17:55 / 02-05-2025
Avropa Kuboku: komandamız qızıl medal qazanıb
17:44 / 02-05-2025
İki ali məktəbə magistr üzrə qəbul aparmaq hüququ verilib
17:38 / 02-05-2025
YAP İdarə Heyətinin növbəti iclası keçirilib
17:22 / 02-05-2025
Nazirlik hava şəraiti ilə əlaqədar əhaliyə müraciət edib
17:18 / 02-05-2025
Xaricdə təhsil almış daha 82 nəfərin diplomu tanınmayıb
17:10 / 02-05-2025
Tələbə qəbulu qaydaları dəyişib - Cədvəl
17:01 / 02-05-2025
Prezident ziyarətgahın təmir və bərpasına vəsait ayırıb - Foto
16:58 / 02-05-2025
Zülfüqarov: Ermənistan etməsə, özümüz edəcəyik
16:24 / 02-05-2025
Media resurslarına 20 fevral hücumlarını Rusiya ilə əlaqəli qruplar həyata keçirib
16:12 / 02-05-2025
Bakıda media ilə bağlı forum keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
15:52 / 02-05-2025
Ramid Namazov: Dövlətimiz istənilən təhdidi dəf etməyə qadirdir
15:40 / 02-05-2025
Xəzərdə əməliyyat: bir nəfər öldürülüb
15:22 / 02-05-2025
Taxıl əkini sahələrinə nə qədər subsidiya ödənilir? - Açıqlama
15:20 / 02-05-2025
Avropa İttifaqı “TikTok”u 530 milyon avro cərimələyib
15:14 / 02-05-2025
ABŞ iki yeni PUA təqdim edib
15:05 / 02-05-2025
Xalq artisti Fəxrəddin Manafov şura üzvü təyin edilib
14:54 / 02-05-2025
Məzahir Pənahovun oğlu hamilə qadına işgəncə verib - Fotolar
14:42 / 02-05-2025
Agentliyin Müşahidə Şurasına sədr təyinatı olub
14:29 / 02-05-2025
Sumqayıtda hasar "KamAZ"ın üzərinə aşıb, sürücü ölüb
14:10 / 02-05-2025
8 May və 11 Noyabr ABŞ-da Qələbə Günü elan edilib
14:06 / 02-05-2025
Velosiped Federasiyasına prezident seçiblər
14:03 / 02-05-2025
İrandan PUA ilə narkotik keçirmək istəyən iki nəfər zərərsizləşdirilib
14:03 / 02-05-2025
Aprel ayında bank kartlarından 581 min manat oğurlanıb
13:54 / 02-05-2025
Türkiyədə 416 solçu saxlanılıb
13:48 / 02-05-2025
Rusiyayönlü AfD partiyası ekstremist elan edilib
13:42 / 02-05-2025
Rusiyanın şərtləri rədd edilir
13:27 / 02-05-2025
600 milyon dolları ələ keçirən şəxs saxlanılıb
13:13 / 02-05-2025
Kreml niyə Ukraynada seçki keçirilməsinə israr edir?
13:00 / 02-05-2025
Sulu qar və leysan yağacaq - Proqnoz
12:53 / 02-05-2025
Daha 19 nəqliyyat vasitəsi hərraca çıxarılıb
14:33 / 29-04-2025
Qarabağa qayıdış: daha iki kəndə köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
19:56 / 29-04-2025
İcra başçısı eyni ərazini iki şirkətə satıb - Məhkəmənin qərarına əhəmiyyət verilmir - Fotolar
11:12 / 01-05-2025
Kamran Əliyev yenidən baş prokuror təyin edilir
12:52 / 28-04-2025
Xocalıya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
13:57 / 30-04-2025
Azərbaycan-İran münasibətlərinin üst səviyyəyə qaldırılmasına maneə yoxdur - Professor
13:23 / 28-04-2025
ANAMA əməkdaşı Qazaxda minaya düşüb
17:12 / 30-04-2025
Faşizm üzərində qələbə Azərbaycana asan başa gəlməyib
00:06 / 30-04-2025
Yerin altında Everestdən 100 dəfə böyük dağlar var
16:21 / 01-05-2025
Kommunistlər Bakıda 1 May gəzintisinə çıxıblar - Fotolar
21:36 / 28-04-2025
Məşhur aktyor modelin ona arxa çevirəcəyindən narahatdır
10:01 / 29-04-2025
Trampa qarşı impiçment elan edilib
Kosmik partlayışlar qızıl və platin yaradır
Tarix: 02-05-2025 07:57 | Bölmə: Cəmiyyət
Elm adamları kainatda qızıl və platinin yeni mənbəyini tapıblar. Bunu Nyu-York Flatiron İnstitutunun amerikalı alimləri tədqiqatlar zamanı aşkar ediblər.
Reyting.az xəbər verir ki, tədqiqatların nəticələrinə görə, maqnitarların, son dərəcədə çox güclü maqnit sahələri olan neytron ulduzlarının nadir partlayışları qızıl və platinin əsas mənbəyi kimi yerdə bir çox ağır metalların artmasına səbəb ola bilər.
