09:32 / 09-05-2025
SOCAR-da yeni təyinat olub
Hərbi satınalmalar yaxın illərdə artacaq
Tarix: 04-12-2023 12:34 | Bölmə: Slayd
Hərbi satınalmalar yaxın illərdə artacaq

Dünyanın 100 ən böyük müdafiə şirkətinin silah və hərbi xidmət satışından əldə etdiyi ümumi gəlir 2021-ci illə müqayisədə 2022-ci ildə 3,5 faiz azalıb. Həm də Rusiyanın Ukraynaya tammiqyaslı müdaxiləsinə baxmayaraq.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) hesabatında deyilir.

Ümumilikdə bu firmalar 597 milyard dollar qazanıblar.

Analitiklər qeyd edirlər ki, gəlirlərin azalması ilk növbədə Amerika şirkətləri ilə bağlıdır: reytinqdə yer alan 42 ABŞ nümayəndəsi 2022-ci ildə bir il əvvəllə müqayisədə 7,9 faiz az qazanıb.

İlk 100-lüyə daxil olan Avropa şirkətləri yüzdə 0,9 nisbətində cüzi artım qeydə alıb.

Asiya və Okeaniyadan olan silah istehsalçıları satışlarını daha sürətli - 3,1 faiz artırıb və ardıcıl ikinci ildir ki, ümumi illik gəlirlərinə görə Avropadan olan rəqiblərini qabaqlayır.

SIPRI-nın Hərbi Xərclər və Silah İstehsalı proqramının tədqiqatçısı Syao Lan deyir:

"Çin, Hindistan, Yaponiya və Tayvan şirkətləri hökumətin hərbi modernləşdirməyə davamlı investisiyalarından faydalanıb".

Ayrı-ayrı şirkətlər arasında gəlir artımı rekordçusu “Bayraktar” pilotsuz uçan aparatları (PUA) istehsal edən Türkiyənin təyyarə istehsalı şirkəti “Baykar”dır. Bu şirkət 2022-ci ildə gəlirini təxminən iki dəfə artırıb. “Az texnoloji cəhətdən mürəkkəb məhsullar üzrə ixtisaslaşmış şirkətlər tələbatın artmasına cavab olaraq istehsal həcmini daha tez artıra bildilər. Buna misal olaraq “Bayraktar TB-2” pilotsuz uçan aparatının istehsalçısı olan Türkiyənin “Baykar” şirkətini göstərmək olar. “Baykar” silah gəlirləri 94 faiz artdıqdan sonra ilk dəfə olaraq ilk 100-lüyə daxil olub”, - deyə SIPRI-nın baş tədqiqatçısı Dieqo Lopes da Silva izah edir.

Reytinqdə təmsil olunan dörd alman silah istehsalçısı cəmi 1,1 faizlik kiçik artım qeydə alıb. Eyni zamanda, “Rheinmetall”, “Hensoldt” və “Diehl” fərdi olaraq gəlirlərini 6 ilə 13 faiz arasında artıra biliblər, lakin “ThyssenKrupp”, əksinə, 2022-ci ildə silah satışından bir il əvvələ nisbətən 16 faiz az qazanıb.

SIPRI-nın 2022-ci il üçün ilk yüzlüyünə yalnız iki Rusiya şirkəti daxil olub - “Rostex” və "Объединенная судостроительная корпорация" - “Birləşmiş Gəmiqayırma Korporasiyası”. Tədqiqatçılar bunu Rusiya müdafiə sənayesinin qeyri-şəffaflığı və mövcud məlumatların olmaması ilə əlaqələndirirlər.

Adıçəkilən iki şirkətin silah satışından əldə etdiyi ümumi gəliri 2022-ci ildə 12 faiz azalıb.

Niyə Ukraynadakı müharibə fonunda yüksək tələbat silah istehsalçılarının gəlirlərinin dərhal artmasına səbəb olmayıb?

SIPRI bu fenomeni bir neçə amillə izah edir. Əksər ABŞ və Avropa firmaları Ukraynadakı eyni müharibə ilə daha da şiddətlənən işçi çatışmazlığı, artan xərclər və tədarük zəncirinin pozulması səbəbindən istehsal gücünü tez bir zamanda artıra bilməyib. Bundan əlavə, bir çox ölkələr ilin sonunda yeni sifarişlər verib və sifarişlər və tədarüklər arasında vaxt gecikməsi səbəbindən tələbatın kəskin artması hələlik bu şirkətlərin gəlirlərinə təsir etməyib.

“Eyni zamanda, hələ də yerinə yetirilməyən sifarişlər və yeni müqavilələrin sayının kəskin artması göstərir ki, yaxın bir neçə ildə silah satışından qlobal gəlirlər əhəmiyyətli dərəcədə arta bilər, - SIPRI buna əmindir.

"Bir çox silah şirkətləri yüksək intensivlikli döyüşlər üçün silah istehsalına keçiddə çətinliklərlə üzləşib. Bununla belə, yeni müqavilələr imzalanıb, xüsusən də 2023-cü ildə və ondan sonrakı illərdə gəlirlərin artmasına səbəb olacağı gözlənilən sursat tədarükü", - deyə Hərbi Xərclər və Silah istehsalı üzrə SIPRI tədqiqat proqramının direktoru Lüsi Bero-Sudro nəticələri ümumiləşdirib.

Y. QACAR





Bölməyə aid digər xəbərlər