08:46 / 15-08-2025
Sızranda çoxsaylı partlayışlar olub
08:42 / 15-08-2025
Elvis Preslinin dul arvadı görün nədə ittiham olunur
08:31 / 15-08-2025
Rusiya prezidenti Maqadana gəlib
08:25 / 15-08-2025
Varşava Rusiyanın NATO təhdidlərinə reaksiyasından qorxur
08:21 / 15-08-2025
Zelenskinin prezidentliyi qeyri-legitimdir?
08:16 / 15-08-2025
Yaponiyada ayı turistlərə hücum edib
08:07 / 15-08-2025
ABŞ və Rusiya dünyanı yenidən bölüşdürür
07:46 / 15-08-2025
Türkiyə lideri NATO-nun baş katibi ilə danışıb
07:30 / 15-08-2025
Kuril adaları yaxınlığında 5,3 maqnitudalı zəlzələ olub
23:57 / 14-08-2025
İlham Əliyev “Fox News”a müsahibə verib
21:47 / 14-08-2025
Ermənilər Bakıda hakim qarşısına çıxarılıblar
18:38 / 14-08-2025
Qazaxda meşəlik ərazidə yanğın başlayıb
18:00 / 14-08-2025
Fərqanə Qasımova: "Səsinlə böyüdüm, nəfəsinlə gücləndim"
17:10 / 14-08-2025
İordan çayının qərb sahilləri işğal edilə bilər
17:04 / 14-08-2025
Tibb Universitetində təhsilhaqqı artırılıb - Məbləğlər
17:00 / 14-08-2025
Konfrans Liqası: “Sabah”-“Levski” oyununa 6 min bilet satılıb
16:56 / 14-08-2025
Ruslar Xarkova hücum edib, ölənlər var
16:50 / 14-08-2025
10 azərbaycanlı Latviyada təqaüdlə təhsil almaq hüququ qazanıb
16:39 / 14-08-2025
Rusiyaya qarşı 19-cu sanksiyalar paketi hazırlayırlar
16:17 / 14-08-2025
Rusiya və Ukrayna arasında əsir mübadiləsi olub
15:51 / 14-08-2025
Xəzərdə yeni ada kəşf ediblər
15:38 / 14-08-2025
“Zirə” məşqçi ilə yollarını ayırıb
15:34 / 14-08-2025
İki məşhur yeni filmin çəkilişinə hazırlaşır
15:31 / 14-08-2025
Amin Quliyev Çində gümüş medal qazanıb
15:25 / 14-08-2025
DİN: "Artıq şikayətlər polis rəislərinə birbaşa ünvanlana bilər"
15:22 / 14-08-2025
Rusiyada uşaq bağçasını ildırım vurub
15:07 / 14-08-2025
Ruslar daha iki yaşayış məntəqəsini nəzarətə götürüb
14:59 / 14-08-2025
Azərbaycan hərbçiləri Pakistanda hərbi parada qatılıb - Video
14:50 / 14-08-2025
Rüşvətə görə həbs edilən xadimə azadlığa buraxılıb
14:33 / 14-08-2025
Həbsxanaya narkotik keçirməyə cəhd qadın tutulub
16:10 / 13-08-2025
Vahid Əhmədov Nəcməddin Sadıkovla bağlı sensasiyalı fakt açıqlayıb
18:41 / 10-08-2025
Ağdərədə meşə yanğını davam edir
11:40 / 13-08-2025
Deputat: Vaşinqton razılaşması regionumuzda sülhə yol açır
00:21 / 11-08-2025
Ukrayna Rusiyanın neft emalı zavodunu vurub
12:20 / 11-08-2025
Tehran şimal sərhədində “Tramp marşrutu”na müqavimət göstərə biləcəkmi?
18:05 / 10-08-2025
Azərbaycan-Pakistan əlaqələri daha da genişlənəcək
16:02 / 10-08-2025
Tokayev Azərbaycan prezidentinə zəng edib
14:00 / 11-08-2025
Professor: Azərbaycan diplomatik sahədə də güclü tərəfdir
16:47 / 10-08-2025
Zelenski Əliyevə zəng edib
12:07 / 12-08-2025
Bakı və İrəvan qarşılıqlı güzəştlərə gedib
11:10 / 12-08-2025
Professor: Proses tərəfləri yekun sülhə aparır
Kosmik partlayışlar qızıl və platin yaradır
Tarix: 02-05-2025 07:57 | Bölmə: Cəmiyyət
Elm adamları kainatda qızıl və platinin yeni mənbəyini tapıblar. Bunu Nyu-York Flatiron İnstitutunun amerikalı alimləri tədqiqatlar zamanı aşkar ediblər.
Reyting.az xəbər verir ki, tədqiqatların nəticələrinə görə, maqnitarların, son dərəcədə çox güclü maqnit sahələri olan neytron ulduzlarının nadir partlayışları qızıl və platinin əsas mənbəyi kimi yerdə bir çox ağır metalların artmasına səbəb ola bilər.
"The Astrophysical Journal Letters" elmi jurnalındakı məqalədə qeyd olunur ki, maqnitarın qeyri-adi partlayışı ilk dəfə 2004-cü ilin dekabr ayında baş verib və bir neçə saniyə ərzində ulduz günəşin milyon il ərzində buraxdığından daha çox enerji buraxıb. Lakin təxminən 10 dəqiqədən sonra öz pik həddinə çatan zəif siqnalın mənşəyi uzun müddət dünya alimləri tərəfindən izahını tapmayıb.
Yeni tədqiqatın müəllifləri belə qənaətə gəliblər ki, məhz elə bu siqnal radioaktiv nüvələrin parçalanması nəticəsində ağır elementlərin əmələ gəlməsini göstərir. Alimlərin fikrincə, partlayış əhəmiyyətli miqdarda qızıl və platin də daxil olmaqla, bu prosesdən sonra Yer kürəsinin kütləsinin üçdə biri qədər ağır, həmçinin qiymətli elementlər əmələ gətirməsi ehtimalı elmi baxımdan daha inandırıcı görsənir.
Alimlər qeyd ediblər ki, son vaxtlara qədər qəbul olunmuş vahid elmi nəzəriyyəyə əsasən kainatdakı belə elementlərin yalnız neytron ulduzlarının birləşməsi nəticəsində əmələ gəlməsi mümkün ola bilərdi. Lakin uzun müddət ötəndən sonra müasir elmə məlum olub ki, alimlərin təsdiqlədiyi kimi, maqnitarlar digər ağır metallar mənbəyinə çevrilir.
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, kainatda bu cür proseslərin baş verməsi Yer kürəsi üçün daha çox qızıl və platin ehtiyatının artması deməkdir. Ağır elementlər ifrat temperatur və təzyiqlərdə baş verən bir sıra nüvə reaksiyaları adlanan "R" prosesi zamanı əmələ gəlir. Məhz buna görə də, yaxın gələcəkdə dünya elm adamları yeni teleskoplardan, xüsusən də, NASA-nın "Compton Spectrometer", eləcə də super "Imager" cihazlarından istifadə etməklə, belə parıltıları tez-tez müşahidə etməyi planlaşdırırlar. Bu yeni formalaşmış elmi nəzəriyyəni təsdiqləmək üçün kosmik məkandakı parıltı başlayandan sonra ilk 10-15 dəqiqə ərzində tam dəqiqliklə ultrabənövşəyi radiasiyanı qeydə almaq gərəkdir.
Alimlər qeyd ediblər ki, bundan sonra proseslər nəticəsində tədricən yaranan qızılın, platinin Yer kürəsində yerləşən ən əsas mənbələrini axtarmaq lazımdır. Elm adamları tədqiqatları gücləndirməkdən ötrü müxtəlif təyinatlı ən müasir kosmik texnologiyalardan istifadə edəcəklərini bildiriblər.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 02-05-2025 07:57 | Bölmə: Cəmiyyət
Elm adamları kainatda qızıl və platinin yeni mənbəyini tapıblar. Bunu Nyu-York Flatiron İnstitutunun amerikalı alimləri tədqiqatlar zamanı aşkar ediblər.
Reyting.az xəbər verir ki, tədqiqatların nəticələrinə görə, maqnitarların, son dərəcədə çox güclü maqnit sahələri olan neytron ulduzlarının nadir partlayışları qızıl və platinin əsas mənbəyi kimi yerdə bir çox ağır metalların artmasına səbəb ola bilər.
"The Astrophysical Journal Letters" elmi jurnalındakı məqalədə qeyd olunur ki, maqnitarın qeyri-adi partlayışı ilk dəfə 2004-cü ilin dekabr ayında baş verib və bir neçə saniyə ərzində ulduz günəşin milyon il ərzində buraxdığından daha çox enerji buraxıb. Lakin təxminən 10 dəqiqədən sonra öz pik həddinə çatan zəif siqnalın mənşəyi uzun müddət dünya alimləri tərəfindən izahını tapmayıb.
Yeni tədqiqatın müəllifləri belə qənaətə gəliblər ki, məhz elə bu siqnal radioaktiv nüvələrin parçalanması nəticəsində ağır elementlərin əmələ gəlməsini göstərir. Alimlərin fikrincə, partlayış əhəmiyyətli miqdarda qızıl və platin də daxil olmaqla, bu prosesdən sonra Yer kürəsinin kütləsinin üçdə biri qədər ağır, həmçinin qiymətli elementlər əmələ gətirməsi ehtimalı elmi baxımdan daha inandırıcı görsənir.
Alimlər qeyd ediblər ki, son vaxtlara qədər qəbul olunmuş vahid elmi nəzəriyyəyə əsasən kainatdakı belə elementlərin yalnız neytron ulduzlarının birləşməsi nəticəsində əmələ gəlməsi mümkün ola bilərdi. Lakin uzun müddət ötəndən sonra müasir elmə məlum olub ki, alimlərin təsdiqlədiyi kimi, maqnitarlar digər ağır metallar mənbəyinə çevrilir.
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, kainatda bu cür proseslərin baş verməsi Yer kürəsi üçün daha çox qızıl və platin ehtiyatının artması deməkdir. Ağır elementlər ifrat temperatur və təzyiqlərdə baş verən bir sıra nüvə reaksiyaları adlanan "R" prosesi zamanı əmələ gəlir. Məhz buna görə də, yaxın gələcəkdə dünya elm adamları yeni teleskoplardan, xüsusən də, NASA-nın "Compton Spectrometer", eləcə də super "Imager" cihazlarından istifadə etməklə, belə parıltıları tez-tez müşahidə etməyi planlaşdırırlar. Bu yeni formalaşmış elmi nəzəriyyəni təsdiqləmək üçün kosmik məkandakı parıltı başlayandan sonra ilk 10-15 dəqiqə ərzində tam dəqiqliklə ultrabənövşəyi radiasiyanı qeydə almaq gərəkdir.
Alimlər qeyd ediblər ki, bundan sonra proseslər nəticəsində tədricən yaranan qızılın, platinin Yer kürəsində yerləşən ən əsas mənbələrini axtarmaq lazımdır. Elm adamları tədqiqatları gücləndirməkdən ötrü müxtəlif təyinatlı ən müasir kosmik texnologiyalardan istifadə edəcəklərini bildiriblər.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:42
Elvis Preslinin dul arvadı görün nədə ittiham olunur
Dünən, 14:33
Həbsxanaya narkotik keçirməyə cəhd qadın tutulub
Dünən, 13:08
Bakıda narkotik satan qardaşlar saxlanılıb
Dünən, 12:52
Sabah Bakı və rayonlarda yağış yağacaq
Dünən, 12:38
Küçədə ölən şairlə bağlı rəsmi açıqlama yayılıb
Dünən, 10:44
İİV-ə yoluxanların sayı açıqlanıb
Dünən, 09:43
Qubada əkin sahəsini yandıran şəxs saxlanılıb
13-08-2025, 22:36
Məmməd İsmayılı reanimasiyaya yerləşdiriblər - Yenilənib
13-08-2025, 18:03
Tiktoker qəzaya düşüb
13-08-2025, 17:44
Naxçıvanda əhalinin sayı artıb
13-08-2025, 17:10
İlhamə Elşadqızının anası məhkəmədə ifadə verəcək
13-08-2025, 16:57
Restoranda qəfəsdə saxlanılan tülkülər buraxılıb
13-08-2025, 15:40
Biləcəridə ağacları qırıblar - DİN araşdırma aparır
13-08-2025, 14:36
Bakıda əməliyyat: iki nəfər 15 kq narkotiklə saxlanılıb
13-08-2025, 12:47
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
13-08-2025, 11:08
İcra başçısının adının hallandığı iş üzrə məhkəmə başlayıb
13-08-2025, 10:26
Mingəçevirdə bıçaqlanma hadisəsi olub
13-08-2025, 09:09
Elan saytlarında vətəndaşları aldadan şəxs tutulub - Foto
13-08-2025, 08:22
Qaçırılan gözəllik kraliçasının qalıqları dənizdən tapılıb
12-08-2025, 17:54
Naxçıvandan Bakıya gələn yük maşını İranda aşıb
12-08-2025, 17:23
Fransada azərbaycanlı ailənin iki övladı əlindən alınıb
12-08-2025, 16:54
Dövlət Agentliyində direktor vəzifədən azad edilib
12-08-2025, 15:02
75 minə yaxın müəllim əməkhaqlarını əlavələrlə alacaq
12-08-2025, 14:49
Zəlzələdə çökən binaya görə inşaatçı saxlanılıb
12-08-2025, 14:03
125 min uşağın birinci sinfə qəbulu tamamlanıb
12-08-2025, 13:58
1400-dən artıq müəllim müsahibəyə cəlb olunacaq
12-08-2025, 12:53
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12-08-2025, 11:32
Bilgəhdə dənizdə batan gəncin meyiti tapılıb
12-08-2025, 11:04
600 kq-dan artıq çətənə bitkisi məhv edilib
12-08-2025, 09:46
Qadın 22 ildə 11 ərini öldürməkdə şübhəli bilinir
12-08-2025, 09:17
Şabranda yanğın törədən iki nəfər saxlanılıb
12-08-2025, 08:41
“Bermud üçbucağı”nın “sirri” açılıb
11-08-2025, 13:52
Bakıda gecəyarısı qətl: 35 yaşlı şəxsi doğrayıblar
11-08-2025, 13:00
Sabaha yağış proqnozlaşdırılıb
11-08-2025, 11:56
Lənkəranda yanğın törədən şəxs cəzalandırılıb
11-08-2025, 10:29
Naxçıvanda əsgər özünü niyə öldürüb? - Məhkəmə prosesi
11-08-2025, 09:17
Güclü zəlzələ və sunami proqnozlaşdırılır
11-08-2025, 09:09
Koronavirus peyvəndi cinayətə sövq edib?
10-08-2025, 12:15
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
9-08-2025, 12:26
Sabah yağış yağacaq
8-08-2025, 17:20
Taksi sürücüsü olmaq istəyən 1403 nəfər imtahan verib
8-08-2025, 15:46
İcra başçısı beş nəfəri vəzifədən azad edib - Siyahı
8-08-2025, 12:40
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
8-08-2025, 11:07
Azərbaycanda 12 illik təhsil sisteminə keçid edilir? - Açıqlama
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
