İsrailin Türkiyə qorxusu artır
Tarix: 09-07-2025 10:14 | Bölmə: Slayd
İsrailin Türkiyə qorxusu artır

Türkiyədən gələn təhlükə təkcə ənənəvi deyil: Ankara Aralıq dənizi sahilində bu il fəaliyyətə başlaması planlaşdırılan nüvə layihəsini sürətləndirir. Uranın müstəqil zənginləşdirilməsinə davamlı cəhd Türkiyənin nüvə silahı yaratmasına yol aça bilər. İsrailin İran hədəflərinə endirdiyi zərbələrdən sonra Ərdoğan hərbi, siyasi və nüvə ambisiyalarını bəyan edərək Türkiyəni “yeni İran” kimi tanıtmağa başlayıb.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “İsrael Hayom” yazıb.

İsrail nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, Osmanlı imperiyasının dağılmasından sonra ilk dəfə Türkiyə açıq şəkildə regional ağalıq etmək istəyir:

İran kimi Türkiyə də HƏMAS-a siyasi və logistik dəstək verir ki, bu da regional təhlükəsizliyi daha da pozur və İsraili təhdid edir. Bu strateji xətt İranın hərbi hədə-qorxu və nüvə şantajı yolu ilə regional təsir əldə etmək kimi uzun illər davam edən siyasətini böyük ölçüdə təkrarlayır.

Ərdoğan bu yaxınlarda Türkiyənin ballistik raket proqramının sürətlə inkişafına işarə edərək, 560 km məsafədəki hədəfləri vura bilən “Tayfun” raketini uğurla sınaqdan keçirib. O, açıq şəkildə xəbərdarlıq edib ki, Yunanıstan “sakit davranmasa”, Afina hədəfə çevrilə bilər. Türkiyə, həmçinin, 2029-cu ildə istifadəyə veriləcəyi gözlənilən özünün gizli döyüş təyyarəsi olan “Kaan”ın kütləvi istehsalına başlayıb. Ərdoğan vurğulayıb ki, Türkiyə İran və İsraildən “geri qala bilməz”.

Türkiyə Aralıq dənizi sahilində bu il başlaması planlaşdırılan Akkuyu nüvə layihəsini sürətləndirir. Uranı müstəqil zənginləşdirməyə təkan verməsi onun tezliklə hərbi nüvə proqramına doğru irəliləyə biləcəyi deməkdir. Hələ 2019-cu ildə Ərdoğan açıq şəkildə demişdi:

“İsraildə olduğu halda, Türkiyənin nüvə silahlarına sahib olmasına qadağa qoya bilmərəm”.

Türkiyə beynəlxalq əlaqələrindən istifadə edərək İranın yolu ilə getməyə risk edir: əvvəllər İran və Liviyaya yardım etmiş Pakistan; Nüvə yanacağı tədarükçüsü olan Niger və Qərbin nəzarətindən uzaqda gizli türk hərbi bazaların yerləşdiyi Somali.

Türkiyənin Yunanıstana qarşı təhdidləri və onun Avropa İttifaqına üzvü olan Şimali Kiprdə qalması Aralıq dənizində dəniz və hava üstünlüyünü möhkəmləndirməyə çalışan revizionist “Mavi Vətən” doktrinasının əsas elementləridir. Türkiyənin Yunanıstana qarşı təhdidlərinin qarşısı alınmazsa, bu, iki NATO ölkəsi arasında görünməmiş böhrana səbəb olar ki, bu da ittifaqın sabitliyini daha da poza bilər.

Pekinin Cənubi Çin dənizindəki strategiyası və İranın taktikası kimi, Ərdoğan da təhlükəli “salami” strategiyadan istifadə edir - ərazi suları və hava məkanının strateji dəyişikliyə və regional qeyri-sabitliyə əlavə olaraq kiçik, fərdi olaraq əhəmiyyətsiz pozuntuları.

Türkiyə NATO üzvlüyündən toxunulmazlıq forması kimi istifadə edir, ittifaqı daxildən sarsıdır və İrana heç vaxt verilməyəcək müdafiəni əldə edir. NATO-nun təhlükəsizliyinə xələl gətirən Rusiyadan “S-400” raketlərinin alınmasına baxmayaraq, prezident Tramp Ərdoğanın əlini daha da gücləndirərək Türkiyəni “F-35” proqramına qaytarmağa çalışır.

Üstəlik, NATO nizamnaməsinin 5-ci maddəsi Türkiyəni qonşularından birbaşa qisas almaqdan qoruyur.

Aİ-nin Türkiyəyə qarşı siyasəti təhlükəli dərəcədə ziddiyyətli olaraq qalır. 2025-ci ilin mayında Türkiyəni gücləndirilmiş təhlükəsizlik əməkdaşlığı ilə təmin edən 150 milyard avro dəyərində SAFE proqramını təsdiqlənib.

Türkiyənin Suriyanın şimalında hərbi mövcudluğu Ankaraya İsrailə qarşı təhdidləri proqnozlaşdırmaq üçün əlavə platforma verir.

İsrail hökumətinin son strateji qiymətləndirməsində Türkiyədən gələn təhlükənin potensial olaraq İranı üstələyə biləcəyi vurğulanır. İsrail Yunanıstan və Kiprlə strateji müttəfiqliklərini gücləndirir, enerji infrastrukturunu qorumaq üçün mütəmadi olaraq birgə hərbi təlimlər və dəniz əməkdaşlığını həyata keçirir. Eyni zamanda, İsrail Türkiyənin artan hərbi ambisiyalarından narahat olan Misir və BƏƏ ilə əlaqələrini dərinləşdirir.

İsrail, şübhəsiz ki, Türkiyə ilə birbaşa qarşıdurmaya can atmasa və dərhal güc tətbiq etməyi planlaşdırmasa da, regional müttəfiqləri ilə sıx koordinasiyanı qoruyaraq, İranın təhdidlərinə qarşı olduğu kimi, Türkiyənin hərbi obyektlərini vurmağa hazır olmasını təmin etməlidir.

İsrail Türkiyənin Suriyada güzəştlər müqabilində “F-35” proqramına qayıtmasına qəti şəkildə qarşı çıxmalıdır. Suriya ilə bağlı gələcək danışıqlarda İsrail açıq şəkildə Türkiyənin ölkənin şimalında məhdud hərbi mövcudluğunu tələb etməlidir.

Türkiyəyə regional və beynəlxalq reaksiyalar təhlükəli dərəcədə təsirsiz və ziddiyyətli olaraq qalır. Birləşmiş Ştatlar Ankaraya Moskvaya qarşı zəruri tərəfdaş kimi baxır, Avropa isə tənqid və əməkdaşlıq arasında tərəddüd edir və bu, Türkiyəni daha da cəsarətli olmağa təşviq edir. Qərbin bu cür qeyri-sabitliyi Ankaranın ambisiyaları dönməz hala gəlməmiş və hətta İrandan gələn təhlükəni də ört-basdır etməmiş qətiyyətli addımların atılmasının vacibliyini vurğulayır.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər