Martınenko: “Moskvada tektonik dəyişikliklər baş verir” - Müsahibə
Tarix: 12-05-2022 11:05 | Bölmə: Slayd
Martınenko: “Moskvada tektonik dəyişikliklər baş verir”

Ukraynanın ən güclü analitiklərindən olan, “İnterfaks-Ukrayna” xəbər agentliyinin baş direktoru Oleksandr Martınenko Rusiya-Ukrayna müharibəsindən danışıb, perspektivdə gözləntilər, Fransa və Almaniyanın əməliyyatların dayandırılması üçün cəhdləri və digər məsələlərlə bağlı müsahibə verib.

Reyting.az
Oleksandr Martınenkonun müsahibəsini təqdim edir:

- Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitri Kuleba bəyan edib ki, Ukrayna Rusiya ilə müharibədə hədəflərini dəyişib. Əgər əvvəllər fevralın 24-ə qədər olan mövqelərə qayıtmaq niyyətində olduğumuzu deyirdiksə, indi digər işğal olunmuş və ilhaq edilmiş ərazilərimizin - Donbass və Krımın azad edilməsindən danışırıq. Bunu necə qiymətləndirmək olar?

- Birincisi, Kuleba bu barədə xəbərdarlıqla danışıb: əgər Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin belə bir imkanı varsa, prioritet kimi yox. Bu, tamamilə təbii bəyanatdır: Silahlı Qüvvələr bunu bacarırsa, təbii ki, məqsəd də bu olmalıdır. Bunun qısamüddətli olmasına şübhə edirəm, amma orta müddətli mümkündür. Rusiya Federasiyasının sanksiyalardan bir müddət sonra, xarici bazarlarda bütün hərəkətlərinin de-fakto məhdudlaşdırılmasından sonra hansı formada mövcud olacağını indi heç kim bilmir.

Münaqişənin dondurulması məsələsinə gəldikdə, deməzdim ki, bu, Qərbin tendensiyasıdır. Bu, əsasən, Avropa ölkələrinin, xüsusən də Almaniya və Fransanın bir sadə səbəbə görə arzusudur. Onlar yaxşı bilirlər ki, müharibənin davam etməsi dünyada ərzaq böhranı deməkdir. Xüsusilə Avropadan dənizin o tayında yerləşən bölgələr istiqamətində.

Həm Makron, həm də Şolz bu prosesdən çox qorxur, çünki ərzaq böhranı miqrasiyaya çevriləcək və bəzi ekspertlər bunun Avropa Birliyinə çox ağır zərbə vuran suriyalı qaçqınlarla bağlı böhrandan qat-qat böyük olacağını proqnozlaşdırırlar. Suriya prosesində onlar böhranı aradan qaldırmaq üçün Türkiyəyə çoxlu pul ödəməli oldular. İndi isə heç kimə pul vermək mümkün olmayacaq. Əgər doğrudan da qıtlıq başlasa, o zaman bu insanlar sadəcə Avropaya gedəcək və onların hamısını Aralıq dənizində tutacaqlar.

Bunu başa düşən Makron da, Şolz da münaqişənin qaynar fazasına son qoymaq istəyirlər ki, Ukrayna, Misir və digər Afrika ölkələri də daxil olmaqla alıcılarına taxıl ixrac edə bilsinlər.

- Ola bilərmi ki, hərbi əməliyyatlar davam etsin, amma eyni zamanda avropalı tərəfdaşlarımız Rusiyaya təzyiq göstərib limanların açılmasına nail olsun və Ukrayna taxıl ixrac edə bilsin?

- Məncə, hamı çox yaxşı başa düşür - bu təzyiqin heç bir nəticəsi olmayacaq, çünki Putin təzyiqlərə cavab vermək iqtidarında deyil. Biz razılaşa bilərik: biz (Rusiya-red.) sizin limanlarınızı açacağıq, siz isə bizdən bəzi sanksiyaları götürəcəksiniz. Bu mümkündür. Amma heç kim buna getməyəcək, çünki Putinin çoxdan keçdiyi “qırmızı xətt” var və biz bunu Qərbin, xüsusən də Almaniya və Fransanın sərt reaksiyasında görürük. Hesab edirəm ki, bu təsir və bu addımlar tamamilə nəticəsiz qalacaq.

- Ukrayna Rusiya qazının üçdə birinin Avropaya tranzitini dayandırıb ki, biz Soxranivka qazpaylayıcı stansiyasına nəzarəti itirmişik. Aydındır ki, “Qazprom” tranzitin davam etdirilə bilməməsi üçün heç bir maneə görmür. Belə bir qərarın nəticələri nə ola bilər?

