ABŞ Azərbaycanla bağlı mövqeyini dəyişir
Tarix: 06-12-2023 20:00 | Bölmə: Gündəm
ABŞ Azərbaycanla bağlı mövqeyini dəyişir

Sentyabrın 19-da Azərbaycan Qarabağdakı separatçı-terrorçu qruplara qarşı antiterror əməliyyatı ilə ərazi bütövlüyünü tam bərpa etdikdən sonra ABŞ-ın Azərbaycana münasibəti dəyişdi. Əvvəlcə tənqidi fikirlər səsləndirildi, ardınca Qərb mediasında anti-Azərbaycan kampaniyasına start verildi.

ABŞ-ın aparıcı qəzetlərində Azərbaycandakı söz və mətbuat azadlığı, jurnalist həbsi, siyasi məhbus anlayışına dair əsassız məqalələr yazıldı, Azərbaycanın dövlət başçısı, onun apardığı milli siyasət tədricən hədəfə gətirildi.

Siyasi analitik Oqtay Qasımov Reyting.az-a deyib ki, bu ötəri gərginlik, xüsusilə iyul ayının sonlarında - Ermənistan və Fransanın Laçınla sərhəddə başlatdığı “humanitar şou” ilə birbaşa əlaqəli olub.

O. Qasımov xatırladıb ki, sonrakı dövrdə Azərbaycan bütün platformalarda Ermənistan silahlı birləşmələrinin 15 minlik heyətinin Qarabağdan çıxarılmasını tələb edib, ordunun həmin ərazidə mövcudluğunun Azərbaycanın suverenliyini pozduğunu bildirib və Ermənistanın ordunu çıxarmaq öhdəliyi olduğunu diqqətə çatdırıb. Əvəzində Ermənistan ABŞ, Fransa və digər ölkələrdəki havadarları vasitəsilə prosesi ləngitməyə çalışıb.

O. Qasımov təəssüflə qeyd edib ki, həmin dövrdə də ABŞ və digər Qərb ölkələri Ermənistandan öhdəliyini yerinə yetirməyi tələb etməyiblər: “ABŞ 44 günlük savaş zamanı Azərbaycanın yaratdığı reallıqları qəbul etməkdə çətinlik çəkməklə yanaşı, həm də Azərbaycana təzyiq formalarını saxlamağa çalışırdı. Onlar üçün təzyiq elementlərindən biri Qarabağda yaşayan erməni elementləri idi. Elə bu səbəbdəndir ki, ABŞ və Fransa “Qarabağda yaşayan ermənilərin təhlükəsizliyi və hüquqlarının müdafiəsi” adı altında bölgəyə daxil olmağa çalışırdı, bu faktordan Azərbaycana təzyiq elementi kimi istifadə etməyi düşünürdülər. Hətta bu məqsədlə müəyyən planlar həyata keçirilirdi. Məsələn, sentyabrın 14-də ABŞ Senatında keçirilən dinləmələrdə o zamankı dövlət katibinin müavini Yuri Kim Azərbaycanın Qarabağda keçirəcəyi əməliyyata dözməyəcəyini bəyan edirdi. Təbii ki, belə bir bəyanat Azərbaycanda ciddi etirazla qarşılandı, qısa müddət sonra Yuri Kim vəzifəsindən kənarlaşdırıldı”.

Qasımov xatırladıb ki, sentyabrın 19-da Azərbaycanın Qarabağda keçirdiyi antiterror əməliyyatları ilə bölgədə yeni reallıqlar yaranıb, qanunsuz silahlı dəstələr ərazidən çıxarılıb və Azərbaycanın daxilindəki təhdidlər ortadan qaldırılıb: “Bu da ABŞ başda olmaqla bir çox dövlətlərin Azərbaycanla bağlı planlarının boşa çıxması deməkdir. Məhz bundan sonra, sentyabrın 26-da USAİD-ın rəhbəri Samanta Pover bölgəyə səfər etdi, Gorusda verdiyi açıqlamada bildirdi ki, prezident Baydenin tapşırığı ilə fakt toplamağa gəlib. Əslində bu, ABŞ-ın Azərbaycana qarşı əks siyasətinin formalaşmasından xəbər verirdi. Bunun da nəticəsini noyabrda Konqresdə keçirilən dinləmələrdə gördük. Həmin dinləmədə Dövlət katibinin müavini Ceyms O’Brayn daha radikal mövqe səsləndirdi, xüsusilə, təhdidlər dilə gətirildi. Azərbaycandan faktiki olaraq, Zəngəzur dəhlizinin açılması üçün Ermənistanın şərtlərinin qəbulu tələb edilir, kommunikasiya xəttinin İrandan keçməsinin əleyhinə olduqları bildirilirdi”.

Siyasi analitik əlavə edib ki, vəziyyətin belə davam etdiyi bir vaxtda Azərbaycan cavab addımları atmlı olub, son 30 ildə ABŞ-a onun alışmadığı formada qarşılıq verib: “ABŞ-ın atdığı addımlara adekvat cavab verildi. Amma bu, ABŞ üçün gözlənilməz oldu. Biz ABŞ-ın Güney Qafqazdakı maraqlarının nədən ibarət olduğunu yaxşı bilirik. ABŞ Rusiyanı bölgədən sıxışdırmaq, onun yerini tutmağa çalışır. Bunu da Ermənistan vasitəsilə edir. Yəni Azərbaycana təzyiqlər həm də Ermənistan vasitəsilə olunur. ABŞ bu yolla bölgədə yerləşmək, regionun zəngin enerji resurslarına, eləcə də nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinə də nəzarət etmək istəyir. Həm də Azərbaycan üzərindən Orta Asiyaya çıxış əldə etməyə çalışır. Çünki bu, gələcəkdə ABŞ-ın öz rəqiblərinə qarşı əhəmiyyətli mövqe olardı”.

Qasımov ehtimal edir ki, əslində ABŞ-ın məkrli niyyətləri haqqında Azərbaycanda öncədən məlumat olub və Bakı bu səbəbdən də məsələlərin “3+3” formatında həllinə çalışır, bölgənin əsas aktyorları olan Türkiyə, Rusiya və İran da Bakının bu təklifləri ilə razılaşır: “Sözsüz ki, bölgənin problemləri bölgə ölkələrinin iştirakı ilə həll olunmalıdır. ABŞ əslində özü öz maraqlarına ciddi zərbə vurub. Görünən odur ki, ABŞ indi peşman olub, Azərbaycanla əlaqələrinin düzəldilməsini arzu edir və bu məqsədlə Ceyms O’Braynı səfərinə icazə istəyib”.

Qeyd edək ki, ABŞ Dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisi Ceyms O’Brayn artıq Bakıdadır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev dekabrın 6-da onu qəbul edib. Bu səfərdən belə aydın olur ki, ABŞ Azərbaycan ilə əlaqələri bərpa etməkdə maraqlıdır və Cənubi Qafqazda həm də beynəlxalq hüquqa söykənmiş yeni reallıqları qəbul etməyə borcludur.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}