18:18 / 26-07-2025
Hikmət Hacıyev: "Əgər ABŞ şirkətləri ilə işləyirlərsə, bu, onların işidir"
16:04 / 26-07-2025
Şuşada yanğın nəticəsində mina partlayışları olub
11:24 / 26-07-2025
İlham Əliyev Məhəmməd Muizzuya məktub göndərib
11:03 / 26-07-2025
Talış və Tapqaraqoyunluda yanğın başlayıb
10:59 / 26-07-2025
“Sizə yalvaran olmuşdu ki, "Kontakt"dan mal alın?” - Şikayət
10:41 / 26-07-2025
Nazirlik əhaliyə müraicət edib
09:45 / 26-07-2025
Tələbələrimiz Avropa çempionu olub - Foto
09:40 / 26-07-2025
Dəm qazı bir nəfərin həyatına son qoyub
08:38 / 26-07-2025
Ərdoğan Putinlə Trampı İstanbulda görüşdürmək istəyir
23:43 / 25-07-2025
Bakıda ermənilər hakim qarşısına çıxarılıb
21:34 / 25-07-2025
Qarabağda yenidən güclü yanğınlar başlayıb - (Yenilənib)
20:19 / 25-07-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla müzakirə aparıb
18:32 / 25-07-2025
DİN-də əməliyyat müşavirəsi keçirilib - Foto
18:20 / 25-07-2025
Oleq Bakinskiyə hökm oxunub
18:03 / 25-07-2025
Ceyhun Bayramov Slovakiyanın səfirini qəbul edib
17:33 / 25-07-2025
Professor: Rusiya Gürcüstanı itirib, Ermənistanı itirir, Azərbaycanı itirmək üzrədir
17:15 / 25-07-2025
Hərbi pilotlar təlim-məşq uçuşlarını icra ediblər - Video
17:10 / 25-07-2025
Rusiyada daha bir azərbaycanlı biznesmenin ofisində axtarışlar aparılır
16:47 / 25-07-2025
Pirallahıda əməliyyat: keçmiş məhkum 42 kq narkotiklə saxlanılıb
16:32 / 25-07-2025
Daha 232 nəqliyyat vasitəsi hərraca çıxarılıb
16:23 / 25-07-2025
Əli Əsədov Somalinin XİN başçısı ilə görüşüb
16:19 / 25-07-2025
Məşğulluq Agentliyi anbar icarəyə götürüb – Ayı 106 min manata
16:10 / 25-07-2025
Azərbaycan Cənubi Qafqazı əməkdaşlıq platformasına çevirməyi təklif edir - Deputat
15:48 / 25-07-2025
Nazirlik: Aktyor Allahverdi Yolçuyevə müvafiq dəstək göstərilir
15:41 / 25-07-2025
Mühəndis Zukerberqin 1,25 milyard dollarlıq iş təklifindən imtina edib
15:37 / 25-07-2025
"Neftçi" futbolçu Alfa Konte ilə yolları ayırıb
15:24 / 25-07-2025
Donald Trampın Ukraynaya dönüşü...
14:46 / 25-07-2025
Ağdam və Cəbrayıla növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
14:37 / 25-07-2025
Şəxsiyyət vəsiqəsi haqqında qanuna dəyişiklik təsdiqlənib
14:20 / 25-07-2025
"Qobu Park-2"də əyilən binalar daha bir problem yaradıb
17:03 / 24-07-2025
Abdulla: Aktyorları attestasiyadan keçirmək lazımdır - Müsahibə
11:20 / 24-07-2025
Rusiya ilə bağlı daha bir hərbi sirrin üstü açılıb
14:59 / 22-07-2025
Növbəti köç karvanı Cəbrayıla çatıb - (Yenilənib)
11:29 / 22-07-2025
Türkiyə şərtləri dəyişir - Foto
15:30 / 22-07-2025
Təbiət hadisəsi dünyanı qaranlığa qərq edəcək
15:12 / 23-07-2025
Ürəyin müalicəsi üçün inqilabi yenilik ediblər - Foto
15:04 / 24-07-2025
Rusiyaya qaçırılan ukraynalı uşaqları cəbhəyə göndərirlər
13:58 / 24-07-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
11:00 / 24-07-2025
Füzulidəki yanğın genişlənir - (Yenilənib)
08:21 / 22-07-2025
Moskva-Kiyev danışqları: görüş yeri yenə İstanbuldur
11:50 / 22-07-2025
Təhlükəli virus 151 nəfərin həyatına son qoyub
14:46 / 25-07-2025
Ağdam və Cəbrayıla növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
Ən qədim kompüterdən oyuncaq kimi istifadə ediblər - Fotolar
Tarix: 25-04-2025 09:43 | Bölmə: Cəmiyyət
Alimlər kompüterə bənzəyən qədim cihazın sirrini açıblar. Məlum olub ki, "Antik dövrün ilk kompüteri" oyuncaq olub.
Reyting.az-ın məlumatına görə, Antikythera adlandırılan mexanizm uzun müddətdir ki, antik dövrlərdə yaradılmış texnoloji möcüzə hesab edilir. Üstəlik, bu tarixi qədim və nadir tapıntı dünyanın ilk analoji kompüteri kimi şöhrət qazanıb. Lakin argentinalı alimlərin apardığı yeni araşdırmalar onun praktikada istifadəsini və məqsədini tamamilə sual altına qoyur. Alimlər bu cihazın davranış funksiyalarını modelləşdirəndən sonra çox gözlənilməz nəticələr əldə ediblər.
20-ci əsrin əvvəllərində Türkiyədə, Egey dənizinin dibindən qaldırılmış mexanizm mürəkkəb dişli sistemi ilə uzun illərdir ki, tədqiqatçıların diqqətini çəkir, həmçinin dünyanın bir çox alimlərinin xüsusi marağına səbəb olub. Ötən əsrdə alimlər belə hesab edirdilər ki, cihazdan Günəş və Ay tutulmalarını proqnozlaşdırmaq, eləcə də planetlərin hərəkətlərini izləmək, həm də astronomik hesablamalar aparmaq üçün istifadə edilib. Lakin elm adamları XX əsrin ortalarında belə nəzəriyyə formalaşdıran həmkarlarının yanlış fikir yürütdüklərini sübut edə biliblər. Tədqiqatların nəticələri, həmçinin müasir kompüter modelləşdirilməsi antik cihazdakı dizayn formatının izahını verib. Tədqiqatçıların fikrincə, qədim cihazın qeyri-dəqiqlikləri onun kompüter funksiyasını daşımasını, müntəzəm işləməsini tam inkar etməklə, praktiki qeyri-mümkün edir. Argentinalı elm adamları sadə izah veriblər ki, araşdırmalar zamanı bu mexanizmdəki dişli çarxlarda tez-tez ilişmələr oldu, həm də ləngimə olan zaman çarxların heç biri bir-birinə yapışmadı. Bunun nəticəsində isə proses tamamilə pozuldu. Bu, cihazın faktiki hesablamalar üçün deyil, simvolik və ola bilsin ki, maarifləndirici bir vasitə kimi yaradıldığını göstərir.
Alimlər etiraf ediblər ki, qaranlıq məqamlar hələ də var və bu mexanizm kosmos haqqında fikirləri özündə əks etdirən, həmçinin praktiki nümayiş üçün bir model cihaz da ola bilərdi. Ancaq Mar del Plata Milli Universitetinin alimi deyib ki, "qədim ötürücülərin dəqiqliyi eyni zamanda bu mexanizmin etibarlı işləməsinə mane olur".
Bununla belə, alimlər vurğulayıblar ki, orijinal cihazın yalnız bir hissəsi qalsa da, tədqiqat onun əsl məqsədi və əvvəlki fərziyyələrə yenidən baxılması zərurətini yaradır.
Alimlər qeyd ediblər ki, bu qədim cihazla bağlı əvvəlki dövrlərdə və indinin özündə belə üzə çıxmış mühüm sualların cavablarını, həmçinin elmi baxımdan daha dəqiq nəticələr əldə etməkdən ötrü əlavə tədqiqatlar, yeni rekonstruksiya üsulları lazımdır. Lakin mövcud araşdırma bu cihazın oyuncaq olduğunu da istisna etmir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 25-04-2025 09:43 | Bölmə: Cəmiyyət
Alimlər kompüterə bənzəyən qədim cihazın sirrini açıblar. Məlum olub ki, "Antik dövrün ilk kompüteri" oyuncaq olub.