- Nəticə - tranzit azala, Qərbi Avropa daha az qaz ala bilər. Bu, Ukrayna tərəfindən düzgün addımdır, çünki heç bir müqavilədə nəzərdə tutulmayıb ki, biz öz ərazimizdəki qazpaylayıcı stansiyalara nəzarət etmədən onlarla işləyə bilərik. Bu tranzit müqaviləsində hər şey yazılıb: giriş nöqtələri, kim və necə nəzarət edir. İndi isə bunlar yoxdur, ona görə də tranziti təhlükəsiz şəkildə azalda bilərik. Bunu hamı başa düşür. Avropanın bundan əziyyət çəkəcəyi başqa bir şey də bu müharibənin yaratdığı başqa bir problemdir.

- Rusiyanın “İnterfaks”ında xəbər yayılıb ki, məhkəmə “Şimal axını-2” operatorunun iflas prosedurunu sentyabr ayına qədər dayandırıb. Bildirilir ki, ərizəçiyə kreditorlara ödənişlərə müvəqqəti moratorium qoyulub. Ruslar bu layihənin bərpa olunacağına ümid edirmi?

- Yox. Düşünürəm ki, onlar indicə məhkəməyə gediblər və məhkəmə belə qərarı verib. Bu, mahiyyətcə həll yolu deyil, təhlükəsizlik tədbiri kimidir. Mən 99,9 faiz əminəm ki, kəmərin işləməyəcəyini istisna etmir, ən azı ona görə ki, o, Avropa Komissiyasının və ümumilikdə Avropanın artıq qəbul olunmuş Rusiya qazının istehlakını mümkün qədər azaltmaq prinsiplərinə ziddir. Bu, tamamilə texniki hekayədir, məncə burada heç bir siyasi komponent yoxdur. “Şimal axını-2” olmayacaq, çünki fevralın 24-nə qədər sözlə bağlanmış və ya sözlə bağlanmamış bütün müqavilələr, sazişlər olmayacaq.

- Uzun müddət ruslar Xerson vilayəti ilə nə edəcəyinə qərar verə bilmirdilər. Qondarma işğalçı hakimiyyət Xerson vilayətinin Rusiyaya daxil olması üçün Putinə müraciət etmək niyyətində olduqlarını açıqlayıb. Sizcə bütün bunlar nə deməkdir?

- Bu o deməkdir ki, Rusiyanın indi hazırladığı variantlardan biri bu il sentyabrın 11-də (Rusiyada vahid səsvermə günü) Donetsk, Luqansk və Xerson vilayətlərində ələ keçirdikləri və ümid etdikləri referendumlardır. Niyə 11 sentyabr? Bu ona görə deyil ki, bir səsvermə günü olacaq. İndi keçirilməli olsaydı, bunu bazar günü keçirərdilər - onlar üçün bu referendumun tanınıb-tanımamasının fərqi yoxdur. Onlar üç seçki məntəqəsinin şəklini göstərəcəklər və deyəcəklər ki, insanların 90 faizi iştirak edib. Onlar bunu bir neçə ay təxirə salırlar ki, Ukrayna ərazilərini ilhaq etməsinlər deyə, Qərblə sövdələşsinlər.

Amma Qərbin bununla bağlı heç bir danışıq aparmayacağına, demək olar ki, şübhəm yoxdur. Bu təhdiddir - “bizə nəsə et, yoxsa indi onların hamısını ilhaq edəcəyik”. Onların sentyabrda səsvermə keçirib-keçirməyəcəyini isə söyləmək çətindir.

- Putin niyə Qərbi, kollektiv sivil dünyanı bu qədər zəif qiymətləndirir?

- Çünki o, özü üçün uydurduğu öz aləmində yaşayır, məsləhətçiləri, bir dəstə analitikə hesabat yazırdılar, çünki onun nə eşitmək istədiyini bilirlər. Qərbin dağılacağını, zəif olduğunu, bir az nəsə mızıldanacaqlarını, sonra hər şeyi “yeyəcəklərini” yazırlar. Birincisi, özü belə düşünür, ikincisi, ona bu barədə hesabat təqdim edirlər. Bu, onların Ukraynaya girəcəyi və üç gündən sonra Ukrayna ordusunun təslim olacağı ilə eyni seriyadandır.

Digər tərəfdən, heç kim belə bir işğal gözləmirdi. Sözün düzü, bir-iki ölkəni çıxmaq şərti ilə yenidən kollektivləşən Qərbin reaksiyası fevral ayında belə ümid edə bilmədiyimiz yeni hekayədir. Lakin Rusiya “qırmızı xətti” keçən kimi Qərb yenidən kollektivləşdi. Mən təkcə ənənəvi Qərbi deyil, həm də qarşıdakı dəyişiklikləri nəzərdə tuturam - Finlandiya və İsveç iyunda NATO ölkələrinə çevriləcəklər. Yəni Moskvada heç kimin gözləmədiyi tektonik dəyişikliklər baş verir, çünki onlar öz fantaziyalarında yaşayırlar.




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}