Həkim: “Hər evdə koronavirusdan ölüm ola bilər”

Xəbər lenti

19:05 / 09-09-2025

Müəllimlərin işə qəbulu: apellyasiya nəticələri elan olunub

18:57 / 09-09-2025

Ceyhun Bayramov Aİ-nin yeni nümayəndəsini qəbul edib

18:02 / 09-09-2025

Əmək pensiyaları artırılacaq

17:47 / 09-09-2025

Növbəti dörd gündə güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq

17:25 / 09-09-2025

Nəqliyyat Agentliyində nöqsanlar aşkarlanıb

17:25 / 09-09-2025

Nepal prezidenti istefa verib? - Yenilənib

17:24 / 09-09-2025

“İblis” yeni təqdimatda nümayiş olunacaq

17:11 / 09-09-2025

"Abzas Media"çılarla bağlı qərar verilib

17:01 / 09-09-2025

Əli Əsədov Liman şəhərinin Baş planını təsdiqləyib

16:55 / 09-09-2025

Mutvalı Şıxlinskinin həbs müddətini uzadılıb

16:39 / 09-09-2025

Polşa Belarusla sərhədi tamamilə bağlayacaq

16:31 / 09-09-2025

DÇ-2026: Azərbaycan-Ukrayna oyununa 8 minə yaxın bilet satılıb

16:19 / 09-09-2025

Komandan: "Nazirə rütbələri bir pillə aşağı salmaq səlahiyyəti verilməlidir"

16:06 / 09-09-2025

İki dövlət qurumunda yoxlama aparılır

15:53 / 09-09-2025

Qüdrət Həsənquliyev: "Zabitlərə ev verməkdənsə, onlara..."

15:52 / 09-09-2025

Şirkət direktoru və digərlərinin cəzası azaldılıb

15:48 / 09-09-2025

Məhkəmə Qabil Məmmədovla bağlı qərar verib

15:28 / 09-09-2025

İqtisadiyyat Nazirliyi və "Visa" şirkəti arasında Anlaşma Memorandumu imzalanıb

15:09 / 09-09-2025

Azərbaycanın U-19 millisi Polşaya böyük hesabla uduzub

14:52 / 09-09-2025

Azərbaycan Kuboku: püşkatma mərasimi olacaq

14:38 / 09-09-2025

Ukraynaya 2 milyon mərmi çatdırmağı planlaşdırırlar

14:34 / 09-09-2025

Şuşada polis postunun suyunu qəsdən kəsən hotel sahibi həbs olunub

14:18 / 09-09-2025

İftixar Piriyev İrəvan Teatrının direktoru vəzifəsindən azad olunub

13:55 / 09-09-2025

Bakıda çoxmillətli birgə xüsusi təyinatlı qüvvələr təlimi keçirilir

13:25 / 09-09-2025

Milli Məclisdə xüsusi iclas keçirilib - (Yenilənib)

13:15 / 09-09-2025

Sabahın hava proqnozu açqlanıb

13:11 / 09-09-2025

Avropa çempionatı: millimiz bu gün oyuna çıxacaq

13:08 / 09-09-2025

Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistan arasında əməkdaşlıq formasına keçid baş verib

13:02 / 09-09-2025

Sumqayıtda avtoxuliqanlar saxlanılıb

12:51 / 09-09-2025

Mərkəzi Bankın sədri: "Azərbaycanla sülh sazişi ölkəmizə investisiyaları artıracaq"

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

18:25 / 06-09-2025

Ukrayna və Rusiya yeni əsir mübadilələrinə hazırlaşır

18:42 / 05-09-2025

Daşkəsənin Alaxançallı kəndində sel fəsadlar törədib

22:31 / 05-09-2025

İşçi qrupu növbəti iclasını keçirib - Fotolar

18:05 / 07-09-2025

Şəmkirdə təcili yardım maşını körpüdən aşıb, xəsarət alanlar var

09:10 / 09-09-2025

Etibar Məmmədov aktiv siyasətə qayıda bilər

13:20 / 07-09-2025

Bu gün əlavə imtahan keçirilib - (Yenilənib)

22:21 / 05-09-2025

Bakı-Tehran-Bakı aviareysi bərpa olunur

23:31 / 08-09-2025

“Tesla” ABŞ-da bazar payını itirir

08:57 / 05-09-2025

Yeni film reytinq cədvəlində yüksək səs toplayıb - Foto

00:57 / 08-09-2025

İlin son Ay tutulması başa çatıb - (Yenilənib)

11:56 / 08-09-2025

Bakıda “KamAZ” avtomobilin üzərinə aşıb, ölən var - Fotolar - Yenilənib

15:09 / 05-09-2025

Kabab qonaqlığı - Hekayə

Həkim: “Hər evdə koronavirusdan ölüm ola bilər” - Müsahibə
Tarix: 27-11-2020 12:30 | Bölmə: Cəmiyyət

Şirift ölçüsü:

Azərbaycan Tibb Univerisitetinin Tədris Cərrahiyyə Klinikasının Reanimasiya şöbəsinin müdiri Cavid Paşayevin APA-ya müsahibə verib.

Reyting.az həmin müsahibəni təqdim edir:

- Son həftələrdə koronavirusa yoluxma sayı artır. Ölkədə ümumi vəziyyət haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Ölkədə koronavirus infeksiyası ilə bağlı vəziyyət yaxşı deyil. Viruslu xəstələrin sayının daha da artacağı gözlənilir. Demək olar ki, artıq hər evdə koronavirusa yoluxmuş xəstə var. Hər gün yoluxan xəstələrin 10 faizinin ağırlaşdığını nəzərə alsaq, gələn həftədən gün ərzində 40-50 nəfərin ölməsi halı adiləşəcək. Hesab edirəm ki, vəziyyətin nə qədər belə davam edəcəyini infeksionistlər dəqiqləşdirəcək. Gözlənilir ki, gələn həftədən etibarən xəstələrin sayı daha da artacaq. Təəssüf ki, artıq xəstəxanalarda yer məhdudluğu yaranıb. Xəstəliyin bu qədər geniş yayılmasına baxmayaraq, hələ də bu virusa inanmayanlar var. Əvvəl "hər evdə koronavirusa yoluxan xəstə olacaq" deyə iddia edirdiksə, indi artıq deyə bilərik ki, hər evdə ölüm ola bilər. Peyvənd tapılana qədər, maska, məsafə və təmizliyə riayət etmək bizim həyat tərzimizə çevrilməlidir. Bütün bunlara əməl etsək, müəyyən qədər qarşısını ala bilərik. Vacib olmadığı halda, çölə çıxmamaq və kontaktda olmamaq lazımdır.

- Bir müddət əvvəl Siz də virusa yoluxmuşdunuz. Xəstəliyi çox ağır keçirdiniz. Sizdə ilk simptomlar nələr idi?

- Koronavirusa yoluxduğum zaman xəstəliyin ilkin əlamətləri, adətən, hər kəsdə müşahidə edilən boğaz ağrısı, əzələ ağrısı idi. Daha sonra boğulma, tənəffüs çatışmazlığı şəklində davam etdi. Testin informativliyi az olduğu üçün şikayətim olan kimi Kompüter Tomoqrafiyası (KT) yoxlanışından keçdim. Dərhal müalicəyə başlasaq da, sürətli şəkildə pisləşmə gedirdi.

- Neçə gün xəstəxanada müalicə olundunuz və testin cavabı neçə gün sonra neqativ çıxdı?

- Mən xəstəxanadan çıxmamışdan 15 gün əvvəl artıq koronavirus testimin cavabı neqativ idi. Ümumilikdə, 45 gün xəstəxana şəraitində müalicə almışam. EKMO cihazına bağlanmışdım, həmçinin süni tənəffüs aparatına qoşulmuşdum. Təxminən 12 gün koma vəziyyətində qalmışam, demək olar ki, ortalama 1 ay ərzində baş verənləri xatırlamıram. Komadan ayılandan sonrakı dönəmi izah etmək bir az çətindir, çünki bütün baş verənləri anlamaq çətin prosesdir.

- Hazırda koronaviruslu xəstələrlə işləyirsinizmi?

- Xeyr. Sentyabrın 29-dan etibarən yaralılarla işləyirik.

- Son həftələrdə koronavirusa yoluxmanın bu qədər artmasının əsas səbəbi nədir?

- İki həftə əvvəl - sərtləşdirilmiş karantin rejiminə qədər, demək olar ki, heç kəs maskadan istifadə etmirdi. Hər halda bu da son 1-2 həftədə yoluxma sayının bu qədər artmasına səbəb olub. Əslində, yoluxmanı artıran səbəblərdən biri də qələbə münasibətilə hər kəsin küçələrə axışmağı, görüşməsi, daha sıx ünsiyyət qurması oldu. Müharibənin başladığı ilk günlərdə də mən “Facebook” səhifəmdə COVID-19-la bağlı özümüzü qorumaq məqsədilə bir post paylaşmışdım və qeyd etmişdim ki, yoluxmanın artması gözlənilir. Nəticəsi budur ki, gün ərzində 13 min test edilir və 3-4 min yoluxma faktı qeydə alınır. Bu hələ yalnız testlərin nəticələridir. Nəzərə alsaq ki, testlərin informativliyi 70%-dir, deməli bu say bir az da çoxdur.

