17:38 / 28-03-2024
Əməkdar artist vəfat edib
Narkomaniya – geri dönüşü olmayan yol - Foto
Tarix: 23-08-2019 12:05 | Bölmə: Cəmiyyət
Narkomaniya –  geri dönüşü olmayan yol

Narkotik və psixatrop maddələr sinir sisteminə təsir edir, insanda tez bir zamanda asılılıq yaradır, istifadəçini fiziki və psixoloji cəhətdən məhv edir. Yaddaş və təfəkkürünü pozur, həyatdan küsdürür, hər kəsə qarşı laqeydlik yaradır.

XIX əsrin ortalarında narkomaniya tarixinin yeni bir dəhşətli mərhələsi narkotik maddələrin müasir üsulla - venadaxilinə yeridilməsi ilə başlanıb. Beləliklə də leksikonumuza “narkotik”, “narkotik vasitələr” terminləri daxil olub.

Narkotik - mərkəzi sinir sisteminə spesifik təsir göstərən və tez bir zamanda asılılıq yaradan maddədir. O, toksik maddə olduğundan insanın bütün orqanizminə, ürək-damar sistemindən tutmuş, sinir sisteminə qədər mənfi təsir göstərərək, onun xarakterini dəyişir, xəstə özünü idarə edə bilmir. Orqanizm zəifləyir, bədən arıqlayır, insanın fiziki gücü tükənir. Bu da son nəticədə aqressivliyə, cinayətkarlığa və ölüm hallarına gətirib çıxarır. Uzun illərin araşdırmaları göstərir ki, narkomanlıq insanı həqiqətən də fiziki və ruhi cəhətdən şikəst edir, onun ömrünü qısaldır. Erkən yaşından narkotik qəbul etməyə başlayan insanın orta ömrü 35-40 il olur. Narkoman narkotik maddələr qəbul edərkən, ən azı 10-15 nəfəri də narkomanlığa cəlb edə bilər.

Ayrı-ayrı dövlətlər ildən-ilə narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi ilə səmərəli mübarizə üsullarını və narkomanlığın müalicə metodlarını təkmilləşdirmək və bu sahədə yeni mübarizə üsullarını kəşf etmək istiqamətində səylərini artırırlar. Fərdi şəkildə və ya beynəlxalq əməkdaşlıq çərçivəsində bu problemə qarşı birgə mübarizə aparılmasına baxmayaraq, dünya üzrə narkomaniyaya düçar olanların sayı ildən-ilə artmaqdadır.

Narkomaniya 12-17 yaş qrupu arasında daha geniş yayılıb.

Narkomaniya –  geri dönüşü olmayan yol

Narkotik istehsalına görə, Əfqanıstan dünya ölkələri sırasında bu gün də “liderliyi” qoruyub saxlayır. Avropa Birliyi ölkələrində narkomanların sayı 800 minə yaxındır. MDB və Asiya ölkələri də narkomanların sayına görə Qərbdən geri qalmır.

Avropa və Asiya qitələrinin qovuşduğu ərazidə yerləşən Azərbaycanda iqlim şərtləri ölkənin bütün bölgələrində narkotik tərkibli bitkilərin həm əkilib becərilməsinə, həm də belə bitkilərin yabanı halda bitməsinə şərait yaradıb. Məsələn, xaş-xaşın Qafqazda yayılmış 24 növündən 20-si məhz Azərbaycanda bitir. Qeyd olunan 20 növdən 19-u həm də yabanı halda yetişir. Azərbaycanın geosiyasi mövqeyi narkotiklərin qeyri-qanuni olaraq Avropaya daşınması üçün də əlverişlidir.

Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən və digər ölkələrlə iqtisadi əməkdaşlığı genişləndirdikdən sonra kriminal strukturlar üçün narkotik vasitələrin yayılması, çirkli pulların təmizə çıxarılması üçün əlverişli şərait yaradıb. Beynəlxalq narkosindikatlar Azərbaycanın əlverişli vəziyyətindən istifadə edərək onu narkotik vasitələrin Müstəqil Dövlətlər Birliyi ölkələrinə və Avropaya aparılmasında tranzit əraziyə çevirməyə cəhd ediblər. Həmçinin, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi bütün sahələrdə olduğu kimi narkotiklərin ölkə ərazisində qanunsuz dövriyyəsinə də öz mənfi təsirini göstərib. Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Azərbaycanın 20 faiz ərazisinin işğalı, Azərbaycanın İranla olan dövlət sərhədinin 132 kilometrinə Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən nəzarət edilməsi nəticəsində həmin sahədən Avropa və Qara dəniz hövzəsi ölkələrinə, həmçinin, digər dövlətlərə narkotik maddələrin güclü axını həyata keçirilir.

Dağlıq Qarabağ ərazisi narkotik tranziti, narkotiklərin becərilməsi, satılması, transmilli cinayət üçün nəzarətsiz zona kimi istifadə olunur. Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş Azərbaycan ərazisinin narkoişbazlar üçün cəlbedici olması ölkəmizdə bu istiqamətdə ciddi mübarizə aparılmasını tələb edir ki, bu da hər bir şəxsin öz sahəsində narkomaniya və narkobiznesə qarşı vicdanla mübarizə aparması nəticəsində mümkündür.

Narkomaniya bəlası təkcə paytaxtımızla məhdudlaşmır. Ən ucqar əyalətlərimizdə belə bu bəlanın əlamətləri artmaqdadır. Statistik məlumatlara görə, son illərdə respublikanın Cənub zonasında narkomanların sayı çoxalmağa başlayıb. Əlbəttə, bir sıra başqa dövlətlərlə müqayisədə respublikamızda narkotizm o qədər də dəhşətli şəkil almayıb. Lakin yaddan çıxartmamalıyıq ki, narkomanlıq yoluxucu xəstəlikdir, üstəlik də QİÇS-ə aparan bir yol kimi, gizli şəkildə, sürətlə yayılmaq xüsusiyyətlərinə malikdir.

Digər vərdişlərə nisbətən narkomaniya daha çox təhlükəlidir. Bu bəlanın yayılması, sağlam cəmiyyət üçün təhlükə yaradır.

Heroin istifadəçilərinin əksəriyyəti iri şəhərlərdə yerləşir. Bunlar Bakı, Gəncə, Sumqayıt və Lənkərandır. Əvvəllər narkotik deyəndə daha çox Bakı və Bakı kəndlərinin adı çəkilirdisə, hazırda təəssüf ki, respublikanın bütün bölgələri bu zəhərin alış-satışı və qəbulu ilə məşğuldur. Bunların qarşısının alınması üçün narkomaniyaya qarşı hüquqi müstəvidə işlər görülür və görülməkdə davam edir.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti tərəfindən 26.08.1996-cı ildə “Narkomaniya və narkotika dövriyyəsinə qarşı tədbirlər haqqında” Fərman veril, 1999-cu ildə isə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən “Narkotikanın qanunsuz dövriyyəsi haqqında” qanun qəbul edilib. Yəni narkomaniyaya qarşı qanunvericilik bazası zəngindir. Ölkənin qanunverici orqanı və icra strukturları bu istiqamətdə davamlı tədbirlər görməkdədir.

Lakin əsl məsələ problemin günü-gündən daha geniş coğrafi arealı əhatə etməsidir. Nəticədə ailələri dağılır, təkcə özünü deyil, bütün ailə üzvlərini bədbəxt edən narkoman xəstələr yetişir. Bu illətdən qurtulmaq çətin olsa da mümkünsüz də deyil.

Bunun üçün ilk növbədə iradə və əzm lazımdır. Bu həm də narkoman xəstələrin təkbaşına öhdəsindən gələcəkləri iş deyil. Ətrafı, xüsusən də yaxınları, ailələri, dostları bu reabilitasiya müddətində onun yanında olmalı, mənəvi dəstək göstərməlidirlər.

L. HÜSEYN

Bu yazı “Azərbaycan Milli İnkişaf layihəsi” İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə həyata keçirdiyi “Narkotik vasitələrdən və psixotrop maddələrdən istifadə edən şəxslərin sağlam həyat tərzinə qaytarılması üçün təbliğat və maarifləndirmə işinin təşkili” layihə çərçivəsində çap olunur.




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}