Həkim: “Hər evdə koronavirusdan ölüm ola bilər”

Xəbər lenti

18:00 / 17-09-2025

1, 3 və 5 qəpikliklər dövriyyədən çıxarılacaq? - Açıqlama

17:54 / 17-09-2025

Prezident Dövlət Proqramını təsdiqləyib

17:50 / 17-09-2025

Maşın alverçiləri həbs olunub - Yarım milyonluq dələduzluq işi

17:44 / 17-09-2025

Fətəli xan Xoyskinin 150 illik yubileyi keçiriləcək - Sərəncam

17:26 / 17-09-2025

Aktyorun adı ilə dələduzluq ediblər

16:59 / 17-09-2025

Məşhur aktrisalar yenidən cadugərlik edəcəklər - Fotolar

16:56 / 17-09-2025

Aİ komissarı Azərbaycana gəlir

16:39 / 17-09-2025

Keçmiş səfirin qızına cinayət işi açılıb

16:27 / 17-09-2025

Qarabağ Universitetinin yataqxanası istifadəyə verilib - Fotolar

16:23 / 17-09-2025

Azərbaycanlı deputatın şirkətinə cinayət işi açılıb

16:02 / 17-09-2025

Bakı metrosunda iş rejimi uzadılıb

15:57 / 17-09-2025

Azərbaycan Kubokunun 2025/2026 mövsümünün püşkü atılıb

15:30 / 17-09-2025

Yağışlı hava sentyabrın 21-dək davam edəcək

15:17 / 17-09-2025

Alim Qasımov: "Arvaddır, boşayıram, yenə alacağam..."

15:01 / 17-09-2025

Vəkil Cavidan Osmanlıya cinayət işi açılıb

14:49 / 17-09-2025

Azərbaycanlı diaspor sədrinin vətəndaşlığı ləğv edilib

14:27 / 17-09-2025

Toxunuş qızılın kütləsini azaldır

14:00 / 17-09-2025

Müdafiə nazirinin mərhum müavininin cinayət işi üzrə məhkəmə yekunlaşıb

14:00 / 17-09-2025

Rusiya Ukraynanın nəqliyyat arteriyalarını sıradan çıxarmaq istəyir

13:54 / 17-09-2025

Məhkəmə hüquq müdafiəçisi barəsində qərar verib

13:49 / 17-09-2025

"Bakı Kart"a digər şəxs rəhbərlik edəcək

13:44 / 17-09-2025

"Azərpoçt"un adından saxta mesajlar yayılır

13:23 / 17-09-2025

Cəlaloğlu: Regionumuzun gələcək taleyi bu seçkilərdən asılıdır

13:18 / 17-09-2025

"Qarabağ" Çempionlar Liqasında "Barselona"nın nailiyyətini təkrarlayıb

13:03 / 17-09-2025

Ceyms Kemeron "Terminator 7" üzərində işləyir

12:47 / 17-09-2025

Sabah bəzi rayonlara leysan yağacaq - Proqnoz

12:44 / 17-09-2025

Rusların aldadaraq müharibəyə gətirdiyi keniyalı əsir düşüb

12:43 / 17-09-2025

Bir neçə qurum onlayn rejimə keçib - Siyahı

12:39 / 17-09-2025

Deputat: “Güzəşt müddəti uzadılsın”

12:35 / 17-09-2025

Oğruların 15 milyon tələb etdiyi biznesmen xilas edilib

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

13:31 / 16-09-2025

Zülfüqarov: Xankəndidə terror törətməklə bir neçə məqsədə çatmaq istəyiblər

22:57 / 14-09-2025

Xankəndidə terrora cəhd edən erməni saxlanılıb, yaralı var - Video - Yenilənib

20:48 / 13-09-2025

Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar

18:29 / 12-09-2025

Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video

18:40 / 14-09-2025

İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar

23:44 / 12-09-2025

Aİ Rusiyaya qarşı sanksiyaların müddətini uzadıb

22:10 / 12-09-2025

Salyanda 62 yaşlı kişi güllələnib

15:37 / 14-09-2025

İlham Əliyev Xocavəndin Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - Fotolar

13:50 / 14-09-2025

İlham Əliyev Hadrut qəsəbəsində olub - (Yenilənib) - Fotolar

13:02 / 15-09-2025

Qarabağda ermənilərin gizli silah anbarları var

13:17 / 14-09-2025

Prezident Füzulidə - Qaraxanbəyli kəndinin təməli qoyulub - Fotolar

15:11 / 15-09-2025

Kəlbəcərə köç karvanı gedib - (Yenilənib)

Həkim: “Hər evdə koronavirusdan ölüm ola bilər” - Müsahibə
Tarix: 27-11-2020 12:30 | Bölmə: Cəmiyyət

Şirift ölçüsü:

Azərbaycan Tibb Univerisitetinin Tədris Cərrahiyyə Klinikasının Reanimasiya şöbəsinin müdiri Cavid Paşayevin APA-ya müsahibə verib.

