08:39 / 04-05-2024
Fironların lənəti... - Onların məzarını açan alimlərin ölüm səbəbi nədir?
07:20 / 04-05-2024
Yeni araşdırma: prostat xərçənginin qarşısı alınır
06:59 / 04-05-2024
Gənc riyaziyyatçı elmdə sıçrayış edib
23:59 / 03-05-2024
Sabirabad təhsilinə müdir təyin olunub
18:19 / 03-05-2024
Məşhur yazıçı oxucularını təəccübləndirib
18:01 / 03-05-2024
Naxçıvan Dövlət Universiteti yenidən təşkil ediləcək - Qərar
17:51 / 03-05-2024
Təhlükəsizlik Xidməti Paşinyanla bağlı araşdırma aparacaq
17:45 / 03-05-2024
Rusiya Ukraynaya qarşı kimyəvi silah tətbiq edir
17:42 / 03-05-2024
ƏƏSMN-nin kollegiya üzvlərinin sayı azaldılıb
17:28 / 03-05-2024
Ermənistanın dövlət büdcəsi kəsirlə icra edilib
17:26 / 03-05-2024
Prezident “Əmək pensiyaları haqqında” qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib
17:23 / 03-05-2024
Ukraynaya IRIS-T sistemləri göndərən Berlindəki zavod yanır
17:17 / 03-05-2024
Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb
17:16 / 03-05-2024
Neftin qiyməti son üç ayda rekord dərəcədə aşağı düşüb
17:00 / 03-05-2024
Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sərhədlə bağlı yeni razılaşma olacaq
16:58 / 03-05-2024
Güclü külək və yağışlı hava olacaq - Xəbərdarlıq
16:45 / 03-05-2024
Daha 66 dərmanın qiyməti ilə bağlı qərar verilib
16:36 / 03-05-2024
Tatarıstana genişmiqyaslı kiberhücum başlayıb
16:35 / 03-05-2024
Avropa çempionatı: millilərimizin rəqibləri müəyyənləşib
16:18 / 03-05-2024
Vilayət Eyvazov generalı özünə müşavir təyin edib
16:00 / 03-05-2024
XİN Böyük Britaniya səfirinə cavab verib
15:51 / 03-05-2024
İspaniya klubları türk oyunçunu transfer etmək istəyir
15:37 / 03-05-2024
Yeni mafiya dəhşətli cinayətlərini artırır
15:35 / 03-05-2024
Milli Məclis daha 18 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
15:25 / 03-05-2024
Xaricdə oxuyan daha 62 nəfərin diplomu tanınmayıb
15:20 / 03-05-2024
Avropa Komissiyasının rəsmisi: "Cənubi Qafqaz regionunda sülh hər şeyi dəyişəcək"
14:51 / 03-05-2024
Aİ, Fransa və Çin liderlərinin üçtərəfli görüşü olacaq
14:30 / 03-05-2024
COP29.az vebsaytı istifadəyə verilib
14:16 / 03-05-2024
Elmar Vəliyevi güllələyənlə bağlı daha bir qərar verilib
14:17 / 29-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib) - Foto
16:48 / 01-05-2024
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər cinayət başında saxlanılıb - (Yenilənib)
15:43 / 30-04-2024
Laçın şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
14:28 / 29-04-2024
DİM imtahanların vaxtını dəyişib
12:15 / 29-04-2024
Nazim Bəydəmirlinin məhkəməsi başlayıb
19:27 / 30-04-2024
Şair Elçin Mirzəbəyli ilə görüş keçirilib - Fotolar
17:18 / 01-05-2024
İlham Əliyev VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda iştirak edib - Video - Fotolar (Yenilənib)
09:41 / 29-04-2024
İki gimnastımız beş medal qazanıb
10:47 / 29-04-2024
Xalq artisti ilə həkimin məhkəməsi yenidən başlayır
22:56 / 30-04-2024
Cinçıxaran Rassel Krou şeytanı dəhşətə gətirir
18:11 / 29-04-2024
Bakıda beynəlxalq oyun festivalı keçiriləcək
12:20 / 29-04-2024
Prezident icra başçısı təyin edib - Sərəncam
Alimlərin daha bir eksperimenti uğurlu olub
Tarix: 02-04-2024 14:50 | Bölmə: Cəmiyyət
Çinli alimlər cazibə qüvvəsinin ötürülməsi üçün hipotetik hissəcik olan qravitonun əlamətlərini aşkar ediblər. Çin tədqiqatçılarının rəhbərlik etdiyi beynəlxalq alimlər qrupu bununla bağlı çox uğurlu təcrübənin keçirildiyini açıqlayıb.
