09:20 / 14-11-2025
Yeni icra başçısı kollektivə təqdim olunub - Foto
08:56 / 14-11-2025
Müğənni-aktrisa hücuma məruz qalıb
08:50 / 14-11-2025
ABŞ “Müdafiə”dən “Müharibə”yə keçir...
08:40 / 14-11-2025
Pakistanda terror aktlarını Əfqanıstan vətəndaşları törədib
08:35 / 14-11-2025
Təyyarə qəzasında həlak olan hərbçilərin cənazələri Türkiyəyə gətirilib
08:29 / 14-11-2025
Vuçiç Makronla söhbətinin təfərrüatlarını açıqlayıb
08:24 / 14-11-2025
Ərdoğan: ŞKTR ilə birgə siyasi və diplomatik səylərimiz davam edəcək
08:17 / 14-11-2025
Pentaqon narkokartellərə qarşı əməliyyata başlayıb
08:07 / 14-11-2025
Zəngilana növbəti köç karvanı gedir
23:29 / 13-11-2025
Sevinc Osmanqızı Baş Prokurorluğa çağırılıb
22:57 / 13-11-2025
DÇ-2026: Azərbaycan yığması uduzub
22:23 / 13-11-2025
Prokurorlar Ermənistan vətəndaşlarına cəza istəyiblər
20:28 / 13-11-2025
Rusiya xanım politoloqu terrorçu elan edib
20:26 / 13-11-2025
Bəzi rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
19:58 / 13-11-2025
Bakıda TDT ölkələrinin QHT-ləri həmrəylik forumu keçirəcək
18:03 / 13-11-2025
Növbəti müharibələr kosmosda başlayacaq - Xəbərdarlıq
18:00 / 13-11-2025
Ermənistan yeni silahlar alıb
17:43 / 13-11-2025
Nazim İbrahimovun qardaşının köhnə maşını hərracda satılacaq
17:22 / 13-11-2025
Millimizin iki üzvü futboldan uzaqlaşdırılıb
17:15 / 13-11-2025
Qaxın yeni icra başçısı kollektivə təqdim olunub
17:03 / 13-11-2025
Qıjı bitkisindən nadir mineral əldə edilib
16:56 / 13-11-2025
General müşavir vəzifəsində çalışacaq
16:53 / 13-11-2025
Hərbi prokurora köməkçi təyin olunub
16:36 / 13-11-2025
Vergi Məcəlləsi və "Gömrük tarifi haqqında" qanun dəyişib
16:25 / 13-11-2025
Ən çox şikayət olunan sığorta şirkətləri - Siyahı
16:06 / 13-11-2025
Epşteyn ruslara Tramp haqqında məlumat ötürüb
15:57 / 13-11-2025
Prezident İlham Əliyev Özbəkistan mediasına müsahbə verib
15:52 / 13-11-2025
Azyaşlılara aid pornovideolar satanlar tutulub
15:40 / 13-11-2025
Fuad Nəcəfli: "Bir canım var, o da bu vətənə qurban olsun"
16:17 / 10-11-2025
150 il yaşamaq reallığa çevrilir
18:00 / 10-11-2025
Çin illik orbital buraxılış rekordunu yeniləyib
21:11 / 09-11-2025
Bərdədə nənə və nəvə dəm qazından ölüblər
16:24 / 09-11-2025
"Starlink" istifadəçilərinin sayı 8 milyonu keçib
16:53 / 12-11-2025
Təyyarə qəzasında həlak olan hərbçilər Türkiyə-Azərbaycan ittifaqının ilk şəhidləridir
09:47 / 11-11-2025
BMT qaçqın və köçkünlərlə bağlı həyəcan təbili çalır
00:50 / 12-11-2025
Qəzaya uğrayan Türkiyə hərbi təyyarəsinin bütün ekipaj üzvü həlak olub - (Yenilənib) - Fotolar
23:09 / 10-11-2025
Neftçala bazarında baş verən yanğın söndürülüb
12:45 / 11-11-2025
Ən uzun çayların yeni siyahısı tərtib olunub
10:00 / 09-11-2025
Prezident hərbi paradla bağlı paylaşım edib - Video
16:15 / 09-11-2025
Ən varlı ölkələr - Siyahı
12:13 / 11-11-2025
Yeni avtomobil dünya rekordu qazanıb
Kosmik partlayışlar qızıl və platin yaradır
Tarix: 02-05-2025 07:57 | Bölmə: Cəmiyyət
Elm adamları kainatda qızıl və platinin yeni mənbəyini tapıblar. Bunu Nyu-York Flatiron İnstitutunun amerikalı alimləri tədqiqatlar zamanı aşkar ediblər.
Reyting.az xəbər verir ki, tədqiqatların nəticələrinə görə, maqnitarların, son dərəcədə çox güclü maqnit sahələri olan neytron ulduzlarının nadir partlayışları qızıl və platinin əsas mənbəyi kimi yerdə bir çox ağır metalların artmasına səbəb ola bilər.
