantlarına sahib insanlar uzunömürlü olurlar.
"SIRT1" geni isə elm aləmində "Sirtuin 1" adlanan zülalı kodlaşdırır. Alimlərin fikrincə, həmin zülal fasiləsiz şəkildə qocalma ilə əlaqəli çoxsaylı hüceyrəvi prosesləri tənzimləyir. O, hüceyrələrin özünübərpa mexanizmlərini aktivləşdirməklə yanaşı, həm də onları ağır zədələrdən qoruyur. Dünya genetiklərinin sözlərinə görə, artıq şübhə yoxdur ki, "SIRT1"-in beyin hüceyrələrində aktivləşdirilməsi insanın ömrünü daha əhəmiyyətli dərəcədə uzada bilər.
Alimlər vurğulayıblar ki, qocalma ilə bağlı əsas açar kəşflərdən biri telomerlərin rolunun başa düşülməsi olub. Çünki telomerlər xromosomların uclarında yerləşən qoruyucu strukturlar hesab edilirlər. Onlar isə molekulyar saat kimi fəaliyyət göstərir və proseslərin gedişi zamanı hüceyrə hər bölündükcə qısalmağa başlayırlar. Telomerlər tənqidi dərəcədə qısaldıqda hüceyrə bölünməni dayandırır və qocalır.
Buna görə də yavaş qocalan insanlardakı telomerlər bir ömür boyu adi insanlara nisbətən daha uzun qalır. Genetiklərin fikrincə, bunun səbəbi telomerlərin uzunluğunu bərpa etmə qabiliyyətinə malik telomeraza fermentinin yüksək aktivliyidir.
Rus alim Aleksey Olovnikov ilk dəfə telomer nəzəriyyəsini irəli sürüb. Olovnikovun nəzəriyyəsi uzunömürlülük mexanizmlərinin əsasını təşkil edə elmi özülə çevrilib.
Daha bir inqilabi kəşf epigenetik saatlar anlayışıdır. Bu sistem orqanizmin bioloji yaşını xronoloji yaşdan asılı olmayaraq müəyyən etməyə imkan verir. Bu saatlar, insan yaşa dolduqca, DNT-də baş verən tənzimləyici dəyişikliklərə əsaslanır.
Elm adamlarının gəldiyi qənaətə görə, ümumiyyətlə, qocalmanın sürəti cəmi 20 faizi genetikadan, qalan 80 faizdən çoxu epigenetik amillərdən, həyat tərzi və qidalanma, yuxu, eləcə də ruhi, fiziki aktivlikdən asılıdır. Bu isə o deməkdir ki, qocalma prosesini əhəmiyyətli dərəcədə yavaşlatmaq və yaxud sürətləndirmək mümkündür. Alimlər bunun üçün əsas rol oynayan şərtləri də sadalayıblar:
1. Bioloji yaş və xronoloji yaş fərqi
2. Bioloji yaşa təsir edən əsas amillər
3. Uzunömürlülüyə genin təsiri.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 07:09
Tramp Putinlə görüşünü ləğv edib
Dünən, 13:33
Mərkəzi Asiyadakı qaz kəməri...
Dünən, 10:47
Nikol Paşinyan: İlham Əliyev çox pozitiv addım atdı
21-10-2025, 19:15
Həcc ziyarətinə sənəd qəbulu başlayır
21-10-2025, 17:59
Astanada Əliyevlə Tokayev təkbətək görüşüb, birgə bəyanat veriblər - (Yenilənib) - Fotolar
21-10-2025, 13:59
Ukrayna parçalana bilər
21-10-2025, 12:38
Qafqazda və Orta Asiyada sabitlik yaratma cəhdləri güclənir
21-10-2025, 12:36
Ramiz Mehdiyevin cinayət işi üzrə yeni faktlar məlum olub
21-10-2025, 11:48
İsa Həbibbəyli: "Qızımın seyfindən 1 milyon avronun oğurlanması..."
21-10-2025, 08:24
Ərdoğanın Yaxın Şərq turnesi başlayır
20-10-2025, 16:39
Keçmiş baş nazirdən xəyanət şübhəsi var
20-10-2025, 16:07
Mollazadə: Putin-Tramp görüşündə müsbət nəticə əldə edilməyəcək
20-10-2025, 15:51
Ramiz Mehdiyev dövlətə təhlükə yaradıb - Professor
20-10-2025, 14:28
ANAMA əməkdaşı Xocavənddə minaya düşüb
20-10-2025, 11:59
Prezident 10 məmuru təltif edib - Siyahı
20-10-2025, 09:21
Dayanıqlı iqtisadiyyatı olan ölkələrin reytinqi açıqlanıb - Siyahı
20-10-2025, 00:01
Zəngilanın azad edilməsindən 5 il ötür
19-10-2025, 09:43
Pakistanın qara səhifəsi - Fotolar
18-10-2025, 16:37
Vatikan zəfəri - Foto
18-10-2025, 16:15
ANAMA sədrinə I müavin təyin olunub
18-10-2025, 16:01
Ramiz Mehdiyev Təhlükəsizlik Şurasının üzvlüyündən azad edilib
17-10-2025, 13:17
Dövlət qulluğuna qəbul qaydaları dəyişəcək
17-10-2025, 12:43
Paşinyan katolikosun ailəsinə hücum edir
17-10-2025, 12:11
Professor: Ramiz Mehdiyev yüksək vəzifələrə 900-dən çox kadr yerləşdirib
17-10-2025, 11:17
Bir qrup QHT rəhbəri cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub
16-10-2025, 15:17
Avropanın müharibəyə hazırlaşmaq üçün beş il vaxtı var
16-10-2025, 14:10
“Ramiz Mehdiyev anti-milli ünsürdür” - DQC sədri
16-10-2025, 12:02
Rusiya təcavüzün ikinci mərhələsinə hazırlaşır
16-10-2025, 11:33
Ramiz Mehdiyevlə əlaqəli şəxslər həbs edilə bilər
16-10-2025, 11:16
Çin Britaniyanın məxfi kompüter sistemlərinə daxil olub
15-10-2025, 13:28
Zülfüqarov: Yaxın Şərq probleminin həlli uzaqdadır
15-10-2025, 11:59
Ərdoğan Netanyahunu zirvəyə buraxmayıb
15-10-2025, 09:39
Süni intellekt təhlükəyə çevrilir - Xəbərdarlıq
14-10-2025, 22:14
Ramiz Mehdiyevə 4 aylıq ev dustağı cəzası verilib - (Yenilənib)
14-10-2025, 13:01
ABŞ psevdo-vətəndaş müharibəsinə doğru gedir - Proqnoz
14-10-2025, 08:30
Liderlər sülh sazişini imzalayıblar - (Yenilənib) - Foto
13-10-2025, 21:18
Donald Tramp: İlham Əliyev çox güclü liderdir
13-10-2025, 12:32
Rəhmon varisini təqdim edib
13-10-2025, 11:39
ABŞ Çinlə müharibəyə hazırlaşır - Foto
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
