23:55 / 21-09-2019
Tofiq Zülfüqarov: "Azərbaycan İsraildə səfirlik açmalıdır"
22:17 / 21-09-2019
Deputat BDU-nun müəlliminə də borclu çıxdı: "Novruz Məmmədov spikerlə danışdı, ondan sonra..."
22:08 / 21-09-2019
Ölkədə küləyin sürəti təhlükəli həddə çatıb
20:57 / 21-09-2019
Güclü külək kəndləri işıqsız qoyub
20:36 / 21-09-2019
Deputatın vəsiqəsini girov qoyması... - Parlamentdə müzakirəyə çıxarılacaq
19:37 / 21-09-2019
Melaniya Tramp rüsvay oldu - Foto
19:21 / 21-09-2019
Rusiyada azərbaycanlılarla ermənilərin kütləvi davası olub - Foto
18:44 / 21-09-2019
Xəzərdə dalğanın hündürlüyü 5,2 metrə çatıb
18:34 / 21-09-2019
Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub
15:56 / 21-09-2019
Ərdoğan: “Suriyada ABŞ-la qarşı-qarşıya gəlməyi arzulamırıq”
15:46 / 21-09-2019
Kestutis Yankauskas: ""Cənub Qaz Dəhlizi"nin gələn il başa çatacağını gözləyirik"
14:57 / 21-09-2019
İlham Əliyev nazir müavinini təltif etdi - Sərəncam
14:22 / 21-09-2019
Beynəlxalq dərəcəli hakim növbəti təyinatını alıb
14:20 / 21-09-2019
Şərif Şərifov: "Hədəfim ikiqat dünya çempionluğudur"
14:15 / 21-09-2019
Polis etirazçılara qarşı gözyaşardıcı qazdan istifadə edib - Foto
14:06 / 21-09-2019
SOCAR dənizdə işi dayandırdı, 500 işçi sahilə çıxarıldı
13:56 / 21-09-2019
Prezident icra başçısına orden verdi - Sərəncam
13:49 / 21-09-2019
Sabah Bakıya yağış, rayonlara qar yağacaq - Proqnoz
13:40 / 21-09-2019
Leyla Məmmədova: “20-dən çox fermerlə danışıqlara başlamışıq”
13:22 / 21-09-2019
Zakir Həsənov Belarus Təhlükəsizlik Şurasının dövlət katibi ilə görüşüb
13:15 / 21-09-2019
Müğənnilər Kərbəlaya gediblər - Fotolar
13:03 / 21-09-2019
Plastik torbalardan istifadə qadağan olunacaq
12:49 / 21-09-2019
Xəzərdəki gəmilərə xəbərdarlıq göndərilib - Küləklə bağlı
12:48 / 21-09-2019
Komandan: “İstənilən təcavüzə cavab verməyə hazırıq”
12:16 / 21-09-2019
Küləkli hava şəraiti ilə əlaqədar xəbərdarlıq edildi
12:08 / 21-09-2019
Qalmaqallı deputatın milyonluq villası üzə çıxdı - Fotolar
11:47 / 21-09-2019
12 tələbənin ABŞ-a girişinə qadağa qoyulub - Foto
11:34 / 21-09-2019
Ermənilər Qazax istiqamətində təxribat törətdi - Düşmən susduruldu
11:32 / 21-09-2019
Müsavatda başqan seçkiləri... ikinci tur qaçılmazdır - Səbəb
11:26 / 21-09-2019
İndiki komanda hakimiyyətdən qovula bilər
00:59 / 18-09-2019
Xalqı Qarabağ üçün səfərbər etmək istəyirlər
15:49 / 19-09-2019
Müəllimləri yenidən sorğu-sual edəcəklər
23:55 / 19-09-2019
Vilayət Eyvazov idarə rəsini vəzifədən kənarlaşdırıb
15:00 / 19-09-2019
Ramil Usubovdan Təhlükəsizlik Şurasında ilk dəyişiklik - Yeni təyinat
12:59 / 19-09-2019
ADA-nın məzunu Romada uğur qazanıb - Fotolar
18:17 / 17-09-2019
"Xalq artisti”, "Tərəqqi", fərdi təqaüd... - Prezident bir qrup şəxsi təltif etdi + TAM SİYAHI
15:12 / 18-09-2019
Nazirlik peşə məktəblərində işləmək istəyənlərə müraciət edib
13:29 / 17-09-2019
İsa Qəmbərin qardaşı Müsavat başqanlığına namizədlərə müraciət etdi - Foto
13:52 / 17-09-2019
Hərbi qulluqçuların pensiya təminatında dəyişiklik edildi
14:09 / 17-09-2019
Ailə quran müğənni toy gecəsi problemlə üzləşib
16:11 / 17-09-2019
Yadigar Sadıqlı: "Dəyişiklik olmasa, Müsavat çox zəifləyəcək" - Müsahibə
11:15 / 19-09-2019
Rusiyalı məmur Naftalana görə işdən çıxarılıb - Fotolar
Yarımçıq cəsarət
Tarix: 13-06-2019 01:10 | Bölmə: Elnur ASTANBƏYLİ
Budur, biz gecə-gündüz “o boyda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında (AMEA) nə işlə məşğul olurlar? Hanı əldə etdikləri elmi uğurlar, kəşflər, ixtiralar?” deyə sorğu-sual eləyib, baş sındırarkən cavab tapıldı: saytlar AMEA əməkdaşları üçün tikilən mənzillərin rəhbər şəxslər arasında pay-püşk edilməsindən, dədə malı kimi bölüşdürülməsindən yazırlar. Necə deyərlər: dava yorğan davasıdır. Həmişə olduğu kimi. Yoxsa nə elm, nə ixtira, nə kəşf-zad?
Sovetdənqalma institutların mahiyyəti budur. Onlar elm, ədəbiyyat, mədəniyyət adı ilə pərdələnmiş, əslində isə siyasi hakimiyyətlərə yarınmaq yolu ilə müxtəlif imtiyaz qazanmağa hesablanmış qurumlardır.
Bir dəfə də yazmışdım, yenə yazmaqda fayda var: 1992-93-cü illərdə rus ordusunun Azərbaycandan çıxarılması nə qədər tarixi hadisədirsə, Elmlər Akademiyasını ləğv etmək təşəbbüsü də bir o qədər qiymətli idi! Nə yazıq ki, işğalçı ordunu ölkədən çıxarmağa cəsarət göstərənlər eyni cəsarəti sovetdənqalma institutların ləğvi ilə bağlı göstərə bilmədilər. Başda AMEA olmaqla, Yazıçılar, Bəstəkarlar, Rəssamlar, canım sizə desin, Aşıqlar, Nağaraçalanlar, Züytutanlar kimi birliklər, ittifaqlar öz mövcudluqlarını davam etdirdilər. Partiya və hökumətin “elmə və mədəniyyətə atalıq qayğısına” bürünmüş bu qurumlar, eynilə, Sovet hakimiyyəti illərində olduğu kimi hakimiyyətin əlində dəyənək rolu oynayırlar: alimi, şairi, yazıçını, rəssamı, bəstəkarı, aşığı, nağaraçalanı, züytutanı dürlü-dürlü imtiyazlarla süsləyib toplumu istədikləri yönə istiqamətləndirirlər. “Akademik”, “xalq şairi”, “xalq yazıçısı”, “xalq rəssamı” kimi “yüksək” adların çətiri altına topladıqları adamların cəmiyyətdə missiyası aydındır: elmi, ədəbiyyatı, sənəti partiya və hökumət işinin vintciyinə və təkərciyinə çevirmək! Onların süni şəkildə yaradılmış, şar kimi üfürülərək şişirdilmiş nüfuzlarından camaatı itaətdə saxlamaq üçün faydalanmaq!
Məhz bu səbəbdən də Sovetlər Birliyinin dağılmasından sonra görüləcək işlərin başında o dövrdən qalma insititutları tarixin arxivinə göndərilməsi dayanmalı idi! Bu rus ordusunun Azərbaycandan çıxarılması qədər gərəkli idi. Bu milli pulumuzun dövriyyəyə buraxılması qədər əhəmiyyətli idi. Ancaq olmadı. Niyə? Çünki xalqsız xalq şairləri, xalqsız xalq yazıçıları, Nobel mükafatının min ağac ötəsindən keçməyəcək akademiklər-makademiklər xalqın gözündə elə “ali mərtəbəyə” qaldırılmışdı ki, onları oradan endirmək işğalçı rus ordusunu qovmaqdan qat-qat artıq cəsarət, qat-qat artıq güclü ürək istəyirdi.
Nə yazıq ki, nə dünən bizim belə ürəkli, cəsarətli siyasi liderimiz vardı, nə bu gün var, nə də, bu gedişlə, sabah olacaq!
Azərbaycana sözün həqiqi mənasında azad, demokratik gələcək vəd edən bir adamın sevimli şairi Azərbaycan sovet şairi ola bilməz.