"The Astrophysical Journal Letters" elmi jurnalındakı məqalədə qeyd olunur ki, maqnitarın qeyri-adi partlayışı ilk dəfə 2004-cü ilin dekabr ayında baş verib və bir neçə saniyə ərzində ulduz günəşin milyon il ərzində buraxdığından daha çox enerji buraxıb. Lakin təxminən 10 dəqiqədən sonra öz pik həddinə çatan zəif siqnalın mənşəyi uzun müddət dünya alimləri tərəfindən izahını tapmayıb.
Yeni tədqiqatın müəllifləri belə qənaətə gəliblər ki, məhz elə bu siqnal radioaktiv nüvələrin parçalanması nəticəsində ağır elementlərin əmələ gəlməsini göstərir. Alimlərin fikrincə, partlayış əhəmiyyətli miqdarda qızıl və platin də daxil olmaqla, bu prosesdən sonra Yer kürəsinin kütləsinin üçdə biri qədər ağır, həmçinin qiymətli elementlər əmələ gətirməsi ehtimalı elmi baxımdan daha inandırıcı görsənir.
Alimlər qeyd ediblər ki, son vaxtlara qədər qəbul olunmuş vahid elmi nəzəriyyəyə əsasən kainatdakı belə elementlərin yalnız neytron ulduzlarının birləşməsi nəticəsində əmələ gəlməsi mümkün ola bilərdi. Lakin uzun müddət ötəndən sonra müasir elmə məlum olub ki, alimlərin təsdiqlədiyi kimi, maqnitarlar digər ağır metallar mənbəyinə çevrilir.
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, kainatda bu cür proseslərin baş verməsi Yer kürəsi üçün daha çox qızıl və platin ehtiyatının artması deməkdir. Ağır elementlər ifrat temperatur və təzyiqlərdə baş verən bir sıra nüvə reaksiyaları adlanan "R" prosesi zamanı əmələ gəlir. Məhz buna görə də, yaxın gələcəkdə dünya elm adamları yeni teleskoplardan, xüsusən də, NASA-nın "Compton Spectrometer", eləcə də super "Imager" cihazlarından istifadə etməklə, belə parıltıları tez-tez müşahidə etməyi planlaşdırırlar. Bu yeni formalaşmış elmi nəzəriyyəni təsdiqləmək üçün kosmik məkandakı parıltı başlayandan sonra ilk 10-15 dəqiqə ərzində tam dəqiqliklə ultrabənövşəyi radiasiyanı qeydə almaq gərəkdir.
Alimlər qeyd ediblər ki, bundan sonra proseslər nəticəsində tədricən yaranan qızılın, platinin Yer kürəsində yerləşən ən əsas mənbələrini axtarmaq lazımdır. Elm adamları tədqiqatları gücləndirməkdən ötrü müxtəlif təyinatlı ən müasir kosmik texnologiyalardan istifadə edəcəklərini bildiriblər.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 02-05-2025 07:57 | Bölmə: Cəmiyyət
Elm adamları kainatda qızıl və platinin yeni mənbəyini tapıblar. Bunu Nyu-York Flatiron İnstitutunun amerikalı alimləri tədqiqatlar zamanı aşkar ediblər.
Reyting.az xəbər verir ki, tədqiqatların nəticələrinə görə, maqnitarların, son dərəcədə çox güclü maqnit sahələri olan neytron ulduzlarının nadir partlayışları qızıl və platinin əsas mənbəyi kimi yerdə bir çox ağır metalların artmasına səbəb ola bilər.
"The Astrophysical Journal Letters" elmi jurnalındakı məqalədə qeyd olunur ki, maqnitarın qeyri-adi partlayışı ilk dəfə 2004-cü ilin dekabr ayında baş verib və bir neçə saniyə ərzində ulduz günəşin milyon il ərzində buraxdığından daha çox enerji buraxıb. Lakin təxminən 10 dəqiqədən sonra öz pik həddinə çatan zəif siqnalın mənşəyi uzun müddət dünya alimləri tərəfindən izahını tapmayıb.
Yeni tədqiqatın müəllifləri belə qənaətə gəliblər ki, məhz elə bu siqnal radioaktiv nüvələrin parçalanması nəticəsində ağır elementlərin əmələ gəlməsini göstərir. Alimlərin fikrincə, partlayış əhəmiyyətli miqdarda qızıl və platin də daxil olmaqla, bu prosesdən sonra Yer kürəsinin kütləsinin üçdə biri qədər ağır, həmçinin qiymətli elementlər əmələ gətirməsi ehtimalı elmi baxımdan daha inandırıcı görsənir.
Alimlər qeyd ediblər ki, son vaxtlara qədər qəbul olunmuş vahid elmi nəzəriyyəyə əsasən kainatdakı belə elementlərin yalnız neytron ulduzlarının birləşməsi nəticəsində əmələ gəlməsi mümkün ola bilərdi. Lakin uzun müddət ötəndən sonra müasir elmə məlum olub ki, alimlərin təsdiqlədiyi kimi, maqnitarlar digər ağır metallar mənbəyinə çevrilir.