Reyting.az-ın məlumatına görə, Antikythera adlandırılan mexanizm uzun müddətdir ki, antik dövrlərdə yaradılmış texnoloji möcüzə hesab edilir. Üstəlik, bu tarixi qədim və nadir tapıntı dünyanın ilk analoji kompüteri kimi şöhrət qazanıb. Lakin argentinalı alimlərin apardığı yeni araşdırmalar onun praktikada istifadəsini və məqsədini tamamilə sual altına qoyur. Alimlər bu cihazın davranış funksiyalarını modelləşdirəndən sonra çox gözlənilməz nəticələr əldə ediblər.
20-ci əsrin əvvəllərində Türkiyədə, Egey dənizinin dibindən qaldırılmış mexanizm mürəkkəb dişli sistemi ilə uzun illərdir ki, tədqiqatçıların diqqətini çəkir, həmçinin dünyanın bir çox alimlərinin xüsusi marağına səbəb olub. Ötən əsrdə alimlər belə hesab edirdilər ki, cihazdan Günəş və Ay tutulmalarını proqnozlaşdırmaq, eləcə də planetlərin hərəkətlərini izləmək, həm də astronomik hesablamalar aparmaq üçün istifadə edilib. Lakin elm adamları XX əsrin ortalarında belə nəzəriyyə formalaşdıran həmkarlarının yanlış fikir yürütdüklərini sübut edə biliblər. Tədqiqatların nəticələri, həmçinin müasir kompüter modelləşdirilməsi antik cihazdakı dizayn formatının izahını verib. Tədqiqatçıların fikrincə, qədim cihazın qeyri-dəqiqlikləri onun kompüter funksiyasını daşımasını, müntəzəm işləməsini tam inkar etməklə, praktiki qeyri-mümkün edir. Argentinalı elm adamları sadə izah veriblər ki, araşdırmalar zamanı bu mexanizmdəki dişli çarxlarda tez-tez ilişmələr oldu, həm də ləngimə olan zaman çarxların heç biri bir-birinə yapışmadı. Bunun nəticəsində isə proses tamamilə pozuldu. Bu, cihazın faktiki hesablamalar üçün deyil, simvolik və ola bilsin ki, maarifləndirici bir vasitə kimi yaradıldığını göstərir.
Alimlər etiraf ediblər ki, qaranlıq məqamlar hələ də var və bu mexanizm kosmos haqqında fikirləri özündə əks etdirən, həmçinin praktiki nümayiş üçün bir model cihaz da ola bilərdi. Ancaq Mar del Plata Milli Universitetinin alimi deyib ki, "qədim ötürücülərin dəqiqliyi eyni zamanda bu mexanizmin etibarlı işləməsinə mane olur".
Bununla belə, alimlər vurğulayıblar ki, orijinal cihazın yalnız bir hissəsi qalsa da, tədqiqat onun əsl məqsədi və əvvəlki fərziyyələrə yenidən baxılması zərurətini yaradır.
Alimlər qeyd ediblər ki, bu qədim cihazla bağlı əvvəlki dövrlərdə və indinin özündə belə üzə çıxmış mühüm sualların cavablarını, həmçinin elmi baxımdan daha dəqiq nəticələr əldə etməkdən ötrü əlavə tədqiqatlar, yeni rekonstruksiya üsulları lazımdır. Lakin mövcud araşdırma bu cihazın oyuncaq olduğunu da istisna etmir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 11:03
Talış və Tapqaraqoyunluda yanğın başlayıb
Dünən, 10:41
Nazirlik əhaliyə müraicət edib
25-07-2025, 16:47
Pirallahıda əməliyyat: keçmiş məhkum 42 kq narkotiklə saxlanılıb
25-07-2025, 14:20
"Qobu Park-2"də əyilən binalar daha bir problem yaradıb
25-07-2025, 12:37
İlknur Turkut növbəti dəfə cəzalandırılıb
25-07-2025, 12:15
Fərdi jurnalist müsabiqəsinin qalibləri bəlli olub - Siyahı
25-07-2025, 12:08
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
25-07-2025, 11:15
Ali təhsil müəssisələrində ixtisasların təsnifatı təsdiq olunub
24-07-2025, 18:18
Azərbaycanda tutulan şəxs Özbəkistana təhvil verilib
24-07-2025, 18:14
Bağça müdiri vəzifədən çıxarılıb - Nöqsana görə
24-07-2025, 18:01
Qarabağ bölgəsinə gedənlərə xəbərdarlıq edilib
24-07-2025, 17:55
Hərbi ekspert vəzifəyə təyin olunub
24-07-2025, 17:20
İran-Azərbaycan sərhədini pozmağa cəhd göstərən şəxs saxlanılıb
24-07-2025, 16:39
Abşeronda narkokuryerlər saxlanılıb
24-07-2025, 16:06
Baş Prokurorluqda geniş kollegiya iclası keçirilib
24-07-2025, 12:49
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
24-07-2025, 12:26
Eldar Əzizov keçmiş bələdiyyə sədrini rəis təyin edib
24-07-2025, 11:53
72 məhkəmədə 286 vakant vəzifə var
24-07-2025, 11:25
Məktəb və müəllim seçiminə start verilib
24-07-2025, 10:28
Xəstəxana dəhlizlərinə kimyəvi maddə sızıb, ərazi mühasirəyə alınıb
24-07-2025, 09:55
Arvadını və qayınatasını bıçaqlayan şəxs tutulub
24-07-2025, 09:31
Sabiq deputat Xanhüseyn Kazımlı vəfat edib
23-07-2025, 19:16
Növbəti üç gündə bəzi ərazilərdə leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
23-07-2025, 17:46
Agentlik: "21 nəfərin müraciətinə imtina verilib"
23-07-2025, 16:59
Rusiyada COVID-19-un yeni növü yayılır
23-07-2025, 16:44
Üç nəfərin DNT-si ilə səkkiz uşaq dünyaya gəlib
23-07-2025, 15:11
Hərbçimiz vəfat edib
23-07-2025, 14:49
Ağdam və Ağdərədə güclü yanğın başlayıb - (Yenilənib)
23-07-2025, 12:44
Regional Təhsil İdarəsində maliyyə pozuntuları aşkar edilib
23-07-2025, 12:20
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
23-07-2025, 12:12
Nüfuzlu şəxslərin şəxsi məlumatlarını satışa çıxaran haker tutulub
23-07-2025, 12:07
Azərbaycanda həbs olunan Qazaxıstan vətəndaşı ölkəsinə təhvil verilib
23-07-2025, 11:49
Ciddi parazitar xəstəlik yayılır - Xəbərdarlıq
23-07-2025, 10:49
İlkin Süleymanov Ali Məhkəməyə şikayət verib
22-07-2025, 18:34
1500-dən çox tələbə köçürülmə üçün müraciət edib
22-07-2025, 16:07
İrandan Azərbaycana narkotikin keçirilməsinin qarşısı alınıb
22-07-2025, 12:56
Sumqayıtda fəhlə dağıntılar altında qalıb
22-07-2025, 12:40
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
22-07-2025, 10:48
Ayda oksigen istehsal olunub
21-07-2025, 19:30
Nazir dostunu Agentliyin sədr müavini təyin edib
21-07-2025, 17:22
Masallıda əməliyyat: 39 kq marixuana aşkar edilib - Video
21-07-2025, 15:16
Ölkəmizə narkotik keçirməyə cəhd göstərənlər saxlanılıb
21-07-2025, 14:30
DTX-nın ələ keçirdiyi “Abu Malik” təxəllüslü şəxs həbs olunub
21-07-2025, 13:35
Çilingəri "tok" vurub"
21-07-2025, 12:47
Bakıda adam öldürən məktəbliyə hökm oxunub
21-07-2025, 12:35
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
21-07-2025, 11:14
Peşə məktəblərinə qəbul başlayır
21-07-2025, 09:22
Masallıda 20 yaşlı gənc kanalda boğulub
20-07-2025, 17:47
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
18-07-2025, 17:42
Bakı və rayonlarda ağaclar qanunsuz kəsilib
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
