23:52 / 26-07-2024
Paris-2024: Azərbaycan heyəti açılış mərasimində paraddan keçib
20:40 / 26-07-2024
I və IV ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanının nəticəsi elan olunub
19:35 / 26-07-2024
Parkinqdə 1500 avtomobil yanıb
19:26 / 26-07-2024
Türk ordusu dünyanın ən güclüsüdür
19:07 / 26-07-2024
BMCMİ 7 nəfəri saxlayıb - Video
19:01 / 26-07-2024
Qorxulu virus dünyanı yenidən təhdid edir
18:43 / 26-07-2024
Ukrayna ordusu Toretsk yaxınlığında mühasirəyə düşə bilər
18:32 / 26-07-2024
Avropa İttifaqı 7 ölkənin büdcəsi ilə bağlı araşdırmaya başlayıb
18:22 / 26-07-2024
Rusiyanın hesabından Ukraynaya 1,5 milayrd avro verilib
18:13 / 26-07-2024
Avropa İttifaqı terrorçu təşkilatların siyahısını yeniləyib
18:01 / 26-07-2024
Yaşar Gülər Azərbaycanın Ankaradakı səfiri ilə görüşüb
18:00 / 26-07-2024
Tramp: İran yer üzündən silinməlidir!
17:47 / 26-07-2024
Sərdar Cəlaloğlu seçkilərdən geri çəkilib
17:42 / 26-07-2024
Alimin qətlində “Rusiya izi” axtarırlar - Foto
17:32 / 26-07-2024
Məhkəmə Bəxtiyar Hacıyevin vəsatətini təmin etməyib
17:11 / 26-07-2024
Partiya sədrinin namizədliyi qeydə alınıb
16:58 / 26-07-2024
Obamalar Harrisin namizədliyini dəstəkləyir
16:49 / 26-07-2024
Dördüncü “Yüksəliş” müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb
16:38 / 26-07-2024
Serbiya: mikroavtobus aşıb, 30-dan çox yaralı var
16:29 / 26-07-2024
Mixail Podolyak: “Rusiya danışıqlara hazır deyil”
16:28 / 26-07-2024
Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi təyin edilib
16:12 / 26-07-2024
İlham Əliyev Qazaxıstanla əməkdaşlıq Sazişini təsdiqləyib
16:10 / 26-07-2024
Müdafiə nazirinin keçmiş müavini saxlanılıb
16:01 / 26-07-2024
Əsədin Moskvaya səfəri Ərdoğanla barışığa hazırlıqdır?
15:45 / 26-07-2024
Mikayıl Cabbarov: Özəl sektorda aktivliyi artırmaq niyyətindəyik
15:25 / 26-07-2024
Bəzi universitetlərdə illik təhsil haqqı artırılıb - Siyahı
14:51 / 26-07-2024
Qəbələdə orta məktəb binası yanıb
14:06 / 26-07-2024
AFFA Hakimlər Komitəsinə sədr təyinatı olub
13:56 / 26-07-2024
Aİ Ukraynaya 1,5 milyard avro köçürəcək
09:58 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/mireli-1.jpg)
17:13 / 23-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/agadadasjpg-1620334292.jpg)
08:11 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/talkov.png)
09:02 / 23-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/qir-1.jpg)
15:39 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/1721649494_serencam-ilham.jpg)
17:19 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/lacin.jpg)
14:25 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/1721643878_db33b9cb-27c8-3b92-9adf-9d0b6b1191c7_850.jpg)
22:40 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/az-er-2.jpg)
22:16 / 23-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/cempijpg-1593437237.jpg)
17:37 / 23-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/eli-mireliyev.jpg)
İrana qarşı müharibə başlayıb
Tarix: 29-05-2023 15:58 | Bölmə: Slayd
![İrana qarşı müharibə başlayıb](/uploads/posts/2023-05/fdfe94b8885995fe549bfe5f22d68016.jpg)
“Taliban” lideri Əbdülhəmid Xorasani İrana müharibə elan etdiklərini açıqlayıb. Xorasani bildirib ki, hazırda sərhəddə şiddətli döyüşlər gedir və “Taliban” ağır hərbi texnikanı sərhədə yeridib.
Öncə onu qeyd etmək lazımdır ki, hazırkı gərginlik İran ilə “Taliban” (Əfqanıstan) arasında ilk belə hal deyil. Vaxtaşırı iki ölkə sərhədində kiçikçaplı və ya orta səviyyəli atışmalar baş verir. Məsələn, 2021-ci ildə də İran sərhədçiləri ilə “Taliban” arasında qarşıdurma olub, tərəflər bir-birinə artilleriya zərbələri endirib. Həmin vaxt “Taliban” İrana aid bir neçə sərhəd-keçid məntəqəsini, o cümlədən "Dheris”, "Dost Məhəmməd” və "Bala-e Siyah Çeşmən” məntəqələrini ələ keçirdiyini açıqlamışdı.
Prinsip etibarilə hazırkı gərginlik də bundan öncəkilərdən fərqlənmir. İran və Əfqanıstan arasında hazırkı gərginlik Helmand çayının suyu məsələsindəki anlaşmazlıqdan qaynaqlanır.
Helmand çayı Əfqanıstan dağlarından İranın Sistan və Bəlucistan vilayətinə qədər axır. Helmand çayının su bölgüsü tərəflər arasında 1973-cü ildə imzalanmış müqaviləyə əsasən tənzimlənir. Lakin İran tərəfi payına düşən suyun cəmi 4 faizini istifadə edə bildiyindən şikayətlənir və Əfqanıstanı çay üzərində yeni su anbarları tikməkdə ittiham edir.
![](/uploads/posts/2023-05/350505899_205322842369909_7572115840582785934_n.jpg)
Helmand çayı İran üçün olduqca önəmlidir. İranın ən qeyri-stabil bölgəsi olan Sistan-Bəluçistan vilayətinin əkin sahələrinin əsas suvarma mənbəyi məhz bu sudur. Hazırda Sistan və Bəlucistan vilayəti quraqlıqla üz-üzə olduğundan məsələ gərginlik həddinə çatıb.
Mayın 18-də Sistan-Bəlucistan vilayətini ziyarət edən İran prezidenti İbrahim Rəisi buradan “Taliban” hökumətini Helmand çayının qarşısını kəsərək Sistan və Bəlucistan əyalətinin su payını verməməkdə ittiham edib.
Rəisi bununla da kifayətlənməyərək “Əfqanıstan hakimiyyətinə xəbərdarlıq edirəm ki, Sistan və Bəlicistanın su payını versinlər. Bu, çox ciddi xəbərdarlıqdır və əks təqdirdə dövlət lazım olan tədbirləri görəcək”,- sözləri ilə “Taliban”ı təhdid etmişdi.
![](/uploads/posts/2023-05/350241503_1704879886636724_7939974604929868009_n.jpg)
Əfqanıstan tərəfi isə suyun azalmasını kəskin quraqlıqla əlaqələndirir və İranı Sistan bölgəsindəki əkin sahələrini genişləndirməkdə günahlandırır. Əfqan rəsmilər çay üzərində tikilən yeni su anbarları vasitəsilə xaricdən elektrik enerjisi asılılığını azaltmağı hədəflədiklərini, bu məsələdə güzəştə getməyəcəklərini bildirirlər.
Bundan başqa, “Taliban” liderləri də Tehranı təhdid edərək bildiriblər ki, İranla ABŞ-a qarşı döyüşdüklərindən daha yaxşı döyüşəcəklər.
Gərginliyin pərdəarxası
Hazırkı gərginliyi artıran tərəfin “Taliban” olduğunu demək olar. Buna işarə edən bir sıra məqamlar var.
Birincisi, Helmand çayı Əfqanıstan dağlarından İranın Sistan və Bəlucistan vilayətinə qədər axır. “Taliban” bu çayın İran üçün həyati əhəmiyyətini bilə-bilə, çay üzərində yeni su anbarları tikir. Yəni bu əməlin gərginliyə səbəb olacağını yaxşı bilirlər.
İkincisi, gərginlik fonunda “Taliban” lideri Əbdülhəmid Xorasani İrana müharibə elan etdiklərini açıqlayıb. Müharibə qərarı belə asanlıqla verilə bilməz. Görünür, “Taliban” bu qərarı verməzdən əvvəl hazırlıq işləri görüb.
“Taliban”ın prosesi müharibə kontekstinə daşıması, özündənrazılığı onu deməyə əsas verir ki, onu dəstəkləyən konkret gücə arxayındır. İndiki məqamda “Taliban” ilə İran arasına müharibənin olmasında bir güc maraqlıdır - ABŞ!
Vaşinqtonun planı
Vaşinqton indiki məqamda “Taliban”la İranı qarşı-qarşıya gətirərək Tehranı Əfqanıstana müdaxiləyə məcbur etmək istəyir. 2021-ci ildə İran sərhədçiləri ilə “Taliban” arasında baş verən toqquşmaların da ümumi məğzi bundan ibarət idi. “Taliban”ın ani hücumla İrana aid bir neçə sərhəd-keçid məntəqəsinin, o cümlədən “Dheris”, “Dost Məhəmməd” və “Bala-e Siyah Çeşmən” məntəqələrini ələ keçirərək İran ordusunu Əfqanıstan içinə çəkmək istəyirdi. Amma həm Əfqanıstan, həm də İran ayrı-ayrılıqda müdafiə müharibələrində yenilməz ölkələrdir.
![](/uploads/posts/2023-05/350523902_788061753066149_88483228651909361_n.jpg)
Bu ölkələr yerləşdikləri coğrafiyanın bütün təbii üstünlüklərini maksimum istifadə edə bilir.
Digər tərəfdən, hər iki ölkə ehtimal edilən müdafiəyə qarşı dini ideologiyadan istifadə edə biləcək ölkələrdir. ABŞ son zamanlar bu taktikadan çox istifadə edir. Misal üçün, Rusiya bu yolla Ukrayna ilə müharibəyə cəlb edilib. Kreml sürətlə resurslarını tükədir. Vaşinqton bu gün eyni taktikanı İrana qarşı da istifadə etmək istəyir.
ABŞ bununla üç şeyə nail olmaq istəyir:
Birincisi, onsuz da sanksiyalardan “beli bükülən” və ağır iqtisadi böhran yaşayan Tehranı iqtisadi və hərbi baxımdan tamam çökdürmək;
İkincisi, İrandakı ictimaiyyəti, xüsusilə də etnikləri mərkəzi hakimiyyətə qarşı qaldırmaq;
Üçüncüsü, “Taliban” üzərindən İranın nüvə obyektlərini vurub Tehranın bu silahı əldə etməsinin qarşısını almaq
Turan RZAYEV
Politoloq
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-05-2023 15:58 | Bölmə: Slayd
![İrana qarşı müharibə başlayıb](/uploads/posts/2023-05/fdfe94b8885995fe549bfe5f22d68016.jpg)
“Taliban” lideri Əbdülhəmid Xorasani İrana müharibə elan etdiklərini açıqlayıb. Xorasani bildirib ki, hazırda sərhəddə şiddətli döyüşlər gedir və “Taliban” ağır hərbi texnikanı sərhədə yeridib.
Öncə onu qeyd etmək lazımdır ki, hazırkı gərginlik İran ilə “Taliban” (Əfqanıstan) arasında ilk belə hal deyil. Vaxtaşırı iki ölkə sərhədində kiçikçaplı və ya orta səviyyəli atışmalar baş verir. Məsələn, 2021-ci ildə də İran sərhədçiləri ilə “Taliban” arasında qarşıdurma olub, tərəflər bir-birinə artilleriya zərbələri endirib. Həmin vaxt “Taliban” İrana aid bir neçə sərhəd-keçid məntəqəsini, o cümlədən "Dheris”, "Dost Məhəmməd” və "Bala-e Siyah Çeşmən” məntəqələrini ələ keçirdiyini açıqlamışdı.
Prinsip etibarilə hazırkı gərginlik də bundan öncəkilərdən fərqlənmir. İran və Əfqanıstan arasında hazırkı gərginlik Helmand çayının suyu məsələsindəki anlaşmazlıqdan qaynaqlanır.
Helmand çayı Əfqanıstan dağlarından İranın Sistan və Bəlucistan vilayətinə qədər axır. Helmand çayının su bölgüsü tərəflər arasında 1973-cü ildə imzalanmış müqaviləyə əsasən tənzimlənir. Lakin İran tərəfi payına düşən suyun cəmi 4 faizini istifadə edə bildiyindən şikayətlənir və Əfqanıstanı çay üzərində yeni su anbarları tikməkdə ittiham edir.
![](/uploads/posts/2023-05/350505899_205322842369909_7572115840582785934_n.jpg)
Helmand çayı İran üçün olduqca önəmlidir. İranın ən qeyri-stabil bölgəsi olan Sistan-Bəluçistan vilayətinin əkin sahələrinin əsas suvarma mənbəyi məhz bu sudur. Hazırda Sistan və Bəlucistan vilayəti quraqlıqla üz-üzə olduğundan məsələ gərginlik həddinə çatıb.
Mayın 18-də Sistan-Bəlucistan vilayətini ziyarət edən İran prezidenti İbrahim Rəisi buradan “Taliban” hökumətini Helmand çayının qarşısını kəsərək Sistan və Bəlucistan əyalətinin su payını verməməkdə ittiham edib.
Rəisi bununla da kifayətlənməyərək “Əfqanıstan hakimiyyətinə xəbərdarlıq edirəm ki, Sistan və Bəlicistanın su payını versinlər. Bu, çox ciddi xəbərdarlıqdır və əks təqdirdə dövlət lazım olan tədbirləri görəcək”,- sözləri ilə “Taliban”ı təhdid etmişdi.
![](/uploads/posts/2023-05/350241503_1704879886636724_7939974604929868009_n.jpg)
Əfqanıstan tərəfi isə suyun azalmasını kəskin quraqlıqla əlaqələndirir və İranı Sistan bölgəsindəki əkin sahələrini genişləndirməkdə günahlandırır. Əfqan rəsmilər çay üzərində tikilən yeni su anbarları vasitəsilə xaricdən elektrik enerjisi asılılığını azaltmağı hədəflədiklərini, bu məsələdə güzəştə getməyəcəklərini bildirirlər.
Bundan başqa, “Taliban” liderləri də Tehranı təhdid edərək bildiriblər ki, İranla ABŞ-a qarşı döyüşdüklərindən daha yaxşı döyüşəcəklər.
Gərginliyin pərdəarxası
Hazırkı gərginliyi artıran tərəfin “Taliban” olduğunu demək olar. Buna işarə edən bir sıra məqamlar var.
Birincisi, Helmand çayı Əfqanıstan dağlarından İranın Sistan və Bəlucistan vilayətinə qədər axır. “Taliban” bu çayın İran üçün həyati əhəmiyyətini bilə-bilə, çay üzərində yeni su anbarları tikir. Yəni bu əməlin gərginliyə səbəb olacağını yaxşı bilirlər.
İkincisi, gərginlik fonunda “Taliban” lideri Əbdülhəmid Xorasani İrana müharibə elan etdiklərini açıqlayıb. Müharibə qərarı belə asanlıqla verilə bilməz. Görünür, “Taliban” bu qərarı verməzdən əvvəl hazırlıq işləri görüb.
“Taliban”ın prosesi müharibə kontekstinə daşıması, özündənrazılığı onu deməyə əsas verir ki, onu dəstəkləyən konkret gücə arxayındır. İndiki məqamda “Taliban” ilə İran arasına müharibənin olmasında bir güc maraqlıdır - ABŞ!
Vaşinqtonun planı
Vaşinqton indiki məqamda “Taliban”la İranı qarşı-qarşıya gətirərək Tehranı Əfqanıstana müdaxiləyə məcbur etmək istəyir. 2021-ci ildə İran sərhədçiləri ilə “Taliban” arasında baş verən toqquşmaların da ümumi məğzi bundan ibarət idi. “Taliban”ın ani hücumla İrana aid bir neçə sərhəd-keçid məntəqəsinin, o cümlədən “Dheris”, “Dost Məhəmməd” və “Bala-e Siyah Çeşmən” məntəqələrini ələ keçirərək İran ordusunu Əfqanıstan içinə çəkmək istəyirdi. Amma həm Əfqanıstan, həm də İran ayrı-ayrılıqda müdafiə müharibələrində yenilməz ölkələrdir.
![](/uploads/posts/2023-05/350523902_788061753066149_88483228651909361_n.jpg)
Bu ölkələr yerləşdikləri coğrafiyanın bütün təbii üstünlüklərini maksimum istifadə edə bilir.
Digər tərəfdən, hər iki ölkə ehtimal edilən müdafiəyə qarşı dini ideologiyadan istifadə edə biləcək ölkələrdir. ABŞ son zamanlar bu taktikadan çox istifadə edir. Misal üçün, Rusiya bu yolla Ukrayna ilə müharibəyə cəlb edilib. Kreml sürətlə resurslarını tükədir. Vaşinqton bu gün eyni taktikanı İrana qarşı da istifadə etmək istəyir.
ABŞ bununla üç şeyə nail olmaq istəyir:
Birincisi, onsuz da sanksiyalardan “beli bükülən” və ağır iqtisadi böhran yaşayan Tehranı iqtisadi və hərbi baxımdan tamam çökdürmək;
İkincisi, İrandakı ictimaiyyəti, xüsusilə də etnikləri mərkəzi hakimiyyətə qarşı qaldırmaq;
Üçüncüsü, “Taliban” üzərindən İranın nüvə obyektlərini vurub Tehranın bu silahı əldə etməsinin qarşısını almaq
Turan RZAYEV
Politoloq
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 19:26
Türk ordusu dünyanın ən güclüsüdür
Dünən, 19:01
Qorxulu virus dünyanı yenidən təhdid edir
Dünən, 18:00
Tramp: İran yer üzündən silinməlidir!
Dünən, 10:56
Kolleclərə ixtisas seçimi başlayıb
25-07-2024, 17:27
Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi Ermənistana xəbərdarlıq edib
25-07-2024, 16:04
Tovuzda kəşfiyyata cəhd edən Ermənistan PUA-sı ərazidən uzaqlaşdırılıb
25-07-2024, 15:40
İrana qarşı yeni ittifaq yarana bilər
25-07-2024, 13:54
Ən qaynar bölgəyə sülhməramlı göndərmək istəyirlər
25-07-2024, 12:36
757 milyon insan aclıqla üzləşib - Hesabat
25-07-2024, 10:50
İki ali məktəbdə nöqsanlar aşkarlanıb
25-07-2024, 10:28
ABŞ-ın neçə nüvə silahı var?
25-07-2024, 10:03
Bayden Putinin Ukraynaya hücumunu dayandırmağa çalışacaq
25-07-2024, 08:45
NASA Marsda apardığı araşdırmanı yekunlaşdırıb
24-07-2024, 20:05
Hərbi hissə komandiri həbs edilib
24-07-2024, 16:36
İranla sərhəddə silahlı insident: iki sərhədçimiz xəsarət alıb - Fotolar
24-07-2024, 16:06
Parklanma qaydalarının pozulmasına görə cərimələr artırılıb
24-07-2024, 14:49
Ukrayna-Rusiya danışıqları başlaya bilər
24-07-2024, 14:23
Dövlət İmtahan Mərkəzində daha iki təyinat olub - Fotolar
24-07-2024, 12:46
Rusiya türk dövləti olacaqmı? - Ekspert rəyləri
24-07-2024, 12:37
Çaylarda daşqın və sel gözlənilir - Proqnoz
24-07-2024, 10:25
Daha 31 nəfərin deputatlığa namizədliyi qeydə alınıb
24-07-2024, 10:18
Azərbaycan və Rusiya XİN-ləri arasında məsləhətləşmə olub
24-07-2024, 08:16
Ayda suyun izi tapılıb
23-07-2024, 17:13
Xalq artisti Ağadadaş Ağayev gözətçiyə balta ilə hücum edib, yaralı var - (Yenilənib)
23-07-2024, 15:44
16 yaşına çatmayanlarla nişanlananları ağır cəza gözləyir - Fərman
23-07-2024, 15:41
Prezident əmi, xala, bibi və dayı uşaqlarının evliliyinə qoyulan qadağanı təsdiqləyib
23-07-2024, 15:36
Prezident Məleykə Abbaszadə ilə bağlı sərəncam imzalayıb
23-07-2024, 12:58
Pezeşkian İran-ABŞ münasibətini normallaşdıra biləcəkmi?
23-07-2024, 10:10
Dünyanı nüvə silahı ilə hədələyirlər
23-07-2024, 10:04
Bakıda ata bir uşağını öldürüb digərini yaraladıqdan sonra intihar edib - (Yenilənib)
23-07-2024, 09:29
İki türk döyüş təyyarələri üçün süni intellekt hazırlayıb - Foto
23-07-2024, 08:26
Yeni qalaktika kəşf edilib
23-07-2024, 08:00
Qərbin Rusiya ilə qarşıdurmasının aktiv mərhələsi başlayıb - Senator
22-07-2024, 22:40
ABŞ Azərbaycan və Ermənistanın sülh sazişi istiqamətində irəliləyişlərini dəstəkləyir
22-07-2024, 14:15
20 dərəcədən yüksək isti hava infarkt riskini artırır
22-07-2024, 13:20
Tehran İsrail raketlərinin hədəfinə çevrilə bilər
22-07-2024, 09:58
Gənc xanəndə: “Məcnun kimi səhnəyə çıxmaq ən böyük arzularımdan biri olub” - Müsahibə
22-07-2024, 09:13
ABŞ-da seçkilər: demokrat liderlər Harrisi dəstəkləyir
21-07-2024, 23:54
Bayden prezident postuna Harrisin namizədliyini dəstəkləyir
21-07-2024, 23:07
Bayden prezidentliyə namizədlikdən geri çəkilib
21-07-2024, 13:10
Hərbi liseylərə qəbul imtahanı keçirilib - (Yenilənib)
21-07-2024, 09:30
Ordumuzun mövqeləri atəşə tutulub
21-07-2024, 08:05
Prezident ll Şuşa Qlobal Media Forumunda sualları cavablandırıb - Tam mətn (Yenilənib) - Video, Fotolar
20-07-2024, 12:31
Mina təhlükəsi ilə bağlı əhaliyə növbəti xəbərdarlıq edilib
19-07-2024, 16:18
Orban: Tramp seçkidə qalib gəlsə, sülh erası başlayacaq