00:07 / 19-03-2024
Azərbaycanda Novruz bayramı qeyd olunur
23:26 / 18-03-2024
Doğru seçim - Hikmət Sabiroğlu yazır
23:11 / 18-03-2024
Ukrayna ordusu geri çəkilir
23:00 / 18-03-2024
Rusiya Almaniyanı soyqırımda ittiham edir
22:45 / 18-03-2024
Ramazanın 9-cü günü: imsak və iftar vaxtları
21:30 / 18-03-2024
NATO Baş katibi: "Azərbaycanla yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq" - Müsahibə
20:16 / 18-03-2024
Borrell ikibaşlı danışır
19:50 / 18-03-2024
Generalın cinayət işi üzrə növbəti məhkəmə prosesi keçirilib - Foto
19:44 / 18-03-2024
Keçmiş vəzifəli şəxslərin işi məhkəmə icraatındadır
18:48 / 18-03-2024
Müğənni Rəvan Polşada klip çəkdirib - Video
18:13 / 18-03-2024
Sərhəddə buraxılış məntəqələrinin sayı artırılıb
18:02 / 18-03-2024
Nazirlər Kabineti Təhlil Mərkəzinin işçilərinin sayı barədə qərar verib
17:50 / 18-03-2024
"Qarabağ"ın 8 futbolçusu milli komandaların heyətinə çağırılıb
16:56 / 18-03-2024
YAP İdarə Heyəti iclas keçirib
16:47 / 18-03-2024
Məşhur aktyor pərəstişkarlarını məyus edib - Fotolar
16:35 / 18-03-2024
Aprelin 14-də dövlət qulluğuna qəbul imtahanı keçiriləcək
16:28 / 18-03-2024
Yuxusuzluq kökəlməyə səbəb olur - Araşdırma
16:14 / 18-03-2024
Qarabağ zonasında daha 1394.5 hektar ərazi minalardan təmizlənib
16:12 / 18-03-2024
Avropa ölkələri Putini təbrik etməyəcək
16:08 / 18-03-2024
Yunanıstana qaçmağa çalışan FETÖ üzvləri tutulublar
15:57 / 18-03-2024
Xankəndinin mərkəzi meydanına “Zəfər meydanı” adı verilib
15:41 / 18-03-2024
XİN başçısı ABŞ rəsmisi ilə görüşüb
15:38 / 18-03-2024
İlham Əliyev Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik edib
15:11 / 18-03-2024
Dövlət qulluğuna imtahanın nəticələri açıqlanıb
14:29 / 18-03-2024
Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi ilə görüşüb - Fotolar
14:23 / 18-03-2024
Belqorodda ölənlərin və yaralanların sayı açıqlanıb
13:56 / 18-03-2024
Zakir Həsənov NATO-nun Baş katibi ilə regional təhlükəsizliyi müzakirə edib - Video - Fotolar
13:42 / 18-03-2024
İlham Əliyev Vladimir Putinə zəng edib - Yenilənib
13:34 / 18-03-2024
Rusiyada seçki: 87,1 milyondan çox vətəndaş səsvermədə iştirak edib
16:40 / 14-03-2024
XI Qlobal Bakı Forumu işə başlayıb - İlham Əliyev tədbirdə çıxış edib (Tam mətn) - Fotolar (Yenilənib)
23:57 / 14-03-2024
Fransada ələ keçən 8659 əsər Türkiyəyə qaytarılacaq - Fotolar
23:47 / 14-03-2024
Dəhşətli statistika: dünyadakı narkomanların təxmini sayı açıqlanıb
18:01 / 16-03-2024
Xl Qlobal Bakı Forumu başa çatıb - (Yenilənib)
01:18 / 16-03-2024
Rusiyaya qarşı yeni koalisiya yaradılıb
16:47 / 16-03-2024
Xocalıda kütləvi məzarlıq: 8-nin şəxsiyyəti müəyyən edilib (Fotolar)
09:47 / 14-03-2024
Avropa Liqası: "Qarabağ" səfərdə "Bayer 04" komandası ilə "döyüşəcək"
16:00 / 14-03-2024
Vergi işçilərinin aylıq əməkhaqları nə qədər artırılıb? - Açıqlama
19:32 / 14-03-2024
Baş nazir taksi sürücüləri ilə bağlı qərar verib
18:00 / 14-03-2024
Magistraturaya qəbul imtahanlarının yekun nəticələri açıqlanıb
23:43 / 14-03-2024
Avropa Liqası: "Bayer 04" və "Qarabağ"ın start heyətləri müəyyənləşib
Yarımçıq cəsarət
Tarix: 13-06-2019 01:10 | Bölmə: Elnur ASTANBƏYLİ
Budur, biz gecə-gündüz “o boyda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında (AMEA) nə işlə məşğul olurlar? Hanı əldə etdikləri elmi uğurlar, kəşflər, ixtiralar?” deyə sorğu-sual eləyib, baş sındırarkən cavab tapıldı: saytlar AMEA əməkdaşları üçün tikilən mənzillərin rəhbər şəxslər arasında pay-püşk edilməsindən, dədə malı kimi bölüşdürülməsindən yazırlar. Necə deyərlər: dava yorğan davasıdır. Həmişə olduğu kimi. Yoxsa nə elm, nə ixtira, nə kəşf-zad?