Reyting.az-ın məlumatına görə, keçirilmiş təcrübə zamanı tədqiqatçılar qrupu ilk dəfə qravitasiya sahəsinin kvantının - qraviton mövcudluğunun əlamətlərini aşkar ediblər ki, bu da, qravitasiya qarşılıqlı təsirinin əsas daşıyıcısı ola bilər.
Alimlərin dediyinə görə, qraviton anlayışı təxminən 100 il əvvəl formalaşsa da, yalnız indiki dövrdə elm adamlarının onun kəşfinə yaxınlaşmaq şansı yaranıb.
Çin tədqiqatçılarının rəhbərliyi ilə toplanan beynəlxalq alimlər qrupunun keçirtdiyi bu təcrübənin hazırlanmasında və əldə edilən nəticələrin təhlilində Çin alimləri ilə yanaşı ABŞ və Almaniyadan olan alimlər də iştirak ediblər.
Məlumata görə, təcrübə üçün quraşdırma təxminən üç ilə başa gəlib və lazım olan şərait Nankin Universitetində yaradılıb.
Alimlərin fikrincə, bunu elmi cəhətdən tam sübuta yetirmək üçün təhlil ediləcək material mütləq sıfıra qədər temperaturda soyudulmalı və nümunədəki elektronların həyəcanını qiymətləndirməkdən ötrü incə tənzimlənmiş material lazerə məruz qalmalı idi. Əslində bütün bunlar bir-birini istisna edən tələblərdir, çünki mövcud olan belə bir eksperimental mühit və ölçmə vasitələri arasında istilik körpüsü yaranır. Çinlilər isə bunu edə biliblər.
Beynəlxalq alim qrupu izah edib ki, belə bir çətin təcrübəni həyata keçirmək üçün onlara bəzi maddələr lazım olub. ABŞ-dan alınmış yüksək təmizlikli qalium arsenidin nümunəsi -273,1 °C-ə qədər soyudulub, yerin maqnit sahəsindən altı dərəcə güclü maqnit sahəsinə yerləşdirilib. Alimlərin əsas vəzifəsi atom kimi qalın bir materialda axını maye təki davranmağa başlayan vaxt elektronların qatılaşdırılmış vəziyyətinin ön təsirini yaratmaq idi. Sonra təcrübə zamanı lazerdən istifadə etmək üsulu ilə müşahidə edilən elektronların həyəcanlı hərəkətverici vəziyyətləri qiymətləndirilib, son nəticədə isə onların spini ölçülüb.
Alimlər bildirdiyinə görə, elektronun spini tam deyil və 1/2-ə bərabərdir. Qravitonun fırlanması isə 2 olmalıdır ki, bu da təbiətdə ümumiyyətlə, mövcud olduqda onu unikal edir.
Eksperimental məlumatların təhlili göstərib ki, ayrı-ayrı hissəciklər 2 spinin dəyəri ilə xarakterizə olunur. Bu qeydiyyat dünyada ilk dəfə həyata keçirilib və həm də gələcək üçün qravitonların sonrakı axtarışına imkan açır. Əgər qraviton kəşf edilərsə və bu heç bir yükü olmayan kütləsiz bir hissəcikdirsə, belə bir yenilik vahid sahə nəzəriyyəsinin yaradılmasına ümid verəcəkdir.
Çində keçirilən təcrübənin nəticəsi olaraq alimlər iddia edir ki, klassik fizika ilə kvant fizikası arasında hələ də tam əlaqə yoxdur. Məhz qravitasiyanın qarşılıqlı təsirinin tam mahiyyətini dərk etməmək bu iki dünyanı birləşdirməyə imkan vermir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 02-04-2024 14:50 | Bölmə: Cəmiyyət
Çinli alimlər cazibə qüvvəsinin ötürülməsi üçün hipotetik hissəcik olan qravitonun əlamətlərini aşkar ediblər. Çin tədqiqatçılarının rəhbərlik etdiyi beynəlxalq alimlər qrupu bununla bağlı çox uğurlu təcrübənin keçirildiyini açıqlayıb.
