İranın Qafqazdakı müharibədən əsas qorxusu

Xəbər lenti

16:23 / 23-04-2024

Dövlət başçısı: "Fransa, Hindistan və Yunanıstan Ermənistanı bizə qarşı silahlandırır"

16:14 / 23-04-2024

İlham Əliyev geri qaytarılan 4 kənddən danışıb

16:10 / 23-04-2024

Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin koordinatları dəqiqləşdirilir - Yenilənib

15:53 / 23-04-2024

Prezident: "Ermənistan Naxçıvanla yol əlaqəsini qurmaq imkanını bloklayır"

15:33 / 23-04-2024

İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)

15:18 / 23-04-2024

60 milyard dollar yardım Ukraynanı tam qələbəyə aparmayacaq

15:10 / 23-04-2024

Azadlıq Partiyası ləğv olunub? - Açıqlama

15:00 / 23-04-2024

Vüqar Səfərli ilə sabiq icra baçısı əfv üçün müraciət edib

14:57 / 23-04-2024

Ceyhun Bayramov Çexiya baş naziri ilə görüşüb

14:46 / 23-04-2024

Prezidentdən Avrasiya İqtisadi Birliyi barədə açıqlama: "Ermənistan istisna olmaqla..."

14:37 / 23-04-2024

Astara sakini 51 kq narkotiklə tutulub

14:12 / 23-04-2024

İnzibati və yardımçı vəzifələrin təsnifatı dəyişir

14:10 / 23-04-2024

Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)

13:48 / 23-04-2024

Spikerdən deputata cavab: "Hamı bilir ki, ölkədə bu nikah qanunsuzdur"

13:23 / 23-04-2024

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

13:19 / 23-04-2024

Narkotik vasitələrin siyahısına dəyişiklik edilib

13:12 / 23-04-2024

Alkoqollu içkilərin idxalı və istehsalı yeni şərtlərlə müəyyən olunacaq

13:07 / 23-04-2024

Yeni dövlət rüsumu müəyyənləşir

12:45 / 23-04-2024

Körpələr evində mənimsəmə: cinayət işi açılıb

12:34 / 23-04-2024

Direktorun cinayət işi məhkəməyə göndərilib

12:20 / 23-04-2024

Azərbaycanla Albaniya arasında viza tələbi ləğv olunur

12:11 / 23-04-2024

Əliyev Zelenskini COP29-a dəvət edib

11:59 / 23-04-2024

İran və İsrailin bir-birinə mesajı... - Kölgə müharibəsinin yeni mərhələsi başlayıb

11:48 / 23-04-2024

Azərbaycanla Türkiyə arasında daha bir saziş təsdiqlənib

11:10 / 23-04-2024

Məhkəmə Əvəz Zeynallı ilə bağlı qərar verib

10:56 / 23-04-2024

Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ekspert və şərhçiləri polislə hədələyir - Bəyanat

10:47 / 23-04-2024

Səadət Bənənyarlı: "Qubad bəyin ev dustaqlığına buraxılmasını yüksək qiymətləndirirəm"

10:35 / 23-04-2024

Rəsmi Tehrandan 4 kəndin geri qaytarılmasına reaksiya: "Bu, sülhün bərqərar olması üçün zəruridir"

10:28 / 23-04-2024

Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib - Təsərrüfat

10:24 / 23-04-2024

İdarə müdiri məhkəməyə verilib

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

19:13 / 20-04-2024

Bakıda taxta bazarında yanğın olub - Fotolar (Yenilənib)

22:20 / 20-04-2024

ABŞ Ukraynaya 61 milyard dollar ayırıb

18:56 / 22-04-2024

Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar

21:22 / 19-04-2024

Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub

18:01 / 21-04-2024

Dünyanın idman paytaxtı olması üçün Bakının namizədliyi irəli sürülüb

13:54 / 22-04-2024

Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)

23:26 / 19-04-2024

Aİ-dən 4 kəndin qaytarılmasına reaksiya: "Davamlı nizamlanmanı tam dəstəkləyirik"

00:37 / 20-04-2024

Hikmət Hacıyev: "Bu, diplomatik və siyasi cəsarətimizin təcəssümüdür"

