09:01 / 03-05-2024
Hikmət Hacıyev: “YUNESKO bir adamın əlində alətə çevrilməməlidir"
08:33 / 03-05-2024
Günəşdəki partlayış Yerdə maqnit qasırğası yaradıb
08:25 / 03-05-2024
Çində yolun uçması fəlakətə səbəb olub
08:22 / 03-05-2024
Praqa fərari qaçqınlardan məmnun deyil
08:17 / 03-05-2024
Konqresmen: “ABŞ Moskva ilə danışıqlara inad göstərməlidir”
08:08 / 03-05-2024
Qəzzada daha 9 dinc sakin yaralanıb
00:05 / 03-05-2024
Avropa Komissiyasının rəsmisi Bakıda Hikmət Hacıyevlə görüşüb
23:58 / 02-05-2024
İsveç XİN: "Xarici agentlər" haqqında qanunun qəbulu Gürcüstanın Aİ-ə üzv olmasına əngəl törədəcək
22:02 / 02-05-2024
İcra başçısından mikrafonla danışmağı tələb edən şəxs cəzalandırılıb
20:15 / 02-05-2024
Yeni qarşıdurma: Belarusla sərhəddə Polşa əsgərləri hücuma məruz qalır
20:06 / 02-05-2024
Ayda 4G şəbəkəsi yaradacaqlar
18:59 / 02-05-2024
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində yeni təyinat olub
18:22 / 02-05-2024
Ukraynanın 593 təyyarəsi, 270 helikopteri vurulub
18:15 / 02-05-2024
Ukrayna ordusu döyüş aparmadan geri çəkilib
18:01 / 02-05-2024
Taciklərin ardınca özbək və qırğızların da Rusiyaya girişi əngəllənir
17:50 / 02-05-2024
Ceyhun Bayramov Rusiya xüsusi nümayəndəsi ilə görüşüb
17:46 / 02-05-2024
Britaniya özünü hava hücumundan qoruya bilməyəcək
17:27 / 02-05-2024
Qırğızıstanda dondurma maşını 29 uşağı vurub
17:22 / 02-05-2024
Nüvə tədqiqatlarının azərbaycanlı rəhbəri
17:16 / 02-05-2024
Federasiya baş məşqçi ilə bağlı qərar verib
17:12 / 02-05-2024
İkinci şübhəli ölüm: “Boeing” təyyarəsinin qüsurları ilə bağlı ifadə verənlər gözlənilmədən həyatını itirir
17:06 / 02-05-2024
Nazirlik professordan icarəyə yer götürüb
16:57 / 02-05-2024
Əfv Komissiyasının iclası təxirə salınıb - Yenilənib
16:55 / 02-05-2024
Almaniyadan sonra Budapeştdə də ukraynalı öldürülüb
16:49 / 02-05-2024
Hücumdan sonra ilk peyk görüntüləri yayılıb - Fotolar
16:41 / 02-05-2024
Havanın temperatur 4-8 dərəcə aşağı enəcək - Xəbərdarlıq
16:33 / 02-05-2024
Ramin Məmmədovun deputat səlahiyyətlərinə xitam verilib
16:22 / 02-05-2024
İlham Əliyev Azərbaycanın pravoslav xristian icmasına məktub ünvanlayıb
16:15 / 02-05-2024
Parlament seçkiləri vaxtından əvvəl keçirilə bilər
16:07 / 02-05-2024
Prezident birdəfəlik maddi yardımın verilməsi ilə bağlı sərəncam imzalayıb
14:17 / 29-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib) - Foto
18:00 / 28-04-2024
"Qəbələ" Azərbaycan Premyer Liqasını tərk edib
18:14 / 28-04-2024
"Boinq" kosmosa uçacaq - Fotolar
15:02 / 28-04-2024
Bu gün magistraturalara qəbul imtahanı olub - Yenilənib
15:43 / 30-04-2024
Laçın şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
14:28 / 29-04-2024
DİM imtahanların vaxtını dəyişib
17:52 / 28-04-2024
Türkiyə səmasında insanabənzər cismlər peyda olub
12:15 / 29-04-2024
Nazim Bəydəmirlinin məhkəməsi başlayıb
16:48 / 01-05-2024
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər cinayət başında saxlanılıb - (Yenilənib)
19:27 / 30-04-2024
Şair Elçin Mirzəbəyli ilə görüş keçirilib - Fotolar
09:41 / 29-04-2024
İki gimnastımız beş medal qazanıb
Azərbaycanda növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilə bilər - Ekspertlər
Tarix: 08-09-2018 23:58 | Bölmə: Slayd
Hakimiyyət müəyyən dairələrlə gizli danışıqlar aparır; İqtidar əleydarları isə qanunverici orqanda təmsil olunmaq istəyir
Son illər ölkəmizin ictimai-siyasi həyatında süstlük müşahidə olunur. Hətta iş o yerə çatıb ki, artıq prezident və parlament seçkiləri də ictimiyyətdə siyasi aktivlik yarada bilmir. Prezident seçkiləri arxada qalıb, qarşıdan isə siyasi aktivliyin gözlənildiyi dönəm gəlir. Bu səbəbdən də erkən parlament seçkilərinin keçirilməsi ilə bağlı müzakirələr başlayıb.
Məlum olduğu kimi, Azərbaycanda 2016-cı il 26 sentyabr tarixində keçirilmiş sonuncu referendumla ölkə Konstitusiyasında dəyişiklik edildi. Bu dəyişikliklə prezidentə növbədənkənar seçki təyin etmək səlahiyyəti verilib. Məhz elə bu səbəbdən də 11 Aprel 2018-ci il tarixdə ölkədə növbədənkənar prezident seçkiləri keçirildi.
Prezident seçkilərindən sonra cəmiyyətdə belə bir fikir formalaşmışdı ki, Konstitusiyaya edilmiş dəyişikliklərə əsasən, parlament seçkilərinin də vaxtı önə çəkilə bilər. Sözügedən fikri dəstəkləyənlər hesab edir ki, hazırda bunun üçün kifayət qədər əsaslar var.
Belə ki, prezident İlham Əliyevin Nazirlər Kabinetinin yeni tərkibi ilə bağlı imzaladığı sərəncama əsasən, 4 deputat Nazirlər Kabinetinin strukturuna daxil olan mərkəzi icra hakimiyyəti orqanına rəhbər vəzifəyə gətirilib. Milli Məclisin Gənclər və idman komitəsinin sədri Fuad Muradov Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri, Azərbaycanın Avropa Şurası Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin sədr müavini Vüsal Hüseynov Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəisi, millət vəkili, "Azərikimya" İstehsalat Birliyinin Müşahidə Şurasının sədri Muxtar Babayev Ekologiya və təbii sərvətlər naziri, Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədr müavini Rövşən Rzayev isə "Dövlətqaçqınkom"un sədri vəzifəsinə təyin ediliblər. Bu səbəbdən də Mərkəzi Seçki Komissiyası (MSK) adıçəkilən millət vəkillərinin deputatlıq səlahiyyətlərinə xitam verib.
Nəzərinizə çatdırırıq ki, ölkənin birinci xanımı Mehriban Əliyeva Birinci vitse-prezident təyin edildiyi üçün onun da deputatlıq səlahiyyətlərinə xitam verilib. 120 saylı Cəbrayıl-Qubadlı seçki dairəsindən deputat seçilmiş Astan Şahverdiyev isə ürəktutmasından dünyasını dəyişib. Bununla da hazırda parlamentdə 6 deputat yeri boşdur. Odur ki, Konstitusiyaya edilmiş dəyişiklikləri, o cümlədən bəzi qüvvələrin ali qanunverici orqanda öz təmsilçilərini görmək arzusunda olduqlarını və yazmaq istəmədiyimiz digər səbəbləri nəzərə aldıqda, o zaman növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsini mümkün saymaq olar.
Maraqlıdır ki, REAL Partiyasının sədri, ötən ay həbsdən azad edilmiş İlqar Məmmədov da vaxtından əvvəl parlament seçkilərinin keçirilməsi tələbi ilə çıxış edib. O bildirib ki, mövcud parlament xalqın maraqlarını təmsil etmir və yeni seçkilər keçirilməlidir:
"Amma seçki bəzi oliqarxların “cibindəki” deputatları başqa oliqarxların “cibindəki” deputatlarla əvəz etməkdən ötrü səhnələnsə, onda heç”.
Siyasi şərhçi Nəsimi Məmmədli isə “Reytinq”ə deyib ki, həqiqətən də növbədənkənar prezident seçkisindən sonra belə tezislər səslənirdi. Onun sözlərinə görə, bu fikirdə olanların əksəriyyəti düşünürdü ki, ölkəni bu böhranlı durumdan çıxarmağın yolu ciddi siyasi islahatlardan keçir:
“Hətta hələ o zaman da hökumətə növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi ilə bağlı çağırışlar edilirdi. Bu gün də belə çağırışlara rast gəlirik. Əgər ölkədə azad və rəqabətli seçki mühiti yoxdursa, heç bir seçkinin cəmiyyət üçün əhəmiyyəti ola bilməz. Ola bilər ki, hansısa ambisiyalı siyasətçi yeni parlamentdə təmsil olunsun. Amma bu, o halda baş tuta bilər ki, həmin şəxs hökumətin müəyyən etdiyi çərçivəni qəbul eləsin. Əks halda Məclisdə təmsilçilik mümkün deyil.
Aydındır ki, ölkəmizdə sosial-siyasi durum getdikcə gərginləşir. Bundan çıxış yolları tapılmalıdır. Məhz Milli Məclisə etimadlı seçkilər də bu yollardan biri ola bilər. Ölkədəki sosial-siyasi durumun analizi göstərir ki, demokratik seçkiyə zərurət var. Lakin, problem ondadır ki, hakimiyyətin seçkiyə yanaşması fərqlidir və demokratik seçki keçirməsi qeyri-mümkündür. Buna inanan siyasətçilər ya ölkə reallığını bilmir, ya da sövdələşmə niyyətləri və siyasi umacaqları var”.
