21:58 / 25-04-2024
İlham Əliyev Füzuli hava limanından Berlinə uçub - (Yenilənib)
20:33 / 25-04-2024
Almaniyadakı ukraynalı qaçqınlara görə problem yaranıb
20:26 / 25-04-2024
İran-İsrail qarşıdurması: ilk raund daha təhlükəli mərhələyə keçə bilər
19:45 / 25-04-2024
Dünyada 282 milyon insan acdır - BMT
19:17 / 25-04-2024
Rusiya Polşada yaradılacaq nüvə obyektlərinə hücum edəcək
18:56 / 25-04-2024
İran məhkəməsi repçi barəsində edam qərarı çıxarıb
18:42 / 25-04-2024
Milli Məclis Avropa Parlamentinin son qətnaməsinə sərt cavab verib - Bəyanat
18:09 / 25-04-2024
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində 20 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
18:03 / 25-04-2024
Ermənistanda müxalifətin aksiyası baş tutmayıb, kütləvi həbslər var - Video
18:02 / 25-04-2024
Naxçıvanda fond sədri vəzifədən çıxarılıb
17:55 / 25-04-2024
Papa Fransisk Putinə mesaj göndərib
17:46 / 25-04-2024
Dünyada iqlim böhranı başlayır
17:32 / 25-04-2024
Azərbaycanla Macarıstan arasında enerji əməkdaşlığı barədə müzakirə aparılıb
17:25 / 25-04-2024
Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə edilib - Fotolar
17:08 / 25-04-2024
İlham Əliyevlə Qırğızıstan prezidenti Füzuli və Ağdamda olublar - (Yenilənib) - Fotolar
16:42 / 25-04-2024
Qırğızıstan prezidentinin Azərbaycana dövlət səfəri başa çatıb
16:41 / 25-04-2024
Türkiyə Mərkəzi Bankı faiz dərəcəsi ilə bağlı qərar verib
16:25 / 25-04-2024
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri birgə nahar ediblər
16:09 / 25-04-2024
Avropa Parlamenti Gürcüstanda xarici agentlər haqqında qanunla bağlı qətnamə qəbul edib
16:05 / 25-04-2024
Prezident İlham Əliyev Şarl Mişeli COP29-a dəvət edib
15:50 / 25-04-2024
İspaniya və daha 4 ölkə Fələstin dövlətini tanımağa hazırlaşır
15:32 / 25-04-2024
Keçmiş Ombudsman Elmira Süleymanova vəfat edib - (Yenilənib)
15:32 / 25-04-2024
Simonyan: "Ermənistan və Azərbaycanın bir-birinə qarşı ərazi iddiası yoxdur"
15:08 / 25-04-2024
"Azərbaycanda respondentlərin 74,9%-i "TikTok"a məhdudiyyətlərin tətbiq edilməsini istəyir"
14:43 / 25-04-2024
Malıbəylidə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb - Fotolar
14:35 / 25-04-2024
Rasim Balayev: "Onlara baş qoşası deyiləm"
14:29 / 25-04-2024
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır
14:16 / 25-04-2024
İsrail daha 12 fələstinlini həbs edib
14:06 / 25-04-2024
Qəzzada ölənlərin sayı artıb
13:59 / 25-04-2024
Rusiya XİN: "Sərhədlərin delimitasiyası üzrə bütün səylərini dəstəkləyirik"
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
00:11 / 23-04-2024
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
18:01 / 21-04-2024
Dünyanın idman paytaxtı olması üçün Bakının namizədliyi irəli sürülüb
13:54 / 22-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)
09:53 / 22-04-2024
Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
16:10 / 22-04-2024
Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib
14:10 / 23-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
16:58 / 23-04-2024
İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)
14:03 / 24-04-2024
Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib
00:02 / 23-04-2024
Məşhur boksçu Mayk Tayson şirkətin səfiri olub
00:05 / 23-04-2024
Abramoviç yeni futbol klubunu Avropanın ən yaxşısı edəcək
00:45 / 22-04-2024
Türkiyədə yenə zəlzələ olub
Yeni neft sazişi Azərbaycan üçün yeni risklər yarada bilər
Tarix: 19-09-2017 09:25 | Bölmə: İqtisadiyyat
Yeni neft sazişi gələcəkdə dövlət büdcəsi və manat üçün yeni risklər yarada bilər. Çünki bu saziş daha çox xarici şirkətlərin və dövlətlərin maraqları nəzərə alınmaqla imzalanıb.