Sovetdənqalma institutların mahiyyəti budur. Onlar elm, ədəbiyyat, mədəniyyət adı ilə pərdələnmiş, əslində isə siyasi hakimiyyətlərə yarınmaq yolu ilə müxtəlif imtiyaz qazanmağa hesablanmış qurumlardır.
Bir dəfə də yazmışdım, yenə yazmaqda fayda var: 1992-93-cü illərdə rus ordusunun Azərbaycandan çıxarılması nə qədər tarixi hadisədirsə, Elmlər Akademiyasını ləğv etmək təşəbbüsü də bir o qədər qiymətli idi! Nə yazıq ki, işğalçı ordunu ölkədən çıxarmağa cəsarət göstərənlər eyni cəsarəti sovetdənqalma institutların ləğvi ilə bağlı göstərə bilmədilər. Başda AMEA olmaqla, Yazıçılar, Bəstəkarlar, Rəssamlar, canım sizə desin, Aşıqlar, Nağaraçalanlar, Züytutanlar kimi birliklər, ittifaqlar öz mövcudluqlarını davam etdirdilər. Partiya və hökumətin “elmə və mədəniyyətə atalıq qayğısına” bürünmüş bu qurumlar, eynilə, Sovet hakimiyyəti illərində olduğu kimi hakimiyyətin əlində dəyənək rolu oynayırlar: alimi, şairi, yazıçını, rəssamı, bəstəkarı, aşığı, nağaraçalanı, züytutanı dürlü-dürlü imtiyazlarla süsləyib toplumu istədikləri yönə istiqamətləndirirlər. “Akademik”, “xalq şairi”, “xalq yazıçısı”, “xalq rəssamı” kimi “yüksək” adların çətiri altına topladıqları adamların cəmiyyətdə missiyası aydındır: elmi, ədəbiyyatı, sənəti partiya və hökumət işinin vintciyinə və təkərciyinə çevirmək! Onların süni şəkildə yaradılmış, şar kimi üfürülərək şişirdilmiş nüfuzlarından camaatı itaətdə saxlamaq üçün faydalanmaq!
Məhz bu səbəbdən də Sovetlər Birliyinin dağılmasından sonra görüləcək işlərin başında o dövrdən qalma insititutları tarixin arxivinə göndərilməsi dayanmalı idi! Bu rus ordusunun Azərbaycandan çıxarılması qədər gərəkli idi. Bu milli pulumuzun dövriyyəyə buraxılması qədər əhəmiyyətli idi. Ancaq olmadı. Niyə? Çünki xalqsız xalq şairləri, xalqsız xalq yazıçıları, Nobel mükafatının min ağac ötəsindən keçməyəcək akademiklər-makademiklər xalqın gözündə elə “ali mərtəbəyə” qaldırılmışdı ki, onları oradan endirmək işğalçı rus ordusunu qovmaqdan qat-qat artıq cəsarət, qat-qat artıq güclü ürək istəyirdi.