- İnsanlar testlərin informativliyinin aşağı olduğunu nəzərə alaraq KT etdirirlər. Xəstəliyi yüngül simptomla keçirən şəxslərin KT yoxlanışından keçməsinə ehtiyac var?

- Simptomsuz və ya yüngül simptomlu xəstələrin KT olunmasına ehtiyac yoxdur. Ancaq özünü təcrid etmək üçün test yoxlanışından keçməsi məqsədəuyğundur. Şikayət yoxdursa, KT-yə ehtiyac yoxdur.

- Siz koronavirusa yoluxanda KT yoxlanışında ağciyərin vəziyyəti necə idi?

- Mən yeni yoluxanda KT cavabında ağciyərin 99 faizi pnevmoniya göstərirdi. Xəstəxanadan çıxanda isə artıq ağciyərlərimin 80% düzəlmişdi, bəzi problemlər qalmışdı. Son KT müayinəsini noyabrın 11-də edirdim və indi ağciyərlərim tamamilə yaxşıdır.

- Yəni, koronavirusa yoluxmuş, xəstəliyi ağır keçirən şəxslərin ağciyəri tam sağala bilərmi?

- Bu, fərqlidir. Bu o demək deyil ki, bütün xəstələr tamamilə sağala bilir. Çünki ciyəri fibroza qədər gedən, ağırlaşan xəstələr olur ki, onların sağalması çətinləşir. Hazırda belə xəstələr çoxdur, onlar cihaza bağlı yaşayırlar.

- Buna səbəb həmin şəxslərin yanaşı xəstəliklərinin olmasıdır?

- Bu, bilinmir. Virus haqqında heç nə bilmirik. Əslində, biz deyirik ki, maska taxın, amma maska taxanda yoluxma olub-olmaması məlum deyil. Maska taxılsa da, xəstəliyə yoluxan insanlar var. Maskanın yoluxmaya təsiri varmı, bilmirik. Dəqiq deyil.

- Xəstəliyin gedişatı barədə nə düşünürsünüz? Nə qədər davam edə bilər?

- Bu virus mövsümlə olacaq, yəni yaz və payız aylarında orqanizm müqaviməti düşür, fəsil dəyişikliyi olur. Həmin vaxt xəstəliyə yoluxma sayı artacaq. Hazırda kimin COVID, kimin qripə yoluxduğunun bilinməməsi də problemdir . Ona görə peyvənd olması vacibdir. Bununla biz həkimlərin də işi azalır. Şikayətlər gəlir. Məsələn, kimsə qrip peyvəndi olduğu halda xəstələnsə, biləcəyik ki, bu, COVID-dir.

- Hazırda reanimasiyada olan xəstələrin sayı çoxdurmu və reanimasiya xəstələrindəki əsas problemlər nələrdir?

- Reanimasiyada olan xəstələr yaydakından daha çoxdur. Reanimasiyaya yerləşdirilən xəstələrin 99 faizində tənəffüs çatışmazlığı olur. Reanimasiyada olanlarda əsas problemi tənəffüs çatışmazlığının dərinləşməsidir.

- Virusa yoluxanların neçə faizi xəstəliyi ağır keçirir?

- 80 faiz insan bu xəstəliyi ayaqüstə keçirir. 10 faizində simptomlu olur, qalan 5-10 faizində ağırlaşma olur. Bizdə problem odur ki, əksər xəstələrə antibiotik yazırlar. Artıq pasiyent xəstəxanaya gələndə bizim edəcəyimiz bir şey qalmır. İmmun sistemi zəifləmiş xəstəyə antibiotik verib, immun sistemini daha da çökdürürlər. Xəstə gəlir, amma ediləcək bir şey qalmır. Xəstəyə deksametazon yazmaq elə-belə şey deyil. Hazırda simptomu olana da, olmayana da hər şey edirlər. Şikayəti, temperaturu olmadığı halda, fərq qoymadan, virusun bakterial və ya viral olma səbəbini tapmadan antibiotikə başlamaq düzgün deyil. Antibiotikin göstərişi olmadan verirlər. Bu da vəziyyəti daha da pisləşdirir. İnsanlar simptomlar hiss etdikdə ilk olaraq sahə həkiminə müraciət etməlidirlər. Bu zaman onlar sahə həkiminin müşahidəsində olurlar. Ondan sonra xəstəyə müalicəyə yazılır. Hər kəsi xəstəxanaya gətirməyin də bir adı yoxdur. Evdə o qədər antibiotik qəbul edirlər ki, mikrobla gəlib, xəstəxanadakıları da yoluxdururlar.

Ana səhifəyə dön