00:01 / 10-05-2025
Bu gün Heydər Əliyevin doğum günüdür
19:20 / 09-05-2025
207 nömrəli məktəbdə 150 manatdan pul yığılması iddiası araşdırılır
17:18 / 09-05-2025
İlham Əliyev və birinci xanım Şuşada - (Yenilənib) - Fotolar
16:47 / 09-05-2025
Rövnəq Abdullayev yeni naziri kollektivə təqdim edib
15:28 / 09-05-2025
Masallıda avtomobil aşıb: 3 nəfər ölüb
09:59 / 09-05-2025
Prezident və birinci xanım Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər
09:32 / 09-05-2025
SOCAR-da yeni təyinat olub
09:05 / 09-05-2025
Anqola prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
08:55 / 09-05-2025
Putin qədəhini “Qələbə və Sülhün şərəfinə!” qaldırıb
08:50 / 09-05-2025
Bayden: Trampın hakimiyyətə gəlməsində məsuliyyətim var
08:45 / 09-05-2025
Rumiyna göndərdiyi yardıma görə Kiyevdən təzminat umur
08:29 / 09-05-2025
Tramp “Dünya gözəli”nin təkilatçısı kimi danışır
08:15 / 09-05-2025
Si Cinpin: “Böhranın səbəbləri aradan qaldırılmalıdır”
00:03 / 09-05-2025
Prezident Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
23:44 / 08-05-2025
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
22:40 / 08-05-2025
BƏƏ prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
21:05 / 08-05-2025
Məhkəmə: Kəlbəcərin işğalını əks etdirən videomaterial nümayiş olunub - (Yenilənib)
20:33 / 08-05-2025
Zəvvarlar üçün Həcc ayinlərinin vaxtı elan olunub
20:17 / 08-05-2025
Məşhur rejissor böyük faciəni ekranlaşdıracaq
19:31 / 08-05-2025
Putin və Si Cinpinin danışıqları 7 saatdan çox davam edib
18:40 / 08-05-2025
Pakistan Hindistanın 25 PUA-sını vurub
18:28 / 08-05-2025
95 milyard avroluq məhsula rüsum tətbiqinə hazırlaşırlar
18:15 / 08-05-2025
Azərbaycan və Türkiyə Milli Müdafiə Universitetləri Yüksək Dialoqa yekun vurub - Fotolar
18:05 / 08-05-2025
AFFA klublara Premyer Liqada iştirak üçün lisenziya verib
17:59 / 08-05-2025
27 yaşlı gənc tikinti obyektində yıxılaraq ölüb
17:46 / 08-05-2025
DTX və DSX-dən birgə əməliyyat: bir nəfər saxlanılıb
17:30 / 08-05-2025
Tofiq Yaqublu ilə bağlı Azərbaycan prezidentinə müraciət ediblər
17:27 / 08-05-2025
Putinin “parad atəşkəsi” 734 dəfə pozulub
17:08 / 08-05-2025
Prezident mədəniyyət və elm xadimləri ilə bağlı sərəncam imzalayıb
17:07 / 08-05-2025
Nazirliyə 5 milyon manat ayrılıb
10:50 / 05-05-2025
Diktatorun qızı siyasi debüt edir
23:43 / 05-05-2025
İsrail Yəməndəki husilərə hücum edib
07:53 / 05-05-2025
Ledi Qaqanı öldürmək istəyiblər
10:43 / 05-05-2025
Müğənni: "Tək olsaydım, indi hər kəsdən lap öndə olardım"
13:21 / 07-05-2025
Məhkəmə Şərurlu İsfəndiyarın əleyhinə qərar verib
21:00 / 05-05-2025
Həsrət dağarcığı atama - Oqtay Qorçu yazır
21:33 / 05-05-2025
Tramp: "Ərdoğanla işləməyi səbirsizliklə gözləyirəm"
08:40 / 05-05-2025
İki məşhur eyni filmdə baş rola çəkiləcək
20:35 / 06-05-2025
"007"-nin yeni siması Teylor-Conson olacaq
17:04 / 07-05-2025
Yaşamaq çox gözəldir, qardaşım!