Reyting.az-ın məlumatına görə, keçirilmiş təcrübə zamanı tədqiqatçılar qrupu ilk dəfə qravitasiya sahəsinin kvantının - qraviton mövcudluğunun əlamətlərini aşkar ediblər ki, bu da, qravitasiya qarşılıqlı təsirinin əsas daşıyıcısı ola bilər.
Alimlərin dediyinə görə, qraviton anlayışı təxminən 100 il əvvəl formalaşsa da, yalnız indiki dövrdə elm adamlarının onun kəşfinə yaxınlaşmaq şansı yaranıb.
Çin tədqiqatçılarının rəhbərliyi ilə toplanan beynəlxalq alimlər qrupunun keçirtdiyi bu təcrübənin hazırlanmasında və əldə edilən nəticələrin təhlilində Çin alimləri ilə yanaşı ABŞ və Almaniyadan olan alimlər də iştirak ediblər.
Məlumata görə, təcrübə üçün quraşdırma təxminən üç ilə başa gəlib və lazım olan şərait Nankin Universitetində yaradılıb.
Alimlərin fikrincə, bunu elmi cəhətdən tam sübuta yetirmək üçün təhlil ediləcək material mütləq sıfıra qədər temperaturda soyudulmalı və nümunədəki elektronların həyəcanını qiymətləndirməkdən ötrü incə tənzimlənmiş material lazerə məruz qalmalı idi. Əslində bütün bunlar bir-birini istisna edən tələblərdir, çünki mövcud olan belə bir eksperimental mühit və ölçmə vasitələri arasında istilik körpüsü yaranır. Çinlilər isə bunu edə biliblər.
Beynəlxalq alim qrupu izah edib ki, belə bir çətin təcrübəni həyata keçirmək üçün onlara bəzi maddələr lazım olub. ABŞ-dan alınmış yüksək təmizlikli qalium arsenidin nümunəsi -273,1 °C-ə qədər soyudulub, yerin maqnit sahəsindən altı dərəcə güclü maqnit sahəsinə yerləşdirilib. Alimlərin əsas vəzifəsi atom kimi qalın bir materialda axını maye təki davranmağa başlayan vaxt elektronların qatılaşdırılmış vəziyyətinin ön təsirini yaratmaq idi. Sonra təcrübə zamanı lazerdən istifadə etmək üsulu ilə müşahidə edilən elektronların həyəcanlı hərəkətverici vəziyyətləri qiymətləndirilib, son nəticədə isə onların spini ölçülüb.
Alimlər bildirdiyinə görə, elektronun spini tam deyil və 1/2-ə bərabərdir. Qravitonun fırlanması isə 2 olmalıdır ki, bu da təbiətdə ümumiyyətlə, mövcud olduqda onu unikal edir.
Eksperimental məlumatların təhlili göstərib ki, ayrı-ayrı hissəciklər 2 spinin dəyəri ilə xarakterizə olunur. Bu qeydiyyat dünyada ilk dəfə həyata keçirilib və həm də gələcək üçün qravitonların sonrakı axtarışına imkan açır. Əgər qraviton kəşf edilərsə və bu heç bir yükü olmayan kütləsiz bir hissəcikdirsə, belə bir yenilik vahid sahə nəzəriyyəsinin yaradılmasına ümid verəcəkdir.
