14:42 / 25-04-2025
Məxfi məlumatların mətbuata necə sızmasını araşdıracaqlar
14:40 / 25-04-2025
İlham Əliyev ATƏT-in Baş katibini qəbul edib - (Yenilənib)
14:31 / 25-04-2025
“Tərtər işi”: polkovnik və digərləri ilə bağlı qərar verilib
14:26 / 25-04-2025
Rusiya daha 10 min PUA-nı döyüşə cəlb edib
14:25 / 25-04-2025
"Sabah" və "Neftçi" cərimələnib
14:22 / 25-04-2025
Kaya Kallas: "Avropa İttifaqı Azərbaycanın ən böyük ticarət tərəfdaşıdır"
13:56 / 25-04-2025
Narkoman meyxanaçı həbs edilib
13:51 / 25-04-2025
Ermənilər hökumət binası qarşısında mitinq keçirir
13:19 / 25-04-2025
İlham Əliyev Kaya Kallası qəbul edib - (Yenilənib)
13:07 / 25-04-2025
Ceyhun Bayramovla Kaya Kallas arasında geniştərkibli görüş olub
12:58 / 25-04-2025
Sülh üçün 5 tələb irəli sürülüb
12:56 / 25-04-2025
Həcc ziyarətinə sənəd qəbulunun müddəti uzadılıb
12:40 / 25-04-2025
Deputat: "Stomatologiya sahəsində monitorinq aparılacaq"
12:33 / 25-04-2025
Politoloq: Rusiyanı xilas etmək mümkün deyil
12:32 / 25-04-2025
Gürcüstanın sabiq baş naziri siyasətdən gedib
12:26 / 25-04-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:13 / 25-04-2025
Qara dənizdə və Türkiyədə zəlzələ olub
12:06 / 25-04-2025
Təyyarə dənizə düşüb, ölənlər var
11:48 / 25-04-2025
Nazirlik: “VMR Esthetic Clinic” adlı klinikanın lisenziyası yoxdur"
11:46 / 25-04-2025
Tramp qlobal sabitliyə ağır zərər vurur - Sabiq nazir
11:31 / 25-04-2025
PA rəsmisi: "Sahibkarlığa dair yeni ixtisaslaşmış məhkəmələr yaradıla bilər"
11:18 / 25-04-2025
"Bank hesablarının açılması, aparılması və bağlanması Qaydası” dəyişib
11:16 / 25-04-2025
Müəllimlər üçün vakansiya seçimi başlayıb
11:16 / 25-04-2025
Ağadadaş Ağayevi döyən mühafizəçi həbs olunub
10:58 / 25-04-2025
“Hizbullah” kabusu: reallıq və uydurmalar
10:47 / 25-04-2025
Diplomatlara təminat və kompensasiya verilməsi qaydaları dəyişib
10:28 / 25-04-2025
Qadını şantaj edən 26 yaşlı şəxs tutulub
10:21 / 25-04-2025
“Uzaq sahillərdə” filmi Berlində nümayiş olunub
10:13 / 25-04-2025
Kibertəhlükə artır - Video
11:27 / 21-04-2025
Bakıdakı toyda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
18:54 / 22-04-2025
İlham Əliyev Çində: yeni sənədlər imzalanıb - (Yenilənib) - Fotolar
09:11 / 21-04-2025
Terrorçuluqda şübhəli bilinən şəxs Azərbaycana gətirilib
15:31 / 20-04-2025
Bakıda güclü yanğın olub - (Yenilənib) - Video
09:03 / 21-04-2025
Məşhur müğənni və aktrisa yeni filmdə baş rolu oynayacaq
11:02 / 23-04-2025
Azərbaycan ilə Çin 18 maddəlik Birgə Bəyanat imzalayıblar
13:16 / 21-04-2025
Qarabağa iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
09:17 / 21-04-2025
Azərbaycan ərazisində zəlzələ baş verib
12:53 / 23-04-2025
Prezident İlham Əliyevin Çində rəsmi qarşılanma mərasimi keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
19:38 / 22-04-2025
Azərbaycan kommunistlərinin lideri Moskvaya gedib - Foto
13:22 / 21-04-2025
Xalq yazıçısı Anarın əsəri səhnələşdirilib
Ən qədim kompüterdən oyuncaq kimi istifadə ediblər - Fotolar
Tarix: 25-04-2025 09:43 | Bölmə: Cəmiyyət
Alimlər kompüterə bənzəyən qədim cihazın sirrini açıblar. Məlum olub ki, "Antik dövrün ilk kompüteri" oyuncaq olub.