00:11 / 23-04-2024

Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı

09:53 / 22-04-2024

Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır

20:45 / 19-04-2024

19-cu əsrin solğun dagerreotiplərini bərpa ediblər

18:35 / 19-04-2024

MKİ: “Moskva yaxınlığındakı terror aktını İŞİD təşkil edib”

İranın Qafqazdakı müharibədən əsas qorxusu – Təhlil
Tarix: 16-10-2020 17:48 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

Ermənistanla Azərbaycan Respublikası arasında Dağlıq Qarabağ və ətraf bölgələrdə hərbi əməliyyatlar yenidən başladıqdan sonra İranın azəri dilində danışan bölgələrində dörd cümə imamı ortaq bəyanat yayıb. Onlar Dağlıq Qarabağın İslam diyarı olduğunu və Azərbaycan Respublikasının erməni işğalına son qoymaq hüququnun olduğunu elan ediblər. İrandakı din xadimlərinin ölkənin ali lideri Ayətullah Əli Xamnəinin şəxsi nümayəndələri olması, Bakıda və Ankarada Tehranın bitərəflik siyasətini dəyişdirə biləcəyi düşüncəsini yaradıb. Ancaq belə bir fikir əsassızdır.

Reyting.az “Responsible Estatecraft”-a istinadla xəbər verir ki, bu, saytda dərc olunan təhlilin müəllifi Eldar Məmmədovun fikirləridir. O qeyd edib ki, bu cür bəyanatların əvvəlcə Ayətullah Xamnəinin ofisi ilə koordinasiya olunduğuna şübhə olmasa da, İranın xarici siyasətinin formalaşdırılması müxtəlif diplomatik və təhlükəsizlik qurumlarının maraqlı tərəflərini əhatə edən kompleks bir prosesdir. Ali Rəhbər İranın milli mənafeyi naminə son siyasəti müəyyən edir, lakin o, icraçı deyil. “Beləliklə, bu qeydlərin, ehtimal ki, başqa bir funksiyası var idi və əksəriyyəti azərdilli əhalisi olan əyalətlərdə sərhəd boyu müharibə şəraitində olan etnik qohumlarına rəğbət bəsləyən insanları rahatlaşdırmaq idi”.

Müəllif daha sonra yazır: “İranın Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı siyasətinə daha aydın baxmaq üçün Ayətullah Xamnəinin milli təhlükəsizlik müşaviri Əli Əkbər Vilayətinin və hökumət sözçüsü Əli Rəbiinin açıqlamalarına istinad edilməlidir. Hər ikisi də Ermənistanı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qətnamələrinə əsasən, qoşunlarını Azərbaycan Respublikasının sərhədlərindən çıxarmağa çağırıb, eyni zamanda, münaqişənin həllinin yalnız sülh yolu ilə mümkün olacağını vurğulayıblar. Bununla belə, İran çətin vəziyyətdədir və bölgədəki Dağlıq Qarabağ münaqişəsində böyük rol oynayan iki əsas oyunçu ilə, yəni Rusiya və Türkiyə ilə münasibətlərini tarazlaşdırmaq məcburiyyətindədir.

İranın Ermənistanın hərbi müttəfiqi olan Rusiya ilə münasibətləri çoxşaxəlidir. Tehran Təhlükəsizlik Şurasında Rusiyanın dəstəyindən asılıdır. İki ölkə Bəşər Əsəd hökumətini dəstəkləmək üçün Suriyada birlikdə çalışırlar. Tehran, həmçinin oktyabrın 18-də BMT-nin silah embarqosu bitdikdən sonra Moskvadan silah alışını bərpa etməyə ümid edir. 2015-ci il nüvə anlaşmasından sonra İranın ABŞ və Avropa Birliyi ilə münasibətləri normallaşdırma cəhdi uğursuz olduğundan, Rusiya və Çinə olan inamı artıb.

İranın da, Azərbaycan Respublikasının əsas dəstəkçisi olan Türkiyə kimi geniş maraqları var. Tehran və Ankara kürd qiyamçılarına qarşı əməkdaşlıq edir və hər ikisi onları təhdid edən hesab edir. Eyni regional rəqiblərlə - İsrail, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Səudiyyə Ərəbistanı ilə qarşılaşırlar. Türkiyə İran üçün əhəmiyyətli bir ticarət tərəfdaşıdır və ABŞ-ın birtərəfli sanksiyalarının təsirlərini azaltmaq üçün faydalı bir kanaldır. İran Donald Tramp administrasiyasının "maksimum təzyiq kampaniyası" və bir sıra regional rəqabətlər tərəfindən təzyiq altında olduqda, Türkiyədən özünü çətinliklə uzaqlaşdıra bilər.

Lakin Ermənistanla Azərbaycan arasındakı qarşıdurmalar nə qədər uzun davam etsə, İranın həlledici rol oynamağa məcbur olma ehtimalı bir o qədər yüksəkdir”.

Eldar Məmmədovun fikrincə, İran baxımından ən təhlükəli inkişaf Türkiyə və İsrailin şimal sərhədlərində varlığının artması ola bilər. İsrail təhlükəsizlik analitikləri Türkiyəni böyüməkdə olan uzunmüddətli bir təhlükə kimi görsələr də, İranı dərhal problem olaraq görürlər. Azərbaycan Respublikası hazırda İsraillə təhlükəsizlik sahəsində sıx əməkdaşlıq edir və İran Azərbaycan Respublikasının Ermənistan hesabına tam qələbəsinin İsrailin İran qonşuluğundakı nüfuz dairəsinin genişlənməsinə səbəb olacağından narahatdır.

Müharibənin İranın azərbaycanlıların üstünlük təşkil etdiyi bölgələrdən bir neçə kilometr aralıda olması bu narahatlıqları daha da artırır. ABŞ və İsraildəki neo-mühafizəkar dairələr uzun müddətdir bölgədəki etnik qarşıdurmanı alovlandırmağa və İranı "balkanlaşdırmağa" çalışırlar.

Uzun sürən bir münaqişə eyni zamanda Bakı və Ankaradakı pantürklərə İran Azərbaycanını ayırmaq üçün çoxdankı arzusunu həyata keçirməyə imkan verir. Bəzi məlumatlara görə, İran azərilərinin az bir hissəsi hazırda separatçıdır, lakin mövcud Dağlıq Qarabağ münaqişəsi türk həmrəyliyini gücləndirə və zamanla İranın milli birliyini zəiflədə bilər. Bu, İrandakı azərbaycanlılar və ermənilər arasında dinc həyat mədəniyyətini poza bilər. “Maraqlıdır ki, ən vacib erməni kilsələrinin bəziləri azəri əhalisinin çox olduğu bölgələrdə yerləşir və problemsiz fəaliyyət göstərirlər. Azərbaycanın İran daxilindəki etnik millətçiliyi eyni zamanda daxili siyasətə və beynəlxalq münasibətlərə təzyiq göstərə bilər”.

Müəllif isbatsız iddiaları xatırladır:

“Suriyadan cihadçı muzdluların Türkiyə tərəfindən Dağlıq Qarabağ cəbhəsinə göndərilməsinə dair xəbərlər İran üçün başqa bir çətinlik yaradır, çünki bunlar İranın Suriyada müharibə etdiyi qüvvələrdir”.

Məqalənin sonunda qeyd olunur: “Beləliklə, yaxınlıq və İran və Türkiyə sərhədlərindəki İsrail və İsrailin sərhədlərinə mümkün təcavüz təhlükələrinin birləşməsi, suriyalı ekstremistlərin sızması və Azərbaycanın daxili təxribatı, İranda keçmiş kəşfiyyat analitiki və təhlükəsizlik siyasəti müşaviri Meysəmin etdiklərini yarada biləcək amillərdir. Şimal qanadındakı "təhlükəsizlik pozuntusu"nu indiyə qədər sabit bir İran adlandırır. Məhz bu kontekstdə Vilayəti və İran prezidenti Həsən Ruhani Türkiyəni gərginliyə təhrik etməkdən çəkinməyi və İranın səbrinin məhdud olduğunu xəbərdar etdilər. Buna görə də İranın atəşkəsə dair diplomatik əlaqələrini artıracağını və şimal sərhədlərində təhlükəsizliyi gücləndirərək, iştirak edən tərəflər arasında danışıqlar aparmağa və hər iki tərəfin hörmət etdiyi həqiqi bir atəşkəsə nail olacağını gözləmək olar”.

Ana səhifəyə dön