Reyting.az həmin müsahibəni təqdim edir:

- Son həftələrdə koronavirusa yoluxma sayı artır. Ölkədə ümumi vəziyyət haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Ölkədə koronavirus infeksiyası ilə bağlı vəziyyət yaxşı deyil. Viruslu xəstələrin sayının daha da artacağı gözlənilir. Demək olar ki, artıq hər evdə koronavirusa yoluxmuş xəstə var. Hər gün yoluxan xəstələrin 10 faizinin ağırlaşdığını nəzərə alsaq, gələn həftədən gün ərzində 40-50 nəfərin ölməsi halı adiləşəcək. Hesab edirəm ki, vəziyyətin nə qədər belə davam edəcəyini infeksionistlər dəqiqləşdirəcək. Gözlənilir ki, gələn həftədən etibarən xəstələrin sayı daha da artacaq. Təəssüf ki, artıq xəstəxanalarda yer məhdudluğu yaranıb. Xəstəliyin bu qədər geniş yayılmasına baxmayaraq, hələ də bu virusa inanmayanlar var. Əvvəl "hər evdə koronavirusa yoluxan xəstə olacaq" deyə iddia edirdiksə, indi artıq deyə bilərik ki, hər evdə ölüm ola bilər. Peyvənd tapılana qədər, maska, məsafə və təmizliyə riayət etmək bizim həyat tərzimizə çevrilməlidir. Bütün bunlara əməl etsək, müəyyən qədər qarşısını ala bilərik. Vacib olmadığı halda, çölə çıxmamaq və kontaktda olmamaq lazımdır.

- Bir müddət əvvəl Siz də virusa yoluxmuşdunuz. Xəstəliyi çox ağır keçirdiniz. Sizdə ilk simptomlar nələr idi?

- Koronavirusa yoluxduğum zaman xəstəliyin ilkin əlamətləri, adətən, hər kəsdə müşahidə edilən boğaz ağrısı, əzələ ağrısı idi. Daha sonra boğulma, tənəffüs çatışmazlığı şəklində davam etdi. Testin informativliyi az olduğu üçün şikayətim olan kimi Kompüter Tomoqrafiyası (KT) yoxlanışından keçdim. Dərhal müalicəyə başlasaq da, sürətli şəkildə pisləşmə gedirdi.

- Neçə gün xəstəxanada müalicə olundunuz və testin cavabı neçə gün sonra neqativ çıxdı?

- Mən xəstəxanadan çıxmamışdan 15 gün əvvəl artıq koronavirus testimin cavabı neqativ idi. Ümumilikdə, 45 gün xəstəxana şəraitində müalicə almışam. EKMO cihazına bağlanmışdım, həmçinin süni tənəffüs aparatına qoşulmuşdum. Təxminən 12 gün koma vəziyyətində qalmışam, demək olar ki, ortalama 1 ay ərzində baş verənləri xatırlamıram. Komadan ayılandan sonrakı dönəmi izah etmək bir az çətindir, çünki bütün baş verənləri anlamaq çətin prosesdir.

- Hazırda koronaviruslu xəstələrlə işləyirsinizmi?

- Xeyr. Sentyabrın 29-dan etibarən yaralılarla işləyirik.

- Son həftələrdə koronavirusa yoluxmanın bu qədər artmasının əsas səbəbi nədir?

- İki həftə əvvəl - sərtləşdirilmiş karantin rejiminə qədər, demək olar ki, heç kəs maskadan istifadə etmirdi. Hər halda bu da son 1-2 həftədə yoluxma sayının bu qədər artmasına səbəb olub. Əslində, yoluxmanı artıran səbəblərdən biri də qələbə münasibətilə hər kəsin küçələrə axışmağı, görüşməsi, daha sıx ünsiyyət qurması oldu. Müharibənin başladığı ilk günlərdə də mən “Facebook” səhifəmdə COVID-19-la bağlı özümüzü qorumaq məqsədilə bir post paylaşmışdım və qeyd etmişdim ki, yoluxmanın artması gözlənilir. Nəticəsi budur ki, gün ərzində 13 min test edilir və 3-4 min yoluxma faktı qeydə alınır. Bu hələ yalnız testlərin nəticələridir. Nəzərə alsaq ki, testlərin informativliyi 70%-dir, deməli bu say bir az da çoxdur.

- İnsanlar testlərin informativliyinin aşağı olduğunu nəzərə alaraq KT etdirirlər. Xəstəliyi yüngül simptomla keçirən şəxslərin KT yoxlanışından keçməsinə ehtiyac var?

- Simptomsuz və ya yüngül simptomlu xəstələrin KT olunmasına ehtiyac yoxdur. Ancaq özünü təcrid etmək üçün test yoxlanışından keçməsi məqsədəuyğundur. Şikayət yoxdursa, KT-yə ehtiyac yoxdur.

- Siz koronavirusa yoluxanda KT yoxlanışında ağciyərin vəziyyəti necə idi?

- Mən yeni yoluxanda KT cavabında ağciyərin 99 faizi pnevmoniya göstərirdi. Xəstəxanadan çıxanda isə artıq ağciyərlərimin 80% düzəlmişdi, bəzi problemlər qalmışdı. Son KT müayinəsini noyabrın 11-də edirdim və indi ağciyərlərim tamamilə yaxşıdır.

- Yəni, koronavirusa yoluxmuş, xəstəliyi ağır keçirən şəxslərin ağciyəri tam sağala bilərmi?

- Bu, fərqlidir. Bu o demək deyil ki, bütün xəstələr tamamilə sağala bilir. Çünki ciyəri fibroza qədər gedən, ağırlaşan xəstələr olur ki, onların sağalması çətinləşir. Hazırda belə xəstələr çoxdur, onlar cihaza bağlı yaşayırlar.

- Buna səbəb həmin şəxslərin yanaşı xəstəliklərinin olmasıdır?

- Bu, bilinmir. Virus haqqında heç nə bilmirik. Əslində, biz deyirik ki, maska taxın, amma maska taxanda yoluxma olub-olmaması məlum deyil. Maska taxılsa da, xəstəliyə yoluxan insanlar var. Maskanın yoluxmaya təsiri varmı, bilmirik. Dəqiq deyil.

- Xəstəliyin gedişatı barədə nə düşünürsünüz? Nə qədər davam edə bilər?

- Bu virus mövsümlə olacaq, yəni yaz və payız aylarında orqanizm müqaviməti düşür, fəsil dəyişikliyi olur. Həmin vaxt xəstəliyə yoluxma sayı artacaq. Hazırda kimin COVID, kimin qripə yoluxduğunun bilinməməsi də problemdir . Ona görə peyvənd olması vacibdir. Bununla biz həkimlərin də işi azalır. Şikayətlər gəlir. Məsələn, kimsə qrip peyvəndi olduğu halda xəstələnsə, biləcəyik ki, bu, COVID-dir.

- Hazırda reanimasiyada olan xəstələrin sayı çoxdurmu və reanimasiya xəstələrindəki əsas problemlər nələrdir?

- Reanimasiyada olan xəstələr yaydakından daha çoxdur. Reanimasiyaya yerləşdirilən xəstələrin 99 faizində tənəffüs çatışmazlığı olur. Reanimasiyada olanlarda əsas problemi tənəffüs çatışmazlığının dərinləşməsidir.

- Virusa yoluxanların neçə faizi xəstəliyi ağır keçirir?

- 80 faiz insan bu xəstəliyi ayaqüstə keçirir. 10 faizində simptomlu olur, qalan 5-10 faizində ağırlaşma olur. Bizdə problem odur ki, əksər xəstələrə antibiotik yazırlar. Artıq pasiyent xəstəxanaya gələndə bizim edəcəyimiz bir şey qalmır. İmmun sistemi zəifləmiş xəstəyə antibiotik verib, immun sistemini daha da çökdürürlər. Xəstə gəlir, amma ediləcək bir şey qalmır. Xəstəyə deksametazon yazmaq elə-belə şey deyil. Hazırda simptomu olana da, olmayana da hər şey edirlər. Şikayəti, temperaturu olmadığı halda, fərq qoymadan, virusun bakterial və ya viral olma səbəbini tapmadan antibiotikə başlamaq düzgün deyil. Antibiotikin göstərişi olmadan verirlər. Bu da vəziyyəti daha da pisləşdirir. İnsanlar simptomlar hiss etdikdə ilk olaraq sahə həkiminə müraciət etməlidirlər. Bu zaman onlar sahə həkiminin müşahidəsində olurlar. Ondan sonra xəstəyə müalicəyə yazılır. Hər kəsi xəstəxanaya gətirməyin də bir adı yoxdur. Evdə o qədər antibiotik qəbul edirlər ki, mikrobla gəlib, xəstəxanadakıları da yoluxdururlar.

Ana səhifəyə dön