19:11 / 19-07-2025
İlham Əliyev: İrəvanın addımları regional inteqrasiyaya xidmət etmir
17:07 / 19-07-2025
3-cü Şuşa Qlobal Media Forumu - İlham Əliyev çıxış edir - (Canlı yayım) - (Yenilənib)
14:39 / 19-07-2025
“Seçilmiş pedaqoji əsərlər” kitabı işıq üzü görüb - Foto
13:28 / 19-07-2025
Sabah 41 dərəcə isti olacaq - Proqnoz
09:36 / 19-07-2025
Süni intellekt köhnə şahmat proqramı ilə oynamaqdan qorxub
08:34 / 19-07-2025
Tramp: Ermənistan və Azərbaycan sülh sazişi bağlamağa yaxındır
06:52 / 19-07-2025
Azərbaycan, Hindistan, Çin, BƏƏ və Sinqapurdan olan 18 şirkətə sanksiya tətbiq edilib
05:48 / 19-07-2025
Rusiya əleyhinə 18-ci sanksiyalar paketi qüvvəyə minib
19:18 / 18-07-2025
Ali Məhkəmə “Meydan” TV ilə bağlı qərarı qüvvədə saxlayıb
19:10 / 18-07-2025
Ukraynada daha bir azərbaycanlı hərbçi həlak olub
18:00 / 18-07-2025
Oleq Bakinski: "Mənə bəraət verin"
17:55 / 18-07-2025
Ramiz Məmmədov "Şamaxı"dan ayrılıb
17:51 / 18-07-2025
Alimlər yeni planet kəşf ediblər
17:42 / 18-07-2025
Bakı və rayonlarda ağaclar qanunsuz kəsilib
17:21 / 18-07-2025
İyulun 23-dək isti hava davam edəcək
17:17 / 18-07-2025
"Qarabağ" hücumçu ilə vidalaşıb
17:08 / 18-07-2025
Britaniya Rusiyaya qarşı sanksiyaları genişləndirib
16:48 / 18-07-2025
Prezident Xocalıda sakinlərlə görüşüb - Maraqlı dialoq
16:40 / 18-07-2025
Professor: Rusiya və İran Azərbaycanla Ermənistanın sülh sazişi bağlamasını istəmirlər
16:20 / 18-07-2025
XİN: "Azərbaycan Suriyada baş verən prosesləri yaxından izləyir"
16:14 / 18-07-2025
Maştağada xüsusi əməliyyat: istixanada 881 kq narkotik vasitə aşkarlanıb
16:10 / 18-07-2025
Azad İsazadə: Yaxın Şərqin təhlükəsizliyini yalnız iki qüvvə təmin edə bilər
16:10 / 18-07-2025
Həbsdəki oğluna narkotik gətirən ata tutulub
16:06 / 18-07-2025
“Xəzər TV”-yə xəbərdarlıq edilib
15:57 / 18-07-2025
Premyer Liqa: 2025/2026 mövsümünün püşkatması olub
15:38 / 18-07-2025
Ermənistanın rəhbər şəxsləri terrorçuların hədəfindədir
15:34 / 18-07-2025
Səbailin bir hissəsində işıq olmayacaq
15:23 / 18-07-2025
“AzSığorta” ASC-yə icrası məcburi sərəncam verilib
07:40 / 16-07-2025
Şahin Şıxlinskinin oğlu saxlanılıb, özünə cinayət işi açıblar - (Yenilənib)
10:54 / 16-07-2025
Moskva daha bir milyarder ermənini Paşinyanla üz-üzə qoyub - Foto
11:19 / 17-07-2025
Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib - (Yenilənib) - Fotolar
14:56 / 16-07-2025
Şakdam doğrudan da casusdur? - İranda yeni qalmaqal
12:18 / 16-07-2025
İlham Əliyev Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşüb - Fotolar
11:57 / 16-07-2025
Zəngəzur dəhlizi məsələsi müzakirəyə çıxarılıb
14:04 / 17-07-2025
Növbəti köç karvanı Ağdama çatıb - (Yenilənib)
12:30 / 16-07-2025
Dağlıq ərazidə güclü yanğın başlayıb - (Yenilənib)
12:02 / 17-07-2025
Ermənistan yol ayrıcında: sağa getsə, ŞƏT, sola getsə...
08:08 / 15-07-2025
Qazaxıstanda Abay Günü keçiriləcək - Foto
15:19 / 16-07-2025
Konsertdə söyüş söyən reper saxlanılıb
Zelenski çarəsizlikdən Ərdoğanın çətiri altına girir
Tarix: 20-02-2025 19:05 | Bölmə: Slayd
Rəcəb Tayyib Ərdoğan Beştəpə Prezident Sarayının qarşısında Vladimir Zelenskini yağışdan qoruyur - bu kadr Sergey Lavrov, Yuri Uşakov, Marko Rubio və Stiv Vitkoffun Ukraynanın taleyini həll etdiyi, Parisdə köməksiz Avropanın öz imkanlarına baxdığı gün Kiyev rejimi başçısının Türkiyəyə səfərini ən parlaq şəkildə əks etdirir.
Ukrayna liderinin Ankaraya səfərini ilk növbədə üç sual maraqlandırır: görüşün təşəbbüskarı kimdir; niyə fevralın 18-də baş verdi və niyə Türkiyədə?
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Türkiyə mətbuatı yazır ki, Zelenski Ərdoğanın dəvəti ilə gəlib. Lakin bu görüş ikitərəfli marağı istisna etmir. Türkiyə üçün Ukrayna məsələsi müharibə başlayandan bəri əsas məsələlərdən birinə çevrilib. Yeni il müraciətində Ərdoğan bildirib ki, Ukrayna münaqişəsinin həlli onun üçün prioritet olaraq qalır.
Bu da təsadüfi deyil, çünki bu prosesdə bir çox mühüm qərarlar Ankaranın vasitəçiliyi ilə qəbul edilib. Bunlara 2022-ci ilin martında məşhur İstanbul danışıqları, “taxıl müqaviləsi”, çoxsaylı məhbus mübadiləsi və ötən yay Qərblə Rusiya arasında əsir mübadiləsi daxildir.
Sülhdən danışan Vladimir Putin tez-tez İstanbul müqavilələrini hərbi əməliyyatlar başlayandan bəri ən uğurlu müqavilələr adlandırırdı. Eyni zamanda, Türkiyənin vasitəçiliyi artıq bir ilə yaxındır ki, sual altındadır.
Vasitəçiləri (Braziliya, Hindistan, Çin) sıralayan Rusiya prezidenti Ankaranın adını çəkmir. Prezidentin mətbuat katibi Dmitri Peskov bir dəfə birbaşa demişdi ki, “Türkiyə vasitəçi deyil”.
Görünür, belə bir rolun itirilməsinin səbəbi Ərdoğanın yeni kabinetinin qərbyönlü meyli ilə bağlıdır. Lirə böhranından çıxmaq üçün Türkiyə hökumətinin iqtisadi bloku ABŞ və Avropa İttifaqı (Aİ) ilə yaxınlaşma istiqamətində addımlar atmağa başladı - yeri gəlmişkən, Putin diqqəti buna çəkib.
18 fevral tarixi ölkənin Boğaziçi sahillərindəki xüsusi rolunu itirməsi məsələsini daha da ön plana çıxarıb. Ərdoğan hələ seçkilərdə qalib gəlməmişdən əvvəl Ukrayna münaqişəsini həll edəcəyinə söz verən Donald Trampa böyük ümid bəsləyirdi. Görünür, türklər Ağ ev rəhbərinin onlara vasitəçi kimi baxacağına ümid edirdilər. Üstəlik, Tramp Ərdoğanı təriflədi və Türkiyə hamıdan çox münaqişə tərəflərini barışdırmağa hazır olduğunu nümayiş etdirdi.
Rusiya və Amerika hakimiyyət nümayəndələri arasında ilk şəxsi görüş Səudiyyə Ərəbistanında baş tutacağı xəbəri Ərdoğanın başına soyuq duş kimi yağıb. Bu vəziyyətdə nə etməli? Türkiyə belə bir alçalmaya dözə bilməzdi.
Ərdoğan bir az qisas almağa qərar verir. Təzminat olaraq o, Zelenskini yanına dəvət edir. Bir tərəfdən, deyəsən, bu görüş eyni miqyasda deyil. Ər-Riyadda ABŞ və Rusiya var, burada uduzan Ukraynanın - həm Trampın, həm də Putinin fikrincə, qeyri-qanuni prezidenti var.
Müharibə ən azı ikitərəfli bir şeydir və ona görə də biz ona sırf formal yanaşsaq belə, Ukraynanın iştirakı ilə sülh imzalanmalıdır. Zelenskini dəvət etməklə Ərdoğan “iş başında olduğunu” və münaqişə tərəflərindən birinə təsir göstərdiyini nümayiş etdirmək istəyir.
Zelenskinin fevralın 18-də hansısa mühüm ölkəyə getməyə motivasiyası az deyildi. Əgər o, Lavrovla Rubionun görüşünə dəvət edilsəydi, ora getməyi planlaşdırmadığını desə belə, əlbəttə, orada olardı. Axı Zelenski Ukraynanın taleyinin onun çiyni arxasında ABŞ və Rusiya tərəfindən həll olunmasından inciyib.
Ən bariz alternativ Avropadır: Parisdə Emmanuel Makron Avropa liderlərinin iştirakı ilə ardıcıl ikinci sammit keçirir. Bununla belə, Ukraynaya qoşun göndərməklə bağlı orada tam fikir ayrılığı varsa, Zelenskinin indi Avropaya gəlməsinin mənası varmı? Hətta Böyük Britaniya kimi buna hazır olan ölkələr də ABŞ-nın dəstəyi olmadan onların mövcudluğuna imkan vermir? Ona görə də Zelenski üçün yeganə seçim Ərdoğan idi.
Ankaradakı görüş bir çox cəhətdən Zelenski və Ərdoğanın Rusiya, ABŞ və Avropaya bir növ cavabı oldu. Ukrayna NATO-da ikinci ordunun dəstəyini təmin etdi və Ərdoğan Tramp və Avropaya indi Zelenskiyə onlardan daha yaxın olduğunu göstərdi.
Bəs bu sammitdən praktiki nəticə varmı?
İndi bu, müzakirə mövzusudur.
Donald Tramp həm özü, həm də komandasının üzvləri vasitəsilə 2014-cü il və hətta 2022-ci il sərhədlərinə qayıtmağın mümkünsüz olduğunu, Ukraynanın NATO-da olmayacağını açıq şəkildə bildirdi. Avropa Ukraynanın bütövlüyünü dəstəkləyir, lakin ABŞ-nın razılığı olmadan heç nə edə bilməz. Amma əslində ABŞ və Rusiyaya qarşı çıxış edən Ərdoğan Zelenskiyə deyir: “Türkiyə Ukraynanın ərazi bütövlüyü məsələsində həmişə çox prinsipial olub”.
Bu cür sözlər, xüsusən də bu gün Zelenskinin qulağına xoş gəlir, amma Ərdoğan doğrudanmı bunu nəzərdə tutur? Yoxsa bu, sadəcə olaraq “Ukraynanın himayədarı” kimi danışıqlarda mövqeyini gücləndirməyə yönəlmiş adi bir ifadədir?
Sonuncunun daha çox olduğuna dair davamlı bir hiss var. Axı cəmi bir neçə ay əvvəl Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Hakan Fidan münaqişənin dondurulmasından danışmışdı ki, bu da faktiki olaraq ərazilərin Ukraynaya qaytarılmasının mümkünsüzlüyü deməkdir.
Ərdoğanın Səudiyyə Ərəbistanına döyüşsüz vasitəçi rolunun verilməsini qəbul etməyəcəyini nümayiş etdirməsi vacib idi. “Ölkəmiz son üç il ərzində fəal diplomatiyamız zamanı Rusiya, Ukrayna və Amerika arasında danışıqlar üçün ideal yer olacaq”, - deyə o, danışıqlara “tam dəstək” vəd edib.
Nəzəri olaraq, Türkiyə lideri hələ də vasitəçi olduğunu iddia edə bilər. Onun Trampla münasibətləri hələ də yaxşıdır və Qəzza məsələsi sülh razılaşması sayəsində onu poza bilməyib. Ərdoğan da rəsmi olaraq Putinlə mübahisə etməyib və payızda Türkiyə BRİKS-in tərəfdaş ölkəsi oldu. Zelenski isə Ər-Riyaddan çox Ankaraya yaxındır.
Keçmiş diplomat Gülru Gezer də Ankaranın şansları ilə bağlı nikbindir: “Türkiyə həm Ukrayna, həm də Rusiya ilə əlaqələri saxlayır – heç bir tərəflə münasibətləri pozmayıb və özünü neytral vasitəçi kimi göstərir. Bu, onu danışıqları asanlaşdıra bilən unikal ölkəyə çevirir”.
Lakin bu məsələdə son söz Türkiyəyə rəğbət bəsləyən Ukraynaya deyil, ABŞ və Rusiyaya məxsusdur. Ərdoğanın ərazi bütövlüyü ilə bağlı dediyi sözlər, şübhəsiz ki, onun Putinlə Trampın görüşünün təşkilatçısı olmaq şansını artırmır.
Vasitəçilik mövzusu ilə yanaşı, Türkiyə ordusu Ukraynanın başlayan nizamlanma prosesinə daha bir təsir alətinə çevrilə bilər.
Ankaradakı görüşdən sonra “A Haber” telekanalı “Zelenski Ərdoğandan kömək istəyibmi?” başlığını verib.
Ukrayna prezidenti türkiyəli həmkarı ilə danışıqlar zamanı sülh sazişindən sonra Ukraynanın təhlükəsizliyini kimin təmin edəcəyi ilə bağlı narahat olub. Bu hansı formada həyata keçiriləcək?
Zelenski Ərdoğana şikayət edib ki, Ukrayna “Aİ-dən belə bir dəstək eşitmir”. Onlar deyirlər ki, Avropa Ukraynanın NATO-ya üzvlüyünü dəstəkləmir. Ukraynanın təhlükəsizliyi üçün isə güclü Ukrayna Silahlı Qüvvələri və xarici qoşunların yerləşdirilməsi lazımdır. “Biz bu barədə cənab Ərdoğanla da danışdıq”, - deyə Zelenski Türkiyənin mövcudluğu ilə bağlı müzakirələrə işarə edib.
NATO qüvvələrinin demarkasiya xətti boyunca və ya ondan kənarda olması məsələsi başlayan sülh prosesində əsas maneədir. Rusiya qəti şəkildə buna qarşıdır, Tramp avropalıların Ukraynaya göndərilməsinə etiraz etmir, lakin onlar təkbaşına getməkdən qorxurlar.
Türkiyə burada hər hansı bir rol oynaya bilərmi?
Ankara çətin ki, sülhməramlılarının olmasına etiraz etsin. Lakin Rusiya ilə ABŞ arasında razılaşma olmadığı halda, Moskvanın simasında mühüm enerji tərəfdaşı ilə nəinki münasibətləri korlamaq, hətta Trampın başlatdığı sülh prosesini pozmaq, bununla da ABŞ-la münasibətləri korlamaq riski var.
Türkiyə qətiyyətinə, Suriyada Bəşər Əsədin devrilməsindən sonra artan hərbi və geosiyasi üstünlüklərinə baxmayaraq, hələ də obyektiv olaraq Ukraynada diplomatiya sahəsində daha çox təsir imkanlarına malikdir.
Tramp münaqişənin həlli ilə bağlı Avropa və Ukraynanın arxasında dialoq aparsa da, bu yaxınlarda etiraf edib ki, ukraynalılar hələ də prosesdə iştirak edəcəklər. Ər-Riyad görüşündən bir gün sonra onun xüsusi nümayəndəsi Keyt Kelloqun Kiyevə gəlməsi təsadüfi deyildi.
Əgər ABŞ Zelenskini sülh prosesinə daxil edərsə, təbii ki, əvvəlcə ona adekvat tələblər barədə göstəriş versə, o zaman Türkiyə də onun çiynində nizamlamaya girə bilər.
Ankarada Zelenski deyib: “Əgər bu danışıqlar vicdanlı olarsa və Ukrayna, Amerika və Avropa bu masa arxasında olarsa, o zaman bu təminatlar bütün bu ölkələrin iştirakı ilə hazırlanacaq. Təbii ki, Türkiyə də bu ölkələrdən biridir”.
Ərdoğanın yüksək ambisiyalarına, Kreml və Ağ evlə kifayət qədər ciddi əlaqələrinə və “kritik zirvəyə” (Türkiyə mediası Zelenski ilə görüşü belə adlandırdı) baxmayaraq, Ukrayna məsələsində Türkiyənin vasitəçiliyi şansı çox deyil.
Türkiyə üçün ideal an 2022-ci ilin mart ayı idi, lakin sonra hər şey Ərdoğanın strateji tərəfdaşı, baş nazir Boris Consonun rəhbərlik etdiyi Böyük Britaniya tərəfindən məhv edildi.
Hələlik Türkiyə yalnız aktiv müşahidəçi rolu ilə kifayətlənib, onun təkliflərinin Vaşinqton və Moskvada qiymətləndiriləcəyinə ümid edə bilər. Artıq nə Kremldə, nə də Oval kabinetdə ciddi qəbul olunmayan Zelenskiyə tək təsir yetərli deyil.
“Nefes” qəzeti məyusluq hissi ilə qeyd edir ki, “İndiyə qədər Ukrayna və Rusiya arasında vasitəçilikdə mühüm rol oynayan Türkiyə indi ABŞ tərəfindən arxa plana keçib”.
Bununla belə, Ərdoğan təcrübəli döyüşçüdür və döyüşsüz təslim olmaz.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-02-2025 19:05 | Bölmə: Slayd
Rəcəb Tayyib Ərdoğan Beştəpə Prezident Sarayının qarşısında Vladimir Zelenskini yağışdan qoruyur - bu kadr Sergey Lavrov, Yuri Uşakov, Marko Rubio və Stiv Vitkoffun Ukraynanın taleyini həll etdiyi, Parisdə köməksiz Avropanın öz imkanlarına baxdığı gün Kiyev rejimi başçısının Türkiyəyə səfərini ən parlaq şəkildə əks etdirir.
Ukrayna liderinin Ankaraya səfərini ilk növbədə üç sual maraqlandırır: görüşün təşəbbüskarı kimdir; niyə fevralın 18-də baş verdi və niyə Türkiyədə?
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Türkiyə mətbuatı yazır ki, Zelenski Ərdoğanın dəvəti ilə gəlib. Lakin bu görüş ikitərəfli marağı istisna etmir. Türkiyə üçün Ukrayna məsələsi müharibə başlayandan bəri əsas məsələlərdən birinə çevrilib. Yeni il müraciətində Ərdoğan bildirib ki, Ukrayna münaqişəsinin həlli onun üçün prioritet olaraq qalır.
Bu da təsadüfi deyil, çünki bu prosesdə bir çox mühüm qərarlar Ankaranın vasitəçiliyi ilə qəbul edilib. Bunlara 2022-ci ilin martında məşhur İstanbul danışıqları, “taxıl müqaviləsi”, çoxsaylı məhbus mübadiləsi və ötən yay Qərblə Rusiya arasında əsir mübadiləsi daxildir.
Sülhdən danışan Vladimir Putin tez-tez İstanbul müqavilələrini hərbi əməliyyatlar başlayandan bəri ən uğurlu müqavilələr adlandırırdı. Eyni zamanda, Türkiyənin vasitəçiliyi artıq bir ilə yaxındır ki, sual altındadır.
Vasitəçiləri (Braziliya, Hindistan, Çin) sıralayan Rusiya prezidenti Ankaranın adını çəkmir. Prezidentin mətbuat katibi Dmitri Peskov bir dəfə birbaşa demişdi ki, “Türkiyə vasitəçi deyil”.
Görünür, belə bir rolun itirilməsinin səbəbi Ərdoğanın yeni kabinetinin qərbyönlü meyli ilə bağlıdır. Lirə böhranından çıxmaq üçün Türkiyə hökumətinin iqtisadi bloku ABŞ və Avropa İttifaqı (Aİ) ilə yaxınlaşma istiqamətində addımlar atmağa başladı - yeri gəlmişkən, Putin diqqəti buna çəkib.
18 fevral tarixi ölkənin Boğaziçi sahillərindəki xüsusi rolunu itirməsi məsələsini daha da ön plana çıxarıb. Ərdoğan hələ seçkilərdə qalib gəlməmişdən əvvəl Ukrayna münaqişəsini həll edəcəyinə söz verən Donald Trampa böyük ümid bəsləyirdi. Görünür, türklər Ağ ev rəhbərinin onlara vasitəçi kimi baxacağına ümid edirdilər. Üstəlik, Tramp Ərdoğanı təriflədi və Türkiyə hamıdan çox münaqişə tərəflərini barışdırmağa hazır olduğunu nümayiş etdirdi.
Rusiya və Amerika hakimiyyət nümayəndələri arasında ilk şəxsi görüş Səudiyyə Ərəbistanında baş tutacağı xəbəri Ərdoğanın başına soyuq duş kimi yağıb. Bu vəziyyətdə nə etməli? Türkiyə belə bir alçalmaya dözə bilməzdi.
Ərdoğan bir az qisas almağa qərar verir. Təzminat olaraq o, Zelenskini yanına dəvət edir. Bir tərəfdən, deyəsən, bu görüş eyni miqyasda deyil. Ər-Riyadda ABŞ və Rusiya var, burada uduzan Ukraynanın - həm Trampın, həm də Putinin fikrincə, qeyri-qanuni prezidenti var.
Müharibə ən azı ikitərəfli bir şeydir və ona görə də biz ona sırf formal yanaşsaq belə, Ukraynanın iştirakı ilə sülh imzalanmalıdır. Zelenskini dəvət etməklə Ərdoğan “iş başında olduğunu” və münaqişə tərəflərindən birinə təsir göstərdiyini nümayiş etdirmək istəyir.
Zelenskinin fevralın 18-də hansısa mühüm ölkəyə getməyə motivasiyası az deyildi. Əgər o, Lavrovla Rubionun görüşünə dəvət edilsəydi, ora getməyi planlaşdırmadığını desə belə, əlbəttə, orada olardı. Axı Zelenski Ukraynanın taleyinin onun çiyni arxasında ABŞ və Rusiya tərəfindən həll olunmasından inciyib.
Ən bariz alternativ Avropadır: Parisdə Emmanuel Makron Avropa liderlərinin iştirakı ilə ardıcıl ikinci sammit keçirir. Bununla belə, Ukraynaya qoşun göndərməklə bağlı orada tam fikir ayrılığı varsa, Zelenskinin indi Avropaya gəlməsinin mənası varmı? Hətta Böyük Britaniya kimi buna hazır olan ölkələr də ABŞ-nın dəstəyi olmadan onların mövcudluğuna imkan vermir? Ona görə də Zelenski üçün yeganə seçim Ərdoğan idi.
Ankaradakı görüş bir çox cəhətdən Zelenski və Ərdoğanın Rusiya, ABŞ və Avropaya bir növ cavabı oldu. Ukrayna NATO-da ikinci ordunun dəstəyini təmin etdi və Ərdoğan Tramp və Avropaya indi Zelenskiyə onlardan daha yaxın olduğunu göstərdi.
Bəs bu sammitdən praktiki nəticə varmı?
İndi bu, müzakirə mövzusudur.
Donald Tramp həm özü, həm də komandasının üzvləri vasitəsilə 2014-cü il və hətta 2022-ci il sərhədlərinə qayıtmağın mümkünsüz olduğunu, Ukraynanın NATO-da olmayacağını açıq şəkildə bildirdi. Avropa Ukraynanın bütövlüyünü dəstəkləyir, lakin ABŞ-nın razılığı olmadan heç nə edə bilməz. Amma əslində ABŞ və Rusiyaya qarşı çıxış edən Ərdoğan Zelenskiyə deyir: “Türkiyə Ukraynanın ərazi bütövlüyü məsələsində həmişə çox prinsipial olub”.
Bu cür sözlər, xüsusən də bu gün Zelenskinin qulağına xoş gəlir, amma Ərdoğan doğrudanmı bunu nəzərdə tutur? Yoxsa bu, sadəcə olaraq “Ukraynanın himayədarı” kimi danışıqlarda mövqeyini gücləndirməyə yönəlmiş adi bir ifadədir?
Sonuncunun daha çox olduğuna dair davamlı bir hiss var. Axı cəmi bir neçə ay əvvəl Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Hakan Fidan münaqişənin dondurulmasından danışmışdı ki, bu da faktiki olaraq ərazilərin Ukraynaya qaytarılmasının mümkünsüzlüyü deməkdir.
Ərdoğanın Səudiyyə Ərəbistanına döyüşsüz vasitəçi rolunun verilməsini qəbul etməyəcəyini nümayiş etdirməsi vacib idi. “Ölkəmiz son üç il ərzində fəal diplomatiyamız zamanı Rusiya, Ukrayna və Amerika arasında danışıqlar üçün ideal yer olacaq”, - deyə o, danışıqlara “tam dəstək” vəd edib.
Nəzəri olaraq, Türkiyə lideri hələ də vasitəçi olduğunu iddia edə bilər. Onun Trampla münasibətləri hələ də yaxşıdır və Qəzza məsələsi sülh razılaşması sayəsində onu poza bilməyib. Ərdoğan da rəsmi olaraq Putinlə mübahisə etməyib və payızda Türkiyə BRİKS-in tərəfdaş ölkəsi oldu. Zelenski isə Ər-Riyaddan çox Ankaraya yaxındır.
Keçmiş diplomat Gülru Gezer də Ankaranın şansları ilə bağlı nikbindir: “Türkiyə həm Ukrayna, həm də Rusiya ilə əlaqələri saxlayır – heç bir tərəflə münasibətləri pozmayıb və özünü neytral vasitəçi kimi göstərir. Bu, onu danışıqları asanlaşdıra bilən unikal ölkəyə çevirir”.
Lakin bu məsələdə son söz Türkiyəyə rəğbət bəsləyən Ukraynaya deyil, ABŞ və Rusiyaya məxsusdur. Ərdoğanın ərazi bütövlüyü ilə bağlı dediyi sözlər, şübhəsiz ki, onun Putinlə Trampın görüşünün təşkilatçısı olmaq şansını artırmır.
Vasitəçilik mövzusu ilə yanaşı, Türkiyə ordusu Ukraynanın başlayan nizamlanma prosesinə daha bir təsir alətinə çevrilə bilər.
Ankaradakı görüşdən sonra “A Haber” telekanalı “Zelenski Ərdoğandan kömək istəyibmi?” başlığını verib.
Ukrayna prezidenti türkiyəli həmkarı ilə danışıqlar zamanı sülh sazişindən sonra Ukraynanın təhlükəsizliyini kimin təmin edəcəyi ilə bağlı narahat olub. Bu hansı formada həyata keçiriləcək?
Zelenski Ərdoğana şikayət edib ki, Ukrayna “Aİ-dən belə bir dəstək eşitmir”. Onlar deyirlər ki, Avropa Ukraynanın NATO-ya üzvlüyünü dəstəkləmir. Ukraynanın təhlükəsizliyi üçün isə güclü Ukrayna Silahlı Qüvvələri və xarici qoşunların yerləşdirilməsi lazımdır. “Biz bu barədə cənab Ərdoğanla da danışdıq”, - deyə Zelenski Türkiyənin mövcudluğu ilə bağlı müzakirələrə işarə edib.
NATO qüvvələrinin demarkasiya xətti boyunca və ya ondan kənarda olması məsələsi başlayan sülh prosesində əsas maneədir. Rusiya qəti şəkildə buna qarşıdır, Tramp avropalıların Ukraynaya göndərilməsinə etiraz etmir, lakin onlar təkbaşına getməkdən qorxurlar.
Türkiyə burada hər hansı bir rol oynaya bilərmi?
Ankara çətin ki, sülhməramlılarının olmasına etiraz etsin. Lakin Rusiya ilə ABŞ arasında razılaşma olmadığı halda, Moskvanın simasında mühüm enerji tərəfdaşı ilə nəinki münasibətləri korlamaq, hətta Trampın başlatdığı sülh prosesini pozmaq, bununla da ABŞ-la münasibətləri korlamaq riski var.
Türkiyə qətiyyətinə, Suriyada Bəşər Əsədin devrilməsindən sonra artan hərbi və geosiyasi üstünlüklərinə baxmayaraq, hələ də obyektiv olaraq Ukraynada diplomatiya sahəsində daha çox təsir imkanlarına malikdir.
Tramp münaqişənin həlli ilə bağlı Avropa və Ukraynanın arxasında dialoq aparsa da, bu yaxınlarda etiraf edib ki, ukraynalılar hələ də prosesdə iştirak edəcəklər. Ər-Riyad görüşündən bir gün sonra onun xüsusi nümayəndəsi Keyt Kelloqun Kiyevə gəlməsi təsadüfi deyildi.
Əgər ABŞ Zelenskini sülh prosesinə daxil edərsə, təbii ki, əvvəlcə ona adekvat tələblər barədə göstəriş versə, o zaman Türkiyə də onun çiynində nizamlamaya girə bilər.
Ankarada Zelenski deyib: “Əgər bu danışıqlar vicdanlı olarsa və Ukrayna, Amerika və Avropa bu masa arxasında olarsa, o zaman bu təminatlar bütün bu ölkələrin iştirakı ilə hazırlanacaq. Təbii ki, Türkiyə də bu ölkələrdən biridir”.
Ərdoğanın yüksək ambisiyalarına, Kreml və Ağ evlə kifayət qədər ciddi əlaqələrinə və “kritik zirvəyə” (Türkiyə mediası Zelenski ilə görüşü belə adlandırdı) baxmayaraq, Ukrayna məsələsində Türkiyənin vasitəçiliyi şansı çox deyil.
Türkiyə üçün ideal an 2022-ci ilin mart ayı idi, lakin sonra hər şey Ərdoğanın strateji tərəfdaşı, baş nazir Boris Consonun rəhbərlik etdiyi Böyük Britaniya tərəfindən məhv edildi.
Hələlik Türkiyə yalnız aktiv müşahidəçi rolu ilə kifayətlənib, onun təkliflərinin Vaşinqton və Moskvada qiymətləndiriləcəyinə ümid edə bilər. Artıq nə Kremldə, nə də Oval kabinetdə ciddi qəbul olunmayan Zelenskiyə tək təsir yetərli deyil.
“Nefes” qəzeti məyusluq hissi ilə qeyd edir ki, “İndiyə qədər Ukrayna və Rusiya arasında vasitəçilikdə mühüm rol oynayan Türkiyə indi ABŞ tərəfindən arxa plana keçib”.
Bununla belə, Ərdoğan təcrübəli döyüşçüdür və döyüşsüz təslim olmaz.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 05:48
Rusiya əleyhinə 18-ci sanksiyalar paketi qüvvəyə minib
Dünən, 13:41
Bakı-Naxçıvan-Bakı avtobus reysləri bərpa olunur
Dünən, 12:51
Rusiya banklarına təhlükə yaranıb
17-07-2025, 12:02
Ermənistan yol ayrıcında: sağa getsə, ŞƏT, sola getsə...
17-07-2025, 10:41
İki ölkə Rusiyanın artan təhdidlərinə qarşı birləşir
16-07-2025, 15:48
Paşinyan: Zəngəzur yolunda tək ABŞ deyil, digər ölkələr də maraqlıdır - (Yenilənib)
16-07-2025, 14:56
Şakdam doğrudan da casusdur? - İranda yeni qalmaqal
16-07-2025, 11:57
Zəngəzur dəhlizi məsələsi müzakirəyə çıxarılıb
16-07-2025, 10:54
Moskva daha bir milyarder ermənini Paşinyanla üz-üzə qoyub - Foto
16-07-2025, 10:26
Ukrayna hansı silahları alacaq? - Qiymətlər
15-07-2025, 17:57
Ruben Vardanyanın cinayət işi üzrə məhkəmə keçirilib - (Yenilənib)
15-07-2025, 16:33
Avropanı genişmiqyaslı müharibəyə hazırlaşmağa çağırırlar
15-07-2025, 13:47
Rusiyanın NATO-ya hücum planı var
15-07-2025, 10:16
Ukraynaya 10 milyard dollarlıq silah göndərəcəklər
15-07-2025, 09:48
Rusiyaya qarşı növbəti sanksiyanın müzakirəsinə başlayıblar
14-07-2025, 17:01
Hərbi Prokurorluqda yeni təyinatlar olub
14-07-2025, 14:30
Qarabağa iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14-07-2025, 14:26
Universitetdə biabırçılıq: tələbələrə qiymət qarşılığında cinsi əlaqə təklif olunub - Foto
14-07-2025, 12:47
Suriya-Azərbaycan münasibətləri daha da inkişaf edəcək - Professor
14-07-2025, 11:18
Rusiya gizli nüvə bazalarında sürətli işlərə başlayıb
14-07-2025, 09:15
DTX-nın əməliyyatı: kibercinayətkar qrupun daha üzvü həbs edilib
13-07-2025, 06:13
Qum və toz fırtınaları hər il 7 milyon insanın ölümünə səbəb olur
12-07-2025, 12:27
Rusiya qonşu ölkələrdə gərginlik yaratmağa çalışır
11-07-2025, 17:32
Aİ Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib: sülh sazişini tezləşdirin!
11-07-2025, 14:09
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
11-07-2025, 13:51
Cəlaloğlu: Vasitəçilər olmadan belə bir görüşün baş tutması böyük əhəmiyyətə malikdir
11-07-2025, 13:38
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
11-07-2025, 12:34
Əliyev və Paşinyanın Əbu-Dabi görüşü yeni mərhələnin başlanğıcıdır
11-07-2025, 00:11
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
10-07-2025, 16:28
DTX-nın saxladığı "Vaqner"çi azərbaycanlılar həbs edilib
10-07-2025, 15:55
Azərbaycan ilə Ermənistan delimitasiya prosesini sürətləndirir
10-07-2025, 13:42
Ağdərədə mina partlayıb, yaralı var - (Yenilənib)
10-07-2025, 12:11
Rusiyaya və müttəfiqlərinə qarşı ölümcül sanksiya hazırlanır
10-07-2025, 10:20
Ukrayna daha bir şəhərini itirmək üzrədir
10-07-2025, 08:43
Transxəzər marşrutu işə düşür
9-07-2025, 17:21
Kremlin planı Rusiyanı xilas edə bilməyəcək
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