Çində keçirilən təcrübənin nəticəsi olaraq alimlər iddia edir ki, klassik fizika ilə kvant fizikası arasında hələ də tam əlaqə yoxdur. Məhz qravitasiyanın qarşılıqlı təsirinin tam mahiyyətini dərk etməmək bu iki dünyanı birləşdirməyə imkan vermir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 23:59
Sabirabad təhsilinə müdir təyin olunub
Dünən, 16:58
Güclü külək və yağışlı hava olacaq - Xəbərdarlıq
Dünən, 15:37
Yeni mafiya dəhşətli cinayətlərini artırır
Dünən, 14:30
COP29.az vebsaytı istifadəyə verilib
Dünən, 14:06
Kəlbəcərdə qəza olub
Dünən, 12:34
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 08:25
Çində yolun uçması fəlakətə səbəb olub
2-05-2024, 22:02
İcra başçısından mikrafonla danışmağı tələb edən şəxs cəzalandırılıb
2-05-2024, 17:12
İkinci şübhəli ölüm: “Boeing” təyyarəsinin qüsurları ilə bağlı ifadə verənlər gözlənilmədən həyatını itirir
2-05-2024, 17:06
Nazirlik professordan icarəyə yer götürüb
2-05-2024, 16:41
Havanın temperatur 4-8 dərəcə aşağı enəcək - Xəbərdarlıq
2-05-2024, 14:40
DİM-dən mayın 5-də keçiriləcək imtahanla bağlı - Açıqlama
2-05-2024, 14:34
Misir piramidaları... - Onu tikənlərin müasir bilikləri olub? - Foto
2-05-2024, 13:00
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
2-05-2024, 11:29
Binəqədidə əməliyyat: saxlanılanlar var
2-05-2024, 11:09
1348 müəllim iş yerini dəyişib
2-05-2024, 10:49
Vulkan püskürməsinə görə 12 mindən çox insan köçürülüb
2-05-2024, 08:13
Kişi həyat yoldaşını oyuncağa görə öldürüb
1-05-2024, 18:06
Keçmiş gömrük əməkdaşına hökm oxunub
1-05-2024, 17:11
Bir milyonluq mənimsəmə: daha bir qadın məhkəmə zalında həbs edilib
1-05-2024, 16:48
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər cinayət başında saxlanılıb - (Yenilənib)
1-05-2024, 16:12
Jurnalistə daha bir vəzifə verilib
1-05-2024, 16:02
Təhlükəsizlik əməkdaşları 16 yaşlı qızı zorlayaraq öldürüb
1-05-2024, 14:14
Oğuzda silahlı şəxs saxlanılıb
1-05-2024, 14:03
Gəlin və bəy də daxil olmaqla 80 nəfər xəstəxanaya aparılıb - Foto
1-05-2024, 12:33
Tovuzda qadının üzərinə benzin tökərək yandıran şəxs həbs olunub
1-05-2024, 12:27
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
1-05-2024, 09:48
Ədliyyə Nazirliyinin Notariat İdarəsinə rəis təyin edilib
1-05-2024, 08:01
Qara dəliyə bənzər batareya yaradıblar
1-05-2024, 00:04
Bu gündən tibbi arayışlar elektron formada veriləcək
30-04-2024, 17:14
Keçmiş deputatın şikayəti rədd edilib
30-04-2024, 15:33
Azərbaycanda koronavirusa yoluxma yox səviyyəsindədir
30-04-2024, 15:09
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub - 8 şagirdin nəticəsi ləğv edilib
30-04-2024, 14:32
May ayında hava qızmar olacaq - Aylıq proqnoz
30-04-2024, 13:48
Külək güclənəcək, sel olacaq - Xəbərdarlıq
30-04-2024, 12:46
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
30-04-2024, 12:41
Hərbi xidmətə çağırılanların müayinəsi ilə bağlı yeni pilot layihənin icrasına start verilir
30-04-2024, 12:31
Polis cinayəti araşdırmaq əvəzinə şikayətçini ittiham edir
30-04-2024, 11:25
Vəzifəli şəxsin oğlunun yandırdığı qadın ölüb
30-04-2024, 10:45
Medianın İnkişafı Agentliyinin regional idarəsi yaradılıb - Təyinat
30-04-2024, 09:35
Cəlilabadda mal-qara oğruları saxlanılıb
30-04-2024, 09:15
Kolumbiyada helikopter qəzası… - Heyət və hərbçilərin əksəriyyəti ölüb
29-04-2024, 17:41
Tikilməkdə Olan Obyektlərin Müdiriyyəti 3 fəaliyyət istiqaməti olacaq
29-04-2024, 17:23
Titanikdə batan biznesmenin qızıl saatı rekord qiymətə satılıb
29-04-2024, 16:47
ABŞ səfiri Qubanın Qırmızı qəsəbəsində olub
29-04-2024, 15:23
Qarabağ zonasında daha 1245 hektar ərazi minalardan təmizlənib
29-04-2024, 14:28
DİM imtahanların vaxtını dəyişib