Nə yazıq ki, nə dünən bizim belə ürəkli, cəsarətli siyasi liderimiz vardı, nə bu gün var, nə də, bu gedişlə, sabah olacaq!
Azərbaycana sözün həqiqi mənasında azad, demokratik gələcək vəd edən bir adamın sevimli şairi Azərbaycan sovet şairi ola bilməz.
Bütün yaradıcılığını Sovet İttifaqının və onun “dahi rəhbərlərinin” vəsfinə həsr edən bir şairə, yazıçıya rəğbətini, məhəbbətini gizlətməyən adamlarmı Azərbaycanı qaranlıqdan işığa daşıyacaqlar?
2013-cü ildə Sovet idarəetməsinin qalığı olan YAP rejiminin namizədinə qarşı çıxardığımız rəqib divarları hələ də 1937 repressiyası qurbanlarının qanı qoxuyan Yazıçılar Birliyinin üzvü idi! Üstəlik, həmin birlik Cəmil Həsənliyə qarşı hakimiyyət namizdədini dəstəklədiyini, ona səs verəcəklərini yağlı-buğlu bəyanatla açıqladı.
Adamın bu mənzərəni hətta təsəvvür etməyə belə təxəyyülü çatmaya bilər, beyni anındaca error verər: Milli Şuranın namizədi Cəmil Həsənli İlham Əliyevin rəqibidir, ancaq məntiqlə belə çıxır, AYB üzvü Cəmil Həsənli İlham Əliyevə səs verməlidir, çünki üzvü olduğu təşkilat belə qərar qəbul edib!
O günlərdə Cəmil müəllimə, heç olmasa, AYB-nin həmin bəyanatından sonra bu sovetdənqalma birliyin sıralarından istefa verməsi üçün çağırış etdim, rədd cavabı aldım.
Cəmil müəllimin 2013 seçkisində inanılmaz dərəcədə dəyərli performansını, əlbəttə, bir kənara qoyuram. Ancaq kimsə qüsura baxmasın: Yazıçılar Birliyi kimi dünəni və bu günü yaltaqlıqla, donosbazlıqla assosiasiya edilən bir qurumla bağlarını qopartmayaraq, o, tarixi yanlışa yol verdi. Seçkidə qələbəsinin rəsmiləşməyəcəyini, əlbəttə, hamımız bilirdik. Ancaq AYB-dən istefa etməklə Cəmil müəllim ən azından sovet tör-töküntüləri üzərində qələbəni rəsmiləşdirə bilərdi. Yeni cığır aça, yeni nümunə ortaya qoya bilərdi. Deyə bilərdi ki, bəli, biz qarşı cinahla təkcə siyasi olaraq fərqli qütblər deyilik, əxlaqi olaraq da, mədəni olaraq da, mənəvi olaraq da fərqli qütblərik.
Yenə kimsə qüsura baxmasın: bu fərqliliyi ortaya qoymadan, dəyərləri, prinsipləri adlardan, adamlardan ön planda tutmadan mən heç bir uğura inanmıram. Uğur qazanılsa belə, onun dayanıqlı olacağına inanmıram. Necə ki, 1993-cü ildə olmadı…
Mən bu gün iqtidarda olanların təqaüd, mənzil, fəxri ad davalarının ünvanına çevrilən sovetdənqalma AMEA-nı və “yaradıcılıq” ittifaqlarını ayaqda saxlamasına hörmətlə yanaşıram. Onlar, Sovet hakimiyyəti illərində olduğu kimi yenə də toplum üzərində “mənəvi dəyənək” rolu oynayan bu institutlara süni nəfəs verib yaşatmaqla üzlərini gələcəyə yox, keçmişə tutduqlarını qorxmadan, çəkinmədən bəlli edirlər.
Biz isə o qədər cəsur deyilik: sistemi bəyənmirik, ancaq onun vintciklərinə, təkərciklərinə – mənasız şair-yazıçılarına, alimlərinə, artistlərinə güldən ağır söz deməyə çəkinirik. Xalqın beyninə “əvəzolunmaz” kimi nəqş edilmiş bu adamlara yüngülvari bir tənqid söyləsək, camaatın qəzəbinə gələcəyimizdən qorxuruq.
İnciməyin, bu yarımçıq cəsarətlə illər, qərinələr dəyişə bilər, ancaq qarşı çıxdığımız sistem əsla dəyişə bilməz…(Abzas.net)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-06-2019 01:10 | Bölmə: Elnur ASTANBƏYLİ
Budur, biz gecə-gündüz “o boyda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında (AMEA) nə işlə məşğul olurlar? Hanı əldə etdikləri elmi uğurlar, kəşflər, ixtiralar?” deyə sorğu-sual eləyib, baş sındırarkən cavab tapıldı: saytlar AMEA əməkdaşları üçün tikilən mənzillərin rəhbər şəxslər arasında pay-püşk edilməsindən, dədə malı kimi bölüşdürülməsindən yazırlar. Necə deyərlər: dava yorğan davasıdır. Həmişə olduğu kimi. Yoxsa nə elm, nə ixtira, nə kəşf-zad?
Sovetdənqalma institutların mahiyyəti budur. Onlar elm, ədəbiyyat, mədəniyyət adı ilə pərdələnmiş, əslində isə siyasi hakimiyyətlərə yarınmaq yolu ilə müxtəlif imtiyaz qazanmağa hesablanmış qurumlardır.
Bir dəfə də yazmışdım, yenə yazmaqda fayda var: 1992-93-cü illərdə rus ordusunun Azərbaycandan çıxarılması nə qədər tarixi hadisədirsə, Elmlər Akademiyasını ləğv etmək təşəbbüsü də bir o qədər qiymətli idi! Nə yazıq ki, işğalçı ordunu ölkədən çıxarmağa cəsarət göstərənlər eyni cəsarəti sovetdənqalma institutların ləğvi ilə bağlı göstərə bilmədilər. Başda AMEA olmaqla, Yazıçılar, Bəstəkarlar, Rəssamlar, canım sizə desin, Aşıqlar, Nağaraçalanlar, Züytutanlar kimi birliklər, ittifaqlar öz mövcudluqlarını davam etdirdilər. Partiya və hökumətin “elmə və mədəniyyətə atalıq qayğısına” bürünmüş bu qurumlar, eynilə, Sovet hakimiyyəti illərində olduğu kimi hakimiyyətin əlində dəyənək rolu oynayırlar: alimi, şairi, yazıçını, rəssamı, bəstəkarı, aşığı, nağaraçalanı, züytutanı dürlü-dürlü imtiyazlarla süsləyib toplumu istədikləri yönə istiqamətləndirirlər. “Akademik”, “xalq şairi”, “xalq yazıçısı”, “xalq rəssamı” kimi “yüksək” adların çətiri altına topladıqları adamların cəmiyyətdə missiyası aydındır: elmi, ədəbiyyatı, sənəti partiya və hökumət işinin vintciyinə və təkərciyinə çevirmək! Onların süni şəkildə yaradılmış, şar kimi üfürülərək şişirdilmiş nüfuzlarından camaatı itaətdə saxlamaq üçün faydalanmaq!
Məhz bu səbəbdən də Sovetlər Birliyinin dağılmasından sonra görüləcək işlərin başında o dövrdən qalma insititutları tarixin arxivinə göndərilməsi dayanmalı idi! Bu rus ordusunun Azərbaycandan çıxarılması qədər gərəkli idi. Bu milli pulumuzun dövriyyəyə buraxılması qədər əhəmiyyətli idi. Ancaq olmadı. Niyə? Çünki xalqsız xalq şairləri, xalqsız xalq yazıçıları, Nobel mükafatının min ağac ötəsindən keçməyəcək akademiklər-makademiklər xalqın gözündə elə “ali mərtəbəyə” qaldırılmışdı ki, onları oradan endirmək işğalçı rus ordusunu qovmaqdan qat-qat artıq cəsarət, qat-qat artıq güclü ürək istəyirdi.
Nə yazıq ki, nə dünən bizim belə ürəkli, cəsarətli siyasi liderimiz vardı, nə bu gün var, nə də, bu gedişlə, sabah olacaq!
Azərbaycana sözün həqiqi mənasında azad, demokratik gələcək vəd edən bir adamın sevimli şairi Azərbaycan sovet şairi ola bilməz.
