09:32 / 09-05-2025
SOCAR-da yeni təyinat olub
“Politico”: Vaşinqtondan Brüsselə, Moskvadan Pekinə kimi heç kim Azərbaycanla dalaşmaq istəmir
Tarix: 25-09-2023 11:20 | Bölmə: Slayd
“Politico”: Vaşinqtondan Brüsselə, Moskvadan Pekinə kimi heç kim Azərbaycanla dalaşmaq istəmir

“Böyük Britaniyanın üçdə biri böyüklüyündə və təxminən 10 milyon əhalisi olan Azərbaycan geosiyasi fərqlərin aradan qaldırılmasında az problemlə üzləşib. Bakı isə bu yaxınlarda coğrafiyadan və geologiyadan öz xeyrinizə istifadə etmək üçün master-klass keçirdi”.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Politico” yazıb.

ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Vaşinqtondan Brüsselə, Moskvadan Pekinə kimi heç kim Azərbaycanla mübahisə etmək istəmir; hamı dost olmaq istəyir. İndi də Ermənistan dünyaya kömək üçün müraciət edərkən, Bakını mübahisəli Dağlıq Qarabağ bölgəsində etnik təmizləməyə cəhddə ittiham edir.

Son həftələrdə Bakının “antiterror əməliyyatı” adlandırdığı və Ermənistanın “məşəllər” göndərdiyi böyük bir hücum planlaşdırdığına dair işarələr var. Lakin bu tədbirlər nəinki böyük ölçüdə nəzərə alınmadı, həm də Bakı hücuma görə səssiz tənqidlərlə üzləşdi.

Lakin Azərbaycan indi kütləvi etnik təmizləməyə başlasaydı, Qərbin reaksiyası dəyişə bilər, lakin Bakı bunu biləcək qədər hiyləgərdir.

Rusiya Ukraynanı işğal edəndən bəri bütün tərəflər müharibədən bəhrələnənlərdən birinə çevrilmiş Azərbaycanın nazı ilə oynayıblar.

Ötən il Bakıya səfəri zamanı Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen ölkənin lideri İlham Əliyevə xoş sözlərdən başqa heç nə deməyib, onu Avropa İttifaqı üçün etibarlı və etibarlı enerji tərəfdaşı kimi gördüyünü söyləmişdi.

Bundan bir neçə həftə sonra Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Belarusdakı satrapı Aleksandr Lukaşenko çəkinmədən Əliyevi “bizim adam” adlandırdı.

Əliyev həm də Türkiyənin dostudur; eyni zamanda Bakı və Pekin bir-birini strateji tərəfdaş hesab edir, Azərbaycan Çinin “Bir Kəmər-Bir Yol” təşəbbüsündə iştirak edir, ölkə həmçinin İsraillə hərbi əməkdaşlığı genişləndirməyə çalışır. 2020-ci ildə bu həlledilməz münaqişənin son böyük alovlanması zamanı İsrail Türkiyə ilə birlikdə Azərbaycana PUA tədarük edib.

Bu, qarşılıqlı eksklüziv dostların və pərəstişkarların təsirli siyahısıdır və yer və enerji çox şeyi izah edir.

Keçən il Azərbaycan paytaxtına gələndə fon der Leyen Avropanın enerji ehtiyaclarını ödəmək üçün “Rusiyadan şaxələndirilməsi” zərurətini vurğulamaqdan çəkinmədi, Bakı ilə cənub qaz dəhlizindən tədarükün artırılmasına dair razılaşmanı elan etdi.

O, həmçinin Azərbaycanın dəniz küləkləri və yaşıl hidrogendə “böyük bərpa olunan enerji potensialına” malik olduğunu qeyd edərək, “Azərbaycanın tədricən qalıq yanacaq tədarükçüsündən Avropa İttifaqının bərpa olunan enerji sahəsində çox etibarlı və tanınmış tərəfdaşına çevriləcəyinə” həvəsləndirici olduğunu bildirib.

Azərbaycanda insan haqlarının vəziyyətinin pis olması, tüğyan edən korrupsiya və onlarla siyasi məhbusun azadlığa buraxılması ilə bağlı hər hansı çağırışdan söz açılmayıb.

“Human Rights Watch”dan Filip Dahm o zaman şikayət edib ki, Azərbaycan neft və qazdan “Aİ-ni fundamental hüquqlar məsələsində susdurmaq üçün” istifadə edir. “Aİ vətəndaş cəmiyyəti qruplarının fəaliyyətini məhdudlaşdıran və siyasi narazılığı boğduqda ölkənin etibarlı olduğunu deməməlidir”, - o əlavə edib.

Lakin fon der Leyen Azərbaycan haqqında belə bir tərəfdaş kimi danışan ilk Aİ rəsmisi deyil. 2019-cu ildə Avropa İttifaqı Şurasının o zamankı prezidenti Donald Tusk da Azərbaycanı etibarlılığına görə yüksək qiymətləndirib.

ADA-nın əməkdaşı Fariz İsmayılzadənin sözlərinə görə, neft və qazla zəngin olan və Rusiya, İran, Ermənistan, Gürcüstan və Xəzər dənizi arasında yerləşən Azərbaycan “keçmiş böyük imperiyaların, sivilizasiyaların, regional və qlobal güclərin kəsişməsində yerləşən” strateji bir mükafatdır.

Azərbaycanın Mərkəzi Asiyanın son böyük oyununda artan əhəmiyyəti onun paytaxtında yerləşən xarici diplomatik missiyaların çoxalmasında özünü göstərir - 2005-ci ildə cəmi iki onlarla nümayəndəlik var idisə, indi onların sayı 85-ə çatıb.

Mərkəzi Asiyada təsirlərini genişləndirmək istəyən Ankara və Pekin üçün Azərbaycan regional enerji layihələrində, eləcə də yeni regional dəmir yollarının inkişafında və planlaşdırılan infrastruktur və nəqliyyat kommunikasiyaları layihələrində əsas oyunçudur.

Güclü dil, dini və mədəni əlaqələr sayəsində Türkiyə müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycanın əsas regional müttəfiqinə çevrilib. Amma Bakı məharətlə bütün tərəfdarları ilə münasibət saxlamağa çalışır. O anlayır ki, onlar fürsətlər təklif edirlər, lakin münasibətlər pisləşərsə, bu, təhlükəli ola bilər.

Bu, regionun bütün əsas oyunçularına aiddir – istər Aİ, istər Türkiyə, istər Çin, istərsə də Rusiya olsun. Bakının bu qədər müxtəlif ölkələrlə anlaşa bilməsinin səbəbi (və son hərbi əməliyyat Bakı üçün çox güman ki, ciddi nəticələrə səbəb olmayacaq) odur ki, heç kim geosiyasi rəqiblərə üstünlük vermək və Mərkəzi Asiyada incə balansı pozmaq istəmir. Onların arasında onun ənənəvi düşməni İran da var. Bakı və Tehran son aylarda uzun illər davam edən düşmənçilikdən sonra detensiya əldə etməyə çalışır.

Ermənilər üçün bu, son dərəcə təəssüf doğurur. Bəlkə də əvvəlcə Rusiyadan asılı olub, sonra Qərbə - Moskvada onların hamısının rəğbətini qazanan piruetaya üz tutmaqdansa, Azərbaycandan nümunə götürüb hamının dostu olmağa çalışmaq daha yaxşı olardı. Amma yenə də Ermənistan sübut olunmuş neft və ya təbii qaz ehtiyatlarına malik qonşusu qədər şanslı deyil.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər