12:28 / 11-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:19 / 11-06-2025
Sayt rəhbərinə 10, oğluna 5 il həbs cəzası verilib
12:12 / 11-06-2025
Dron müharibəsinin dərsləri
11:52 / 11-06-2025
Keçmiş konsul İlqar İbrahimov evində ölü tapılıb
11:36 / 11-06-2025
Bakının başçısı Xəzər rayonunda müşavirə keçirib - Fotolar
11:36 / 11-06-2025
“O sual əsassız və qüsurludur, etibarsız hesab edilsin”
11:22 / 11-06-2025
Anar Cəbrayıllı mətbuat katibi təyin olunub
11:13 / 11-06-2025
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini sabit saxlayıb
10:59 / 11-06-2025
Qloballaşan dünyada ailə dəyərlərimizi necə qorumalı?
10:50 / 11-06-2025
Rəşid Behbudovun xatirə otağının açılışı olub - Fotolar
10:09 / 11-06-2025
Xüsusi təyinatlılarımız dörd ölkənin hərbçiləri ilə təlim keçəcək - Foto
09:58 / 11-06-2025
Şagirdlərin ağzını “skoç”layan müəllimə xəbərdarlıq olunub
09:24 / 11-06-2025
Bakıda kişini elektrik cərəyanı vuraraq öldürüb
09:12 / 11-06-2025
Qəzzada daha 81 fələstinli həlak olub - Son 24 saatda
08:16 / 11-06-2025
Makron yenidən dünya mediasının diqqət mərkəzindədir
08:09 / 11-06-2025
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
08:00 / 11-06-2025
İsrailin qovduğu eko-fəalı İsveçdə fələstinlilər qarşılayıb
07:55 / 11-06-2025
SDP-çilər Rusiya ilə danışıqların tərəfdarıdır
07:48 / 11-06-2025
Los-Ancelesdə komendant saatı tətbiq edilib
07:23 / 11-06-2025
Türkiyə yığması Meksikaya məğlub olub
18:45 / 10-06-2025
Ölkəmizdə 3 gün iş olmayacaq
18:34 / 10-06-2025
Əli Əsədov Özbəkistan prezidenti ilə görüşüb - Foto
18:33 / 10-06-2025
Kennedi 17 nəfəri işdən çıxarıb
18:23 / 10-06-2025
Mayın 11-də keçirilən imtahanların nəticələri elan edilib
18:02 / 10-06-2025
Deputatlar daha 12 qanuna dəyişiklik edəcək
17:48 / 10-06-2025
"Sity Net" "Jurnalistlərin binası"nda narazlıq yaradıb
17:32 / 10-06-2025
Misir Mərdanov xəstəxanaya yerləşdirilib
17:23 / 10-06-2025
Azərbaycan XİN Avstriya xalqına başsağlığı verib
17:18 / 10-06-2025
Erməniləri dini liderin müdafiəsinə çağırırlar
16:32 / 10-06-2025
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10:50 / 08-06-2025
Donald Trampın adı insan alverində hallanır
23:25 / 07-06-2025
Varislərin Kreml təqdimatı: Mirziyoyevə sui-qəsdin arxasında kim durur?
18:07 / 06-06-2025
Tovuzda oğul anasını öldürüb
13:11 / 06-06-2025
Azərbaycanla sərhəddə iki erməni itkin düşüb
09:56 / 07-06-2025
Aktoyorun adı Ginnesin Rekordlar Kitabına yazılıb - Video
18:34 / 08-06-2025
Dağlıq və dağətəyi rayonlarda leysan olacaq - Xəbərdarlıq
14:45 / 07-06-2025
İlham Əliyevlə Şahbaz Şərif arasında telefon danışığı olub
22:58 / 08-06-2025
Millimiz növbəti yoxlama oyunu oynayıb
11:12 / 07-06-2025
Bank kartlarından oğurluqlar davam edir
11:43 / 07-06-2025
Zakir Həsənov xidməti-döyüş fəaliyyəti ilə maraqlanıb
12:09 / 07-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
09:10 / 08-06-2025
Ukraynanın hökumət binalarına hücum olacaq
Ən qədim kompüterdən oyuncaq kimi istifadə ediblər - Fotolar
Tarix: 25-04-2025 09:43 | Bölmə: Cəmiyyət
Alimlər kompüterə bənzəyən qədim cihazın sirrini açıblar. Məlum olub ki, "Antik dövrün ilk kompüteri" oyuncaq olub.
Reyting.az-ın məlumatına görə, Antikythera adlandırılan mexanizm uzun müddətdir ki, antik dövrlərdə yaradılmış texnoloji möcüzə hesab edilir. Üstəlik, bu tarixi qədim və nadir tapıntı dünyanın ilk analoji kompüteri kimi şöhrət qazanıb. Lakin argentinalı alimlərin apardığı yeni araşdırmalar onun praktikada istifadəsini və məqsədini tamamilə sual altına qoyur. Alimlər bu cihazın davranış funksiyalarını modelləşdirəndən sonra çox gözlənilməz nəticələr əldə ediblər.
20-ci əsrin əvvəllərində Türkiyədə, Egey dənizinin dibindən qaldırılmış mexanizm mürəkkəb dişli sistemi ilə uzun illərdir ki, tədqiqatçıların diqqətini çəkir, həmçinin dünyanın bir çox alimlərinin xüsusi marağına səbəb olub. Ötən əsrdə alimlər belə hesab edirdilər ki, cihazdan Günəş və Ay tutulmalarını proqnozlaşdırmaq, eləcə də planetlərin hərəkətlərini izləmək, həm də astronomik hesablamalar aparmaq üçün istifadə edilib. Lakin elm adamları XX əsrin ortalarında belə nəzəriyyə formalaşdıran həmkarlarının yanlış fikir yürütdüklərini sübut edə biliblər. Tədqiqatların nəticələri, həmçinin müasir kompüter modelləşdirilməsi antik cihazdakı dizayn formatının izahını verib. Tədqiqatçıların fikrincə, qədim cihazın qeyri-dəqiqlikləri onun kompüter funksiyasını daşımasını, müntəzəm işləməsini tam inkar etməklə, praktiki qeyri-mümkün edir. Argentinalı elm adamları sadə izah veriblər ki, araşdırmalar zamanı bu mexanizmdəki dişli çarxlarda tez-tez ilişmələr oldu, həm də ləngimə olan zaman çarxların heç biri bir-birinə yapışmadı. Bunun nəticəsində isə proses tamamilə pozuldu. Bu, cihazın faktiki hesablamalar üçün deyil, simvolik və ola bilsin ki, maarifləndirici bir vasitə kimi yaradıldığını göstərir.
Alimlər etiraf ediblər ki, qaranlıq məqamlar hələ də var və bu mexanizm kosmos haqqında fikirləri özündə əks etdirən, həmçinin praktiki nümayiş üçün bir model cihaz da ola bilərdi. Ancaq Mar del Plata Milli Universitetinin alimi deyib ki, "qədim ötürücülərin dəqiqliyi eyni zamanda bu mexanizmin etibarlı işləməsinə mane olur".
Bununla belə, alimlər vurğulayıblar ki, orijinal cihazın yalnız bir hissəsi qalsa da, tədqiqat onun əsl məqsədi və əvvəlki fərziyyələrə yenidən baxılması zərurətini yaradır.
Alimlər qeyd ediblər ki, bu qədim cihazla bağlı əvvəlki dövrlərdə və indinin özündə belə üzə çıxmış mühüm sualların cavablarını, həmçinin elmi baxımdan daha dəqiq nəticələr əldə etməkdən ötrü əlavə tədqiqatlar, yeni rekonstruksiya üsulları lazımdır. Lakin mövcud araşdırma bu cihazın oyuncaq olduğunu da istisna etmir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 25-04-2025 09:43 | Bölmə: Cəmiyyət
Alimlər kompüterə bənzəyən qədim cihazın sirrini açıblar. Məlum olub ki, "Antik dövrün ilk kompüteri" oyuncaq olub.
Reyting.az-ın məlumatına görə, Antikythera adlandırılan mexanizm uzun müddətdir ki, antik dövrlərdə yaradılmış texnoloji möcüzə hesab edilir. Üstəlik, bu tarixi qədim və nadir tapıntı dünyanın ilk analoji kompüteri kimi şöhrət qazanıb. Lakin argentinalı alimlərin apardığı yeni araşdırmalar onun praktikada istifadəsini və məqsədini tamamilə sual altına qoyur. Alimlər bu cihazın davranış funksiyalarını modelləşdirəndən sonra çox gözlənilməz nəticələr əldə ediblər.
20-ci əsrin əvvəllərində Türkiyədə, Egey dənizinin dibindən qaldırılmış mexanizm mürəkkəb dişli sistemi ilə uzun illərdir ki, tədqiqatçıların diqqətini çəkir, həmçinin dünyanın bir çox alimlərinin xüsusi marağına səbəb olub. Ötən əsrdə alimlər belə hesab edirdilər ki, cihazdan Günəş və Ay tutulmalarını proqnozlaşdırmaq, eləcə də planetlərin hərəkətlərini izləmək, həm də astronomik hesablamalar aparmaq üçün istifadə edilib. Lakin elm adamları XX əsrin ortalarında belə nəzəriyyə formalaşdıran həmkarlarının yanlış fikir yürütdüklərini sübut edə biliblər. Tədqiqatların nəticələri, həmçinin müasir kompüter modelləşdirilməsi antik cihazdakı dizayn formatının izahını verib. Tədqiqatçıların fikrincə, qədim cihazın qeyri-dəqiqlikləri onun kompüter funksiyasını daşımasını, müntəzəm işləməsini tam inkar etməklə, praktiki qeyri-mümkün edir. Argentinalı elm adamları sadə izah veriblər ki, araşdırmalar zamanı bu mexanizmdəki dişli çarxlarda tez-tez ilişmələr oldu, həm də ləngimə olan zaman çarxların heç biri bir-birinə yapışmadı. Bunun nəticəsində isə proses tamamilə pozuldu. Bu, cihazın faktiki hesablamalar üçün deyil, simvolik və ola bilsin ki, maarifləndirici bir vasitə kimi yaradıldığını göstərir.
Alimlər etiraf ediblər ki, qaranlıq məqamlar hələ də var və bu mexanizm kosmos haqqında fikirləri özündə əks etdirən, həmçinin praktiki nümayiş üçün bir model cihaz da ola bilərdi. Ancaq Mar del Plata Milli Universitetinin alimi deyib ki, "qədim ötürücülərin dəqiqliyi eyni zamanda bu mexanizmin etibarlı işləməsinə mane olur".
Bununla belə, alimlər vurğulayıblar ki, orijinal cihazın yalnız bir hissəsi qalsa da, tədqiqat onun əsl məqsədi və əvvəlki fərziyyələrə yenidən baxılması zərurətini yaradır.
Alimlər qeyd ediblər ki, bu qədim cihazla bağlı əvvəlki dövrlərdə və indinin özündə belə üzə çıxmış mühüm sualların cavablarını, həmçinin elmi baxımdan daha dəqiq nəticələr əldə etməkdən ötrü əlavə tədqiqatlar, yeni rekonstruksiya üsulları lazımdır. Lakin mövcud araşdırma bu cihazın oyuncaq olduğunu da istisna etmir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:28
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Bu gün, 12:19
Sayt rəhbərinə 10, oğluna 5 il həbs cəzası verilib
Bu gün, 11:22
Anar Cəbrayıllı mətbuat katibi təyin olunub
Bu gün, 10:59
Qloballaşan dünyada ailə dəyərlərimizi necə qorumalı?
Bu gün, 09:24
Bakıda kişini elektrik cərəyanı vuraraq öldürüb
Dünən, 16:19
Lənkəranda 73 yaşlı qadını aldadıblar
Dünən, 15:30
Şəmkirdə əməliyyat: saxlanılanlar var
Dünən, 12:46
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 11:03
Avtoxuliqanlıq edən sürücü həbs olunub
Dünən, 10:38
500 milyon dolları yuyan sahibkar həbs edilib
Dünən, 09:00
Dənizkənarı Milli Park ərazisində suda cəsəd tapılıb
9-06-2025, 21:10
Professor Tamilla Məmmədova vəfat edib
9-06-2025, 09:31
Naxçıvanda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
8-06-2025, 18:34
Dağlıq və dağətəyi rayonlarda leysan olacaq - Xəbərdarlıq
7-06-2025, 12:09
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
7-06-2025, 11:43
Zakir Həsənov xidməti-döyüş fəaliyyəti ilə maraqlanıb
5-06-2025, 20:08
Toyda döyülən şəxs xəstəxanada ölüb
5-06-2025, 18:49
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
5-06-2025, 18:02
Bakı-Quba yolunda yanğın olub, bir nəfər xəsarət alıb
5-06-2025, 17:35
Konstitusiya quruluşuna qarşı çağırış edənlərə hökm oxunub
5-06-2025, 17:08
Azərbaycanın daha iki rayonunda zəlzələ baş verib - (Yenilənib)
5-06-2025, 16:02
Sabah Bakıda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
5-06-2025, 14:57
Xəstənin çılpaq videosunu paylaşan həkim barədə araşdırma başlayıb
5-06-2025, 14:33
"Şərurlu İsfəndiyar" barəsində 40-a yaxın məhkəmə işi var
5-06-2025, 13:22
Nizami Alışanın cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi keçirilib
5-06-2025, 13:04
Gədəbəydə 74 yaşlı qadına qarşı zorakılıq törədilib
5-06-2025, 12:34
Sabah yağış yağacaq
5-06-2025, 11:42
Azərbaycana narkotik keçirilməsinin qarşısı alınıb
5-06-2025, 10:55
Kosmosdakı qara dəlik informasiyalarla dolu portaldır
5-06-2025, 10:08
İki il əvvəl törədilmiş cinayətin üstü açılıb
5-06-2025, 09:20
Bakıda avtomobil piyadanı vurub
5-06-2025, 09:01
55 yaşlı kişi ikimərtəbəli evini yandırıb
5-06-2025, 08:39
Göyərtəsində 3 min avtomobil olan gəmi yanır
5-06-2025, 08:29
Qazaxdakı qəzada 4 nəfər dünyasını dəyişib - (Yenilənib)
4-06-2025, 23:41
Azərbaycanın beş rayonunda zəlzələ olub
4-06-2025, 17:57
Gölün dibində tapılan qədim qala arxeoloqları təəccübləndirib
4-06-2025, 16:23
Rezidenturaya qəbul üçün qeydiyyat başlayır
4-06-2025, 16:16
Günəşdə "tac yağışı" qeydə alınıb
4-06-2025, 15:09
İş və istirahət günlərinin yerləri dəyişdirilib
4-06-2025, 15:02
Əsgərlərlə görüşə məhdudiyyət qoyulub - Səbəb
4-06-2025, 14:09
Oğuzda bəy toy günü qəzaya düşüb
4-06-2025, 13:25
ABŞ-a zəhərli göbələk keçirən alimlər tutulub
4-06-2025, 12:30
Sabah yağış yağacaq
4-06-2025, 12:05
Abşeronda göldə balıqlar kütləvi qırılır
4-06-2025, 10:26
Alimlər suyun daha bir sirrini açıblar
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
