09:22 / 13-06-2025
Yardımlıda traktor aşıb
Amerikalılar nə Baydeni, nə də Trampı Ağ evdə görmək istəmirlər
Tarix: 07-07-2023 12:00 | Bölmə: Slayd
Amerikalılar nə Baydeni, nə də Trampı Ağ evdə görmək istəmirlər

2024-cü ildə ABŞ prezidentliyi uğrunda yarış az adamın iştirak etmək istədiyi bir mübarizəyə çevrilir. Nə 80 yaşlı demokrat prezident, nə də demək olar ki, 80 yaşlı respublikaçı keçmiş prezident populyar deyil.

Reyting.az
bildirir ki, bu barədə ABŞ prezidentinin keçmiş baş müşaviri Karl Rouv “The Wall Street Journal” üçün məqaləsində yazır.

Amerikalılar iki ağsaqqaldan daha yaxşı birini istəyirlər

İyunun 13-də “Economist/YouGov”un sorğusu göstərib ki, seçicilərin yalnız 33 faizi Donald Trampın namizədliyini, 26 faizi isə Co Baydenin yenidən namizəd olmasını istəyir. Lakin böyük əksəriyyət - müvafiq olaraq 56 və 59 faiz - prosesdən uzaq durmağa üstünlük verir.

Bu model əksər rəy sorğularında da davam edir. Məsələn, aprelin 18-də NBC-nin keçirdiyi sorğu göstərib ki, amerikalıların 70 faizi Baydenin prezidentliyə namizəd olmasını istəmir. Sorğu iştirakçılarının 60 faizi isə Trampın prezidentliyə namizəd olmasına qarşıdır.

38 faiz Bayden haqqında "müsbət", 48 faiz isə ona "mənfi" qiymət verib, o cümlədən 38 faiz - "çox mənfi". Tramp 34 faiz "müsbət" və 53 faiz "mənfi", o cümlədən 44 faiz "çox mənfi" reytinq toplayıb.

"Amerikalıların liderlərdən heç birini bəyənməməsinin bir çox səbəbi var. Onlar Baydenin çox zəif və çox solçu olduğunu və ya Trampın çox dağıdıcı və korrupsioner olduğunu düşünə bilərlər. Amma bu sorğuların həm də nəsil dəyişikliyi istəyini ortaya qoyması mümkündür. Amerikalılar gələn il səsvermə zamanı 160 yaşı tamam olacaq iki kişidən daha yaxşı prezident seçə bilərlər”, - Rouv yazır.

Ağ evdə nəsil dəyişikliyi - artıq belə şey olub

Müəllif xatırladır ki, əvvəllər Amerika cəmiyyətində gənc simalar üçün belə bir istək var idi. 1960-cı ildə Duayt Eyzenhauer prezident idi. O, “D” işğalına (hərbi əməliyyatların başlandığı günü ifadə edən hərbi məsələlərdə ümumi qəbul edilmiş konsepsiya-red.) komandanlıq edib, İkinci Dünya Müharibəsində müttəfiqləri Avropada qələbəyə aparıb və əla bir insan və uğurlu prezident idi. Lakin o, 1890-cı ildə anadan olub və amerikalılar onun varisini seçəndə təxminən 70 yaşı var idi. Elə həmin il hər iki partiya İkinci Dünya Müharibəsinin gənc veteranlarını seçib. 47 yaşlı vitse-prezident Riçard Nikson Respublikaçılar Partiyasının dəstəyini asanlıqla qazanıb.

43 yaşlı senator Con Kennedi daha üç yüksək vəzifəli demokratı - keçmiş İllinoys qubernatoru Adlay Stivenson II (60 yaş), senator Styüart Siminqton (59 yaş) və çoxluğun lideri Lindon B. Consonu (52 yaş) məğlub edib.

Demokratların namizədliyini qəbul edən Kennedi “yeni nəsil liderlər – yeni çağırışların və yeni imkanların öhdəsindən gələ biləcək yeni insanlar” çağırışı edib. Bu, onun qalib prezidentlik yarışının daimi mövzusuna çevrilib.

Müəllif yazır ki, növbəti 32 ildə Amerika prezidentləri ən böyük nəsildən - Kennedi, sonra Conson, Nikson, Cimmi Karter, Ronald Reyqan və nəhayət, 18 yaşında bir müddət İkinci Dünya müharibəsində ən gənc donanma qırıcı pilotu olan Corc Buş olub.

Sonra 1992-ci il gəlib və amerikalılar Corc Buş və Donald Trampla eyni ildə, 1946-cı ildə anadan olmuş Arkanzas qubernatoru Bill Klintonu prezident seçərək yenidən gənc nəslə üz tutublar.

1961-ci il təvəllüdlü Barak Obama nisbətən gənc bebi-bumerdir (1946-1964-cü illərdə anadan olanların demoqrafik göstəricisi, X nəslindən əvvəlki – red.), lakin Co Baydenlə amerikalılar bumerdən əvvəlki "səssiz nəsil"in ilk prezidenti seçilib, 1928-1945-ci illər arasında anadan olanlar.

ABŞ prezidentliyinə namizədlər - kimlər iştirak edir?

"Ola bilsin ki, növbəti nəsil dəyişikliyinin vaxtı çatıb. Bunu etmək xalqın öhdəsindədir. Partiya rəhbərləri deyil, seçicilər iki partiyadan namizədləri seçəcəklər", - Rouv yazır.

Trampdan çox gənc liderlər artıq Respublikaçılar Partiyasının yarışmalarına qoşulublar. Onların arasında Florida qubernatoru Ron DeSantis (44 yaş), Cənubi Karolinanın keçmiş qubernatoru Nikki Heyli (51 yaş), Cənubi Karolina senatoru Tim Skott (57 yaş), Nyu-Cersinin keçmiş qubernatoru Kris Kristi (60 yaş), keçmiş vitse-prezident Mayk Pens (64 yaş) və Şimal Dakotanın qubernatoru Duq Burqam (66 yaş) da var.

Demokratlar Partiyasının düşərgəsində potensial namizədlər - bəziləri məşhur, digərləri isə deyil - Baydendən onilliklərlə kiçikdir.

Onların arasında Nyu-Cersi ştatının qubernatoru Fil Merfi (65 yaş), Kaliforniyadan Qevin Nyusom (55 yaş), Koloradodan Cared Polis (48 yaş), İllinoys ştatından C.B. Pritzker (58 yaş) və Miçiqan ştatından Qrethen Uitmer (51 yaş) var.

Vitse-prezident Kamala Harris (58 yaş) və Nyu-Cersi və Minnesota ştatlarından senatorlar Kori Buker (54 yaş) və Emi Klobuçar (63 yaş), eləcə də ticarət naziri Cina Raymondo (52 yaş), nəqliyyat naziri Pit Butticiç (41 yaş) və prezidentin baş müşaviri Mitç Landriye (62 yaş) də prezidentliyə iddialılar arasındadır.

"Hazırda respublikaçı və demokrat seçicilərin əksəriyyəti Tramp və Baydenə meyl edir. Lakin bu iki qoca arasında revanş oyunu 2020-ci ildən daha iyrənc və daha çirkin olacaq. Çox sayda seçici arxa çevirdiyi üçün fəallıq hətta aşağı düşə bilər", - Rouv vurğulayır.

"Millətimiz dərin parçalanmış və qəzəblidir; daxildə böyük problemlərlə və xaricdə təhlükələrlə üz-üzədir. Onların qarşısına ən yaxşı şəkildə yeni və enerjili rəhbərlik çıxa bilər. Bunu hansı başa düşərsə, gələn il qalib gələcək", - o əlavə edib.

ABŞ-da prezident seçkiləri-2024

Daha əvvəl xəbər verdiyi kimi, ABŞ-da növbəti prezident seçkiləri 2024-cü ilin noyabrında keçiriləcək. Onlardan əvvəl praymerizlər keçiriləcək - seçkilər öncəsi, qalibləri prezidentlik uğrunda mübarizə aparacaqlar.

Əsas namizədlər arasında ABŞ-ın hazırkı prezidenti Co Bayden və keçmiş prezident Donald Tramp da var. Bayden bu ilin aprelində ABŞ prezidentliyinə namizəd olmaq niyyətini rəsmən bəyan edib. O, bildirib ki, seçki kampaniyasında digər məsələlərlə yanaşı, respublika ekstremizminə qarşı mübarizə ilə bağlı tezislərə də diqqət yetirəcək. Tramp isə 2022-ci ilin noyabrında keçiriləcək seçkilərdə iştirak etmək niyyətində olduğunu açıqlayıb.

May ayında məlum olub ki, Donald Tramp praymerizdə respublikaçı seçicilərin və respublikaçıların tərəfdarlarının 53 faizinin dəstəyini qazanıb ki, bu da onun əsas rəqibi Ron DeSantisin dəstəyindən təxminən iki dəfə (26 faiz) çoxdur.

Y. QACAR
Reyting.az





Bölməyə aid digər xəbərlər