Mənasız ölümləri inkar edirəm - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
Tarix: 07-12-2023 16:45 | Bölmə: Xəbərlər
Mənasız ölümləri inkar edirəm

Etibar CƏBRAYILOĞLU

“...Bir insan yaşayırdı bizim dünyada-İslam İbrahimov adlı! Bu insan ayaq üstə duranda əlində əsa tutardı, oturanda qələm...”

Bəs kim idi İslam İbrahimov?

Tanınmış ədəbiyyatşünas, sənətşünas, estetik, tənqidçi, yazıçı, dramaturq, tərcüməçi, pedaqoq... Ötən əsrin ortalarında Azərbaycan ədəbi-tənqidi prosesinin inkişafında xüsusi rol oynamış insanlardan biri.

Dövrünün məşhur ziyalılarından birini daha yaxından tanıyaq və tanıdaq. İslam İsmayıl oğlu İbrahimov 1922-ci il dekabrın 25-də Tiflis şəhərində anadan olub. Valideynlərini erkən itirdiyindən nənəsinin və böyük qardaşının himayəsində böyüyən gənc İslam 1939-cu ildə Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olur, ali təhsilini başa vurduqdan sonra tərcüməçi kimi “Kommunist” qəzetində işə başlayır. Cəmi bir il sonra gənc və bacarıqlı kadr kimi Moskvaya-SSRİ Xalq Komissarları Sovetinin ixtiyarına göndərilir və burada Azərbaycan nəşri şöbəsinin müdiri vəzifəsinə təyin olunur.

İslam İbrahimov Moskvada yaşadığı dövrdə A. Lunaçarski adına Dövlət Teatr Sənəti İnstitutunun aspiranturasına daxil olaraq fəlsəfə-estetika şöbəsində təhsil alır, nüfuzlu “Literaturnaya qazeta”da Azərbaycan üzrə müxbir kimi çalışır. Bakıya döndükdən sonra isə Bakı Kinostudiyasında ssenari şöbəsinin böyük redaktoru, Yazıçılar İttifaqında dramaturgiya üzrə məsləhətçi, “Azərbaycan” jurnalında tənqid şöbəsinin müdiri vəzifələrində işləyir, məqalələri, tərcümələri qəzet və jurnallarda çap olunur. İstedadlı tərcüməçi kimi tanınan İslam İbrahimov Nazim Hikmətin Moskvada işıq üzü görən “Şeirlər” kitabının tərcüməçilərindən, tərtibçilərindən və “Ön söz”ün müəlliflərindən biri olur. Azərbaycan oxucusu onun tərcüməsində Mark Tvenin “Hekayələr” kitabı, Cek Londonun “Martin İden”, Səbahəddin Alinin “Asfalt yol” və Mixayıl Bubennovun “Ağcaqayın” romanları, Çingiz Aytmatovun “Qırmızı yaylıqlı qovağım mənim” povesti, Nazim Hikmətin pyesləri ilə tanış ola bilir. İslam İbrahimov özü də bədii əsərlər yazır, “Anaların divanı” pyesi Gəncə Dövlət Dram Teatrının səhnəsində tamaşaya qoyulur. Ssenarisi ilə Bakı kinostudiyasında sənədli filmlər çəkilir, radio pyesləri Azərbaycanın efir dalğalarında səsləndirilir.



Görkəmli pedaqoq 1965-ci ildən ömrünün sonuna qədər - 1985-ci ilə kimi indiki Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində çalışır. 20 il ərzində bilik və bacarığını tələbələrinə ötürməkdən yorulmur.

Anadan olmasının 100 illiyi ilə bağlı nəşr edilən “İslam İbrahimov. Həyat və sənət həqiqətləri” kitabını da tələbələrinin unudulmaz müəllimlərinə vəfa borcu saymaq olar.

Kitabın müəllifi İslam İbrahimovun istedadlı tələbələrindən biri, tanınmış teatrşünas, Milli Elmlər Akademiyasının Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun şöbə müdiri, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin dosenti Vidadi Qafarovdur. “Qanun” nəşriyyatında nəşr olunan kitabın elmi məsləhətçisi dosent Novruz Təhməzov, elmi redaktoru AMEA-nın müxbir üzvü, professor Tehran Əlişanoğlu, rəyçiləri sənətşünasıq doktoru, professor, Əməkdar incəsənət xadimi Məryəm Əlizadə və filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Azər Turandır.

“İslam İbrahimov. Həyat və sənət həqiqətləri” kitabında Vidadi Qafarov unudulmaz müəlliminin biblioqrafiyasına geniş yer ayırıb, işıq üzü görən məqalələri, tərcümələri, qələmə aldığı bədii əsərləri haqqında məlumat verib.

“Ədəbiyyat” qəzetinin baş redaktoru, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Azər Turanın öz müəllimi İslam İbrahimov barəsində həmin kitabda ayrıca verilən məqaləsini həyəcansız oxumaq mümkün deyil: “...Təfəkkür tərzi çağdaşları tərəfindən asan anlaşılmayan, İncəsənət İnstitutunun həyətində, içində sarı balıqlar üzüşən hovuzun kənarındakı çay masasının arxasında əlini çənəsinə söykəyib oturmuş gümüşü saçlı, qızılı gözlüklü, çox yaraşıqlı İslam İbrahimov Rodenin “Mütəfəkkir” abidəsini xatırladırdı. Gözlərini bir nöqtəyə zilləyib davamlı olaraq həmin səmtə baxardı. Hələ tələbəlik illərimdə mən öz romantik xəyallarımla onu Prometeyə, Sizifə bənzədirdim...

...İslam İbrahimov idraka meydan açan sənət və ədəbiyyat aləminin həsrətindəydi. Belə bir aləm istər ötən yüzilliklərin dumanları arxasında gizlənsin, istərsə də gələcək əsrlərin büllur üfüqlərində yol gözləsin, fərqi yox, həmin aləm prometeylər, məcnunlar, janvaljanlar, martin idenlər doğura bilibsə, biləcəksə o aləm İslam müəllim üçün zəka azadlığının Vətənidir. Min il əvvəldə qalsın, yaxud min il gələcəkdə, Parisdə olsun, ya Bakıda, fərq etməz, bəyaz saçları qarayanız alnına tökülərkən klassik bir tablonu xatırladan İslam İbrahimov bütün hallarda həmin Vətənə can atdı...”

Tələbələrinin biri ilə söhbətində “Mən mənasız ölümləri inkar edirəm”, - demişdi İslam İbrahimov. O İslam İbrahimov ki, ayaq üstə duranda əlində əsa tutardı, oturanda qələm... O İslam İbrahimov ki, belə ziyalıları, pedaqoqları xatırlamağa və tanıtmağa dəyər...




Bölməyə aid digər xəbərlər
25-07-2024, 12:24 İqbal Əbilov həbs olunub
25-07-2024, 10:09 Bəzi rayonlarda sel olub
23-07-2024, 14:09 Bakıda evə basqın olub

{sape_links}{sape_article}