Bütün yaradıcılığını Sovet İttifaqının və onun “dahi rəhbərlərinin” vəsfinə həsr edən bir şairə, yazıçıya rəğbətini, məhəbbətini gizlətməyən adamlarmı Azərbaycanı qaranlıqdan işığa daşıyacaqlar?
2013-cü ildə Sovet idarəetməsinin qalığı olan YAP rejiminin namizədinə qarşı çıxardığımız rəqib divarları hələ də 1937 repressiyası qurbanlarının qanı qoxuyan Yazıçılar Birliyinin üzvü idi! Üstəlik, həmin birlik Cəmil Həsənliyə qarşı hakimiyyət namizdədini dəstəklədiyini, ona səs verəcəklərini yağlı-buğlu bəyanatla açıqladı.
Adamın bu mənzərəni hətta təsəvvür etməyə belə təxəyyülü çatmaya bilər, beyni anındaca error verər: Milli Şuranın namizədi Cəmil Həsənli İlham Əliyevin rəqibidir, ancaq məntiqlə belə çıxır, AYB üzvü Cəmil Həsənli İlham Əliyevə səs verməlidir, çünki üzvü olduğu təşkilat belə qərar qəbul edib!
O günlərdə Cəmil müəllimə, heç olmasa, AYB-nin həmin bəyanatından sonra bu sovetdənqalma birliyin sıralarından istefa verməsi üçün çağırış etdim, rədd cavabı aldım.
Cəmil müəllimin 2013 seçkisində inanılmaz dərəcədə dəyərli performansını, əlbəttə, bir kənara qoyuram. Ancaq kimsə qüsura baxmasın: Yazıçılar Birliyi kimi dünəni və bu günü yaltaqlıqla, donosbazlıqla assosiasiya edilən bir qurumla bağlarını qopartmayaraq, o, tarixi yanlışa yol verdi. Seçkidə qələbəsinin rəsmiləşməyəcəyini, əlbəttə, hamımız bilirdik. Ancaq AYB-dən istefa etməklə Cəmil müəllim ən azından sovet tör-töküntüləri üzərində qələbəni rəsmiləşdirə bilərdi. Yeni cığır aça, yeni nümunə ortaya qoya bilərdi. Deyə bilərdi ki, bəli, biz qarşı cinahla təkcə siyasi olaraq fərqli qütblər deyilik, əxlaqi olaraq da, mədəni olaraq da, mənəvi olaraq da fərqli qütblərik.
Yenə kimsə qüsura baxmasın: bu fərqliliyi ortaya qoymadan, dəyərləri, prinsipləri adlardan, adamlardan ön planda tutmadan mən heç bir uğura inanmıram. Uğur qazanılsa belə, onun dayanıqlı olacağına inanmıram. Necə ki, 1993-cü ildə olmadı…
Mən bu gün iqtidarda olanların təqaüd, mənzil, fəxri ad davalarının ünvanına çevrilən sovetdənqalma AMEA-nı və “yaradıcılıq” ittifaqlarını ayaqda saxlamasına hörmətlə yanaşıram. Onlar, Sovet hakimiyyəti illərində olduğu kimi yenə də toplum üzərində “mənəvi dəyənək” rolu oynayan bu institutlara süni nəfəs verib yaşatmaqla üzlərini gələcəyə yox, keçmişə tutduqlarını qorxmadan, çəkinmədən bəlli edirlər.
Biz isə o qədər cəsur deyilik: sistemi bəyənmirik, ancaq onun vintciklərinə, təkərciklərinə – mənasız şair-yazıçılarına, alimlərinə, artistlərinə güldən ağır söz deməyə çəkinirik. Xalqın beyninə “əvəzolunmaz” kimi nəqş edilmiş bu adamlara yüngülvari bir tənqid söyləsək, camaatın qəzəbinə gələcəyimizdən qorxuruq.
İnciməyin, bu yarımçıq cəsarətlə illər, qərinələr dəyişə bilər, ancaq qarşı çıxdığımız sistem əsla dəyişə bilməz…(Abzas.net)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-06-2019 01:10 | Bölmə: Elnur ASTANBƏYLİ
Budur, biz gecə-gündüz “o boyda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında (AMEA) nə işlə məşğul olurlar? Hanı əldə etdikləri elmi uğurlar, kəşflər, ixtiralar?” deyə sorğu-sual eləyib, baş sındırarkən cavab tapıldı: saytlar AMEA əməkdaşları üçün tikilən mənzillərin rəhbər şəxslər arasında pay-püşk edilməsindən, dədə malı kimi bölüşdürülməsindən yazırlar. Necə deyərlər: dava yorğan davasıdır. Həmişə olduğu kimi. Yoxsa nə elm, nə ixtira, nə kəşf-zad?
Sovetdənqalma institutların mahiyyəti budur. Onlar elm, ədəbiyyat, mədəniyyət adı ilə pərdələnmiş, əslində isə siyasi hakimiyyətlərə yarınmaq yolu ilə müxtəlif imtiyaz qazanmağa hesablanmış qurumlardır.
Bir dəfə də yazmışdım, yenə yazmaqda fayda var: 1992-93-cü illərdə rus ordusunun Azərbaycandan çıxarılması nə qədər tarixi hadisədirsə, Elmlər Akademiyasını ləğv etmək təşəbbüsü də bir o qədər qiymətli idi! Nə yazıq ki, işğalçı ordunu ölkədən çıxarmağa cəsarət göstərənlər eyni cəsarəti sovetdənqalma institutların ləğvi ilə bağlı göstərə bilmədilər. Başda AMEA olmaqla, Yazıçılar, Bəstəkarlar, Rəssamlar, canım sizə desin, Aşıqlar, Nağaraçalanlar, Züytutanlar kimi birliklər, ittifaqlar öz mövcudluqlarını davam etdirdilər. Partiya və hökumətin “elmə və mədəniyyətə atalıq qayğısına” bürünmüş bu qurumlar, eynilə, Sovet hakimiyyəti illərində olduğu kimi hakimiyyətin əlində dəyənək rolu oynayırlar: alimi, şairi, yazıçını, rəssamı, bəstəkarı, aşığı, nağaraçalanı, züytutanı dürlü-dürlü imtiyazlarla süsləyib toplumu istədikləri yönə istiqamətləndirirlər. “Akademik”, “xalq şairi”, “xalq yazıçısı”, “xalq rəssamı” kimi “yüksək” adların çətiri altına topladıqları adamların cəmiyyətdə missiyası aydındır: elmi, ədəbiyyatı, sənəti partiya və hökumət işinin vintciyinə və təkərciyinə çevirmək! Onların süni şəkildə yaradılmış, şar kimi üfürülərək şişirdilmiş nüfuzlarından camaatı itaətdə saxlamaq üçün faydalanmaq!
Məhz bu səbəbdən də Sovetlər Birliyinin dağılmasından sonra görüləcək işlərin başında o dövrdən qalma insititutları tarixin arxivinə göndərilməsi dayanmalı idi! Bu rus ordusunun Azərbaycandan çıxarılması qədər gərəkli idi. Bu milli pulumuzun dövriyyəyə buraxılması qədər əhəmiyyətli idi. Ancaq olmadı. Niyə? Çünki xalqsız xalq şairləri, xalqsız xalq yazıçıları, Nobel mükafatının min ağac ötəsindən keçməyəcək akademiklər-makademiklər xalqın gözündə elə “ali mərtəbəyə” qaldırılmışdı ki, onları oradan endirmək işğalçı rus ordusunu qovmaqdan qat-qat artıq cəsarət, qat-qat artıq güclü ürək istəyirdi.
Nə yazıq ki, nə dünən bizim belə ürəkli, cəsarətli siyasi liderimiz vardı, nə bu gün var, nə də, bu gedişlə, sabah olacaq!
Azərbaycana sözün həqiqi mənasında azad, demokratik gələcək vəd edən bir adamın sevimli şairi Azərbaycan sovet şairi ola bilməz.
Bütün yaradıcılığını Sovet İttifaqının və onun “dahi rəhbərlərinin” vəsfinə həsr edən bir şairə, yazıçıya rəğbətini, məhəbbətini gizlətməyən adamlarmı Azərbaycanı qaranlıqdan işığa daşıyacaqlar?
2013-cü ildə Sovet idarəetməsinin qalığı olan YAP rejiminin namizədinə qarşı çıxardığımız rəqib divarları hələ də 1937 repressiyası qurbanlarının qanı qoxuyan Yazıçılar Birliyinin üzvü idi! Üstəlik, həmin birlik Cəmil Həsənliyə qarşı hakimiyyət namizdədini dəstəklədiyini, ona səs verəcəklərini yağlı-buğlu bəyanatla açıqladı.
Adamın bu mənzərəni hətta təsəvvür etməyə belə təxəyyülü çatmaya bilər, beyni anındaca error verər: Milli Şuranın namizədi Cəmil Həsənli İlham Əliyevin rəqibidir, ancaq məntiqlə belə çıxır, AYB üzvü Cəmil Həsənli İlham Əliyevə səs verməlidir, çünki üzvü olduğu təşkilat belə qərar qəbul edib!