Reyting.az-ın xəbərinə gör, bunu iqtisadçı alim Qubad İbadoğlu “Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağının işlənilməsi üzrə yeni sazişin imzalanmasına münasibət bildirərkən qeyd edib.
Q.İbadoğlunun sözlərinə görə, əvvəlki sazişin başa çatmasına 7 il qalmış tərəflərin yekdilliklə verdiyi bu qərar müxtəlif prizmalardan şərh olunmaqdadır:
“Hökümətin rəsmi izahatına və ona yaxın eksertlərin açıqlamalarına nəzər saldıqda bəlli olur ki, sazişin yenidən imzalanmasının əsas səbəbi yaxın illərdə neft hasilatında sabitliyi təmin etməkdir. Bu açıqlamanın sətiraltı izahı odur ki, şirkətlər əvvəlki saziş çərçivəsində mənfəət neftindən əldə etdikləri payın azalmasına görə hazırkı və gələcək dövrün məsrəflərini qarşılamaq istəmirdi. Belə olanda neft hasilatı demək olar ki, hər gün 100 min barrel aşağı düşürdü. Onda, hətta sadə məntiqlə demək olar ki, ikinci saziş şirkətlərin maraqlarını nəzərə almaqla onların investisiya qoyuluşlarını stimullaşdırmaq üçün yenidən imzalanıb. Bu isə o deməkdir ki, yeni şərtlər şirkətlər üçün əvvəlki ilə müqayisədə daha əlverişli olub ki, onlar buna razılıq veriblər. Yoxsa, şirkətlər konstitutsiya aktlı sazişə xitam verilməsi ilə razılaşmazdılar”.
Q.İbadoğlunun fikrincə, şirkətləri razı salmaq üçün hökümət yenidən güzəştlərə gedib:
“Bəs onda nədən prezident səviyyəsində “Bu sazişin şərtləri əvvəlkindən daha əlverişlidir”,- bəyanatı səslənir? Bu, həm də o demək deyilmi Heydər Əliyevin 23 il əvvəl əsasını qoyduğu neft strategiyası özünü doğrultmadı?! Əgər doğurdan da yeni sazişin şərtləri dövlət üçün daha əlverişlidirsə, onda niyə saziş dərc olunmur?”.
Q.İbadoğlu bildirib ki, sazişin əsas müddəaları, xüsusilə də xərc və mənfəət bölgüsü, vergi, royalti və digər ödənişlərin hesablanması və ödənilməsi şərtləri açıqlanmır:
“Buyurun, yeni sazişi dərc edin, biz də onu köhnə ilə müqayisə edib, həqiqətlər varsa, onu təsdiq, yoxdursa, onda yalanları faş edək.
Bəlkə də bu saziş sonadək işləyəcəyi halda Azərbaycan dövləti son illərdə mənfəət neftindən əhəmiyyətli pay götürə biləcək”.
İqtisadçının fikrincə, ən təhlükəsi odur ki, şişirdəcəkləri məsrəflərini yaxın 10-15 il ərzində çıxarılan Azərbaycan neftinin satışından əldə edilən gəlirlər hesabına ödətdirən şirkətlər, sonra da indiki kimi “yataqlarda qalan nefti çıxarmaq kommersiya baxımından faydalı deyil”,- bəhanəsi ilə işləri dayandıra bilərlər: “Çünki, 10-15 ildən sonra elə bir situasiya yarana bilər ki, xərclərini geri götürən şirkətlərin hasil etdikləri neftin satış qiyməti onun istehsal xərcindən ucuz ola bilər. Necə ki, bir vaxtlar bahalaşan və uzun müddət aparıcı yanacağa çevrilən daş kömürə, indi demək olar ki, qiymət verən yoxdur.
Heç şübhəsiz ki, yanacaq balansının strukturunda baş verən son dəyişikliklər, 10-15 ildən sonra neft və qaz kimi təbii sərvətlərə tələbatı kəskin azalda bilər. Belə olan halda da yeni sazişdən itirən dövlət, qazanan isə yenə də Azərbaycandan getmək istəməyən xarici neft şirkətləri və tələbatlarını Azərbaycanın nefti hesabına ödəyən dövlətlər olacaq”.
Q.İbadoğlu qeyd edib ki, milli iqtisadiyyatın hazırkı böhranlı vəziyyətində başlıca ixracat məhsulundan əldə edilən valyuta gəlirlərinin azalmasına rəvac verən yeni sazişin imzalanması həm də SOCAR üçün yeni və əhəmiyyətli öhdəliklər yaradır:
“Dövlət büdcəsi və işçiləri qarşısında öhdəliklərini yerinə yetirə bilməyən SOCAR-ın əvəzinə bu öhdəlikləri Dövlət Neft Fondu yerinə yetirəcəyi halda gəlirləri kəskin azalan Fondun xərc imkanları da məhdudlaşacaq. Bu isə həm dövlət büdcəsi və həm də manat üçün yaxşı perspektiv vəd etmir.
Burda pozitiv olan iqtisadiyyata, xüsusilə də neft bölməsinə yönələcək investisiyaların artmasıdır. Bu isə yeni iş yerləri və biznes imkanları deməkdir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-09-2017 09:25 | Bölmə: İqtisadiyyat
Yeni neft sazişi gələcəkdə dövlət büdcəsi və manat üçün yeni risklər yarada bilər. Çünki bu saziş daha çox xarici şirkətlərin və dövlətlərin maraqları nəzərə alınmaqla imzalanıb.
Reyting.az-ın xəbərinə gör, bunu iqtisadçı alim Qubad İbadoğlu “Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağının işlənilməsi üzrə yeni sazişin imzalanmasına münasibət bildirərkən qeyd edib.
Q.İbadoğlunun sözlərinə görə, əvvəlki sazişin başa çatmasına 7 il qalmış tərəflərin yekdilliklə verdiyi bu qərar müxtəlif prizmalardan şərh olunmaqdadır:
“Hökümətin rəsmi izahatına və ona yaxın eksertlərin açıqlamalarına nəzər saldıqda bəlli olur ki, sazişin yenidən imzalanmasının əsas səbəbi yaxın illərdə neft hasilatında sabitliyi təmin etməkdir. Bu açıqlamanın sətiraltı izahı odur ki, şirkətlər əvvəlki saziş çərçivəsində mənfəət neftindən əldə etdikləri payın azalmasına görə hazırkı və gələcək dövrün məsrəflərini qarşılamaq istəmirdi. Belə olanda neft hasilatı demək olar ki, hər gün 100 min barrel aşağı düşürdü. Onda, hətta sadə məntiqlə demək olar ki, ikinci saziş şirkətlərin maraqlarını nəzərə almaqla onların investisiya qoyuluşlarını stimullaşdırmaq üçün yenidən imzalanıb. Bu isə o deməkdir ki, yeni şərtlər şirkətlər üçün əvvəlki ilə müqayisədə daha əlverişli olub ki, onlar buna razılıq veriblər. Yoxsa, şirkətlər konstitutsiya aktlı sazişə xitam verilməsi ilə razılaşmazdılar”.
Q.İbadoğlunun fikrincə, şirkətləri razı salmaq üçün hökümət yenidən güzəştlərə gedib:
“Bəs onda nədən prezident səviyyəsində “Bu sazişin şərtləri əvvəlkindən daha əlverişlidir”,- bəyanatı səslənir? Bu, həm də o demək deyilmi Heydər Əliyevin 23 il əvvəl əsasını qoyduğu neft strategiyası özünü doğrultmadı?! Əgər doğurdan da yeni sazişin şərtləri dövlət üçün daha əlverişlidirsə, onda niyə saziş dərc olunmur?”.
Q.İbadoğlu bildirib ki, sazişin əsas müddəaları, xüsusilə də xərc və mənfəət bölgüsü, vergi, royalti və digər ödənişlərin hesablanması və ödənilməsi şərtləri açıqlanmır:
“Buyurun, yeni sazişi dərc edin, biz də onu köhnə ilə müqayisə edib, həqiqətlər varsa, onu təsdiq, yoxdursa, onda yalanları faş edək.
Bəlkə də bu saziş sonadək işləyəcəyi halda Azərbaycan dövləti son illərdə mənfəət neftindən əhəmiyyətli pay götürə biləcək”.
İqtisadçının fikrincə, ən təhlükəsi odur ki, şişirdəcəkləri məsrəflərini yaxın 10-15 il ərzində çıxarılan Azərbaycan neftinin satışından əldə edilən gəlirlər hesabına ödətdirən şirkətlər, sonra da indiki kimi “yataqlarda qalan nefti çıxarmaq kommersiya baxımından faydalı deyil”,- bəhanəsi ilə işləri dayandıra bilərlər: “Çünki, 10-15 ildən sonra elə bir situasiya yarana bilər ki, xərclərini geri götürən şirkətlərin hasil etdikləri neftin satış qiyməti onun istehsal xərcindən ucuz ola bilər. Necə ki, bir vaxtlar bahalaşan və uzun müddət aparıcı yanacağa çevrilən daş kömürə, indi demək olar ki, qiymət verən yoxdur.
Heç şübhəsiz ki, yanacaq balansının strukturunda baş verən son dəyişikliklər, 10-15 ildən sonra neft və qaz kimi təbii sərvətlərə tələbatı kəskin azalda bilər. Belə olan halda da yeni sazişdən itirən dövlət, qazanan isə yenə də Azərbaycandan getmək istəməyən xarici neft şirkətləri və tələbatlarını Azərbaycanın nefti hesabına ödəyən dövlətlər olacaq”.
Q.İbadoğlu qeyd edib ki, milli iqtisadiyyatın hazırkı böhranlı vəziyyətində başlıca ixracat məhsulundan əldə edilən valyuta gəlirlərinin azalmasına rəvac verən yeni sazişin imzalanması həm də SOCAR üçün yeni və əhəmiyyətli öhdəliklər yaradır:
“Dövlət büdcəsi və işçiləri qarşısında öhdəliklərini yerinə yetirə bilməyən SOCAR-ın əvəzinə bu öhdəlikləri Dövlət Neft Fondu yerinə yetirəcəyi halda gəlirləri kəskin azalan Fondun xərc imkanları da məhdudlaşacaq. Bu isə həm dövlət büdcəsi və həm də manat üçün yaxşı perspektiv vəd etmir.
