Fələstin intifazələrinə baxış və problemin demokratik həll yolu

Xəbər lenti

16:42 / 25-04-2024

Qırğızıstan Prezidentinin Azərbaycana dövlət səfəri başa çatıb

16:41 / 25-04-2024

Türkiyə Mərkəzi Bankı faiz dərəcəi ilə bağlı qərar verib

16:25 / 25-04-2024

Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri birgə nahar ediblər

16:09 / 25-04-2024

Avropa Parlamenti Gürcüstanda xarici agentlər haqqında qanunla bağlı qətnamə qəbul edib

16:05 / 25-04-2024

Prezident İlham Əliyev Şarl Mişeli COP29-a dəvət edib

15:50 / 25-04-2024

İspaniya və daha 4 ölkə Fələstin dövlətini tanımağa hazırlaşır

15:32 / 25-04-2024

Keçmiş Ombudsman Elmira Süleymanova vəfat edib (Yenilənib)

15:32 / 25-04-2024

Simonyan: "Ermənistan və Azərbaycanın bir-birinə qarşı ərazi iddiası yoxdur"

15:08 / 25-04-2024

"Azərbaycanda respondentlərin 74,9%-i "TikTok"a məhdudiyyətlərin tətbiq edilməsini istəyir"

15:08 / 25-04-2024

Qırğızıstan prezidenti Füzuli və Ağdama gedib (Yenilənib) - Fotolar

14:43 / 25-04-2024

Malıbəylidə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb - Fotolar

14:35 / 25-04-2024

Rasim Balayev: "Onlara baş qoşası deyiləm"

14:29 / 25-04-2024

Zaxarova: Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır

14:16 / 25-04-2024

İsrail daha 12 fələstinlini həbs edib

14:06 / 25-04-2024

Qəzzada ölənlərin sayı artıb

13:59 / 25-04-2024

Rusiya XİN: "Sərhədlərin delimitasiyası üzrə bütün səylərini dəstəkləyirik"

13:47 / 25-04-2024

"Yüksəliş" müsabiqəsi: "Ümumi biliklər imtahanı"nın nəticələri açıqlanıb

13:03 / 25-04-2024

Baş Prokuroluq mediaya çağırış edib

12:59 / 25-04-2024

Macarıstan Azərbaycanda 90 adda dərman istehsal edəcək

12:40 / 25-04-2024

Nüşabə Sadıxlı: "İsa Qəmbər hələ qərarını açıqlamayıb"

12:39 / 25-04-2024

Gəncədə 32 yaşlı kişi bıçaqlanıb

12:25 / 25-04-2024

Bakıda üç məktəbin direktoru cəzalandırılıb

12:10 / 25-04-2024

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

12:09 / 25-04-2024

Səudiyyə Ərəbistanının kralı xəstəxanadan evə buraxılılb

11:59 / 25-04-2024

Naxçıvan Baş naziri vəzifəsindən azad olunub - Təyinat

11:03 / 25-04-2024

İordan çayının qərb sahilində gərginlik böyüyür

10:56 / 25-04-2024

Daha bir direktor vəzifədən azad edilib

10:48 / 25-04-2024

Fatih Terimin komandası darmadağınla uduzub

10:32 / 25-04-2024

Komanda-qərargah təlimləri keçirilib - Video

10:27 / 25-04-2024

Aprelin 28-də 20 minə yaxın bakalavr magistraturaya imtahan verəcək

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

19:13 / 20-04-2024

Bakıda taxta bazarında yanğın olub - Fotolar (Yenilənib)

22:20 / 20-04-2024

ABŞ Ukraynaya 61 milyard dollar ayırıb

18:56 / 22-04-2024

Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar

00:11 / 23-04-2024

Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı

18:01 / 21-04-2024

Dünyanın idman paytaxtı olması üçün Bakının namizədliyi irəli sürülüb

13:54 / 22-04-2024

Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)

09:53 / 22-04-2024

Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır

16:10 / 22-04-2024

Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib

14:10 / 23-04-2024

Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)

16:58 / 23-04-2024

İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)

14:03 / 24-04-2024

Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib

00:02 / 23-04-2024

Məşhur boksçu Mayk Tayson şirkətin səfiri olub

Fələstin intifazələrinə baxış və problemin demokratik həll yolu
Tarix: 07-05-2021 17:52 | Bölmə: Cəmiyyət

Şirift ölçüsü:

Bildiyimiz kimi, İran İslam Respublikasının qurucusu Seyid Ruhullah Musəvi Xomeyninin (r) təşəbbüs və tövsiyəsi ilə hər il Ramazan ayının son cüməsi Ümumdünya Qüds Günü kimi qeyd olunur. Bu tarixi günün mahiyyəti müsəlmanların ilk qibləsi Əl Əqsa məscidinin yerləşdiyi Qüdsə azadlıq və şəhidpərvər Fələstin xalqının haqq mübarizəsinə dəstəkdən ibarətdir. Bəli, dünya uzun illərdir ki, işğalla barışmayan, şərəfli ölümü rüsvayçı təslimçilikdən, boyunduruqdan üstün tutan sadə kütlələrdən ibarət mücahidlər ordusunun – gənclərlə yanaşı, qadınların, qocaların, uşaqların möhtəşəm müqavimətinə, mücadiləsinə şahidlik edir.

Fələstinlilərin birinci intifazəsi 1978-ci ildə başladı və 1993-cü ildə Oslo razılaşması ilə sona çatdı. Əl Əqsa intifazəsi (İkinci intifazə) 28 sentyabr 2000-ci ildə başladı və 2005-ci ilə qədər davam etdi və Qüds intifazəsi (üçüncü intifazə) 2015-ci il oktyabrın birində başlayıb.

İntifazə, yaxud “Daş inqilabı” sionistlərin əleyhinə olan yeni bir hərəkatdır və ən az imkanlardan istifadə etməklə böyük hədəflərə (Fələstinin azadlığına) görə başlanıb. İntifazə fələstinlilərin qeyri-ixtiyari olaraq Fələstin düşərgələrində acınacaqlı şəraitinə, işsizliyə, milli ayrı-seçkiliyə və sionist rejim tərəfindən hər gün əzilmələrinə etirazdır.

Birinci intifazə

Çağdaş Fələstin tarixində, ilk intifazədən əvvəl 1921, 1932 və 1939-cu illərdə üç intifazə olub, lakin onların heç biri ilk intifazə qədər geniş yayılmayıb. 1987-ci ilin dekabrında İran İslam İnqilabından ilhamlanan Qəzza yaxınlığındakı Cəbələdə başlayan hərəkat Fələstin İslami Cihad hərəkatının sionist hərbi patrul qrupuna hücumu ilə yadda qaldı. Əməliyyatda dörd Fələstinli döyüşçü - Məhəmməd Səid Cəməl, Sami Şeyx Xəlil, Əhməd Həls və Zəhdi Qərtəbe şəhid oldu. Həmin tarixdə ölən Beytül Müqəddəs polis rəisinin intiqamı üçün müdafiəsiz dörd müsəlman işçi yük maşınının təkərlərinin altında qətlə yetirildi, daha 9 nəfər ağır yaralandı. Bu məzlum işçilərin şəhid olmasının ardından Fələstinin bütün müsəlman bölgələrindəki vəziyyət alovlandı və fələstinli müsəlman kişi və qadınlar küçələrə axışdı və İntifazə formalaşdı.

İlk intifazə işğalçılara o qədər baha başa gəldi ki, sionist rejimin o zamankı ilk naziri İshaq Rabin dedi: "Kaş ki, bir gün oyanıb bütün Qəzzanın dənizin altında qaldığını və bu məntəqənin şərrindən azad olduğumuzu görəydim".

İntifazədən bir il sonra Fələstin Təşkilatı, Əlcəzairdəki on doqquzuncu Fələstin Milli Məclisində, sionist rejimi yanında Fələstin dövlətinin qurulmasını təsdiqlədi və rejimin varlığını tanıyan və fələstinlilərdən ərəb qaçqını kimi danışan 242 və 338 saylı qərar qəbul etdi. 1991-ci ildə Oslo Sazişi ilə ilk intifazə sakitləşdiririldi. Statistikaya görə, ilk intifazə hadisələri zamanı İsrail ordusu tərəfindən təxminən 3000 fələstinli şəhid olub.

