11:24 / 13-06-2025
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
11:13 / 13-06-2025
Ağdamda insan skeletinə bənzər sümük qalıqları tapılıb
11:07 / 13-06-2025
Milli Məclisin növbədənkənar iclası başlayıb
11:02 / 13-06-2025
İsrail İranda 60 məkana zərbələr endirib
10:48 / 13-06-2025
İlham Əliyev konqres iştirakçılarına məktub ünvanlayıb
10:40 / 13-06-2025
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
10:29 / 13-06-2025
İran nüvə danışıqlarını dayandırıb
10:02 / 13-06-2025
İranın 6 nüvə alimi öldürülüb
09:57 / 13-06-2025
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
09:27 / 13-06-2025
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
09:22 / 13-06-2025
Yardımlıda traktor aşıb
09:05 / 13-06-2025
İranın Ali Rəhbəri ölən generalların yerinə müvəqqəti təyinat edib
08:50 / 13-06-2025
Xamneinin ağır yaralanan müşaviri ölüb - Yenilənib
08:36 / 13-06-2025
Ananın Antalyada atdığı uşaq Rusiyaya qaytarılıb
08:30 / 13-06-2025
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
08:17 / 13-06-2025
“Google”nin fəaliyyətində nasazlıq yaranıb
08:09 / 13-06-2025
Xabarovskda qızıl mədəni yanır
08:06 / 13-06-2025
Donald Tramp: “Rusiya və Ukrayna məni məyus edib”
08:01 / 13-06-2025
Mariya Zaxarovanın ironiyası...
07:48 / 13-06-2025
İrana hücum səbəbindən 10-dan çox aviareys Bakıya enib
07:42 / 13-06-2025
İsrail İrana beş zərbə endirib
07:37 / 13-06-2025
Pentaqonun Qrenlandiya və Panama üçün “xüsusi strategiyası” var
07:30 / 13-06-2025
İranın ali rəhbəri İsraili hədələyir
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
21:38 / 12-06-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
19:57 / 12-06-2025
"Naxçıvan" TV-nin sədri vəzifədən azad edilib - Təyinat
19:22 / 12-06-2025
Almaniya Ukraynanın silahlanmasına əlavə vəsait ayıracaq
18:33 / 12-06-2025
Fransa İranın nüvə eskalasiyasını pisləyir
18:19 / 12-06-2025
Uşaqların sosial şəbəkələrə girişi qadağan ediləcək
18:01 / 12-06-2025
İlham Əliyev Baş nazirə başsağlığı məktubu göndərib
18:34 / 08-06-2025
Dağlıq və dağətəyi rayonlarda leysan olacaq - Xəbərdarlıq
22:58 / 08-06-2025
Millimiz növbəti yoxlama oyunu oynayıb
13:07 / 10-06-2025
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
09:31 / 09-06-2025
Naxçıvanda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
08:48 / 09-06-2025
Ronaldunun karyerası sona yaxınlaşır
22:32 / 09-06-2025
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
16:32 / 10-06-2025
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
21:10 / 09-06-2025
Professor Tamilla Məmmədova vəfat edib
18:45 / 10-06-2025
Ölkəmizdə 3 gün iş olmayacaq
13:40 / 11-06-2025
Professor: Zəngəzur və Dərələyəzin Ermənistana verilməsinin hüquqi qüvvəsi yoxdur
11:18 / 10-06-2025
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
09:22 / 09-06-2025
Fransa şirkəti Ukraynada dron istehsal edəcək
Türkiyə XİN: Osmanlıda ermənilərin 29 paşası, 33 deputatı, 7 səfiri, onlarla naziri olub
Tarix: 12-07-2022 16:02 | Bölmə: Slayd
Türkiyə ilə Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması üçün başlayan proses davam edir. Ötən gün Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın telefon danışığı bu baxmdan əhəmiyyətlidir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu telefon danışığından sonra Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin saytında 1915-ci ildə deportasiyadan tutmuş soyqırım iddialarına qədər Ermənistanla münasibətlərə geniş yer ayrılıb.
Türkiyə XİN iddialara cavab verib. Ermənistanla bağlı bölmədə aşağıdakı ifadələr ümumiləşdirilib. Bildirilir ki, Türkiyənin Ermənistanla münasibətləri normallaşdırmaq iradəsi Türkiyənin Cənubi Qafqaz ölkələri arasında yaxşı münasibətlərə və əməkdaşlığa dair geniş baxışının bir hissəsidir:
- 1915-ci ildə türklərlə ermənilər arasında baş verənləri dəqiq anlamaq istəyən hər kəs 1915-ci ildən əvvəl baş verənləri araşdırmalıdır. Türklər və ermənilər səkkiz əsrdən artıq Anadoluda dinc yaşayıblar. Ermənilər Osmanlı cəmiyyətinə uyğunlaşmaqdakı uğurlarınına görə 19-cu əsrə qədər Millət-i Sadıka adlandırılıb.
- 1915-ci il aprelin 11-də Sarıqamış əməliyyatının uğursuzluğa düçar olmasından sonra Van erməniləri bu bölgədə türkləri qıraraq ümumi üsyana başlayıblar ki, bu da ermənilərin Vanda ikinci üsyanı olmaqla yanaşı şəhərin ruslar tərəfindən işğalı ilə nəticələnib. Nəticədə Osmanlı hökuməti 1915-ci il mayın 27-də Deportasiya Qanunu qəbul edib və hərbi-strateji cəhətdən əhəmiyyətli ərazilərdə yaşayan ermənilər döyüş bölgəsindən uzaq olan digər bölgələrə köçürülüb.
Hərb tarixi ekspertləri bildirirlər ki, Osmanlı hökuməti hərbi tələblər və separatçı hərəkatların yaratdığı təhdidlər səbəbindən 27 may 1915-ci il tarixli Sürgün Qanununu qəbul etmək məcburiyyətində qalıb.
- Lazımi hazırlıqlar görüləndən sonra ermənilərin deportasiyası başlanıb. Bu arada, hərbi əməliyyatların aparıldığı bölgədən kənarda yaşayan ermənilər sözügedən deportasiyanın əhatə dairəsinə daxil edilməyib. Belə ki, İstanbul, Kütahya və Aydın kimi şəhərlərdə yaşayan ermənilər Köçürmə Qanunundan təsirlənməyiblər. Ona görə də Osmanlı hökumətinin verdiyi qərar heç bir ideologiyanın davamı deyil.
- Bütün bu tədbirlərə baxmayaraq, müharibə şəraiti, yerli quldur dəstələri, talançılıq, yerli nifrət və qisas hissi kimi amillər köçürülən erməni konvoylarına hücumlara səbəb oldu. Osmanlı hökuməti belə hadisələrin qarşısını almaq üçün səy göstərib və əslində dövlət hakimiyyətinin nisbətən daha çox olduğu bölgələrdə erməni karvanlarına qarşı hücumlar çox məhdud olub.
Müharibə şəraitində qida və digər həyati vacib materialların kifayət qədər olmaması, çətin iqlim şəraiti və tif kimi epidemik xəstəliklərin yayılması da insan itkisini artırıb. Əslində sözügedən proses bütün Anadolu xalqlarının eyni taleyi paylaşdığı bir dövr idi və Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Anadoluda əksəriyyəti mülki müsəlman olan 3 milyon insan həyatını itirdi. Bundan başqa, 1914-1922-ci illərdə erməni quldur dəstələrinin əli ilə həlak olanların sayı 524 min nəfərə yaxınlaşıb.
- 1914-cü ildə edilən son Osmanlı siyahıyalma məlumatlarına görə, Osmanlı torpaqlarında yaşayan ümumi erməni əhalisi 1 milyon 295 min nəfər idi. Hərbi zərurət çərçivəsində müvəqqəti deportasiya edilən ermənilərin ümumi sayının 702,9 min nəfər olduğu təxmin edilir. Deportasiya edilən ermənilərin hamısının kütləvi şəkildə qətlə yetirildiyi və məhv edildiyi iddiaları həqiqətdən uzaqdır, tarixi faktlarla, qərəzsizliklə bir araya sığmır.