Reyting.az-ın məlumatına görə, Antikythera adlandırılan mexanizm uzun müddətdir ki, antik dövrlərdə yaradılmış texnoloji möcüzə hesab edilir. Üstəlik, bu tarixi qədim və nadir tapıntı dünyanın ilk analoji kompüteri kimi şöhrət qazanıb. Lakin argentinalı alimlərin apardığı yeni araşdırmalar onun praktikada istifadəsini və məqsədini tamamilə sual altına qoyur. Alimlər bu cihazın davranış funksiyalarını modelləşdirəndən sonra çox gözlənilməz nəticələr əldə ediblər.
20-ci əsrin əvvəllərində Türkiyədə, Egey dənizinin dibindən qaldırılmış mexanizm mürəkkəb dişli sistemi ilə uzun illərdir ki, tədqiqatçıların diqqətini çəkir, həmçinin dünyanın bir çox alimlərinin xüsusi marağına səbəb olub. Ötən əsrdə alimlər belə hesab edirdilər ki, cihazdan Günəş və Ay tutulmalarını proqnozlaşdırmaq, eləcə də planetlərin hərəkətlərini izləmək, həm də astronomik hesablamalar aparmaq üçün istifadə edilib. Lakin elm adamları XX əsrin ortalarında belə nəzəriyyə formalaşdıran həmkarlarının yanlış fikir yürütdüklərini sübut edə biliblər. Tədqiqatların nəticələri, həmçinin müasir kompüter modelləşdirilməsi antik cihazdakı dizayn formatının izahını verib. Tədqiqatçıların fikrincə, qədim cihazın qeyri-dəqiqlikləri onun kompüter funksiyasını daşımasını, müntəzəm işləməsini tam inkar etməklə, praktiki qeyri-mümkün edir. Argentinalı elm adamları sadə izah veriblər ki, araşdırmalar zamanı bu mexanizmdəki dişli çarxlarda tez-tez ilişmələr oldu, həm də ləngimə olan zaman çarxların heç biri bir-birinə yapışmadı. Bunun nəticəsində isə proses tamamilə pozuldu. Bu, cihazın faktiki hesablamalar üçün deyil, simvolik və ola bilsin ki, maarifləndirici bir vasitə kimi yaradıldığını göstərir.
Alimlər etiraf ediblər ki, qaranlıq məqamlar hələ də var və bu mexanizm kosmos haqqında fikirləri özündə əks etdirən, həmçinin praktiki nümayiş üçün bir model cihaz da ola bilərdi. Ancaq Mar del Plata Milli Universitetinin alimi deyib ki, "qədim ötürücülərin dəqiqliyi eyni zamanda bu mexanizmin etibarlı işləməsinə mane olur".
Bununla belə, alimlər vurğulayıblar ki, orijinal cihazın yalnız bir hissəsi qalsa da, tədqiqat onun əsl məqsədi və əvvəlki fərziyyələrə yenidən baxılması zərurətini yaradır.
Alimlər qeyd ediblər ki, bu qədim cihazla bağlı əvvəlki dövrlərdə və indinin özündə belə üzə çıxmış mühüm sualların cavablarını, həmçinin elmi baxımdan daha dəqiq nəticələr əldə etməkdən ötrü əlavə tədqiqatlar, yeni rekonstruksiya üsulları lazımdır. Lakin mövcud araşdırma bu cihazın oyuncaq olduğunu da istisna etmir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 25-04-2025 09:43 | Bölmə: Cəmiyyət
Alimlər kompüterə bənzəyən qədim cihazın sirrini açıblar. Məlum olub ki, "Antik dövrün ilk kompüteri" oyuncaq olub.
Reyting.az-ın məlumatına görə, Antikythera adlandırılan mexanizm uzun müddətdir ki, antik dövrlərdə yaradılmış texnoloji möcüzə hesab edilir. Üstəlik, bu tarixi qədim və nadir tapıntı dünyanın ilk analoji kompüteri kimi şöhrət qazanıb. Lakin argentinalı alimlərin apardığı yeni araşdırmalar onun praktikada istifadəsini və məqsədini tamamilə sual altına qoyur. Alimlər bu cihazın davranış funksiyalarını modelləşdirəndən sonra çox gözlənilməz nəticələr əldə ediblər.
20-ci əsrin əvvəllərində Türkiyədə, Egey dənizinin dibindən qaldırılmış mexanizm mürəkkəb dişli sistemi ilə uzun illərdir ki, tədqiqatçıların diqqətini çəkir, həmçinin dünyanın bir çox alimlərinin xüsusi marağına səbəb olub. Ötən əsrdə alimlər belə hesab edirdilər ki, cihazdan Günəş və Ay tutulmalarını proqnozlaşdırmaq, eləcə də planetlərin hərəkətlərini izləmək, həm də astronomik hesablamalar aparmaq üçün istifadə edilib. Lakin elm adamları XX əsrin ortalarında belə nəzəriyyə formalaşdıran həmkarlarının yanlış fikir yürütdüklərini sübut edə biliblər. Tədqiqatların nəticələri, həmçinin müasir kompüter modelləşdirilməsi antik cihazdakı dizayn formatının izahını verib. Tədqiqatçıların fikrincə, qədim cihazın qeyri-dəqiqlikləri onun kompüter funksiyasını daşımasını, müntəzəm işləməsini tam inkar etməklə, praktiki qeyri-mümkün edir. Argentinalı elm adamları sadə izah veriblər ki, araşdırmalar zamanı bu mexanizmdəki dişli çarxlarda tez-tez ilişmələr oldu, həm də ləngimə olan zaman çarxların heç biri bir-birinə yapışmadı. Bunun nəticəsində isə proses tamamilə pozuldu. Bu, cihazın faktiki hesablamalar üçün deyil, simvolik və ola bilsin ki, maarifləndirici bir vasitə kimi yaradıldığını göstərir.
Alimlər etiraf ediblər ki, qaranlıq məqamlar hələ də var və bu mexanizm kosmos haqqında fikirləri özündə əks etdirən, həmçinin praktiki nümayiş üçün bir model cihaz da ola bilərdi. Ancaq Mar del Plata Milli Universitetinin alimi deyib ki, "qədim ötürücülərin dəqiqliyi eyni zamanda bu mexanizmin etibarlı işləməsinə mane olur".
Bununla belə, alimlər vurğulayıblar ki, orijinal cihazın yalnız bir hissəsi qalsa da, tədqiqat onun əsl məqsədi və əvvəlki fərziyyələrə yenidən baxılması zərurətini yaradır.
Alimlər qeyd ediblər ki, bu qədim cihazla bağlı əvvəlki dövrlərdə və indinin özündə belə üzə çıxmış mühüm sualların cavablarını, həmçinin elmi baxımdan daha dəqiq nəticələr əldə etməkdən ötrü əlavə tədqiqatlar, yeni rekonstruksiya üsulları lazımdır. Lakin mövcud araşdırma bu cihazın oyuncaq olduğunu da istisna etmir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:56
Həcc ziyarətinə sənəd qəbulunun müddəti uzadılıb
Bu gün, 12:40
Deputat: "Stomatologiya sahəsində monitorinq aparılacaq"
Bu gün, 12:26
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Bu gün, 10:28
Qadını şantaj edən 26 yaşlı şəxs tutulub
Dünən, 19:00
Vətən müharibəsi qazisi intihara cəhd edib
Dünən, 16:25
Qubada küçə iti üç nəfərə hücum edib
Dünən, 12:55
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 12:22
“NomadMania” səyyah klubunun üzvləri Şuşaya gediblər
Dünən, 11:50
Lerikdə mikroavtobus aşıb, ölən və yaralananlar var
Dünən, 09:01
Yerdənkənar sivilizasiya varmı?
23-04-2025, 17:25
Qurban Yetirmişli: "Bu zəlzələnin bizim ölkəyə heç bir təsiri yoxdur"
23-04-2025, 17:07
Növbəti iki gündə bəzi bölgələrdə güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
23-04-2025, 16:13
Azərbaycanda saxlanılan Rusiya vətəndaşı geri təhvil verilib
23-04-2025, 14:14
“Melissa Group” şirkətinin sahibi barədə həbs qətimkan tədbiri uzadılıb
23-04-2025, 14:09
Gəncədə məktəblilər arasında növbəti dava düşüb
23-04-2025, 12:57
“Xalq qəzeti” ilə “Respublika” qəzeti birləşdirilir
23-04-2025, 12:45
Sabah yağış yağacaq
23-04-2025, 11:24
İrandan Azərbaycana narkotik keçirənlər saxlanılıb
23-04-2025, 09:51
Çaylarda sululuq artıb
23-04-2025, 09:32
Lerikdə əməliyyat keçirilib, saxlanılanlar var
23-04-2025, 08:58
70 yaşlı astronavt yerə qayıdıb
23-04-2025, 08:42
Fırıldaqçı “məktəb direktorları” yeni üsul tapıblar
22-04-2025, 21:44
Qarabağ Universiteti dörd ixtisas üzrə müəllim axtarır
22-04-2025, 17:30
Rauf Cabbarov AKTA-nın icraçı direktoru təyin edilib
22-04-2025, 17:05
Abşeronda kredit adıyla bank kartından oğurluq edilib
22-04-2025, 16:52
Dələduzluq edən Culfa sakini tutulub
22-04-2025, 15:24
Mingəçevirdə şantajla məşğul olan iki nəfər tutulub
22-04-2025, 15:00
Məhkəmə Şərurlu İsfəndiyarı təqsirləndirilən şəxs qismində tanıyıb
22-04-2025, 13:25
Məktəb direktoru icra başçısının I müavini təyin edilib - Foto
22-04-2025, 13:19
"Mediasiya haqqında” qanuna əlavələr edilib
22-04-2025, 13:00
Qayınata kürəkənini öldürüb
22-04-2025, 12:57
"Instagram"da tanış olduğu kişiyə qarşı quldurluq edənlərə hökm oxunub
22-04-2025, 12:22
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
22-04-2025, 10:51
İrandan Azərbaycana PUA ilə narkotik keçirmək istəyiblər
22-04-2025, 10:27
Bank kartlarından oğurluq halları artır
22-04-2025, 10:24
Ədliyyə Nazirliyi yanında İctimai Şura üzvlüyünə seçki keçirilib
22-04-2025, 09:40
1560 taksi sürücüsü imtahan verəcək
22-04-2025, 09:27
Hövsanda sexdə partlayş: xəsarət alanlar var - (Yenilənib)
22-04-2025, 08:41
Hollivud ulduzu əlil oğlunu dövlətin himayəsinə verib - Foto
22-04-2025, 08:04
Sərnişin təyyarəsi uçuş zolağında alışıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
