18:09 / 05-07-2025
Mingəçevirdə iki qayıq toqquşub - Beş nəfər xəsarət alıb
14:30 / 05-07-2025
Sabah yağış yağacaq
14:16 / 05-07-2025
Akademik Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
12:19 / 05-07-2025
“AzerGold”-un qiymətli metal satışından gəlirləri artıb
12:09 / 05-07-2025
Beş kollecə direktor təyin ediblər - Siyahı
12:04 / 05-07-2025
Sadiq Qurbanov: “Xankəndidə keçirilən ECO Zirvəsi Azərbaycanın qələbəsidir”
10:36 / 05-07-2025
DTX-nin Akademiyasında növbəti məzun buraxılışı olub - Video
10:35 / 05-07-2025
Türkiyəyə güclü qar yağıb
10:31 / 05-07-2025
Kürdə boğulan 19 yaşlı gəncin meyiti tapılıb
10:09 / 05-07-2025
Azərbaycanlı “qanuni oğru”lar barədə qərar verilib
09:26 / 05-07-2025
Aşura günü ilə bağlı qanvermə aksiyası başlayıb
19:49 / 04-07-2025
Şəmkirdə üç uşaq göldə batıb - Yenilənib
19:48 / 04-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
19:46 / 04-07-2025
Qərbi Azərbaycana qayıdışın hüquqi əsasları müzakirə olunub - Fotolar
19:14 / 04-07-2025
Ərdoğanı Füzulidən yola salıblar - (Yenilənib) - Foto
18:42 / 04-07-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında görüş olub - Fotolar (Yenilənib)
18:35 / 04-07-2025
Ukrayna və ABŞ prezidentləri telefonla danışıblar
18:25 / 04-07-2025
Müsavat Rusiya səfirliyi qarşısında aksiya keçirmək istəyir
18:19 / 04-07-2025
DTX-nın saxladığı sabiq diplomatın məhkəməsi başlayıb
18:01 / 04-07-2025
Ali Məhkəmə inzibati mübahisələrə dair işlərlə bağlı qərar qəbul edib
17:42 / 04-07-2025
Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana səfəri başa çatıb
17:21 / 04-07-2025
Deputatlar daha 15 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
17:05 / 04-07-2025
Fransada “səssiz etiraz”: ABŞ demokratiyasına şübhə ilə yanaşırlar
16:59 / 04-07-2025
Sadır Japarovun Azərbaycana səfəri başa çatıb
16:33 / 04-07-2025
ECO-nun növbəti sammiti İranda keçiriləcək
16:31 / 04-07-2025
Ərdoğan ilə Pezeşkian Xankəndidə görüşüblər
16:20 / 04-07-2025
Meyxanaçı azadlığa buraxılıb
16:17 / 04-07-2025
Azərbaycan diaspor rəhbəri Rusiya vətəndaşlığından çıxarılıb
16:01 / 04-07-2025
Xankəndidə 17-ci Zirvə görüşü: ölkə başçıları mesajlar verir - (Yenilənib) - Fotolar
15:47 / 04-07-2025
Üç şəhidimiz Kəlbəcərdə dəfn edilib - Fotolar
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
13:16 / 02-07-2025
Mədəniyyət nazirinə kulturoloji tövsiyə - Akif Əli yazır
14:40 / 03-07-2025
İlham Əliyev Qarabağa səfər edib - (Yenilənib+) - Fotolar
07:52 / 01-07-2025
ABŞ gözlənilmədən Moskvaya ultimatum verib
12:16 / 02-07-2025
Cəlaloğlu: Güzəştə getsək, Rusiya daha ağır şərtlərlə üstümüzə gələcək
19:48 / 04-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
10:26 / 02-07-2025
Azərbaycana qarşı mənəvi-siyasi strategiya: Rusiya nəyə nail olmaq istəyir?
15:33 / 02-07-2025
Rusiya daha da aqressivləşir
14:53 / 01-07-2025
Təkrar sertifikatlaşdırma: 2006 müəllim keçid balını toplaya bilməyib
16:55 / 02-07-2025
Professor: Rusiya başını itirmiş ayı kimi davranır
Alimlərin daha bir eksperimenti uğurlu olub
Tarix: 02-04-2024 14:50 | Bölmə: Cəmiyyət
Çinli alimlər cazibə qüvvəsinin ötürülməsi üçün hipotetik hissəcik olan qravitonun əlamətlərini aşkar ediblər. Çin tədqiqatçılarının rəhbərlik etdiyi beynəlxalq alimlər qrupu bununla bağlı çox uğurlu təcrübənin keçirildiyini açıqlayıb.
Reyting.az-ın məlumatına görə, keçirilmiş təcrübə zamanı tədqiqatçılar qrupu ilk dəfə qravitasiya sahəsinin kvantının - qraviton mövcudluğunun əlamətlərini aşkar ediblər ki, bu da, qravitasiya qarşılıqlı təsirinin əsas daşıyıcısı ola bilər.
Alimlərin dediyinə görə, qraviton anlayışı təxminən 100 il əvvəl formalaşsa da, yalnız indiki dövrdə elm adamlarının onun kəşfinə yaxınlaşmaq şansı yaranıb.
Çin tədqiqatçılarının rəhbərliyi ilə toplanan beynəlxalq alimlər qrupunun keçirtdiyi bu təcrübənin hazırlanmasında və əldə edilən nəticələrin təhlilində Çin alimləri ilə yanaşı ABŞ və Almaniyadan olan alimlər də iştirak ediblər.
Məlumata görə, təcrübə üçün quraşdırma təxminən üç ilə başa gəlib və lazım olan şərait Nankin Universitetində yaradılıb.
Alimlərin fikrincə, bunu elmi cəhətdən tam sübuta yetirmək üçün təhlil ediləcək material mütləq sıfıra qədər temperaturda soyudulmalı və nümunədəki elektronların həyəcanını qiymətləndirməkdən ötrü incə tənzimlənmiş material lazerə məruz qalmalı idi. Əslində bütün bunlar bir-birini istisna edən tələblərdir, çünki mövcud olan belə bir eksperimental mühit və ölçmə vasitələri arasında istilik körpüsü yaranır. Çinlilər isə bunu edə biliblər.
Beynəlxalq alim qrupu izah edib ki, belə bir çətin təcrübəni həyata keçirmək üçün onlara bəzi maddələr lazım olub. ABŞ-dan alınmış yüksək təmizlikli qalium arsenidin nümunəsi -273,1 °C-ə qədər soyudulub, yerin maqnit sahəsindən altı dərəcə güclü maqnit sahəsinə yerləşdirilib. Alimlərin əsas vəzifəsi atom kimi qalın bir materialda axını maye təki davranmağa başlayan vaxt elektronların qatılaşdırılmış vəziyyətinin ön təsirini yaratmaq idi. Sonra təcrübə zamanı lazerdən istifadə etmək üsulu ilə müşahidə edilən elektronların həyəcanlı hərəkətverici vəziyyətləri qiymətləndirilib, son nəticədə isə onların spini ölçülüb.
Alimlər bildirdiyinə görə, elektronun spini tam deyil və 1/2-ə bərabərdir. Qravitonun fırlanması isə 2 olmalıdır ki, bu da təbiətdə ümumiyyətlə, mövcud olduqda onu unikal edir.
Eksperimental məlumatların təhlili göstərib ki, ayrı-ayrı hissəciklər 2 spinin dəyəri ilə xarakterizə olunur. Bu qeydiyyat dünyada ilk dəfə həyata keçirilib və həm də gələcək üçün qravitonların sonrakı axtarışına imkan açır. Əgər qraviton kəşf edilərsə və bu heç bir yükü olmayan kütləsiz bir hissəcikdirsə, belə bir yenilik vahid sahə nəzəriyyəsinin yaradılmasına ümid verəcəkdir.
Çində keçirilən təcrübənin nəticəsi olaraq alimlər iddia edir ki, klassik fizika ilə kvant fizikası arasında hələ də tam əlaqə yoxdur. Məhz qravitasiyanın qarşılıqlı təsirinin tam mahiyyətini dərk etməmək bu iki dünyanı birləşdirməyə imkan vermir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 02-04-2024 14:50 | Bölmə: Cəmiyyət
Çinli alimlər cazibə qüvvəsinin ötürülməsi üçün hipotetik hissəcik olan qravitonun əlamətlərini aşkar ediblər. Çin tədqiqatçılarının rəhbərlik etdiyi beynəlxalq alimlər qrupu bununla bağlı çox uğurlu təcrübənin keçirildiyini açıqlayıb.
Reyting.az-ın məlumatına görə, keçirilmiş təcrübə zamanı tədqiqatçılar qrupu ilk dəfə qravitasiya sahəsinin kvantının - qraviton mövcudluğunun əlamətlərini aşkar ediblər ki, bu da, qravitasiya qarşılıqlı təsirinin əsas daşıyıcısı ola bilər.
Alimlərin dediyinə görə, qraviton anlayışı təxminən 100 il əvvəl formalaşsa da, yalnız indiki dövrdə elm adamlarının onun kəşfinə yaxınlaşmaq şansı yaranıb.
Çin tədqiqatçılarının rəhbərliyi ilə toplanan beynəlxalq alimlər qrupunun keçirtdiyi bu təcrübənin hazırlanmasında və əldə edilən nəticələrin təhlilində Çin alimləri ilə yanaşı ABŞ və Almaniyadan olan alimlər də iştirak ediblər.
Məlumata görə, təcrübə üçün quraşdırma təxminən üç ilə başa gəlib və lazım olan şərait Nankin Universitetində yaradılıb.
Alimlərin fikrincə, bunu elmi cəhətdən tam sübuta yetirmək üçün təhlil ediləcək material mütləq sıfıra qədər temperaturda soyudulmalı və nümunədəki elektronların həyəcanını qiymətləndirməkdən ötrü incə tənzimlənmiş material lazerə məruz qalmalı idi. Əslində bütün bunlar bir-birini istisna edən tələblərdir, çünki mövcud olan belə bir eksperimental mühit və ölçmə vasitələri arasında istilik körpüsü yaranır. Çinlilər isə bunu edə biliblər.
Beynəlxalq alim qrupu izah edib ki, belə bir çətin təcrübəni həyata keçirmək üçün onlara bəzi maddələr lazım olub. ABŞ-dan alınmış yüksək təmizlikli qalium arsenidin nümunəsi -273,1 °C-ə qədər soyudulub, yerin maqnit sahəsindən altı dərəcə güclü maqnit sahəsinə yerləşdirilib. Alimlərin əsas vəzifəsi atom kimi qalın bir materialda axını maye təki davranmağa başlayan vaxt elektronların qatılaşdırılmış vəziyyətinin ön təsirini yaratmaq idi. Sonra təcrübə zamanı lazerdən istifadə etmək üsulu ilə müşahidə edilən elektronların həyəcanlı hərəkətverici vəziyyətləri qiymətləndirilib, son nəticədə isə onların spini ölçülüb.
Alimlər bildirdiyinə görə, elektronun spini tam deyil və 1/2-ə bərabərdir. Qravitonun fırlanması isə 2 olmalıdır ki, bu da təbiətdə ümumiyyətlə, mövcud olduqda onu unikal edir.
Eksperimental məlumatların təhlili göstərib ki, ayrı-ayrı hissəciklər 2 spinin dəyəri ilə xarakterizə olunur. Bu qeydiyyat dünyada ilk dəfə həyata keçirilib və həm də gələcək üçün qravitonların sonrakı axtarışına imkan açır. Əgər qraviton kəşf edilərsə və bu heç bir yükü olmayan kütləsiz bir hissəcikdirsə, belə bir yenilik vahid sahə nəzəriyyəsinin yaradılmasına ümid verəcəkdir.
Çində keçirilən təcrübənin nəticəsi olaraq alimlər iddia edir ki, klassik fizika ilə kvant fizikası arasında hələ də tam əlaqə yoxdur. Məhz qravitasiyanın qarşılıqlı təsirinin tam mahiyyətini dərk etməmək bu iki dünyanı birləşdirməyə imkan vermir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 14:30
Sabah yağış yağacaq
Bu gün, 10:31
Kürdə boğulan 19 yaşlı gəncin meyiti tapılıb
Dünən, 15:08
Üzərinə həbs qoyulan əmlakın satışı qaydası dəyişib
Dünən, 14:13
Tələbkarın əmlakı əldə etməsi qaydası dəyişib
Dünən, 13:04
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 10:51
Komandirə 9 il 7 ay həbs cəzası verilib
Dünən, 09:15
Professorun oğlu qəzada ölüb
3-07-2025, 18:17
Peşə tanınması: 179 namizəd keçid balını toplaya bilməyib
3-07-2025, 16:12
Beyləqanda 16 yaşlı oğlan kanalda batıb
3-07-2025, 15:43
Güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
3-07-2025, 13:43
Məhkəmə Vüqar Səfərli ilə bağlı qərar verib
3-07-2025, 12:28
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
3-07-2025, 11:59
Jurnalist Günel Hacı müdir müavini təyin olunub
3-07-2025, 08:12
Marsın səhraya çevrilməsinə səbəb nədir?
2-07-2025, 17:05
Məhkəmə vəzifəli şəxslərin cinayət əməlini araşdıracaq
2-07-2025, 15:59
Bakıda qəzalı binalarla bağlı Xüsusi Komissiya yaradılıb
2-07-2025, 14:29
Vilayət Eyvazov: "Bu yolda qüvvə və bacarığımızı əsirgəməyəcəyik"
2-07-2025, 13:27
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
2-07-2025, 13:23
Polis Akademiyasında Məzun Günü keçirilib - Video
2-07-2025, 11:45
Nazir şöbə müdirini vəzifədən azad edib
2-07-2025, 11:04
Yekaterinburqda Şahin Lalayevin həbs müddəti uzadılıb
2-07-2025, 08:58
Qərbi Azərbaycanın mədəni irsi müzakirəyə çıxarılıb - Fotolar
2-07-2025, 08:10
Üzən qazma platforması batıb
1-07-2025, 17:23
Vəzifəli şəxslərin cinayət işini məhkəməyə göndəriblər
1-07-2025, 16:26
Beş şagirdimiz Azərbaycanı Yunanıstanda təmsil edəcək - Fotolar
1-07-2025, 15:47
Professor zəlzələ ilə bağlı xəbərdarlıq edir - Foto
1-07-2025, 14:08
Fransada istilər səbəbindən məktəblər bağlanıb
1-07-2025, 11:44
Yekaterinburqda öldürülən qadaşlarla bağlı ekspertiza rəyi açıqlanıb
1-07-2025, 08:11
“Trump Victory” ətiri satışdadır
30-06-2025, 16:10
İyul ayının hava proqnozu açıqlanıb
30-06-2025, 13:24
"Azərbaycanfilm"dəki partlayışla bağlı cinayət işi açılıb
30-06-2025, 13:15
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
30-06-2025, 12:55
Məhkəmə hüquq müdafiəçisi ilə bağlı qərar verib
30-06-2025, 10:12
Dinozavr skleti 6 milyon dollara hərraca çıxarılacaq
30-06-2025, 09:27
Hacıqabulda qəza: ölən və xəsarət alan var
30-06-2025, 08:23
Yanğınsöndürənləri atəşə tutublar
29-06-2025, 07:26
29 yaşlı şəxs qayınanasını qətlə yetirib, 3 nəfəri yaralayıb
28-06-2025, 08:32
Beş ay əvvəl Kürdə batan şəxsin meyiti tapılıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