17:35 / 06-05-2025
Britaniya Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşır - Foto
Azərbaycan şirkəti “dron sürüsü” yaradır
Tarix: 05-03-2020 16:38 | Bölmə: Cəmiyyət
Türkiyə Silahlı Qüvvələri tərəfindən Suriyanın şimalında aparılan “Bahar qalxanı” əməliyyatında kamikadze dron sürülərindən istifadə edilməsi son günlər Azərbaycan da daxil olmaqla, xarici ölkələrin KİV-lərində müzakirə olunur. Dünya hərb tarixinə kamikadze dronların sürü halında hücumlarını ilk dəfə reallaşdırdığı iddia olunan Türkiyə Silahlı Qüvvələri bununla da yeni bir səhifəni açmış oldu.
“AzeriDefence”nin məlumatına görə, 1500-2500 metr uzaqlıqda yerləşən Suriya Ordusunun bölmələrinin üzərinə “Karğu” adlı kamikadze dronların sürü halında göndərilməsi nəticəsində Suriya Ordussu çox sayda canlı qüvvə və zirehsiz texnikasını itirib.
Qeyd edək ki, bir mərkəzdən idarə edilən dron sürüləri süni zəkanın, üz və obyekt tanıma kimi qabaqcıl alqoritmləri sayəsində hücum ediləcək hədəfləri özləri seçir və hədəfə taran etməklə, yaxud bəlli məsafədə özünü partlatma üsulu ilə hədəfi məhv edir.
Hərbi ekspertlərin sözlərinə görə, 2016-cı ilin aprel ayında baş vermiş 5 günlük müharibədə Azərbaycan Ordusu da bu gün Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Suriya ərazisində PUA-lar ilə tətbiq etdiyi kamikadze hücumlarından istifadə edib. DSX-nin “Harop” zərbə PUA-ları ilə etdiyi hücumlar zamanı düşmənin çox sayda canlı qüvvəsi, cəbhəyə könüllüləri daşıyan avtobusu, hərbi hissənin kazarması, komanda-idarəetmə mərkəzi, artilleriya mövqeləri məhv edilib. Ekspertlər hesab edirlər ki, Azərbaycan Ordusu Türkiyənin mütərəqqi texnologiyalarından və Suriyada apardığı döyüş təcrübəsindən gələcəkdə özünün döyüş əməliyyatlarında yararlana bilər.
Ekspert: Türkiyə dron hücumları ilə Rusiya istehsalı olan ZRK-nin effektivliyini sual altında qoydu
PUA-ların sürü və ya qrup şəklində istifadəsinin yeni perspektivli bir istiqamət kimi meydana çıxdığını deyən Müdafiə Nazirliyinin Raket-Artilleriya Silahları Xidmətinin sabiq rəisi Əhəd Əzizov “Azeri Defence”yə açıqlamasında bildirib ki, dron sürüsünün təşkil edilməsinin əsas prinsipi kimi kiçik bir məkanda bir-birinə mane olmadan uçan minlərlə böcəklərin hərəkəti götürülüb.
Bu tətbiq üsulu isə öz növbəsində əsasən kiçik ölçülü dronlarda geniş istifadə olunur. Dronlar qrupda (sürüdə) birləşdikdən sonra onların hər biri avtomatik olaraq idarə edilir, qrupun ümumi fəaliyyətinə isə avtonom şəkildə süni zəka elementlərinə malik proqram təminatı və ya bilavasitə operator tərəfindən nəzarət edilir.
Suriyanın şimal-qərbindəki İdlibdə həyata keçirilən “Bahar qalxanı” hərakatında Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin PUA-lardan istifadəsini şərh edən Ə. Əzizovun sözlərinə görə, Türkiyə Silahlı Qüvvələri ilk dəfə PUA və silahlı PUA-nı birlikdə sürü halında tətbiq etməklə, həmçinin artilleriya birləşmələri ilə koordinasiyalı şəkildə Bəşər Əsəd rejiminin çoxsaylı hədəflərini məhv edib. Döyüş fəaliyyətləri zamanı havaya eyni anda onlarla “kamikadze dron” qaldırılıb və rejim qüvvələrinin bazalarına, silah-sursat anbarlarına, bundan başqa bir neçə texnikasına (zirehli və avtomobil), zenit-raket kompleksinə (ZRK), o cümlədən Rusiya istehsalı olan 96K6 “Pantsir-S1” özüyeriyən zenit raket-top kompleksinə zərbə endirilib: “Qeyd etmək istəyirəm ki, “Pantsir-S1” ZRTK bir sistem olaraq özü məhz mülki və hərbi obyektlərin, o cümlədən uzaq mənzilli HHM vasitələrinin pilotsuz uçan aparatlar da daxil olmaqla bütün müasir və perspektiv hava hücumu vasitələrindən yaxın müdafiəsi üçün təyin edilib. Lakin bu hadisədən sonra hava hücumundan müdafiə üçün təyin edilmiş Rusiya istehsalı olan vasitələrin effektivlik məsələsi də böyük sual altına düşdü”.
Ə. Əzizovun sözlərinə görə, dronların böyük sürü halında tətbiq edilməsi nəticəsində tarixdə ilk dəfə olaraq böyük ərazini nəzarət altına almaq və çoxsaylı yerüstü hədəfləri məhv etmək mümkün olub. Bu ilki isə dünya hərb tarixinə qardaş Türk Silahlı Qüvvələri qızılı hərflərlə yazıb.
“Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin istifadə etdiyi dronlar aşağı hündürlükdə uçurlar və hədəfə dərhal reaksiya verirlər. Üstəlik, bir neçə PUA eyni hədəfə müxtəlif istiqamətlərdən dərhal hücum edə bilir. Əslində onlardan heç bir qaçmaq da mümkün deyil, çünki asanlıqla binaya da uçaraq daxil olur və orada partlayırlar”, – deyə Ə. Əzizov vurğulayıb.
Son 30 ildə dünyanın müxtəlif regionlarında baş verən müharibələrdə dronların tətbiqi praktikasını təhlil edən Ə. Əzizovun sözlərinə görə, onlardan ən effektivlisi nisbətən yaxın məsafəyə uçan və çox da ağır olmayan döyüş sursatlarını daşıya bilən yüngül platformalardır. Bu droların əsas effektivliyi isə onların iqtisadi cəhətdən ucuz olması və yetirdiyi zərbənin dəqiqliyidir: “Belə dronlar hər uçuşu çox baha başa gələn güclü döyüş sursatı ilə silahlanmış ağır PUA-lara nisbətən daha dəhşətli gücü tərənnüm edir və böyük zərər verir. Yüngül dron sürüsündən müdafiə məqsədilə “S-300” (“S-400”) və ya “Patriot” kimi zenit-raket sistemlərini tətbiq etmək sərçəyə top atəşi atmaq kimi bir şeydir. Yüngül dron sürüsünə qarşı effektiv mübarizə aparmaq üçün digər vasitələr lazımdır. Burada isə etiraf etmək lazımdır ki, hazırki dövrdə dron sürüsünü 100%-lik ehtimalla məhv edəcək etibarlı sistemlər hələ mövcud deyil”.
Ə. Əzizov bildirib ki, PUA-ların qrup və ya sürü şəklində tətbiqinin bəzi üstünlükləri var. Bunları aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq mümkündür:
tapşırıqlardan asılı olaraq daşınan faydalı yük bir neçə PUA arasında bərabər bölüşdürülür;
fors-major və ya qəza hallarında PUA və faydalı yük itkisi mühüm dərəcədə azalır;
çox sayda dronların fəzada yerləşdirilməsi və fasiləsiz qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində hədəfin (ərazinin) koordinatlarının dəqiqliyi yüksəlir;
havada uçuş trayektoriyasından asılı olaraq dronların yer səthinə nisbətdə fərqli görmə bucaqlarına görə daima yenilənən nəticələr əldə olunur;
zəruri qərarın qəbul edilməsi üçün tələb olunan nəticələrin əldə olunması müddətləri sürətlənir.
“Bir çox hallarda PUA dedikdə, adətən insan elə təsəvvür edir ki, havada asqılarında idarə olunan döyüş sursatları asılmış kifayət qədər böyük ölçülərə malik obyekt uçur. Əlbəttə ki, böyük dronlar da olduqca uğurlu işləyir və döyüş tapşırıqlarını müvəffəqiyyətlə yerinə yetirirlər. Ancaq indi piyadalarda sürü şəklində patrulluq edən, kiçik (yüngül zirehli və zirehsiz) texnikaları və şəxsi heyəti belə demək olarsa “incə təmizləmə rejimində” məhv edən müasir “kamikadze dron”lar daha çox qorxu yaradır. Suriyada rejim qüvvələri ilə mübarizədə Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin sürü şəklində tətbiq etdiyi dronlar sırasında “Karğu” kiçik ölçülü “kamikadze dron”u özünəməxsus yerə malikdir”, – deyə Ə. Əzimov əlavə edib.
“Karğu” multikopteri Türkiyənin Müdafiə Sənayesi Komitəsinin sifarişi əsasında Türkiyənin STM (Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş.) şirkəti tərəfindən hazırlanmış avtonom “gəzən sursat”dır. Sutkanın gündüz və gecə vaxtı kəşfiyyat və hücum əməliyyatlarının keçirilməsi üçün nəzərdə tutulan “Karğu” bir əsgər tərəfindən daşına və idarə oluna bilir. Hədəfin təyin olunması, ona hücum edilməsi, tapşırığın icra prosesində hədəfin dəyişdirilməsi və yaxud hücumdan imtina edilməsi kimi funksiyalara malik “Karğu” dronunun yenilənmiş versiyasında təyin edilmiş məsafədə partlatma, habelə sürü halında hücum, üz tanıma kimi müasir alqoritmlər tətbiq edilib. “Karğu” 0,3-1,0 kq ağırlıqda faydalı yük, o cümlədən partlayıcı maddəli döyüş başlığı daşıya və hədəfə 45 dərəcə bucaq altında hücum edə bilir. “Karğu”nun əsas özəlliyi, asimmetrik hərbi və anti-terror əməliyyatlarında, xüsusilə terror təhlükəsi və ya təhdidi baxımından şəxsi heyət həmin bölgəyə girməzdən əvvəl bu bölgədəki təhdidləri dərk etməyə və aradan qaldırmağa imkan verən sistem olmasıdır:
“Bu imkanlardan ərazidə olan şəxsi heyət asanlıqla istifadə edə bilirlər. Onlara bunun üçün heç bir komanda mərkəzi və cihaz lazım deyil. İstəsələr, bu təhlükəni aradan qaldırmaq üçün özləri ilə birlikdə apardıqları partlayıcı maddələrdən istifadə edə bilirlər. Bu mənada STM şirkətinin öz məhsulu ilə anti-terror əməliyyatlarına əhəmiyyətli bir töhfə verdiyi düşünülür. İlk dəfə real döyüş şəraitində müvəffəqiyyətlə istifadə olunan “Karğu”, onlarla drondan ibarət sürü halında vəzifələri öz aralarında bölüşməyi və döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirməyi bacarmışdır”.
“Azeltech” anons verdi: dron sürüsü gəlir
Müxtəlif növ dronların və “gəzən sursat”ların layihələndirilməsi və yaradılması ilə məşğul olan “Azeltech” şirkəti yaxın aylarda özünün bir neçə belə məhsulunu hərbçilərin iştirakı ilə sınaqdan çıxarmağa hazırlaşır.
Bu barədə “Azeri Defence”yə açıqlamasında şirkətin direktoru Samir Süleymanov məlumat verib.
“Azeltech” şirkətinin dron qruplarının bir mərkəzdən idarə edilməsi və bu cür texnoloji vasitələrdə süni intellektin ikişaf etdirilməsi ilə bağlı işlər apardığını deyən şirkət rəhbərinin sözlərinə görə, artıq müəyyən mərhələ qət edilib.
“Aprel ayında radioelektron mübarizə vasitələrinin tətbiq edildiyi ərazilərdə, GPS olmadan uça bilən dronlarımızın və müxtəlif təyinatlı kamikadze PUA-nın sınaqlarını keçirməyi düşünürük. Növbəti mərhələdə isə dronların sürü şəkilində bir mərkəzdən idarə olunması və avtonom rejimdə hədəfin tanınması üçün işlər görüləcək. Bunu üçün xüsusi alqoritmlər işlənilir”- deyə Samir Süleymanov bildirib.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-03-2020 16:38 | Bölmə: Cəmiyyət
Türkiyə Silahlı Qüvvələri tərəfindən Suriyanın şimalında aparılan “Bahar qalxanı” əməliyyatında kamikadze dron sürülərindən istifadə edilməsi son günlər Azərbaycan da daxil olmaqla, xarici ölkələrin KİV-lərində müzakirə olunur. Dünya hərb tarixinə kamikadze dronların sürü halında hücumlarını ilk dəfə reallaşdırdığı iddia olunan Türkiyə Silahlı Qüvvələri bununla da yeni bir səhifəni açmış oldu.
“AzeriDefence”nin məlumatına görə, 1500-2500 metr uzaqlıqda yerləşən Suriya Ordusunun bölmələrinin üzərinə “Karğu” adlı kamikadze dronların sürü halında göndərilməsi nəticəsində Suriya Ordussu çox sayda canlı qüvvə və zirehsiz texnikasını itirib.
Qeyd edək ki, bir mərkəzdən idarə edilən dron sürüləri süni zəkanın, üz və obyekt tanıma kimi qabaqcıl alqoritmləri sayəsində hücum ediləcək hədəfləri özləri seçir və hədəfə taran etməklə, yaxud bəlli məsafədə özünü partlatma üsulu ilə hədəfi məhv edir.
Hərbi ekspertlərin sözlərinə görə, 2016-cı ilin aprel ayında baş vermiş 5 günlük müharibədə Azərbaycan Ordusu da bu gün Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Suriya ərazisində PUA-lar ilə tətbiq etdiyi kamikadze hücumlarından istifadə edib. DSX-nin “Harop” zərbə PUA-ları ilə etdiyi hücumlar zamanı düşmənin çox sayda canlı qüvvəsi, cəbhəyə könüllüləri daşıyan avtobusu, hərbi hissənin kazarması, komanda-idarəetmə mərkəzi, artilleriya mövqeləri məhv edilib. Ekspertlər hesab edirlər ki, Azərbaycan Ordusu Türkiyənin mütərəqqi texnologiyalarından və Suriyada apardığı döyüş təcrübəsindən gələcəkdə özünün döyüş əməliyyatlarında yararlana bilər.
Ekspert: Türkiyə dron hücumları ilə Rusiya istehsalı olan ZRK-nin effektivliyini sual altında qoydu
PUA-ların sürü və ya qrup şəklində istifadəsinin yeni perspektivli bir istiqamət kimi meydana çıxdığını deyən Müdafiə Nazirliyinin Raket-Artilleriya Silahları Xidmətinin sabiq rəisi Əhəd Əzizov “Azeri Defence”yə açıqlamasında bildirib ki, dron sürüsünün təşkil edilməsinin əsas prinsipi kimi kiçik bir məkanda bir-birinə mane olmadan uçan minlərlə böcəklərin hərəkəti götürülüb.
Bu tətbiq üsulu isə öz növbəsində əsasən kiçik ölçülü dronlarda geniş istifadə olunur. Dronlar qrupda (sürüdə) birləşdikdən sonra onların hər biri avtomatik olaraq idarə edilir, qrupun ümumi fəaliyyətinə isə avtonom şəkildə süni zəka elementlərinə malik proqram təminatı və ya bilavasitə operator tərəfindən nəzarət edilir.
Suriyanın şimal-qərbindəki İdlibdə həyata keçirilən “Bahar qalxanı” hərakatında Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin PUA-lardan istifadəsini şərh edən Ə. Əzizovun sözlərinə görə, Türkiyə Silahlı Qüvvələri ilk dəfə PUA və silahlı PUA-nı birlikdə sürü halında tətbiq etməklə, həmçinin artilleriya birləşmələri ilə koordinasiyalı şəkildə Bəşər Əsəd rejiminin çoxsaylı hədəflərini məhv edib. Döyüş fəaliyyətləri zamanı havaya eyni anda onlarla “kamikadze dron” qaldırılıb və rejim qüvvələrinin bazalarına, silah-sursat anbarlarına, bundan başqa bir neçə texnikasına (zirehli və avtomobil), zenit-raket kompleksinə (ZRK), o cümlədən Rusiya istehsalı olan 96K6 “Pantsir-S1” özüyeriyən zenit raket-top kompleksinə zərbə endirilib: “Qeyd etmək istəyirəm ki, “Pantsir-S1” ZRTK bir sistem olaraq özü məhz mülki və hərbi obyektlərin, o cümlədən uzaq mənzilli HHM vasitələrinin pilotsuz uçan aparatlar da daxil olmaqla bütün müasir və perspektiv hava hücumu vasitələrindən yaxın müdafiəsi üçün təyin edilib. Lakin bu hadisədən sonra hava hücumundan müdafiə üçün təyin edilmiş Rusiya istehsalı olan vasitələrin effektivlik məsələsi də böyük sual altına düşdü”.
Ə. Əzizovun sözlərinə görə, dronların böyük sürü halında tətbiq edilməsi nəticəsində tarixdə ilk dəfə olaraq böyük ərazini nəzarət altına almaq və çoxsaylı yerüstü hədəfləri məhv etmək mümkün olub. Bu ilki isə dünya hərb tarixinə qardaş Türk Silahlı Qüvvələri qızılı hərflərlə yazıb.
“Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin istifadə etdiyi dronlar aşağı hündürlükdə uçurlar və hədəfə dərhal reaksiya verirlər. Üstəlik, bir neçə PUA eyni hədəfə müxtəlif istiqamətlərdən dərhal hücum edə bilir. Əslində onlardan heç bir qaçmaq da mümkün deyil, çünki asanlıqla binaya da uçaraq daxil olur və orada partlayırlar”, – deyə Ə. Əzizov vurğulayıb.
Son 30 ildə dünyanın müxtəlif regionlarında baş verən müharibələrdə dronların tətbiqi praktikasını təhlil edən Ə. Əzizovun sözlərinə görə, onlardan ən effektivlisi nisbətən yaxın məsafəyə uçan və çox da ağır olmayan döyüş sursatlarını daşıya bilən yüngül platformalardır. Bu droların əsas effektivliyi isə onların iqtisadi cəhətdən ucuz olması və yetirdiyi zərbənin dəqiqliyidir: “Belə dronlar hər uçuşu çox baha başa gələn güclü döyüş sursatı ilə silahlanmış ağır PUA-lara nisbətən daha dəhşətli gücü tərənnüm edir və böyük zərər verir. Yüngül dron sürüsündən müdafiə məqsədilə “S-300” (“S-400”) və ya “Patriot” kimi zenit-raket sistemlərini tətbiq etmək sərçəyə top atəşi atmaq kimi bir şeydir. Yüngül dron sürüsünə qarşı effektiv mübarizə aparmaq üçün digər vasitələr lazımdır. Burada isə etiraf etmək lazımdır ki, hazırki dövrdə dron sürüsünü 100%-lik ehtimalla məhv edəcək etibarlı sistemlər hələ mövcud deyil”.
Ə. Əzizov bildirib ki, PUA-ların qrup və ya sürü şəklində tətbiqinin bəzi üstünlükləri var. Bunları aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq mümkündür:
tapşırıqlardan asılı olaraq daşınan faydalı yük bir neçə PUA arasında bərabər bölüşdürülür;
fors-major və ya qəza hallarında PUA və faydalı yük itkisi mühüm dərəcədə azalır;
çox sayda dronların fəzada yerləşdirilməsi və fasiləsiz qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində hədəfin (ərazinin) koordinatlarının dəqiqliyi yüksəlir;
havada uçuş trayektoriyasından asılı olaraq dronların yer səthinə nisbətdə fərqli görmə bucaqlarına görə daima yenilənən nəticələr əldə olunur;
zəruri qərarın qəbul edilməsi üçün tələb olunan nəticələrin əldə olunması müddətləri sürətlənir.
“Bir çox hallarda PUA dedikdə, adətən insan elə təsəvvür edir ki, havada asqılarında idarə olunan döyüş sursatları asılmış kifayət qədər böyük ölçülərə malik obyekt uçur. Əlbəttə ki, böyük dronlar da olduqca uğurlu işləyir və döyüş tapşırıqlarını müvəffəqiyyətlə yerinə yetirirlər. Ancaq indi piyadalarda sürü şəklində patrulluq edən, kiçik (yüngül zirehli və zirehsiz) texnikaları və şəxsi heyəti belə demək olarsa “incə təmizləmə rejimində” məhv edən müasir “kamikadze dron”lar daha çox qorxu yaradır. Suriyada rejim qüvvələri ilə mübarizədə Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin sürü şəklində tətbiq etdiyi dronlar sırasında “Karğu” kiçik ölçülü “kamikadze dron”u özünəməxsus yerə malikdir”, – deyə Ə. Əzimov əlavə edib.
“Karğu” multikopteri Türkiyənin Müdafiə Sənayesi Komitəsinin sifarişi əsasında Türkiyənin STM (Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş.) şirkəti tərəfindən hazırlanmış avtonom “gəzən sursat”dır. Sutkanın gündüz və gecə vaxtı kəşfiyyat və hücum əməliyyatlarının keçirilməsi üçün nəzərdə tutulan “Karğu” bir əsgər tərəfindən daşına və idarə oluna bilir. Hədəfin təyin olunması, ona hücum edilməsi, tapşırığın icra prosesində hədəfin dəyişdirilməsi və yaxud hücumdan imtina edilməsi kimi funksiyalara malik “Karğu” dronunun yenilənmiş versiyasında təyin edilmiş məsafədə partlatma, habelə sürü halında hücum, üz tanıma kimi müasir alqoritmlər tətbiq edilib. “Karğu” 0,3-1,0 kq ağırlıqda faydalı yük, o cümlədən partlayıcı maddəli döyüş başlığı daşıya və hədəfə 45 dərəcə bucaq altında hücum edə bilir. “Karğu”nun əsas özəlliyi, asimmetrik hərbi və anti-terror əməliyyatlarında, xüsusilə terror təhlükəsi və ya təhdidi baxımından şəxsi heyət həmin bölgəyə girməzdən əvvəl bu bölgədəki təhdidləri dərk etməyə və aradan qaldırmağa imkan verən sistem olmasıdır:
“Bu imkanlardan ərazidə olan şəxsi heyət asanlıqla istifadə edə bilirlər. Onlara bunun üçün heç bir komanda mərkəzi və cihaz lazım deyil. İstəsələr, bu təhlükəni aradan qaldırmaq üçün özləri ilə birlikdə apardıqları partlayıcı maddələrdən istifadə edə bilirlər. Bu mənada STM şirkətinin öz məhsulu ilə anti-terror əməliyyatlarına əhəmiyyətli bir töhfə verdiyi düşünülür. İlk dəfə real döyüş şəraitində müvəffəqiyyətlə istifadə olunan “Karğu”, onlarla drondan ibarət sürü halında vəzifələri öz aralarında bölüşməyi və döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirməyi bacarmışdır”.
“Azeltech” anons verdi: dron sürüsü gəlir
Müxtəlif növ dronların və “gəzən sursat”ların layihələndirilməsi və yaradılması ilə məşğul olan “Azeltech” şirkəti yaxın aylarda özünün bir neçə belə məhsulunu hərbçilərin iştirakı ilə sınaqdan çıxarmağa hazırlaşır.
Bu barədə “Azeri Defence”yə açıqlamasında şirkətin direktoru Samir Süleymanov məlumat verib.
“Azeltech” şirkətinin dron qruplarının bir mərkəzdən idarə edilməsi və bu cür texnoloji vasitələrdə süni intellektin ikişaf etdirilməsi ilə bağlı işlər apardığını deyən şirkət rəhbərinin sözlərinə görə, artıq müəyyən mərhələ qət edilib.
“Aprel ayında radioelektron mübarizə vasitələrinin tətbiq edildiyi ərazilərdə, GPS olmadan uça bilən dronlarımızın və müxtəlif təyinatlı kamikadze PUA-nın sınaqlarını keçirməyi düşünürük. Növbəti mərhələdə isə dronların sürü şəkilində bir mərkəzdən idarə olunması və avtonom rejimdə hədəfin tanınması üçün işlər görüləcək. Bunu üçün xüsusi alqoritmlər işlənilir”- deyə Samir Süleymanov bildirib.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
8-05-2025, 20:33
Zəvvarlar üçün Həcc ayinlərinin vaxtı elan olunub
8-05-2025, 18:15
Azərbaycan və Türkiyə Milli Müdafiə Universitetləri Yüksək Dialoqa yekun vurub - Fotolar
8-05-2025, 17:59
27 yaşlı gənc tikinti obyektində yıxılaraq ölüb
8-05-2025, 15:06
Axtarışda olan daha dörd nəfər Azərbaycana ekstradisiya edilib
8-05-2025, 14:56
İcra Hakimiyyətinin işçiləri qəzaya düşüblər - Xəsarət alanlar var
8-05-2025, 14:26
Rasim Məmmədov əmlaklarını geri istəyir
8-05-2025, 12:29
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
8-05-2025, 10:40
Şəhər prokurorluğunun yeni korpusu açılıb
8-05-2025, 10:15
Bank kartlarından daha 30 min manat oğurlanıb
8-05-2025, 10:00
Qızıl balıqlarla bağlı xəbərdarlıq ediblər
7-05-2025, 17:40
Şagirdlərin yerdəyişməsi müvəqqəti dayandırılacaq
7-05-2025, 17:19
DTX-nin dövlətə xəyanətdə ittiham etdiyi şəxsə hökm oxunub
7-05-2025, 16:31
Hava şəraiti dəyişəcək - Xəbərdarlıq
7-05-2025, 15:09
Türkiyə gözəlinin müəmmalı şəkildə öldüyü villa 15 milyona satılıb
7-05-2025, 14:14
Tiktoker Mahirə insan alverində ittiham olunur
7-05-2025, 13:21
Məhkəmə Şərurlu İsfəndiyarın əleyhinə qərar verib
7-05-2025, 12:08
Sabah yağış yağacaq
7-05-2025, 10:10
Ağdaşda musiqiçilər arasında dava düşüb, saxlanılan var
7-05-2025, 08:21
Teleaparıcı MRT-dən keçərkən ürəyi dayanıb...
7-05-2025, 00:10
Bakıda 20 gün əvvəl təmir olunan yol yenidən çöküb - Video
6-05-2025, 23:13
Hacıqabulun üç kəndində evləri sel suları basıb
6-05-2025, 17:59
Oleq Bakinski ev dustaqlığına buraxılıb
6-05-2025, 16:29
Naxçıvanda ər arvadını bıçaqlayıb
6-05-2025, 13:01
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
6-05-2025, 12:27
Media subyektlərinə dəstək müsabiqəsi başlayıb
6-05-2025, 11:14
Sabiq məhkəmə hakimi barədə qərar verilib
6-05-2025, 09:50
Yağıntılı havaya görə bəzi əraziləri su basıb - Video
6-05-2025, 09:35
Sumqayıtda top mərmisi tapılıb
6-05-2025, 09:16
Samirə Allahverdiyeva İdman TV-nin direktor müavini təyin olunub
5-05-2025, 17:45
Tapança ilə tutulan cərrah: "Özümə gəlməyə çalışıram"
5-05-2025, 17:20
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
5-05-2025, 16:33
Rezidenturaya qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
5-05-2025, 16:13
Kəlbəcər sakini meşədə itkin düşüb - Yenilənib
5-05-2025, 15:29
"Talassemiya işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərə hökm oxunub
5-05-2025, 14:28
Rusiyada internet problemi yaranıb
5-05-2025, 13:10
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
5-05-2025, 13:00
Bakı və Sumqayıtda əməliyyat: saxlanılanlar var
5-05-2025, 11:10
Azərbaycana narkotik maddə keçirilməsinin qarşısı alınıb
5-05-2025, 11:02
“Yüksəliş” müsabiqəsinin kadr bankının təqdimatı keçirilib
5-05-2025, 10:08
Məktəb və müəllim seçimi başlayır
5-05-2025, 09:23
Abşeronda qəzaya uğrayan maşın yanıb
4-05-2025, 14:14
Sabah Bakıya leysan, rayonlara sulu qar yağacaq
4-05-2025, 11:11
Milli Müdafiə Universiteti Bakı marafonuna qoşulub - Fotolar
4-05-2025, 08:00
Bu gün şagird və abituriyentlər üçün növbəti imtahandır
3-05-2025, 09:58
Bakının bəzi küçə və prospektlərində hərəkət tam məhdudlaşdırılacaq
2-05-2025, 17:22
Nazirlik hava şəraiti ilə əlaqədar əhaliyə müraciət edib
2-05-2025, 14:29
Sumqayıtda hasar "KamAZ"ın üzərinə aşıb, sürücü ölüb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