Müsahib deyib ki, ciddi qanunvericilik və siyasi islahatlar olmadan keçiriləcək seçkilər öncəki seçkilərdən heç nə ilə fərqlənməyəcək: “Belə seçkilər cəmiyyətə müsbət heç nə verə bilməz. Bu, sadəcə, cəmiyyətdə növbəti imitasiya üçün bir mövsümi kampaniya olardı. Köklü siyasi islahatlar demokratik açılımın tərkib hissəsidir. Qapalı idarəetmənin hakim olduğu ortamda islahat etmək mümkün deyil.
Bəs islahat nə zaman və hansı halda olur?
Birincisi, ölkənin milli, sosial, iqtisadi maraqları tələb etdikdə,
ikincisi, dövlətin mənafeyi əsas olduqda,
üçüncüsü, cəmiyyətdə sosial əlaqələr sistemi ənənəvi formada davam edə bilmədikdə. Yəni, qarşısıalınmaz ictimai tələbat yarandıqda.
Bu sadaladıqlarımın hər biri azad və ya qismən azad ölkələrə xas olan yanaşmadır. Qeyri-azad ölkələrdə yalnız bir maraq üstündür: Hakimiyyətin spesifik maraq və mənafeləri. Əgər hakimiyyət ənənəvi şəkildə hələ davam edə bilirsə, niyə mövcud konyukturanı dəyişsin ki? Hakimiyyət bir halda yeni Milli Məclis seçkilərinə gedəcək ki, onun spesifik maraqları bunu tələb edəcək. Bu spesifik maraqların isə nə siyasi təşkilatlara, nə müstəqil şəxslərə, nə də cəmiyyətə aidiyyatı var. Odur ki, belə seçkinin keçirilib-keçirilməməsi müxalifət üçün gündəm olmamalıdır”.
ADP sədri Sərdar Cəlaloğlu isə hesab edir ki, ölkəmizdə növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi mümkündür:
“Referendum keçirildikdən və yeni Konstitusiya maddələri qəbul ediləndən dərhal sonra biz bəyanat vermişdik ki, referendumun nəticələrinə görə mövcud hakimiyyətlə ana qanun arasında ziddiyyət var və növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilməlidir. Vaxtı ilə prezident seçkiləri ilə bağlı verdiyimiz bəyanata da qarşı çıxılırdı, amma sonradan həyata keçirildi. Payızda növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi hökümətin də planında var. Bu barədə artıq bəyanatlar da verilib. Bu baxımdan İlqar Məmmədovun ideyası köhnədir. Siyasi deyil, hüquqi baxımdan yeni parlament seçkiləri keçirilməlidir. Çünki yeni Konstitusiya qəbul olunub, parlamentin səlahiyyətləri dəyişdirilib”.
ADP sədri hesab edir ki, cəmiyyətdə iqtidara qarşı böyük narazılıq dalğasının olmaması üçün xalqın maraqlarını ifadə edən qüvvələrin, real müxalifətin Milli Məclisdə təmsil olunması vacibdir:
"İndiki parlamentdə belə bir qüvvə yoxdur. Hazırkı deputatların heç biri xalqın maraqlarını müdafiə etmir. Buna görə də, növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilməli və narazı elektorat öz təmsilçisini Milli Məclisdə görməlidir.
Baxın, deyirlər ki, seçkinin nəticələrinə görə, mən 3 faiz səs toplamışam. Yaxşı, mən həmin 3 faiz adamın maraqlarını harada ifadə edəcəyəm? Gərək parlamentə gedəm ki, həmin insanların maraqlarını ifadə edə bilim. Odur ki, bu, çox mühüm məsələdir. Əks halda, cəmiyyətdə çox ciddi konfrantasiyalar olacaq, vəziyyət pisləşməyə doğru gedəcək".
AMİP Siyasi Şurasının üzvü Əli Orucov fikirlərini “Reytinq”lə bölüşərkən bildirib ki, bu ilin aprelində keçirilən növbədənkənar prezident seçkilərindən sonra cəmiyyət yenilik və dəyişiklik gözləyirdi. Baş nazir və bir neçə naziri əvəzləməklə bu gözləntilər özünü doğrultmadı.