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, kainatda bu cür proseslərin baş verməsi Yer kürəsi üçün daha çox qızıl və platin ehtiyatının artması deməkdir. Ağır elementlər ifrat temperatur və təzyiqlərdə baş verən bir sıra nüvə reaksiyaları adlanan "R" prosesi zamanı əmələ gəlir. Məhz buna görə də, yaxın gələcəkdə dünya elm adamları yeni teleskoplardan, xüsusən də, NASA-nın "Compton Spectrometer", eləcə də super "Imager" cihazlarından istifadə etməklə, belə parıltıları tez-tez müşahidə etməyi planlaşdırırlar. Bu yeni formalaşmış elmi nəzəriyyəni təsdiqləmək üçün kosmik məkandakı parıltı başlayandan sonra ilk 10-15 dəqiqə ərzində tam dəqiqliklə ultrabənövşəyi radiasiyanı qeydə almaq gərəkdir.
Alimlər qeyd ediblər ki, bundan sonra proseslər nəticəsində tədricən yaranan qızılın, platinin Yer kürəsində yerləşən ən əsas mənbələrini axtarmaq lazımdır. Elm adamları tədqiqatları gücləndirməkdən ötrü müxtəlif təyinatlı ən müasir kosmik texnologiyalardan istifadə edəcəklərini bildiriblər.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 17:22
Nazirlik hava şəraiti ilə əlaqədar əhaliyə müraciət edib
Bu gün, 14:29
Sumqayıtda hasar "KamAZ"ın üzərinə aşıb, sürücü ölüb
Bu gün, 14:03
Aprel ayında bank kartlarından 581 min manat oğurlanıb
Bu gün, 13:27
600 milyon dolları ələ keçirən şəxs saxlanılıb
Bu gün, 07:57
Kosmik partlayışlar qızıl və platin yaradır
Dünən, 16:49
Növbəti üç gün güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
Dünən, 12:49
Sabah hava isti olacaq - Proqnoz
Dünən, 11:55
Türkiyənin 15 məhəlləsində karantin tətbiq edilib
Dünən, 10:27
“Tərtər işi” ilə bağlı yeni qərar verilib
Dünən, 09:24
Bakıda daha bir nəfər dəm qazından boğularaq ölüb
Dünən, 09:08
İstintaq Komitəsi rusiyalı yazıçıya cinayət işi açıb
30-04-2025, 20:58
Bakıda daha bir nəfər dəm qazından ölüb
30-04-2025, 16:03
Mayora hücum edən idmançının həbs müddəti uzadılıb
30-04-2025, 15:10
21 milyon qeyri-qanuni immiqrant ABŞ-dan çıxarılır
30-04-2025, 14:46
Bu şəxslərə birdəfəlik maddi yardım ödənilib
30-04-2025, 14:18
DİM bəzi imtahanların başlama saatını dəyişib
30-04-2025, 13:47
Ceyhun Bayramov Küveytdə Əl-Salam Saray Muzeyini ziyarət edib
30-04-2025, 12:42
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
30-04-2025, 11:00
Qadınları Türkiyədə fahişəliyə məcbur edən Zahidə Qafarovaya hökm oxunub
30-04-2025, 10:47
Çağırışçılar və hərbi vəzifəlilərlə bağlı sanksiyalar sərtləşdirilib
30-04-2025, 10:27
Vətəndaşların bank kartlarından oğurluqlar davam edir
30-04-2025, 09:55
Şirvanda xuliqanlıq edən qazi saxlanılıb
30-04-2025, 09:30
AHİK sədri köməkçisini vəzifədən azad edib
30-04-2025, 00:12
Qara qarğalar həndəsi tapşırığı yerinə yetiriblər
29-04-2025, 17:57
Ceyhun Bayramov Birləşmiş Krallığın dövlət naziri ilə müzakirə aparıb
29-04-2025, 15:53
Qadın keçmiş ərinin ailə üzvlərini zəhərləyərək öldürüb - Fotolar
29-04-2025, 12:55
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
29-04-2025, 12:41
Fransadakı yanğında türk ailənin üç uşağı həyatını itirib
29-04-2025, 12:00
Avropanın qaranlığa qərq olmasının səbəbi tapılmır - Fotolar
29-04-2025, 11:40
"887 - Məhkəmə Çağrı Mərkəzi"nin funksiyaları genişləndirilib
29-04-2025, 11:09
Kəmaləddin Heydərov polkovnik-leytenantı vəzifədən azad edib
29-04-2025, 10:34
Vəkillərə dövlət hesabına ödənilən hüquqi yardımın məbləği artırılıb
29-04-2025, 10:29
Keçmiş müdir məhkəmə zalında həbs olunub
28-04-2025, 17:57
Sualtı vulkanda minlərlə nəhəng yumurta tapılıb
28-04-2025, 16:03
Polkovnik xidmət rəisi təyin edilib
28-04-2025, 13:34
Birinci siniflərə şagird qəbulu başlayır
28-04-2025, 12:18
Sabah yağış yağacaq
28-04-2025, 10:24
SOCAR-ın idarə rəisi vəzifədən azad olunub
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
