22:34 / 20-06-2025
Türkiyədə zəlzələ olub
21:13 / 20-06-2025
Avropa Rusiya qazından imtinaya görə 200 milyard avro itirib
20:06 / 20-06-2025
Paşinyan Türkiyədə Ərdoğanla görüşüb - (Yenilənib) - Foto
19:40 / 20-06-2025
Milli Məclisin növbəti iclasının gündəliyi dəyişib
19:30 / 20-06-2025
Daha bir hərbi qarşıdurma riski yaranır - Xəbərdarlıq
19:03 / 20-06-2025
Vitse-qubernator güllə yarasından ölüb
18:56 / 20-06-2025
İsveçrə səfirliyinin əməkdaşları Azərbaycana təxliyə edilib
18:29 / 20-06-2025
Bugünkü sertifikasiyada 3 300 müəllim istirak edib
18:23 / 20-06-2025
Putin: Rusiya Avropada birinci, dünyada dördüncüdür
18:09 / 20-06-2025
Paşinyan İstanbulda erməni icmasının nümayəndələri ilə görüşüb
17:58 / 20-06-2025
Hacı Vəliyev haqqında həbs qətimkan tədbirinin müddəti uzadılıb
17:39 / 20-06-2025
Növbəti depozit hərracı keçirilib
17:28 / 20-06-2025
DTX əməliyyat keçirib: icra başçısı və müavinləri saxlanılıb - (Yenilənib)
17:15 / 20-06-2025
İcra başçısından Musa Şəkiliyevin həbsinə reaksiya: "Siz Qaxa zəng edin"
16:52 / 20-06-2025
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
16:32 / 20-06-2025
“Abzas Media” işi üzrə həbs olunanlara hökm oxunub - Siyahı
16:28 / 20-06-2025
Ceyhun Bayramov Kaya Kallasla telefonda danışıb
16:26 / 20-06-2025
Professor: İraq ssenarisi İranda təkrar olunur
16:22 / 20-06-2025
Azərbaycan UNESCO-nun Hökumətlərarası Komitəsinə üzv seçilib
16:13 / 20-06-2025
İlham Əliyev UFC-nin prezidentini qəbul edib - Fotolar
15:44 / 20-06-2025
Vardanyan: İndi sülh sazişinin imzalanma vaxtı və yerindən danışmaq olar
15:28 / 20-06-2025
Çin İrana ciddi dəstək verə bilmir
14:17 / 20-06-2025
Daha üç rayona prokuror təyin olunub
14:17 / 20-06-2025
"Ulduz"lu görüşlər"in növbəti qonağı Mətanət Vahid olub - Fotolar
14:06 / 20-06-2025
Böyük fəlakətin qarşısını almaq üçün cəmi bir neçə il vaxt var - Xəbərdarlıq
13:59 / 20-06-2025
Prezident Çinlə yeni saziş haqqqında Fərman imzalayıb
13:52 / 20-06-2025
İlham Əliyev Çinlə Əməkdaşlıq Planını təsdiqləyib
13:22 / 20-06-2025
“Sabah”da baş məşqçi təyinatı olub
13:18 / 20-06-2025
Yüz minlərlə rus Şengen ölkələrinə gedə bilməyəcək
10:23 / 19-06-2025

11:37 / 16-06-2025

08:47 / 16-06-2025

22:59 / 17-06-2025

11:06 / 16-06-2025

09:58 / 16-06-2025

00:13 / 16-06-2025

11:30 / 18-06-2025

12:35 / 16-06-2025

16:03 / 17-06-2025

11:19 / 17-06-2025

12:34 / 18-06-2025

İranın Qafqazdakı müharibədən əsas qorxusu – Təhlil
Tarix: 16-10-2020 17:48 | Bölmə: Slayd

Ermənistanla Azərbaycan Respublikası arasında Dağlıq Qarabağ və ətraf bölgələrdə hərbi əməliyyatlar yenidən başladıqdan sonra İranın azəri dilində danışan bölgələrində dörd cümə imamı ortaq bəyanat yayıb. Onlar Dağlıq Qarabağın İslam diyarı olduğunu və Azərbaycan Respublikasının erməni işğalına son qoymaq hüququnun olduğunu elan ediblər. İrandakı din xadimlərinin ölkənin ali lideri Ayətullah Əli Xamnəinin şəxsi nümayəndələri olması, Bakıda və Ankarada Tehranın bitərəflik siyasətini dəyişdirə biləcəyi düşüncəsini yaradıb. Ancaq belə bir fikir əsassızdır.
Reyting.az “Responsible Estatecraft”-a istinadla xəbər verir ki, bu, saytda dərc olunan təhlilin müəllifi Eldar Məmmədovun fikirləridir. O qeyd edib ki, bu cür bəyanatların əvvəlcə Ayətullah Xamnəinin ofisi ilə koordinasiya olunduğuna şübhə olmasa da, İranın xarici siyasətinin formalaşdırılması müxtəlif diplomatik və təhlükəsizlik qurumlarının maraqlı tərəflərini əhatə edən kompleks bir prosesdir. Ali Rəhbər İranın milli mənafeyi naminə son siyasəti müəyyən edir, lakin o, icraçı deyil. “Beləliklə, bu qeydlərin, ehtimal ki, başqa bir funksiyası var idi və əksəriyyəti azərdilli əhalisi olan əyalətlərdə sərhəd boyu müharibə şəraitində olan etnik qohumlarına rəğbət bəsləyən insanları rahatlaşdırmaq idi”.
Müəllif daha sonra yazır: “İranın Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı siyasətinə daha aydın baxmaq üçün Ayətullah Xamnəinin milli təhlükəsizlik müşaviri Əli Əkbər Vilayətinin və hökumət sözçüsü Əli Rəbiinin açıqlamalarına istinad edilməlidir. Hər ikisi də Ermənistanı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qətnamələrinə əsasən, qoşunlarını Azərbaycan Respublikasının sərhədlərindən çıxarmağa çağırıb, eyni zamanda, münaqişənin həllinin yalnız sülh yolu ilə mümkün olacağını vurğulayıblar. Bununla belə, İran çətin vəziyyətdədir və bölgədəki Dağlıq Qarabağ münaqişəsində böyük rol oynayan iki əsas oyunçu ilə, yəni Rusiya və Türkiyə ilə münasibətlərini tarazlaşdırmaq məcburiyyətindədir.
İranın Ermənistanın hərbi müttəfiqi olan Rusiya ilə münasibətləri çoxşaxəlidir. Tehran Təhlükəsizlik Şurasında Rusiyanın dəstəyindən asılıdır. İki ölkə Bəşər Əsəd hökumətini dəstəkləmək üçün Suriyada birlikdə çalışırlar. Tehran, həmçinin oktyabrın 18-də BMT-nin silah embarqosu bitdikdən sonra Moskvadan silah alışını bərpa etməyə ümid edir. 2015-ci il nüvə anlaşmasından sonra İranın ABŞ və Avropa Birliyi ilə münasibətləri normallaşdırma cəhdi uğursuz olduğundan, Rusiya və Çinə olan inamı artıb.
İranın da, Azərbaycan Respublikasının əsas dəstəkçisi olan Türkiyə kimi geniş maraqları var. Tehran və Ankara kürd qiyamçılarına qarşı əməkdaşlıq edir və hər ikisi onları təhdid edən hesab edir. Eyni regional rəqiblərlə - İsrail, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Səudiyyə Ərəbistanı ilə qarşılaşırlar. Türkiyə İran üçün əhəmiyyətli bir ticarət tərəfdaşıdır və ABŞ-ın birtərəfli sanksiyalarının təsirlərini azaltmaq üçün faydalı bir kanaldır. İran Donald Tramp administrasiyasının "maksimum təzyiq kampaniyası" və bir sıra regional rəqabətlər tərəfindən təzyiq altında olduqda, Türkiyədən özünü çətinliklə uzaqlaşdıra bilər.
Lakin Ermənistanla Azərbaycan arasındakı qarşıdurmalar nə qədər uzun davam etsə, İranın həlledici rol oynamağa məcbur olma ehtimalı bir o qədər yüksəkdir”.
Eldar Məmmədovun fikrincə, İran baxımından ən təhlükəli inkişaf Türkiyə və İsrailin şimal sərhədlərində varlığının artması ola bilər. İsrail təhlükəsizlik analitikləri Türkiyəni böyüməkdə olan uzunmüddətli bir təhlükə kimi görsələr də, İranı dərhal problem olaraq görürlər. Azərbaycan Respublikası hazırda İsraillə təhlükəsizlik sahəsində sıx əməkdaşlıq edir və İran Azərbaycan Respublikasının Ermənistan hesabına tam qələbəsinin İsrailin İran qonşuluğundakı nüfuz dairəsinin genişlənməsinə səbəb olacağından narahatdır.
Müharibənin İranın azərbaycanlıların üstünlük təşkil etdiyi bölgələrdən bir neçə kilometr aralıda olması bu narahatlıqları daha da artırır. ABŞ və İsraildəki neo-mühafizəkar dairələr uzun müddətdir bölgədəki etnik qarşıdurmanı alovlandırmağa və İranı "balkanlaşdırmağa" çalışırlar.
Uzun sürən bir münaqişə eyni zamanda Bakı və Ankaradakı pantürklərə İran Azərbaycanını ayırmaq üçün çoxdankı arzusunu həyata keçirməyə imkan verir. Bəzi məlumatlara görə, İran azərilərinin az bir hissəsi hazırda separatçıdır, lakin mövcud Dağlıq Qarabağ münaqişəsi türk həmrəyliyini gücləndirə və zamanla İranın milli birliyini zəiflədə bilər. Bu, İrandakı azərbaycanlılar və ermənilər arasında dinc həyat mədəniyyətini poza bilər. “Maraqlıdır ki, ən vacib erməni kilsələrinin bəziləri azəri əhalisinin çox olduğu bölgələrdə yerləşir və problemsiz fəaliyyət göstərirlər. Azərbaycanın İran daxilindəki etnik millətçiliyi eyni zamanda daxili siyasətə və beynəlxalq münasibətlərə təzyiq göstərə bilər”.
Müəllif isbatsız iddiaları xatırladır:
“Suriyadan cihadçı muzdluların Türkiyə tərəfindən Dağlıq Qarabağ cəbhəsinə göndərilməsinə dair xəbərlər İran üçün başqa bir çətinlik yaradır, çünki bunlar İranın Suriyada müharibə etdiyi qüvvələrdir”.
Məqalənin sonunda qeyd olunur: “Beləliklə, yaxınlıq və İran və Türkiyə sərhədlərindəki İsrail və İsrailin sərhədlərinə mümkün təcavüz təhlükələrinin birləşməsi, suriyalı ekstremistlərin sızması və Azərbaycanın daxili təxribatı, İranda keçmiş kəşfiyyat analitiki və təhlükəsizlik siyasəti müşaviri Meysəmin etdiklərini yarada biləcək amillərdir. Şimal qanadındakı "təhlükəsizlik pozuntusu"nu indiyə qədər sabit bir İran adlandırır. Məhz bu kontekstdə Vilayəti və İran prezidenti Həsən Ruhani Türkiyəni gərginliyə təhrik etməkdən çəkinməyi və İranın səbrinin məhdud olduğunu xəbərdar etdilər. Buna görə də İranın atəşkəsə dair diplomatik əlaqələrini artıracağını və şimal sərhədlərində təhlükəsizliyi gücləndirərək, iştirak edən tərəflər arasında danışıqlar aparmağa və hər iki tərəfin hörmət etdiyi həqiqi bir atəşkəsə nail olacağını gözləmək olar”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 16-10-2020 17:48 | Bölmə: Slayd

Ermənistanla Azərbaycan Respublikası arasında Dağlıq Qarabağ və ətraf bölgələrdə hərbi əməliyyatlar yenidən başladıqdan sonra İranın azəri dilində danışan bölgələrində dörd cümə imamı ortaq bəyanat yayıb. Onlar Dağlıq Qarabağın İslam diyarı olduğunu və Azərbaycan Respublikasının erməni işğalına son qoymaq hüququnun olduğunu elan ediblər. İrandakı din xadimlərinin ölkənin ali lideri Ayətullah Əli Xamnəinin şəxsi nümayəndələri olması, Bakıda və Ankarada Tehranın bitərəflik siyasətini dəyişdirə biləcəyi düşüncəsini yaradıb. Ancaq belə bir fikir əsassızdır.
Reyting.az “Responsible Estatecraft”-a istinadla xəbər verir ki, bu, saytda dərc olunan təhlilin müəllifi Eldar Məmmədovun fikirləridir. O qeyd edib ki, bu cür bəyanatların əvvəlcə Ayətullah Xamnəinin ofisi ilə koordinasiya olunduğuna şübhə olmasa da, İranın xarici siyasətinin formalaşdırılması müxtəlif diplomatik və təhlükəsizlik qurumlarının maraqlı tərəflərini əhatə edən kompleks bir prosesdir. Ali Rəhbər İranın milli mənafeyi naminə son siyasəti müəyyən edir, lakin o, icraçı deyil. “Beləliklə, bu qeydlərin, ehtimal ki, başqa bir funksiyası var idi və əksəriyyəti azərdilli əhalisi olan əyalətlərdə sərhəd boyu müharibə şəraitində olan etnik qohumlarına rəğbət bəsləyən insanları rahatlaşdırmaq idi”.
Müəllif daha sonra yazır: “İranın Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı siyasətinə daha aydın baxmaq üçün Ayətullah Xamnəinin milli təhlükəsizlik müşaviri Əli Əkbər Vilayətinin və hökumət sözçüsü Əli Rəbiinin açıqlamalarına istinad edilməlidir. Hər ikisi də Ermənistanı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qətnamələrinə əsasən, qoşunlarını Azərbaycan Respublikasının sərhədlərindən çıxarmağa çağırıb, eyni zamanda, münaqişənin həllinin yalnız sülh yolu ilə mümkün olacağını vurğulayıblar. Bununla belə, İran çətin vəziyyətdədir və bölgədəki Dağlıq Qarabağ münaqişəsində böyük rol oynayan iki əsas oyunçu ilə, yəni Rusiya və Türkiyə ilə münasibətlərini tarazlaşdırmaq məcburiyyətindədir.
İranın Ermənistanın hərbi müttəfiqi olan Rusiya ilə münasibətləri çoxşaxəlidir. Tehran Təhlükəsizlik Şurasında Rusiyanın dəstəyindən asılıdır. İki ölkə Bəşər Əsəd hökumətini dəstəkləmək üçün Suriyada birlikdə çalışırlar. Tehran, həmçinin oktyabrın 18-də BMT-nin silah embarqosu bitdikdən sonra Moskvadan silah alışını bərpa etməyə ümid edir. 2015-ci il nüvə anlaşmasından sonra İranın ABŞ və Avropa Birliyi ilə münasibətləri normallaşdırma cəhdi uğursuz olduğundan, Rusiya və Çinə olan inamı artıb.
İranın da, Azərbaycan Respublikasının əsas dəstəkçisi olan Türkiyə kimi geniş maraqları var. Tehran və Ankara kürd qiyamçılarına qarşı əməkdaşlıq edir və hər ikisi onları təhdid edən hesab edir. Eyni regional rəqiblərlə - İsrail, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Səudiyyə Ərəbistanı ilə qarşılaşırlar. Türkiyə İran üçün əhəmiyyətli bir ticarət tərəfdaşıdır və ABŞ-ın birtərəfli sanksiyalarının təsirlərini azaltmaq üçün faydalı bir kanaldır. İran Donald Tramp administrasiyasının "maksimum təzyiq kampaniyası" və bir sıra regional rəqabətlər tərəfindən təzyiq altında olduqda, Türkiyədən özünü çətinliklə uzaqlaşdıra bilər.
Lakin Ermənistanla Azərbaycan arasındakı qarşıdurmalar nə qədər uzun davam etsə, İranın həlledici rol oynamağa məcbur olma ehtimalı bir o qədər yüksəkdir”.
Eldar Məmmədovun fikrincə, İran baxımından ən təhlükəli inkişaf Türkiyə və İsrailin şimal sərhədlərində varlığının artması ola bilər. İsrail təhlükəsizlik analitikləri Türkiyəni böyüməkdə olan uzunmüddətli bir təhlükə kimi görsələr də, İranı dərhal problem olaraq görürlər. Azərbaycan Respublikası hazırda İsraillə təhlükəsizlik sahəsində sıx əməkdaşlıq edir və İran Azərbaycan Respublikasının Ermənistan hesabına tam qələbəsinin İsrailin İran qonşuluğundakı nüfuz dairəsinin genişlənməsinə səbəb olacağından narahatdır.
Müharibənin İranın azərbaycanlıların üstünlük təşkil etdiyi bölgələrdən bir neçə kilometr aralıda olması bu narahatlıqları daha da artırır. ABŞ və İsraildəki neo-mühafizəkar dairələr uzun müddətdir bölgədəki etnik qarşıdurmanı alovlandırmağa və İranı "balkanlaşdırmağa" çalışırlar.
Uzun sürən bir münaqişə eyni zamanda Bakı və Ankaradakı pantürklərə İran Azərbaycanını ayırmaq üçün çoxdankı arzusunu həyata keçirməyə imkan verir. Bəzi məlumatlara görə, İran azərilərinin az bir hissəsi hazırda separatçıdır, lakin mövcud Dağlıq Qarabağ münaqişəsi türk həmrəyliyini gücləndirə və zamanla İranın milli birliyini zəiflədə bilər. Bu, İrandakı azərbaycanlılar və ermənilər arasında dinc həyat mədəniyyətini poza bilər. “Maraqlıdır ki, ən vacib erməni kilsələrinin bəziləri azəri əhalisinin çox olduğu bölgələrdə yerləşir və problemsiz fəaliyyət göstərirlər. Azərbaycanın İran daxilindəki etnik millətçiliyi eyni zamanda daxili siyasətə və beynəlxalq münasibətlərə təzyiq göstərə bilər”.
Müəllif isbatsız iddiaları xatırladır:
“Suriyadan cihadçı muzdluların Türkiyə tərəfindən Dağlıq Qarabağ cəbhəsinə göndərilməsinə dair xəbərlər İran üçün başqa bir çətinlik yaradır, çünki bunlar İranın Suriyada müharibə etdiyi qüvvələrdir”.
Məqalənin sonunda qeyd olunur: “Beləliklə, yaxınlıq və İran və Türkiyə sərhədlərindəki İsrail və İsrailin sərhədlərinə mümkün təcavüz təhlükələrinin birləşməsi, suriyalı ekstremistlərin sızması və Azərbaycanın daxili təxribatı, İranda keçmiş kəşfiyyat analitiki və təhlükəsizlik siyasəti müşaviri Meysəmin etdiklərini yarada biləcək amillərdir. Şimal qanadındakı "təhlükəsizlik pozuntusu"nu indiyə qədər sabit bir İran adlandırır. Məhz bu kontekstdə Vilayəti və İran prezidenti Həsən Ruhani Türkiyəni gərginliyə təhrik etməkdən çəkinməyi və İranın səbrinin məhdud olduğunu xəbərdar etdilər. Buna görə də İranın atəşkəsə dair diplomatik əlaqələrini artıracağını və şimal sərhədlərində təhlükəsizliyi gücləndirərək, iştirak edən tərəflər arasında danışıqlar aparmağa və hər iki tərəfin hörmət etdiyi həqiqi bir atəşkəsə nail olacağını gözləmək olar”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 19:30
Daha bir hərbi qarşıdurma riski yaranır - Xəbərdarlıq
Bu gün, 18:29
Bugünkü sertifikasiyada 3 300 müəllim istirak edib
Bu gün, 16:26
Professor: İraq ssenarisi İranda təkrar olunur
Bu gün, 13:52
İlham Əliyev Çinlə Əməkdaşlıq Planını təsdiqləyib
Bu gün, 12:30
İsrail-İran davası: Münaqişənin sonu necə görünür?
Bu gün, 11:08
Paşinyan Türkiyədə sülh sazişini müzakirə edəcək
Bu gün, 09:12
DTX-nın saxladığı vitse-prezidentin məhkəməsi başlayıb
Dünən, 13:36
NATO-da böyük dəyişiklik olacaq
Dünən, 12:38
Fordo tilsimi: İsrail bu obyekti necə məhv edəcək?
18-06-2025, 16:25
Trampın İrana hücumunu dayandırmaq istəyirlər
18-06-2025, 13:18
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesinə başlanılıb - (Yenilənib)
18-06-2025, 12:34
İsrailin raketdən müdafiə vasitələri tükənir - Foto
18-06-2025, 11:30
Çindən Tehrana qeyri-müəyyən yükü olan təyyarələr uçur
18-06-2025, 10:52
İranın qonşuları çətin vəziyyətdədir
18-06-2025, 08:30
Günəşdə güclü partlayış baş verib
17-06-2025, 18:48
Rusiya Ayda hərbi təyinatlı obyekt tikəcək
17-06-2025, 17:42
İrandakı rejimi dəyişirlər?
17-06-2025, 16:03
Mollazadə: İrana qarşı hərbi əməliyyat məcburiyyətdən irəli gəlir
17-06-2025, 13:26
Professor: İranı beş yerə bölmək istəyirlər
17-06-2025, 11:19
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
17-06-2025, 08:11
Vaşinqton Tehranla danışıqlara tələsir
17-06-2025, 07:02
Tramp sakinləri Tehranı təcili tərk etməyə çağırır
16-06-2025, 12:35
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
16-06-2025, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
16-06-2025, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
16-06-2025, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?