Burda pozitiv olan iqtisadiyyata, xüsusilə də neft bölməsinə yönələcək investisiyaların artmasıdır. Bu isə yeni iş yerləri və biznes imkanları deməkdir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 18:02
Naxçıvanda fond sədri vəzifədən çıxarılıb
24-04-2024, 17:55
Milli Məclis 3150 manatlıq kompüteri niyə 6 minə alır? - 830 minlik tenderlə bağlı qalmaqal
24-04-2024, 11:00
“Konsul leqallaşdırılması” informasiya sistemi yaradılacaq
24-04-2024, 00:11
İrana qarşı sanksiya siyahısı genişləndirilib
23-04-2024, 18:35
Rusiyada sosial iğtişaşlar başlaya bilər
23-04-2024, 17:27
“Səyyar vergi yoxlamasının keçirilməsi Qaydaları”na dəyişiklik edilib
23-04-2024, 13:12
Alkoqollu içkilərin idxalı və istehsalı yeni şərtlərlə müəyyən olunacaq
23-04-2024, 13:07
Yeni dövlət rüsumu müəyyənləşir
22-04-2024, 19:38
Dünyada ən hündür turbini Almaniya tikəcək
22-04-2024, 10:53
“AzerGold” qızıl və gümüş hasilatını artırıb - Foto
22-04-2024, 09:06
Şolts: “Qazıntı yanacağı dövrü başa çatır”
21-04-2024, 18:00
Birlik sədri: “Yumurtanın qiyməti yenidən qalxacaq”
19-04-2024, 18:06
Yaponiya süni intellektin inkişafına 475 milyon dollar ayırıb
19-04-2024, 13:08
Vergi orqanlarının vəzifəli şəxslərinin maaşı artırılır
19-04-2024, 12:56
Milli Məclis Hesablama Palatasının hesabatını qəbul edib
19-04-2024, 12:49
Naxçıvanda 15 yoxlama materialı Baş Prokurorluğa və DTX-yə göndərilib
19-04-2024, 10:48
S&P İsrailin kredit reytinqini aşağı salıb
19-04-2024, 10:39
Bitcoin ucuzlaşıb
18-04-2024, 17:40
Kəmaləddin Heydərovun daha bir şirkəti məhkəməyə verilib
18-04-2024, 15:52
Daha iki bankın əmlakları hərraca çıxarılıb
18-04-2024, 12:10
Energetika naziri ABŞ-a gedib
18-04-2024, 09:45
Yeni model avtomobil həvəskarlarını heyran edir - Fotolar
18-04-2024, 09:00
Kolumbiya da BRİCS-ə maraq göstərir
17-04-2024, 13:16
Şirvan kanalı 230 min hektar əkin sahəsini əhatə edəcək
17-04-2024, 12:07
Deputat cərimələrin artırılmasını tələb edir
17-04-2024, 09:02
Naxçıvanda dövlət orqanlarında yoxlamalar başlayıb
16-04-2024, 18:02
Azərbaycan Serbiyaya təxminən 6,3 milyon kubmetr qaz tədarük edib
16-04-2024, 15:20
Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsi açıqlanıb
16-04-2024, 10:26
60 min tondan çox təhlükəli tullantı zərərsizləşdirilib
15-04-2024, 18:01
Akademiyada Novruz bayramı aprel ayında keçirilir - 14 minlik şübhəli tender gündəmə çevrilib
15-04-2024, 17:53
Ən çox şikayət edilən bankların adları bəlli olub - Siyahı
15-04-2024, 17:47
Məşhur şirkət Rusiyadakı aktivlərini satıb
15-04-2024, 16:52
Aqrar Sığorta Fondu 677 min manat qanunsuz köçürmə edib
15-04-2024, 16:34
Aqrar sığorta sahəsində hesabatlılıq pozulub
15-04-2024, 14:58
DSMF-də 6,5 milyon manatdan çox vəsait mənimsənilib
15-04-2024, 11:37
Azərbaycanın iqtisadi artım proqnozu açıqlanıb
14-04-2024, 23:11
Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
12-04-2024, 21:33
Dünyanın ən böyük hava limanı tikiləcək - Foto
10-04-2024, 12:43
Yeni şəhər inşa olunur - Foto
9-04-2024, 14:07
Deputatın şirkəti Milli Onkologiya Mərkəzinin 5.2 milyonluq daha bir tenderini "qapazlayıb"
9-04-2024, 09:34
İqtisadi Şuranın növbəti iclası keçirilib - Foto
8-04-2024, 15:52
Bakı Metropolitenində yoxlama aparılacaq
8-04-2024, 14:53
ABŞ Çin banklarını sanksiyalarla hədələyir
8-04-2024, 13:17
Əksər ölkələrdə ərzaq inflyasiyası davam edir
8-04-2024, 11:10
11530 məcburi köçkünün vahid aylıq müavinəti dayandırılıb