İkinci intifazə

Bu hadisə 28 sentyabr 2000-ci ildə start götürdü. İşğalçı gücün o vaxtkı Baş naziri Ariel Şaronun müqəddəs Qüdsdəki mübarək məscidə çox sayda İsrail əsgəri ilə birlikdə hücumundan sonra Əl Əqsa adlanan ikinci Fələstin intifazəsi baş verdi. Sionistlərlə toqquşmalarda yeddi fələstinli öldü, 250-dən çoxu xəsarət aldı və 13 sionist əsgər yaralandı. O zaman işğal altındakı Qüds şəhərində şiddətli toqquşmalar oldu. Əqsa intifazəsinin ikinci günündə həyatını itirən fələstinli şəhid uşaq "Məhəmməd əd-Dara" ikinci Fələstin intifazəsinin rəmzi sayılır.

İkinci Fələstin intifazəsi ilk intifazəyə nisbətən daha gərgin keçdi, hərbi əməliyyatların artırılması və Fələstin müqaviməti ilə sionist ordusu arasında qarşıdurmalarda rəsmi statistikaya görə, 4.412 fələstinli həlak olub və 48.322 nəfər yaralanıb, digər tərəfdən də 1.069 sionist öldürülüb, 4500-ü isə yaralanıb.

İkinci intifazə zamanı fələstinli müqavimət qrupları hərbi qollarını genişləndirməyə çalışdılar və Həmasın hərbi qolu olan Şəhid İzzəddin əl-Qəssam taburları silahlarını təkmilləşdirdilər və sionist şəhər və qəsəbələri hədəf ala biləcəkləri raketlər istehsal edə bildilər.

İkinci Fələstin intifazəsi nəhayət 8 fevral 2005-ci ildə Şarm əl-Şeyx zirvə görüşündə fələstinlilərlə sionistlər arasında imzalanan atəşkəs razılaşması ilə sona çatdı.

Üçüncü intifazə

Üçüncü intifazə və ya Əl-Qüds intifazəsi 2015-ci ildə başlayıb və tamamilə Yerusəlimin geri alınmasından bəhs edən üçüncü Fələstin döyüşüdür. Üçüncü intifazə, yalnız Fələstin müqavimət qruplarının üzvlərinə aid olmayan kütləvi bir xalq səfərbərliyidir.

Üçüncü intifazə Qüdsdə, Qərb sahilində, 1948-ci il əraziləri və Qəzza sərhədində fərdi əməliyyatların davam etməsi ilə xarakterizə olunur. Bu dəfə fələstinli gənclər sionistlərlə bıçaqdan istifadə edirək əlbəyaxa döyüşə girirlər ki, bu da üçüncü intifazənin “Bıçaq inqilabı” adlandırılması ilə nəticələnir. Xalq qiyamının səbəbi sionistlərin Məscidül-Əqsa məscidinə etdiyi təhqirlər idi və məsələ fələstinlilərin ayağa qalxmasına, öz dəyərlərini və müqəddəsliklərini qorumaq üçün sionist rejimlə qarşı-qarşıya gəlməsinə səbəb olub. Üçüncü intifazədə onlarla insan şəhid olub, yüzlərlə insan yaralanıb və ya əsir götürülüb.

Dördüncü intifazə

Donald Trampın Qüdsü saxta sionist rejimin paytaxtı elanından çox keçməmiş bir çox ölkələrin xalqları və liderləri buna qarşı çıxdılar və on minlərlə fələstinli işğal altındakı ərazilərdə sionist silahlılarla toqquşdu. Fələstin müqavimətinin bəzi liderləri də dördüncü intifazənin başlandığını rəsmən elan etdilər.