Onun sözlərinə görə, seçkilərdən təxminən 6 ay keçməsinə baxmayaraq, ölkədəki problemlər nəinki həll edilməyib, əksinə, daha da ağırlaşıb:
“Ölkə həyatının bütün sferalarında köhnədən nə var idisə, yerində qaldı. Sosial-iqtisadi sahələrdə geriləmələr və bahalaşmalar başladı. Fundamental hüquq və azadlıqların vəziyyəti daha da pisləşdi. İdarəetmədəkı gərginlik və çatışmazılıqlar "elektrik böhranı" və qanlı Gəncə hadisələrini yaratdı. Eyni zamanda, biz paralel olaraq Azərbaycan iqtidarına beynəlxalq təzyiqləri də müşahidə etməkdəyik. Üstəlik, regionda və dünyada gedən sürətli proseslər məcbur edir ki, daha çevik, dinamik daxili və xarici siyasət yürüdülsün. Açıq demək lazımdır ki, iqtidarın indiki komandası dövrün tələblərinə və gedən sürətli proseslərə cavab verə bilmir. Ya hadisələri düzgün qiymətləndirməyi bacarmırlar, ya gecikirlər, ya da qeyri-müəyyənlik sərgilənir. Ona görə də, həm çevik və dinamik siyasət yürütmək, həm indiki böhrandan çıxmaq, həm daxildəki qüvvələri balanslaşdırmaq, həm də gərginliyi azaltmaq üçün yeni parlament seçkilərinə ciddi zərurət var. Parlament ümumiyyətlə, hakimiyyətin əsas müstəqil qollarından biri kimi funksiyasını icra edə bilmədiyindən bütün ağırlıq icra hakimiyyətinin üzərindədir. Bu da nəticə etibarı ilə hakimiyyət qolları arasındakı qarşılıqlı əlaqəyə və nəzarətə imkan vermir”.
Partiya yetkilisi deyir ki, siyasi institutların, medianın və vətəndaş cəmiyyətinin zəiflədildiyi indiki durumda radikal meyllər genişlənməkdədir. “Fərq etməz bu dini təmayüllü olsun, yaxud da başqa formada. Zorakılığa meylliliyin artması Gəncədə dövlət hakimiyyəti orqanlarına qarşı həyata keçirilən silahlı hücumlar zamanı da göründü. Fikrimcə, iqtidar həm Azərbaycanı, həm də özünü qorumaq üçün xilas yolu kimi qanunverici hakimiyyətin demokratik prinsiplərlə formalaşdırılmasına imkan yaratmalıdır. Bu, həm də siyasi qüvvələrin, əhalinin siyasi fəallığının artmasına, siyasi proseslərə daha aktiv qoşulmalarına təkan verərdi. Bu isə həm Azərbaycanın, həm də hakimiyyətin gözlənilən ciddi təhlükələrdən etibarlı qorunması deməkdir. Məncə, ağıllı iqtidar reallığı dəyərləndirib, faydalı iş əmsalı sıfır olan, xalqda qıcıq yaradan, əksəriyyətini köhnə kommunist namenklaturasının təşkil etdiyi, təşəbbüskarlıqdan uzaq parlamenti buraxıb, dövrün və zamanın tələblərinə cavab verən, xalqın seçdiyi parlamenti formalaşdırmaqla Azərbaycanın sabit və inkişaf edən gələcəyini təmin etmiş olardı”,– deyə Ə. Orucov fikrini tamamlayıb.
Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sədri Əli Əliyev də erkən parlament seçkilərinin keçirilməsini real sayır. Onun qənaətincə, hakimiyyətin daxili durumu bunu diqtə edir:
“Məxməri bir nəsil dəyişikliyi edilir. Özü də bioloji deyil, siyasi. Hakimiyyətin nüvəsi ətrafdan özünə təhlükə duymağa başlayıb. Ona görə də odioz, siyasi iddialı, infrastruktura malik, mütəşəkkil tərəfdən qurtulmaq xətti götürülüb. 11 aprelin davamı olaraq, gətirilən texnokratlar daha iddiasız və dişsizdir. Onların “diş çıxarıb” güclənməsi bir neçə il çəkəcək. O zamana qədər yeni planların ortaya çıxacağını düşünürlər. Dəyişdirilənlər isə asanlıqla can verməyəcəklər. Onların son qalası kresloları, maliyyələri, beynəlxalq əlaqələri və ən başlıcası, parlamentə yerləşdirdikləri kontingentdir. Bu resurs onlardan alınmasa, ciddi fəsadı ola bilər. Bir dəfə biz belə residivi AXC-Müsavat hakimiyyəti zamanı görmüşük. Parlament seçkilərinə getməyən iqtidarın siyasi “fatihəsini” elə həmin parlament oxudu. Tarixi inkar etmək olmaz”.
Partiya sədrinin fikrincə, erkən parlament seçkilərinin keçirilmə ehtimalı yüksəkdir. Sadəcə, hakimiyyətin zəifliyi buna mane ola bilər, çünki risk etmək istəmirlər:
“Rusiya səfərinin pərdəarxasını gözləmək lazımdır. Yaxın vaxtlarda bunu sezəcəyik. Çünki rəsmi Moskva seçkiləri poza biləcək yeganə beynəlxalq qütbdür. Əgər Kreml neytrallaşdırılıbsa, seçkilər bu il olacaq. Əks halda, bir qədər də vaxt keçəcək.
Bildiyim qədər son konfransa qədər İlqar Məmmədov növbədənkənar seçkilərdən də danışıb. Əgər mövqe yenilənibsə, bu, artıq təzə tezisdir. Lap yaxşı, bu praqmatizmdir. Azərbaycan müxalifəti yekcinsləşir. Bu, gözlənilən idi”.
Ə. Əliyev sonda deyib ki, demokratik islahatların iki yolu var: ya inqilab, ya da islahatlar: “Daim demişəm ki, ikinci yol daha rasionaldır. Buna isə hakimiyyət hazır olmalıdır. Hesab edirəm ki, hamı növbədənkənar parlament seçkilərinə köklənsə, bunun işə faydası olar”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-09-2018 23:58 | Bölmə: Slayd
Hakimiyyət müəyyən dairələrlə gizli danışıqlar aparır; İqtidar əleydarları isə qanunverici orqanda təmsil olunmaq istəyir
Son illər ölkəmizin ictimai-siyasi həyatında süstlük müşahidə olunur. Hətta iş o yerə çatıb ki, artıq prezident və parlament seçkiləri də ictimiyyətdə siyasi aktivlik yarada bilmir. Prezident seçkiləri arxada qalıb, qarşıdan isə siyasi aktivliyin gözlənildiyi dönəm gəlir. Bu səbəbdən də erkən parlament seçkilərinin keçirilməsi ilə bağlı müzakirələr başlayıb.
Məlum olduğu kimi, Azərbaycanda 2016-cı il 26 sentyabr tarixində keçirilmiş sonuncu referendumla ölkə Konstitusiyasında dəyişiklik edildi. Bu dəyişikliklə prezidentə növbədənkənar seçki təyin etmək səlahiyyəti verilib. Məhz elə bu səbəbdən də 11 Aprel 2018-ci il tarixdə ölkədə növbədənkənar prezident seçkiləri keçirildi.
Prezident seçkilərindən sonra cəmiyyətdə belə bir fikir formalaşmışdı ki, Konstitusiyaya edilmiş dəyişikliklərə əsasən, parlament seçkilərinin də vaxtı önə çəkilə bilər. Sözügedən fikri dəstəkləyənlər hesab edir ki, hazırda bunun üçün kifayət qədər əsaslar var.
Belə ki, prezident İlham Əliyevin Nazirlər Kabinetinin yeni tərkibi ilə bağlı imzaladığı sərəncama əsasən, 4 deputat Nazirlər Kabinetinin strukturuna daxil olan mərkəzi icra hakimiyyəti orqanına rəhbər vəzifəyə gətirilib. Milli Məclisin Gənclər və idman komitəsinin sədri Fuad Muradov Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri, Azərbaycanın Avropa Şurası Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin sədr müavini Vüsal Hüseynov Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəisi, millət vəkili, "Azərikimya" İstehsalat Birliyinin Müşahidə Şurasının sədri Muxtar Babayev Ekologiya və təbii sərvətlər naziri, Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədr müavini Rövşən Rzayev isə "Dövlətqaçqınkom"un sədri vəzifəsinə təyin ediliblər. Bu səbəbdən də Mərkəzi Seçki Komissiyası (MSK) adıçəkilən millət vəkillərinin deputatlıq səlahiyyətlərinə xitam verib.
Nəzərinizə çatdırırıq ki, ölkənin birinci xanımı Mehriban Əliyeva Birinci vitse-prezident təyin edildiyi üçün onun da deputatlıq səlahiyyətlərinə xitam verilib. 120 saylı Cəbrayıl-Qubadlı seçki dairəsindən deputat seçilmiş Astan Şahverdiyev isə ürəktutmasından dünyasını dəyişib. Bununla da hazırda parlamentdə 6 deputat yeri boşdur. Odur ki, Konstitusiyaya edilmiş dəyişiklikləri, o cümlədən bəzi qüvvələrin ali qanunverici orqanda öz təmsilçilərini görmək arzusunda olduqlarını və yazmaq istəmədiyimiz digər səbəbləri nəzərə aldıqda, o zaman növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsini mümkün saymaq olar.
Maraqlıdır ki, REAL Partiyasının sədri, ötən ay həbsdən azad edilmiş İlqar Məmmədov da vaxtından əvvəl parlament seçkilərinin keçirilməsi tələbi ilə çıxış edib. O bildirib ki, mövcud parlament xalqın maraqlarını təmsil etmir və yeni seçkilər keçirilməlidir:
"Amma seçki bəzi oliqarxların “cibindəki” deputatları başqa oliqarxların “cibindəki” deputatlarla əvəz etməkdən ötrü səhnələnsə, onda heç”.
Siyasi şərhçi Nəsimi Məmmədli isə “Reytinq”ə deyib ki, həqiqətən də növbədənkənar prezident seçkisindən sonra belə tezislər səslənirdi. Onun sözlərinə görə, bu fikirdə olanların əksəriyyəti düşünürdü ki, ölkəni bu böhranlı durumdan çıxarmağın yolu ciddi siyasi islahatlardan keçir:
“Hətta hələ o zaman da hökumətə növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi ilə bağlı çağırışlar edilirdi. Bu gün də belə çağırışlara rast gəlirik. Əgər ölkədə azad və rəqabətli seçki mühiti yoxdursa, heç bir seçkinin cəmiyyət üçün əhəmiyyəti ola bilməz. Ola bilər ki, hansısa ambisiyalı siyasətçi yeni parlamentdə təmsil olunsun. Amma bu, o halda baş tuta bilər ki, həmin şəxs hökumətin müəyyən etdiyi çərçivəni qəbul eləsin. Əks halda Məclisdə təmsilçilik mümkün deyil.
Aydındır ki, ölkəmizdə sosial-siyasi durum getdikcə gərginləşir. Bundan çıxış yolları tapılmalıdır. Məhz Milli Məclisə etimadlı seçkilər də bu yollardan biri ola bilər. Ölkədəki sosial-siyasi durumun analizi göstərir ki, demokratik seçkiyə zərurət var. Lakin, problem ondadır ki, hakimiyyətin seçkiyə yanaşması fərqlidir və demokratik seçki keçirməsi qeyri-mümkündür. Buna inanan siyasətçilər ya ölkə reallığını bilmir, ya da sövdələşmə niyyətləri və siyasi umacaqları var”.
Müsahib deyib ki, ciddi qanunvericilik və siyasi islahatlar olmadan keçiriləcək seçkilər öncəki seçkilərdən heç nə ilə fərqlənməyəcək: “Belə seçkilər cəmiyyətə müsbət heç nə verə bilməz. Bu, sadəcə, cəmiyyətdə növbəti imitasiya üçün bir mövsümi kampaniya olardı. Köklü siyasi islahatlar demokratik açılımın tərkib hissəsidir. Qapalı idarəetmənin hakim olduğu ortamda islahat etmək mümkün deyil.
Bəs islahat nə zaman və hansı halda olur?
Birincisi, ölkənin milli, sosial, iqtisadi maraqları tələb etdikdə,
ikincisi, dövlətin mənafeyi əsas olduqda,
üçüncüsü, cəmiyyətdə sosial əlaqələr sistemi ənənəvi formada davam edə bilmədikdə. Yəni, qarşısıalınmaz ictimai tələbat yarandıqda.
Bu sadaladıqlarımın hər biri azad və ya qismən azad ölkələrə xas olan yanaşmadır. Qeyri-azad ölkələrdə yalnız bir maraq üstündür: Hakimiyyətin spesifik maraq və mənafeləri. Əgər hakimiyyət ənənəvi şəkildə hələ davam edə bilirsə, niyə mövcud konyukturanı dəyişsin ki? Hakimiyyət bir halda yeni Milli Məclis seçkilərinə gedəcək ki, onun spesifik maraqları bunu tələb edəcək. Bu spesifik maraqların isə nə siyasi təşkilatlara, nə müstəqil şəxslərə, nə də cəmiyyətə aidiyyatı var. Odur ki, belə seçkinin keçirilib-keçirilməməsi müxalifət üçün gündəm olmamalıdır”.
ADP sədri Sərdar Cəlaloğlu isə hesab edir ki, ölkəmizdə növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi mümkündür:
“Referendum keçirildikdən və yeni Konstitusiya maddələri qəbul ediləndən dərhal sonra biz bəyanat vermişdik ki, referendumun nəticələrinə görə mövcud hakimiyyətlə ana qanun arasında ziddiyyət var və növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilməlidir. Vaxtı ilə prezident seçkiləri ilə bağlı verdiyimiz bəyanata da qarşı çıxılırdı, amma sonradan həyata keçirildi. Payızda növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi hökümətin də planında var. Bu barədə artıq bəyanatlar da verilib. Bu baxımdan İlqar Məmmədovun ideyası köhnədir. Siyasi deyil, hüquqi baxımdan yeni parlament seçkiləri keçirilməlidir. Çünki yeni Konstitusiya qəbul olunub, parlamentin səlahiyyətləri dəyişdirilib”.
ADP sədri hesab edir ki, cəmiyyətdə iqtidara qarşı böyük narazılıq dalğasının olmaması üçün xalqın maraqlarını ifadə edən qüvvələrin, real müxalifətin Milli Məclisdə təmsil olunması vacibdir:
"İndiki parlamentdə belə bir qüvvə yoxdur. Hazırkı deputatların heç biri xalqın maraqlarını müdafiə etmir. Buna görə də, növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilməli və narazı elektorat öz təmsilçisini Milli Məclisdə görməlidir.
Baxın, deyirlər ki, seçkinin nəticələrinə görə, mən 3 faiz səs toplamışam. Yaxşı, mən həmin 3 faiz adamın maraqlarını harada ifadə edəcəyəm? Gərək parlamentə gedəm ki, həmin insanların maraqlarını ifadə edə bilim. Odur ki, bu, çox mühüm məsələdir. Əks halda, cəmiyyətdə çox ciddi konfrantasiyalar olacaq, vəziyyət pisləşməyə doğru gedəcək".
AMİP Siyasi Şurasının üzvü Əli Orucov fikirlərini “Reytinq”lə bölüşərkən bildirib ki, bu ilin aprelində keçirilən növbədənkənar prezident seçkilərindən sonra cəmiyyət yenilik və dəyişiklik gözləyirdi. Baş nazir və bir neçə naziri əvəzləməklə bu gözləntilər özünü doğrultmadı.
Onun sözlərinə görə, seçkilərdən təxminən 6 ay keçməsinə baxmayaraq, ölkədəki problemlər nəinki həll edilməyib, əksinə, daha da ağırlaşıb:
“Ölkə həyatının bütün sferalarında köhnədən nə var idisə, yerində qaldı. Sosial-iqtisadi sahələrdə geriləmələr və bahalaşmalar başladı. Fundamental hüquq və azadlıqların vəziyyəti daha da pisləşdi. İdarəetmədəkı gərginlik və çatışmazılıqlar "elektrik böhranı" və qanlı Gəncə hadisələrini yaratdı. Eyni zamanda, biz paralel olaraq Azərbaycan iqtidarına beynəlxalq təzyiqləri də müşahidə etməkdəyik. Üstəlik, regionda və dünyada gedən sürətli proseslər məcbur edir ki, daha çevik, dinamik daxili və xarici siyasət yürüdülsün. Açıq demək lazımdır ki, iqtidarın indiki komandası dövrün tələblərinə və gedən sürətli proseslərə cavab verə bilmir. Ya hadisələri düzgün qiymətləndirməyi bacarmırlar, ya gecikirlər, ya da qeyri-müəyyənlik sərgilənir. Ona görə də, həm çevik və dinamik siyasət yürütmək, həm indiki böhrandan çıxmaq, həm daxildəki qüvvələri balanslaşdırmaq, həm də gərginliyi azaltmaq üçün yeni parlament seçkilərinə ciddi zərurət var. Parlament ümumiyyətlə, hakimiyyətin əsas müstəqil qollarından biri kimi funksiyasını icra edə bilmədiyindən bütün ağırlıq icra hakimiyyətinin üzərindədir. Bu da nəticə etibarı ilə hakimiyyət qolları arasındakı qarşılıqlı əlaqəyə və nəzarətə imkan vermir”.
Partiya yetkilisi deyir ki, siyasi institutların, medianın və vətəndaş cəmiyyətinin zəiflədildiyi indiki durumda radikal meyllər genişlənməkdədir. “Fərq etməz bu dini təmayüllü olsun, yaxud da başqa formada. Zorakılığa meylliliyin artması Gəncədə dövlət hakimiyyəti orqanlarına qarşı həyata keçirilən silahlı hücumlar zamanı da göründü. Fikrimcə, iqtidar həm Azərbaycanı, həm də özünü qorumaq üçün xilas yolu kimi qanunverici hakimiyyətin demokratik prinsiplərlə formalaşdırılmasına imkan yaratmalıdır. Bu, həm də siyasi qüvvələrin, əhalinin siyasi fəallığının artmasına, siyasi proseslərə daha aktiv qoşulmalarına təkan verərdi. Bu isə həm Azərbaycanın, həm də hakimiyyətin gözlənilən ciddi təhlükələrdən etibarlı qorunması deməkdir. Məncə, ağıllı iqtidar reallığı dəyərləndirib, faydalı iş əmsalı sıfır olan, xalqda qıcıq yaradan, əksəriyyətini köhnə kommunist namenklaturasının təşkil etdiyi, təşəbbüskarlıqdan uzaq parlamenti buraxıb, dövrün və zamanın tələblərinə cavab verən, xalqın seçdiyi parlamenti formalaşdırmaqla Azərbaycanın sabit və inkişaf edən gələcəyini təmin etmiş olardı”,– deyə Ə. Orucov fikrini tamamlayıb.
Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sədri Əli Əliyev də erkən parlament seçkilərinin keçirilməsini real sayır. Onun qənaətincə, hakimiyyətin daxili durumu bunu diqtə edir:
“Məxməri bir nəsil dəyişikliyi edilir. Özü də bioloji deyil, siyasi. Hakimiyyətin nüvəsi ətrafdan özünə təhlükə duymağa başlayıb. Ona görə də odioz, siyasi iddialı, infrastruktura malik, mütəşəkkil tərəfdən qurtulmaq xətti götürülüb. 11 aprelin davamı olaraq, gətirilən texnokratlar daha iddiasız və dişsizdir. Onların “diş çıxarıb” güclənməsi bir neçə il çəkəcək. O zamana qədər yeni planların ortaya çıxacağını düşünürlər. Dəyişdirilənlər isə asanlıqla can verməyəcəklər. Onların son qalası kresloları, maliyyələri, beynəlxalq əlaqələri və ən başlıcası, parlamentə yerləşdirdikləri kontingentdir. Bu resurs onlardan alınmasa, ciddi fəsadı ola bilər. Bir dəfə biz belə residivi AXC-Müsavat hakimiyyəti zamanı görmüşük. Parlament seçkilərinə getməyən iqtidarın siyasi “fatihəsini” elə həmin parlament oxudu. Tarixi inkar etmək olmaz”.
Partiya sədrinin fikrincə, erkən parlament seçkilərinin keçirilmə ehtimalı yüksəkdir. Sadəcə, hakimiyyətin zəifliyi buna mane ola bilər, çünki risk etmək istəmirlər:
“Rusiya səfərinin pərdəarxasını gözləmək lazımdır. Yaxın vaxtlarda bunu sezəcəyik. Çünki rəsmi Moskva seçkiləri poza biləcək yeganə beynəlxalq qütbdür. Əgər Kreml neytrallaşdırılıbsa, seçkilər bu il olacaq. Əks halda, bir qədər də vaxt keçəcək.
Bildiyim qədər son konfransa qədər İlqar Məmmədov növbədənkənar seçkilərdən də danışıb. Əgər mövqe yenilənibsə, bu, artıq təzə tezisdir. Lap yaxşı, bu praqmatizmdir. Azərbaycan müxalifəti yekcinsləşir. Bu, gözlənilən idi”.
Ə. Əliyev sonda deyib ki, demokratik islahatların iki yolu var: ya inqilab, ya da islahatlar: “Daim demişəm ki, ikinci yol daha rasionaldır. Buna isə hakimiyyət hazır olmalıdır. Hesab edirəm ki, hamı növbədənkənar parlament seçkilərinə köklənsə, bunun işə faydası olar”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:33
Günəşdəki partlayış Yerdə maqnit qasırğası yaradıb
Dünən, 20:06
Ayda 4G şəbəkəsi yaradacaqlar
Dünən, 16:15
Parlament seçkiləri vaxtından əvvəl keçirilə bilər
Dünən, 15:32
Prezident keçmiş naziri rektor təyin edib - Sərəncam
1-05-2024, 17:58
Yeni yaradılan "Həyat ağacı" ekoloji problemləri həll edəcək, insan ömrünü uzadacaq
1-05-2024, 10:55
Ruslar Ukraynanın daha iki yaşayış məntəqəsini ələ keçirib - Fotolar
1-05-2024, 08:19
Birinci siniflərə sənəd qəbulu başlayır
1-05-2024, 07:28
ÜST xəbərdarlıq edir: humanitar fəlakət yaxınlaşır!
30-04-2024, 22:42
Magistraturalara qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
30-04-2024, 12:02
Çin İranın ətəyini buraxmayacaq - Pekin niyə Tehranın tərəfini tutur?
29-04-2024, 18:12
Azərbaycanla Ermənistan arasında 35 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
29-04-2024, 16:12
Türkiyənin NATO ilə bağlı qərarı 32 dövlətə çatdırılıb
29-04-2024, 15:55
İsa Qəmbər Müsavat başqanı postuna namizəd olub
29-04-2024, 12:54
Prezident iki nazir müavini təyin edib
29-04-2024, 11:46
Qərb Tiflisi Rusiyaya görə cəzalandırır
29-04-2024, 09:22
Ermənistanın Azərbaycana hərbi təcavüzü nəticəsində itkin düşənlərin yeni sayı açıqlanıb - Foto
29-04-2024, 07:57
Tbilisiyə xüsusi təyinatlı qüvvə yeridilib
28-04-2024, 23:14
Antoni Blinken İlham Əliyevə zəng edib
28-04-2024, 18:14
"Boinq" kosmosa uçacaq - Fotolar
28-04-2024, 17:52
Türkiyə səmasında insanabənzər cismlər peyda olub
28-04-2024, 17:21
Sədərəkdə sursat partlayıb: iki nəfər həlak olub
27-04-2024, 10:09
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
26-04-2024, 20:58
İlham Əliyevlə Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiriblər
26-04-2024, 18:36
Blinken Pekində Çini hədələyib
26-04-2024, 18:15
Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhəddə koordinatlar dəqiqləşdirilir
26-04-2024, 13:21
Tehran-Tel-Əviv qarşıdurmasının növbəti dayanacağı haradadır?
26-04-2024, 13:07
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
26-04-2024, 12:29
Kosmik Stansiyada tapılan təhlükəli bakteriyalar insanlar üçün əhəmiyyətli ola bilər
26-04-2024, 11:46
Ukraynaya qarşı savaş Kremldəki kabinetlərə keçir - Politoloq
26-04-2024, 11:21
Ağdamdakı Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi fəaliyyətini dayandırıb - Fotolar
25-04-2024, 20:26
İran-İsrail qarşıdurması: ilk raund daha təhlükəli mərhələyə keçə bilər
25-04-2024, 19:45
Dünyada 282 milyon insan acdır - BMT
25-04-2024, 19:17
Rusiya Polşada yaradılacaq nüvə obyektlərinə hücum edəcək
25-04-2024, 18:09
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində 20 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
25-04-2024, 17:46
Dünyada iqlim böhranı başlayır
25-04-2024, 17:08
İlham Əliyevlə Qırğızıstan prezidenti Füzuli və Ağdamda olublar - (Yenilənib) - Fotolar
25-04-2024, 14:43
Malıbəylidə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb - Fotolar
25-04-2024, 11:59
Naxçıvanın baş naziri vəzifədən azad olunub - Təyinat