"The Astrophysical Journal Letters" elmi jurnalındakı məqalədə qeyd olunur ki, maqnitarın qeyri-adi partlayışı ilk dəfə 2004-cü ilin dekabr ayında baş verib və bir neçə saniyə ərzində ulduz günəşin milyon il ərzində buraxdığından daha çox enerji buraxıb. Lakin təxminən 10 dəqiqədən sonra öz pik həddinə çatan zəif siqnalın mənşəyi uzun müddət dünya alimləri tərəfindən izahını tapmayıb.
Yeni tədqiqatın müəllifləri belə qənaətə gəliblər ki, məhz elə bu siqnal radioaktiv nüvələrin parçalanması nəticəsində ağır elementlərin əmələ gəlməsini göstərir. Alimlərin fikrincə, partlayış əhəmiyyətli miqdarda qızıl və platin də daxil olmaqla, bu prosesdən sonra Yer kürəsinin kütləsinin üçdə biri qədər ağır, həmçinin qiymətli elementlər əmələ gətirməsi ehtimalı elmi baxımdan daha inandırıcı görsənir.
Alimlər qeyd ediblər ki, son vaxtlara qədər qəbul olunmuş vahid elmi nəzəriyyəyə əsasən kainatdakı belə elementlərin yalnız neytron ulduzlarının birləşməsi nəticəsində əmələ gəlməsi mümkün ola bilərdi. Lakin uzun müddət ötəndən sonra müasir elmə məlum olub ki, alimlərin təsdiqlədiyi kimi, maqnitarlar digər ağır metallar mənbəyinə çevrilir.
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, kainatda bu cür proseslərin baş verməsi Yer kürəsi üçün daha çox qızıl və platin ehtiyatının artması deməkdir. Ağır elementlər ifrat temperatur və təzyiqlərdə baş verən bir sıra nüvə reaksiyaları adlanan "R" prosesi zamanı əmələ gəlir. Məhz buna görə də, yaxın gələcəkdə dünya elm adamları yeni teleskoplardan, xüsusən də, NASA-nın "Compton Spectrometer", eləcə də super "Imager" cihazlarından istifadə etməklə, belə parıltıları tez-tez müşahidə etməyi planlaşdırırlar. Bu yeni formalaşmış elmi nəzəriyyəni təsdiqləmək üçün kosmik məkandakı parıltı başlayandan sonra ilk 10-15 dəqiqə ərzində tam dəqiqliklə ultrabənövşəyi radiasiyanı qeydə almaq gərəkdir.
Alimlər qeyd ediblər ki, bundan sonra proseslər nəticəsində tədricən yaranan qızılın, platinin Yer kürəsində yerləşən ən əsas mənbələrini axtarmaq lazımdır. Elm adamları tədqiqatları gücləndirməkdən ötrü müxtəlif təyinatlı ən müasir kosmik texnologiyalardan istifadə edəcəklərini bildiriblər.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 02-05-2025 07:57 | Bölmə: Cəmiyyət
Elm adamları kainatda qızıl və platinin yeni mənbəyini tapıblar. Bunu Nyu-York Flatiron İnstitutunun amerikalı alimləri tədqiqatlar zamanı aşkar ediblər.
Reyting.az xəbər verir ki, tədqiqatların nəticələrinə görə, maqnitarların, son dərəcədə çox güclü maqnit sahələri olan neytron ulduzlarının nadir partlayışları qızıl və platinin əsas mənbəyi kimi yerdə bir çox ağır metalların artmasına səbəb ola bilər.
"The Astrophysical Journal Letters" elmi jurnalındakı məqalədə qeyd olunur ki, maqnitarın qeyri-adi partlayışı ilk dəfə 2004-cü ilin dekabr ayında baş verib və bir neçə saniyə ərzində ulduz günəşin milyon il ərzində buraxdığından daha çox enerji buraxıb. Lakin təxminən 10 dəqiqədən sonra öz pik həddinə çatan zəif siqnalın mənşəyi uzun müddət dünya alimləri tərəfindən izahını tapmayıb.
Yeni tədqiqatın müəllifləri belə qənaətə gəliblər ki, məhz elə bu siqnal radioaktiv nüvələrin parçalanması nəticəsində ağır elementlərin əmələ gəlməsini göstərir. Alimlərin fikrincə, partlayış əhəmiyyətli miqdarda qızıl və platin də daxil olmaqla, bu prosesdən sonra Yer kürəsinin kütləsinin üçdə biri qədər ağır, həmçinin qiymətli elementlər əmələ gətirməsi ehtimalı elmi baxımdan daha inandırıcı görsənir.
Alimlər qeyd ediblər ki, son vaxtlara qədər qəbul olunmuş vahid elmi nəzəriyyəyə əsasən kainatdakı belə elementlərin yalnız neytron ulduzlarının birləşməsi nəticəsində əmələ gəlməsi mümkün ola bilərdi. Lakin uzun müddət ötəndən sonra müasir elmə məlum olub ki, alimlərin təsdiqlədiyi kimi, maqnitarlar digər ağır metallar mənbəyinə çevrilir.
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, kainatda bu cür proseslərin baş verməsi Yer kürəsi üçün daha çox qızıl və platin ehtiyatının artması deməkdir. Ağır elementlər ifrat temperatur və təzyiqlərdə baş verən bir sıra nüvə reaksiyaları adlanan "R" prosesi zamanı əmələ gəlir. Məhz buna görə də, yaxın gələcəkdə dünya elm adamları yeni teleskoplardan, xüsusən də, NASA-nın "Compton Spectrometer", eləcə də super "Imager" cihazlarından istifadə etməklə, belə parıltıları tez-tez müşahidə etməyi planlaşdırırlar. Bu yeni formalaşmış elmi nəzəriyyəni təsdiqləmək üçün kosmik məkandakı parıltı başlayandan sonra ilk 10-15 dəqiqə ərzində tam dəqiqliklə ultrabənövşəyi radiasiyanı qeydə almaq gərəkdir.
Alimlər qeyd ediblər ki, bundan sonra proseslər nəticəsində tədricən yaranan qızılın, platinin Yer kürəsində yerləşən ən əsas mənbələrini axtarmaq lazımdır. Elm adamları tədqiqatları gücləndirməkdən ötrü müxtəlif təyinatlı ən müasir kosmik texnologiyalardan istifadə edəcəklərini bildiriblər.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 20:26
Bəzi rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
Dünən, 17:03
Qıjı bitkisindən nadir mineral əldə edilib
Dünən, 15:21
Jurnalist Emin İbrahimov Türkiyədə qəzada ölüb
Dünən, 15:15
22 minə yaxın şəxs qripə qarşı peyvənd olunub
Dünən, 12:10
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12-11-2025, 17:28
Beyləqanda itkin düşən qadının parçalanmış meyiti aşkarlanıb
12-11-2025, 16:56
Rüfət Hacıyevə hökm oxunub, əmlakı müsadirə olunub
12-11-2025, 16:48
İş adamının bahalı avtomobillərinə həbs qoyulub
12-11-2025, 15:03
"UĞUR 777 estetik mərkəzi"nin rəhbərliyinə cinayət işi açılıb
12-11-2025, 14:42
MN: "Ağdərə və Pirəkəşküldə yararsız döyüş sursatları məhv ediləcək"
12-11-2025, 12:23
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12-11-2025, 10:00
Bakıda poliklinikanın həyətində torpaq sürüşməsi olub - Video
12-11-2025, 08:21
Süni intellektin məntiqi yaddaşdan güclüdür
12-11-2025, 07:32
Rus robotu ilk təqdimat zamanı yıxılıb
10-11-2025, 23:09
Neftçala bazarında baş verən yanğın söndürülüb
10-11-2025, 13:00
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
9-11-2025, 14:18
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
7-11-2025, 17:38
"Bakı Metropoliteni" gücləndirilmiş iş rejiminə keçəcək
7-11-2025, 14:10
DOST mərkəzləri bayram günlərində fəaliyyət göstərməyəcək
7-11-2025, 14:04
Qumar oyunlarını reklam edən 17 nəfər saxlanılıb
7-11-2025, 12:08
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
7-11-2025, 08:54
Yeni texnologiya: "Superağıl" süni intellekti üstələyəcək
7-11-2025, 07:42
Trampın bəyanatını eşidən şirkət rəhbəri huşunu itirib
6-11-2025, 17:29
Moskva məhkəməsi azərbaycanlı qardaşlara hökm oxuyub
6-11-2025, 17:16
Regional Təhsil İdarəsinin müdir müavini yeni vəzifəyə təyinat alıb
6-11-2025, 13:03
İmtahanlara müdaxilə edən şəxslərin cinayət işi məhkəməyə göndərilib
6-11-2025, 12:20
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
6-11-2025, 11:36
Eldar Əzizov rəisi vəzifədən azad edib
6-11-2025, 11:13
Meyxanaçı Vahid Qədim sevgilisini bıçaqlayıb
6-11-2025, 08:29
Dünyada ən çox meşə sahəsinə malik ölkələr... - Siyahı
5-11-2025, 18:03
Bu gün Super Ay hadisəsi müşahidə olunur
5-11-2025, 17:52
"Baza otel spa" adlı otelin müdiri saxlanılıb
5-11-2025, 15:34
Qayıqda 2 tona yaxın kokain tutulub - Video
5-11-2025, 15:01
Beş il ərzində smartfonlar dövriyyədən çıxacaq
5-11-2025, 12:48
Sabah yağışlı hava olacaq - Proqnoz
5-11-2025, 12:44
Bakıda NATO kursu keçirilir
5-11-2025, 08:48
Fili tək əli ilə qaldıra bilən əzələ nümayiş etdirilib
Mikayıl Mikayılov deyir ki, festivalda nümayiş olunan tamaşa Azərbaycanla Meksika arasında teatr əlaqələrinin başlanğıcı sayıla bilər
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