Tramp "qırmızı xətlərdən çıxmağın lazım olduğu" qənaəti ilə Qüdsü sionist rejimin paytaxtı kimi tanıdı. Fələstini İslam dünyasının ilk, əsas mövzusuna çevirərək bəzi irticaçı ərəb ölkələrinin rüsvayçılığı, ABŞ ilə danışıqlar və sionist rejimlə razılaşma strategiyası heçə getdi və sionist rejimə qarşı Xalid Məşalın fikrincə, qlobal ola biləcək hərtərəfli intifazə başladı.

İki gündən az bir müddətdə Fələstinin müxtəlif bölgələrində fələstinli gənclərlə sionist silahlılar arasında misilsiz toqquşmalarda təxminən 1200 nəfər yaralanıb, dörd nəfər şəhid olub. Qəzza zolağından işğal olunmuş ərazilərə raket hücumları başlayıb və sionist təyyarələri tərəfindən Qəzzə zolağı dəfələrlə bombalanıb. Buna dünyanın müxtəlif ölkələrində qlobal yürüşləri əlavə edin - həm BMT Təhlükəsizlik Şurasının Amerikanın bu əməlinə qarşı sənədi və ABŞ-ın BMT-dəki nümayəndəsinin qeyri-adi bir cavabı ilə qarşılanan misilsiz bəyanatını...

BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvləri məsələni cümə gecəsi xüsusi bir iclasda, açıq bir şəkildə rəsmi Vaşinqtonun qərarına qarşı çıxaraq bəyanat verməklə müzakirə etdilər. Görüşdə BMT-nin barışıq koordinatoru Nikolai Mladinov ABŞ-ın addımının yeni intifazəyə yol aça biləcəyini söyləyərək bu barədə xəbərdarlıq etdi və Qüds məsələsinin aydınlaşdırılmasına çağırdı. Fələstinin BMT-dəki nümayəndəsi Riyad Mansur "Donald Tramp qərarı ilə vəziyyəti sabitlikdən çıxardı, bunun təhlükəli nəticələri var və qərar ləğv edilməlidir",- dedi. Daha sonra Əl-Qüdslə bağlı vaxtında və obyektiv mövqeyinə görə Təhlükəsizlik Şurasına təşəkkür etdi.

İclasın sonunda Fransa, Almaniya, İsveç, İngiltərə və İtaliyanın nümayəndələri, görünməmiş bir hərəkətlə müştərək bəyanat verib, ABŞ-ın Qüds qərarını "Təhlükəsizlik Şurasının qərarlarına zidd" və "faydasız" olaraq xarakterizə etdilər.

Bu hadisələrdən sonra Türkiyə, Pakistan, Əfqanıstan, Almaniya, İngiltərə, Belçika, Livan, Malayziya, İndoneziya, Səudiyyə Ərəbistanı, Bəhreyn, İraq, İordaniya, Banqladeş, Hindistan, Yunanıstan, Yəmən və s. ABŞ-ın məlum mövqeyinə tənqidi yanaşdılar. Trampın son qərarına qarşı geniş etirazlar keçirildi, onlar öz qəzəb və nifrətlərini dilə gətirdilər.

Fələstin Muxtariyyətinin başçısı Mahmud Abbas da ABŞ-ın artıq Orta Şərq sülh prosesini izləmək səlahiyyətinə sahib olmadığını bildirdi: "ABŞ-ın Əl-Qüds mövzusunda tutduğu mövqeyə qarşı çıxırıq və ABŞ-ın artıq Yaxın Şərqi izləmək səlahiyyətinə sahib olmadığını düşünürük”.

Fələstin Azadlıq Təşkilatının icraçı rəhbəri və Fəth hərəkatının komitə üzvü Saib Əriqat da belə elan etdi: “Tramp Qüdslə bağlı qərarına qayıtmayana qədər Fələstinin ABŞ ilə heç bir əlaqəsi olmayacaq... Amerika ilə sülh müzakirəsinə oturan hər bir fələstinli onun tərəfindən Trampın bu qərarını təsdiq etmək mənasına gələcək.”

Əli ƏSƏDLİ

Ana səhifəyə dön