O günlərdə Cəmil müəllimə, heç olmasa, AYB-nin həmin bəyanatından sonra bu sovetdənqalma birliyin sıralarından istefa verməsi üçün çağırış etdim, rədd cavabı aldım.
Cəmil müəllimin 2013 seçkisində inanılmaz dərəcədə dəyərli performansını, əlbəttə, bir kənara qoyuram. Ancaq kimsə qüsura baxmasın: Yazıçılar Birliyi kimi dünəni və bu günü yaltaqlıqla, donosbazlıqla assosiasiya edilən bir qurumla bağlarını qopartmayaraq, o, tarixi yanlışa yol verdi. Seçkidə qələbəsinin rəsmiləşməyəcəyini, əlbəttə, hamımız bilirdik. Ancaq AYB-dən istefa etməklə Cəmil müəllim ən azından sovet tör-töküntüləri üzərində qələbəni rəsmiləşdirə bilərdi. Yeni cığır aça, yeni nümunə ortaya qoya bilərdi. Deyə bilərdi ki, bəli, biz qarşı cinahla təkcə siyasi olaraq fərqli qütblər deyilik, əxlaqi olaraq da, mədəni olaraq da, mənəvi olaraq da fərqli qütblərik.
Yenə kimsə qüsura baxmasın: bu fərqliliyi ortaya qoymadan, dəyərləri, prinsipləri adlardan, adamlardan ön planda tutmadan mən heç bir uğura inanmıram. Uğur qazanılsa belə, onun dayanıqlı olacağına inanmıram. Necə ki, 1993-cü ildə olmadı…
Mən bu gün iqtidarda olanların təqaüd, mənzil, fəxri ad davalarının ünvanına çevrilən sovetdənqalma AMEA-nı və “yaradıcılıq” ittifaqlarını ayaqda saxlamasına hörmətlə yanaşıram. Onlar, Sovet hakimiyyəti illərində olduğu kimi yenə də toplum üzərində “mənəvi dəyənək” rolu oynayan bu institutlara süni nəfəs verib yaşatmaqla üzlərini gələcəyə yox, keçmişə tutduqlarını qorxmadan, çəkinmədən bəlli edirlər.
Biz isə o qədər cəsur deyilik: sistemi bəyənmirik, ancaq onun vintciklərinə, təkərciklərinə – mənasız şair-yazıçılarına, alimlərinə, artistlərinə güldən ağır söz deməyə çəkinirik. Xalqın beyninə “əvəzolunmaz” kimi nəqş edilmiş bu adamlara yüngülvari bir tənqid söyləsək, camaatın qəzəbinə gələcəyimizdən qorxuruq.
İnciməyin, bu yarımçıq cəsarətlə illər, qərinələr dəyişə bilər, ancaq qarşı çıxdığımız sistem əsla dəyişə bilməz…(Abzas.net)
Bölməyə aid digər xəbərlər
15-08-2019, 16:40
Elnur ASTANBƏYLİ - Bir “həppi end”ə dair kiçik qeydlər - Foto
13-06-2019, 01:10
Elnur ASTANBƏYLİ - Yarımçıq cəsarət
19-03-2019, 13:03
Elnur ASTANBƏYLİ - Tahir Kərimlinin idealı... - E. Astanbəyli yazır
15-12-2018, 23:03
Elnur ASTANBƏYLİ - Şərqi necə xilas etməli?
8-12-2018, 16:58
Elnur ASTANBƏYLİ - Ürəkbulanma - Elnur Astanbəyli yazır
25-04-2018, 06:42
Elnur ASTANBƏYLİ - Bir ədəbi nəsilin həzin nekroloqu...
Musa Musayev: “Siyavuş Novruzov haqlı olaraq öz iradını bildirib. Amma o iradı təkcə vəzifədən çıxıb getmiş, evində oturmuş eks-nazirlərə bildirmək lazım deyil”
YAP-ın sədr müavini: “Bütün keçmiş məmurlara münasibətimiz onların vəzifədə olduğu dövrdəkindən fərqlənmir”
İqtisadçı alim deyir ki, aqrar sahədəki problemlərdə inhisarçılıqla yanaşı səriştəsizliyin də rolu böyükdür
“Neftçi”nin sabiq prezidenti: “Roberto Bordin "Neftçi"nin ruhuna, ənənəsinə, liderliyinə uyğun baş məşqçi deyil”