İkinci Dünya Müharibəsindən dərhal sonra erməni diasporunun radikal ünsürləri deportasiya edilən ermənilər arasında həyatını itirən ermənilərin sayının 600 min, sonra bu rəqəmin 800 min, daha sonra isə 1,5-2 milyona çatdığını iddia etməyə başladılar. Tələt paşa İttihad və Tərəqqi Komitəsinin 1918-ci il noyabrın 1-də keçirilən son toplantısındakı çıxışında ölən ermənilərin ümumi sayının 300.000 civarında olduğunu bildirib. Erməni istiqlal hərəkatının aparıcı simalarından olan Boqos Nübar Paşa 1918-ci ildə Paris Sülh Konfransındakı çıxışında Birinci Dünya Müharibəsindən sonra ölkədə 280 min erməninin qaldığını, 700 min erməninin isə başqa ölkələrə getdiyini bildirib. Sözügedən məlumatlar Birinci Dünya Müharibəsi zamanı 300.000-ə yaxın erməninin həyatını itirdiyi qiymətləndirməsi ilə üst-üstə düşür.
“1915-ci il hadisələri ilə bağlı türk və erməni xalqlarının xatirələri arasında fikir ayrılığı var”,- deyildiyi bəyanatda, Türkiyənin öz xatirələrini başqalarına sırımaq fikrinin olmadığı kimi, heç bir tərəfin də öz yaddaşını Türkiyəyə sırımağa haqqı olmadığı diqqətə çatdırılır.
Türkiyə Cümhuriyyətinin 1915-ci il hadisələrinin tarixçilər tərəfindən araşdırılması fikrini dəstəklədiyi, inkişaf etmiş kataloq və arxiv qeyd sisteminə malik olan Dövlət Arxivləri Rəhbərliyində araşdırma aparmaq istəyənlərin proseduru və ərizə sənədlərini statearsivleri.gov.tr ünvanına göndərə biləcəyi qeyd olunur.
Xarici İşlər Nazirliyi Osmanlı dövründə 29 erməninin “paşa” kimi ən yüksək inzibati vəzifələr tutduğunu bəyan etməklə yanaşı digər məlumatlar da paylaşıb:
22 erməni Xarici İşlər, Maliyyə, Ticarət, İctimai İşlər, Poçt və Teleqraf nazirliklərində çalışıb (məsələn, erməni əsilli Qabriel Noradunkyan 1912-1913-cü illərdə xarici işlər naziri vəzifəsində işləyib);
bir çox ermənilər kənd təsərrüfatı, siyahıyaalma və iqtisadi inkişaf da daxil olmaqla müxtəlif funksiyaları olan inzibati vahidlərə rəhbərlik ediblər.
1876-cı ildən sonra Osmanlı parlamentinə 33 erməni deputat seçilib.
Osmanlı diplomatik təşkilatında 7 erməni səfiri və 11 konsul olub.
Erməni əsilli 11 universitet müəllimi Osmanlı akademik həyatına dəyərli töhfələr verib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 12-07-2022 16:02 | Bölmə: Slayd
Türkiyə ilə Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması üçün başlayan proses davam edir. Ötən gün Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın telefon danışığı bu baxmdan əhəmiyyətlidir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu telefon danışığından sonra Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin saytında 1915-ci ildə deportasiyadan tutmuş soyqırım iddialarına qədər Ermənistanla münasibətlərə geniş yer ayrılıb.
Türkiyə XİN iddialara cavab verib. Ermənistanla bağlı bölmədə aşağıdakı ifadələr ümumiləşdirilib. Bildirilir ki, Türkiyənin Ermənistanla münasibətləri normallaşdırmaq iradəsi Türkiyənin Cənubi Qafqaz ölkələri arasında yaxşı münasibətlərə və əməkdaşlığa dair geniş baxışının bir hissəsidir:
- 1915-ci ildə türklərlə ermənilər arasında baş verənləri dəqiq anlamaq istəyən hər kəs 1915-ci ildən əvvəl baş verənləri araşdırmalıdır. Türklər və ermənilər səkkiz əsrdən artıq Anadoluda dinc yaşayıblar. Ermənilər Osmanlı cəmiyyətinə uyğunlaşmaqdakı uğurlarınına görə 19-cu əsrə qədər Millət-i Sadıka adlandırılıb.
- 1915-ci il aprelin 11-də Sarıqamış əməliyyatının uğursuzluğa düçar olmasından sonra Van erməniləri bu bölgədə türkləri qıraraq ümumi üsyana başlayıblar ki, bu da ermənilərin Vanda ikinci üsyanı olmaqla yanaşı şəhərin ruslar tərəfindən işğalı ilə nəticələnib. Nəticədə Osmanlı hökuməti 1915-ci il mayın 27-də Deportasiya Qanunu qəbul edib və hərbi-strateji cəhətdən əhəmiyyətli ərazilərdə yaşayan ermənilər döyüş bölgəsindən uzaq olan digər bölgələrə köçürülüb.
Hərb tarixi ekspertləri bildirirlər ki, Osmanlı hökuməti hərbi tələblər və separatçı hərəkatların yaratdığı təhdidlər səbəbindən 27 may 1915-ci il tarixli Sürgün Qanununu qəbul etmək məcburiyyətində qalıb.
- Lazımi hazırlıqlar görüləndən sonra ermənilərin deportasiyası başlanıb. Bu arada, hərbi əməliyyatların aparıldığı bölgədən kənarda yaşayan ermənilər sözügedən deportasiyanın əhatə dairəsinə daxil edilməyib. Belə ki, İstanbul, Kütahya və Aydın kimi şəhərlərdə yaşayan ermənilər Köçürmə Qanunundan təsirlənməyiblər. Ona görə də Osmanlı hökumətinin verdiyi qərar heç bir ideologiyanın davamı deyil.
- Bütün bu tədbirlərə baxmayaraq, müharibə şəraiti, yerli quldur dəstələri, talançılıq, yerli nifrət və qisas hissi kimi amillər köçürülən erməni konvoylarına hücumlara səbəb oldu. Osmanlı hökuməti belə hadisələrin qarşısını almaq üçün səy göstərib və əslində dövlət hakimiyyətinin nisbətən daha çox olduğu bölgələrdə erməni karvanlarına qarşı hücumlar çox məhdud olub.
Müharibə şəraitində qida və digər həyati vacib materialların kifayət qədər olmaması, çətin iqlim şəraiti və tif kimi epidemik xəstəliklərin yayılması da insan itkisini artırıb. Əslində sözügedən proses bütün Anadolu xalqlarının eyni taleyi paylaşdığı bir dövr idi və Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Anadoluda əksəriyyəti mülki müsəlman olan 3 milyon insan həyatını itirdi. Bundan başqa, 1914-1922-ci illərdə erməni quldur dəstələrinin əli ilə həlak olanların sayı 524 min nəfərə yaxınlaşıb.
- 1914-cü ildə edilən son Osmanlı siyahıyalma məlumatlarına görə, Osmanlı torpaqlarında yaşayan ümumi erməni əhalisi 1 milyon 295 min nəfər idi. Hərbi zərurət çərçivəsində müvəqqəti deportasiya edilən ermənilərin ümumi sayının 702,9 min nəfər olduğu təxmin edilir. Deportasiya edilən ermənilərin hamısının kütləvi şəkildə qətlə yetirildiyi və məhv edildiyi iddiaları həqiqətdən uzaqdır, tarixi faktlarla, qərəzsizliklə bir araya sığmır.
İkinci Dünya Müharibəsindən dərhal sonra erməni diasporunun radikal ünsürləri deportasiya edilən ermənilər arasında həyatını itirən ermənilərin sayının 600 min, sonra bu rəqəmin 800 min, daha sonra isə 1,5-2 milyona çatdığını iddia etməyə başladılar. Tələt paşa İttihad və Tərəqqi Komitəsinin 1918-ci il noyabrın 1-də keçirilən son toplantısındakı çıxışında ölən ermənilərin ümumi sayının 300.000 civarında olduğunu bildirib. Erməni istiqlal hərəkatının aparıcı simalarından olan Boqos Nübar Paşa 1918-ci ildə Paris Sülh Konfransındakı çıxışında Birinci Dünya Müharibəsindən sonra ölkədə 280 min erməninin qaldığını, 700 min erməninin isə başqa ölkələrə getdiyini bildirib. Sözügedən məlumatlar Birinci Dünya Müharibəsi zamanı 300.000-ə yaxın erməninin həyatını itirdiyi qiymətləndirməsi ilə üst-üstə düşür.
“1915-ci il hadisələri ilə bağlı türk və erməni xalqlarının xatirələri arasında fikir ayrılığı var”,- deyildiyi bəyanatda, Türkiyənin öz xatirələrini başqalarına sırımaq fikrinin olmadığı kimi, heç bir tərəfin də öz yaddaşını Türkiyəyə sırımağa haqqı olmadığı diqqətə çatdırılır.
Türkiyə Cümhuriyyətinin 1915-ci il hadisələrinin tarixçilər tərəfindən araşdırılması fikrini dəstəklədiyi, inkişaf etmiş kataloq və arxiv qeyd sisteminə malik olan Dövlət Arxivləri Rəhbərliyində araşdırma aparmaq istəyənlərin proseduru və ərizə sənədlərini statearsivleri.gov.tr ünvanına göndərə biləcəyi qeyd olunur.
Xarici İşlər Nazirliyi Osmanlı dövründə 29 erməninin “paşa” kimi ən yüksək inzibati vəzifələr tutduğunu bəyan etməklə yanaşı digər məlumatlar da paylaşıb:
22 erməni Xarici İşlər, Maliyyə, Ticarət, İctimai İşlər, Poçt və Teleqraf nazirliklərində çalışıb (məsələn, erməni əsilli Qabriel Noradunkyan 1912-1913-cü illərdə xarici işlər naziri vəzifəsində işləyib);
bir çox ermənilər kənd təsərrüfatı, siyahıyaalma və iqtisadi inkişaf da daxil olmaqla müxtəlif funksiyaları olan inzibati vahidlərə rəhbərlik ediblər.
1876-cı ildən sonra Osmanlı parlamentinə 33 erməni deputat seçilib.
Osmanlı diplomatik təşkilatında 7 erməni səfiri və 11 konsul olub.
Erməni əsilli 11 universitet müəllimi Osmanlı akademik həyatına dəyərli töhfələr verib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
Bu gün, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
Bu gün, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
Bu gün, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
Bu gün, 07:48
İrana hücum səbəbindən 10-dan çox aviareys Bakıya enib
Bu gün, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
Dünən, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
Dünən, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
Dünən, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
Dünən, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
3-06-2025, 11:57
Şəhidimiz Suraxanıda dəfn olunub - (Yenilənib) - Foto
3-06-2025, 10:34
Ərdoğan Zelenski, Putin və Trampla Türkiyədə görüşmək istəyir
3-06-2025, 09:58
Türkiyədə güclü zəlzələ olub - Ölən və xəsarət alanlar var
3-06-2025, 08:26
Yerin maqnit qasırğası artıb
2-06-2025, 14:02
50 minlik qoşun hücumdadır, Ukrayna Sumını itirə bilər - (Yenilənib)
2-06-2025, 11:00
Paşinyan kilsəyə niyə müharibə elan edib?
2-06-2025, 08:58
Azərbaycan ərazisində zəlzələ olub
1-06-2025, 20:08
Kəlbəcərdə traktor minaya düşüb, yaralı var
31-05-2025, 16:52
Laçına növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
