12:30 / 23-11-2024
Azərbaycanda zəlzələ olub
Bazarlarda yenidən bahalaşma başlayıb
Tarix: 11-03-2018 17:33 | Bölmə: İqtisadiyyat
Bazarlarda yenidən bahalaşma başlayıb

Əhalinin alıcılıq qabiliyyəti aşağı düşsə də, ərzaq məhsullarında ciddi qiymət artımı baş verir

Artıq bir neçə ildir ki, ölkədə ərzaq məhsullarının qiyməti ilə bağlı narahatlıq davam edir. Xüsusən də devalvasiyadan sonra bahalaşma yüksələn xətt üzrə inkişaf edir.

Ancaq rəsmi qurumların statistik rəqəmləri tamam fərqli mıənzərə yardır.

Rəsmi statistikaya görə, 2018-ci ilin yanvar-fevral aylarında istehlak məhsullarının və xidmətlərin qiymətləri 2017-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 4,7 faiz, o cümlədən ərzaq məhsullarının qiymətləri 5,8 faiz, qeyri-ərzaq mallarının qiymətləri 4,7 faiz, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin qiymətləri 3,3 faiz bahalaşıb.

Reyting.az saytı Dövlət Statistika Komitəsinə istinadən xəbər verir ki, cari ilin fevral ayında yanvar ayına nisbətən istehlak məhsullarının və xidmətlərin qiymətləri 0,2 faiz, o cümlədən ərzaq məhsullarının qiymətləri 0,4 faiz, qeyri-ərzaq mallarının qiymətləri 0,1 faiz bahalaşıb, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin qiymətləri isə 0,1 faiz ucuzlaşıb.

Ay ərzində uzun düyünün, südün, qatığın, xamanın, kərə, zeytun və marqarin yağlarının, naringinin, almanın, armudun, heyvanın, narın, xurmanın, bananın, qozun, fındığın, xiyarın, pomidorun, balqabağın, soğanın, kartofun, çay və qəhvənin qiymətlərində bahalaşma, yumru düyünün, unun, manna və qarabaşaq yarmasının, makaron məmulatlarının, mal, qoyun və toyuq ətinin, yumurtanın, günəbaxan və qarğıdalı yağlarının, limonun, portağalın, kələmin, yerkökünün, çuğundurun, sarımsağın, göyərtinin, şəkər və şəkər tozunun qiymətlərində isə ucuzlaşma müşahidə olunub. Digər ərzaq məhsullarının qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib.

Fevral ayında yanvar ayı ilə müqayisədə qeyri-ərzaq mallarından parçaların, inşaat materiallarının, mebel və ev əşyalarının, şüşə məmulatları, yemək qabları və əşyalarının, dəftərxana ləvazimatlarının, zərgərlik məmulatlarının qiymətlərində bahalaşma, minik avtomobilləri üçün ehtiyat hissələrinin, məişət cihazlarının, xalça və digər döşəmə örtüklərinin, televizorların, mobil telefon və fotoaparatların qiymətlərində ucuzlaşma müşahidə olunub. Digər qeyri-ərzaq mallarının qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib.

Fevral ayında əvvəlki ayla müqayisədə əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərdən hava nəqliyyatı ilə beynəlxalq sərnişindaşıma xidmətlərinin və ölkədən kənara istirahət turlarının, avtomobillərin təmiri xidmətlərinin qiymətlərində ucuzlaşma, dəmiryol nəqliyyatı ilə beynəlxalq sərnişindaşıma xidmətlərinin, məişət cihazlarının və ayaqqabıların təmiri xidmətlərinin qiymətlərində isə bahalaşma müşahidə olunub. Digər ödənişli xidmətlərin qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib.

Statistika Komitəsinin, eləcə də ayrı-ayrı hökumət nümayəndələrinin açıqlamalarına inansaq ölkədə hər hansı problem yoxdur. O zaman real vəziyyət necədir?

Bazarlarda yenidən bahalaşma başlayıb

Aqrar sahə üzrə ekspert Vahid Məhərrəmli Reyting.az-a deyib ki, son 3-4 ildə kənd təsərrüfatı məhsulları, eləcə də ərzaq mallarının qiyməti artan temp üzrə gedir. Onun sözlərinə görə, hər il əvvəlki ilə nisbətdə artım 15-20 faiz arasında olur:

“Dövlət Statistika Komitəsi, eləcə də digər hökumət nümayəndələri bu rəqəmləri bir neçə dəfə aşağı salmaqla cəmiyyəti aldatmağa çalışırlar. Amma insanlar gündəlik alış-verişində qiymətlərin nə dərə qalxdığını görürlər. Bütün bunlar ondan xəbər verir ki, hökumət yalan danışır, bu dövrdə qiymətlər 2-3 dəfə qalxıb”.

V. Məhərrəmli nəzərə çatdırıb ki, əhalinin alıcılıq qabiliyyəti kəskin şəkildə aşağı düşüb: “Alıcılıq qabiliyyətinin aşağı düşməsi o demək idi ki, kənd təsərrüfatı məhsullarının qiymətində enmə müşahidə olunacaq. Amma belə olmadı. Əgər iki ay ərzində 5.8 faiz artım varsa, il sonuna kimi bu rəqəm 50 faizə qalxacaq. Onu da nəzərə alın ki, bu rəqəm də reallığı əks etdirmir. O zaman insanların bazarlarda necə “soyulduğunu” təsəvvür eləmək çətin deyil”.

Ekspert başqa bir məqama da toxunub. O bildirib ki, alıcılıq qabiliyyətinin aşağı düşdüyü bir zamanda qiymətlər düşmək əvəzinə qalxırsa, bu, başqa bir problemdən xəbər verir. Onun sözlərinə görə, bu göstərir ki, ölkədə istehsal da aşağı düşüb və mal qıtlığı var: “Ən pisi odur ki, belə bir vaxtda idxalın həcmi artır. Həm ölkədən vallyuta çıxır, həm də qiymət artımı baş verir. Hələlik hökumət nümayəndələri bunu gizlədirlər. Amma nə vaxta kimi? Ortada qiymət artımı, istehsalın azalması kimi fakt var, ancaq bunlar yenə də öz bildiklərindən əl çəkmirlər. Ən pisi odur ki, problemi həll etmək barədə düşünmürlər”.

Bazarlarda yenidən bahalaşma başlayıb

Bakıda Novruz bayramı ilə bağlı bayram yarmarkalar üçün nəzərdə tutulan çadırların quraşdırılmasına başlanılıb. Bu barədə Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin Xidmət və Ticarət Departamentinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Əlabbas Bağırov deyib. Onun sözlərinə görə, fevralın 27-dən etibarən bayram yarmarkaları üçün çadırlar quraşdırılır: “Artıq 5 yerdə – “Gənclik”, “Nərimanov”, “28 May”, “İnşaatçılar” və “Koroğlu” metrostansiyalarının yaxınlığında belə çadırlar quraşdırılır. Yaxın günlərdə daha 5 yerdə bayram yarmarkaları üçün çadırların quraşdırılması nəzərdə tutulur”.

Ə.Bağırov bildirib ki, yarmarkaların təşkil edilməsində məqsəd bayramqabağı paytaxtda qiymət artımının qarşısını almaq və küçə ticarətini həmin yarmarkalara cəlb etməkdir. Qeyd edək ki, yarmarkalar martın 25-dək davam edəcək.

Bu barədə də fikirlərini bölüşən V.Məhərrəmli deyib ki, bu yarmarkaların da heç bir köməyi olmayacaq. Onun sözlərinə görə, aparılan monitorinqlər bunu deməyə əsas verir: “Biz artıq neçə müddətdir ki, monitorinqlər aparırıq. Gəldiyimiz ilkin nəticə odur ki, əvvəlki illərlə müqayisədə bəzi mallarda keyfiyyət dəyişikliyi baş verib. Bu gün alıcılara təklif olunan kartof İrandan, Türkiyədən və digər ölkələrdən gətirilən çox ucuz və keyfiyyətsiz kartofdur. Bunlar əsasən mal-qara üçün nəzərdə tutulan yemlik kartofdur. Texniki sortdur. Amma heyvan üçün olan kartofu ucuz qiymətə yarmarkalara çıxarıb satırlar, adını da qoyublar ki, ucuzluq yaratmışıq. Halbuki hökumət ucuzluq yaratmaq adı altınca camaata mal-qara yemi yedizdirir.

Ət məhsullarına da eyni yanaşma var. Belə ki, birinci kateqoriyanı əvəz edən ikinci kateqoriyalı ət gətirilir. Bazarlara qoç, quzu əti yox, bir neçə qarın doğmuş qoyun əti çıxarılır. Məsələ ondadır ki, bu əti xarici görkəminə görə ayırmaq çətindir. Yalnız mütəxəssislər ayırır ki, bu işlə də məşğul olan yoxdur, yaxud olanlar da “hesab” alırlar.

Mal əti ilə bağlı da müəyyən problemlər var. Bildiyiniz kimi, örüş sahələrinin azalması nəticəsində daha çox mal-qara kəsimə verilir. Xüsusi təsərrüfatlar var iki, qocalmış, çıxdaş edilmiş heyvanları orada toplayırlar. Qısa müddətdə onları yaxşı yemləyir, çəkidə artım alıb, bazara çıxarırlar. Amma bir məsələ var ki, həmin heyvanlar ikinci sort ət verirlər. Onların qiyməti onsuz da aşağıdır, bunlar sui-istifadə hallarına yol verib bunu hökumətin ucuzlaşdırma siyasəti kimi qələmə verirlər. Yəni, hökumət bu şəkildə manipulyasiya ilə məşğuldur. Ümumilikdə bayramqabağı qiymətlər yüksəkdir. Keyfiyyətli məhsul da çox azdır, olanlar da bahadır”.

Müsahibimiz onu da bildirib ki, istehsalın azalması, idxalın artması və hökumətin yarıtmaz siyasəti nəticəsində qarşıdakı dövrdə bahalaşma davam edəcək. “Ət, yağ, süd və süd məhsulları, eləcə də digər ərzaq mallarının idxalının artması sübut edir ki, istehsalda ciddi azalma var, mal qıtlığı yaranıb, bu da özünü bahalaşmada göstərir. Nə qədər ki, bu proses davam edəcək, hökumət də yarıtmaz fəliyyət göstərəcək bahalaşma davam edəcək, hətta vəziyyət daha da pisləşəcək”,- deyə V.Məhərrəmli fikrini tamamlayıb.

Z.MƏMMƏDLİ




Bölməyə aid digər xəbərlər
bütün xəbərlər