Bütün yaradıcılığını Sovet İttifaqının və onun “dahi rəhbərlərinin” vəsfinə həsr edən bir şairə, yazıçıya rəğbətini, məhəbbətini gizlətməyən adamlarmı Azərbaycanı qaranlıqdan işığa daşıyacaqlar?
2013-cü ildə Sovet idarəetməsinin qalığı olan YAP rejiminin namizədinə qarşı çıxardığımız rəqib divarları hələ də 1937 repressiyası qurbanlarının qanı qoxuyan Yazıçılar Birliyinin üzvü idi! Üstəlik, həmin birlik Cəmil Həsənliyə qarşı hakimiyyət namizdədini dəstəklədiyini, ona səs verəcəklərini yağlı-buğlu bəyanatla açıqladı.
Adamın bu mənzərəni hətta təsəvvür etməyə belə təxəyyülü çatmaya bilər, beyni anındaca error verər: Milli Şuranın namizədi Cəmil Həsənli İlham Əliyevin rəqibidir, ancaq məntiqlə belə çıxır, AYB üzvü Cəmil Həsənli İlham Əliyevə səs verməlidir, çünki üzvü olduğu təşkilat belə qərar qəbul edib!
O günlərdə Cəmil müəllimə, heç olmasa, AYB-nin həmin bəyanatından sonra bu sovetdənqalma birliyin sıralarından istefa verməsi üçün çağırış etdim, rədd cavabı aldım.
Cəmil müəllimin 2013 seçkisində inanılmaz dərəcədə dəyərli performansını, əlbəttə, bir kənara qoyuram. Ancaq kimsə qüsura baxmasın: Yazıçılar Birliyi kimi dünəni və bu günü yaltaqlıqla, donosbazlıqla assosiasiya edilən bir qurumla bağlarını qopartmayaraq, o, tarixi yanlışa yol verdi. Seçkidə qələbəsinin rəsmiləşməyəcəyini, əlbəttə, hamımız bilirdik. Ancaq AYB-dən istefa etməklə Cəmil müəllim ən azından sovet tör-töküntüləri üzərində qələbəni rəsmiləşdirə bilərdi. Yeni cığır aça, yeni nümunə ortaya qoya bilərdi. Deyə bilərdi ki, bəli, biz qarşı cinahla təkcə siyasi olaraq fərqli qütblər deyilik, əxlaqi olaraq da, mədəni olaraq da, mənəvi olaraq da fərqli qütblərik.
Yenə kimsə qüsura baxmasın: bu fərqliliyi ortaya qoymadan, dəyərləri, prinsipləri adlardan, adamlardan ön planda tutmadan mən heç bir uğura inanmıram. Uğur qazanılsa belə, onun dayanıqlı olacağına inanmıram. Necə ki, 1993-cü ildə olmadı…
Mən bu gün iqtidarda olanların təqaüd, mənzil, fəxri ad davalarının ünvanına çevrilən sovetdənqalma AMEA-nı və “yaradıcılıq” ittifaqlarını ayaqda saxlamasına hörmətlə yanaşıram. Onlar, Sovet hakimiyyəti illərində olduğu kimi yenə də toplum üzərində “mənəvi dəyənək” rolu oynayan bu institutlara süni nəfəs verib yaşatmaqla üzlərini gələcəyə yox, keçmişə tutduqlarını qorxmadan, çəkinmədən bəlli edirlər.
Biz isə o qədər cəsur deyilik: sistemi bəyənmirik, ancaq onun vintciklərinə, təkərciklərinə – mənasız şair-yazıçılarına, alimlərinə, artistlərinə güldən ağır söz deməyə çəkinirik. Xalqın beyninə “əvəzolunmaz” kimi nəqş edilmiş bu adamlara yüngülvari bir tənqid söyləsək, camaatın qəzəbinə gələcəyimizdən qorxuruq.
İnciməyin, bu yarımçıq cəsarətlə illər, qərinələr dəyişə bilər, ancaq qarşı çıxdığımız sistem əsla dəyişə bilməz…(Abzas.net)
Müəllifin bütün yazıları - Elnur ASTANBƏYLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər