İsrailin İranla müharibəyə marağı niyə itib?

Xəbər lenti

23:45 / 25-11-2025

ÇL: "Qalatasaray" doğma meydanında uduzub

23:11 / 25-11-2025

"Napoli" və "Qarabağ" komandalarının start heyətləri açıqlanıb

21:18 / 25-11-2025

AFFA-da dəyişikliklər olub

19:54 / 25-11-2025

Ali Məhkəmənin hakiminin fəaliyyətinə xitam verilib

18:10 / 25-11-2025

Qazaxıstan neftinin nəqlində problem yaranmayıb - Yenilənib

18:02 / 25-11-2025

Kişi anasının cəsədini 3 il gizlədərək pensiyasını alıb

17:49 / 25-11-2025

Belarus hərbi mütəxəssisləri Bakıya gəlib

17:43 / 25-11-2025

Hakan Fidan Xələf Xələfovla görüşüb

17:26 / 25-11-2025

Sabah Kəlbəcərə növbəti köç olacaq

17:06 / 25-11-2025

Qara burkalı senator parlamentdə ajiotaj yaradıb

17:00 / 25-11-2025

Gürcüstan Azərbaycanın yük avtomobillərini gömrükdən buraxmır

16:53 / 25-11-2025

Hərbi ekspert: Veneditkovu Moskvadan İrəvana təxribat məqsədilə göndəriblər

16:41 / 25-11-2025

Onlayn qumar və kazino oyunları təşkil edən daha iki dəstə ifşa olunub

16:36 / 25-11-2025

Ruben Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmiş şəxslərin ifadələri dinlənilib

16:30 / 25-11-2025

"Azəri" komandası yarışlardan kənarlaşdırılıb

16:27 / 25-11-2025

Vergi Xidmətində yeni idarələr yaradılıb

16:13 / 25-11-2025

Ceyhun Bayramov Vatikanın arxiyepiskopu ilə görüşüb

16:02 / 25-11-2025

"Ərzaq təminatı xəritəsi" informasiya sistemi yaradılacaq - Fərman

14:44 / 25-11-2025

"Sabah" klubuna xəbərdarlıq edilib

14:18 / 25-11-2025

“Manato” və “Azpulmat”ın qanunsuzluğu: telefonda olan məlumatlar təhlükədə!

14:10 / 25-11-2025

Xocalının daha iki kəndinə köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar

14:07 / 25-11-2025

Deputat: “Bütün dövlət orqanlarına müraciət etdim, hamı özünü sığortalayıb”

13:56 / 25-11-2025

Qadınlara təcavüz edən kişini ictimaiyyət qarşısında asıblar

13:56 / 25-11-2025

“Napoli”-“Qarabağ” matçı təxirə salınacaq? - Açıqlama

13:38 / 25-11-2025

Üç ölkə Ukraynaya qoşun göndərəcək

13:24 / 25-11-2025

Türkiyədə casusluqda şübhəli şəxslər saxlanılıb

13:13 / 25-11-2025

Beynəlxalq axtarışda olan Azərbaycan vətəndaşı Dağıstanda tutulub

13:10 / 25-11-2025

Kiyev və bəzi bölgələrdə elektrik enerjisi yoxdur

12:59 / 25-11-2025

ABŞ-da müğənnini avtomobildə güllələyiblər - Fotolar

12:52 / 25-11-2025

Milli Məclisin növbəti iclası dekabrın 2-si keçiriləcək

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

18:46 / 21-11-2025

Bakıda D-8 Media Forumu keçirilib - (Yenilənib)

00:14 / 21-11-2025

Mənfi sıfır - Hikmət Sabiroğlu yazır

16:27 / 21-11-2025

Partiyada qalmaqal: professor sabiq sədri ittiham edir

13:57 / 21-11-2025

Xocalı şəhəri və Cəbrayıl rayonuna köç davam edir - (Yenilənib) - Fotolar

02:12 / 22-11-2025

Yasamalda yanğın: 3 nəfər ölüb, 20 nəfər zəhərlənib - (Yenilənib)

16:03 / 21-11-2025

Zelenski möhkəm və etibarlı tərəfdaş axtarır

20:01 / 21-11-2025

Ukrayna Kupyansk və daha dörd yaşayış məntəqəsini itirib

17:07 / 21-11-2025

Mollazadə: Rusiya sülh planına razılıq verməsə, iqtisadi böhran dərinləşəcək

20:01 / 21-11-2025

Ruben Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmiş şəxslərin ifadələri dinlənilib

20:20 / 22-11-2025

Azərbaycan və Ermənistan arasında “Sülh Körpüsü” fəaliyyətə başlayır

11:45 / 22-11-2025

Ukrayna çətin seçim qarşısında qalıb

13:40 / 23-11-2025

Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələrinin Bakı görüşündə hansı razılaşmalar əldə edilib?

İsrailin İranla müharibəyə marağı niyə itib?
Tarix: 10-10-2025 13:54 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

İran və Rusiya arasında bu ilin əvvəlində bağlanmış strateji tərəfdaşlıq sazişinin qüvvəyə minməsi Tehranda müxtəlif reaksiyalara səbəb olub. Bu, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Tel-Əvivin Tehranla “heç bir formada qarşıdurmada maraqlı olmadığına” dair “İsrail rəhbərliyindən siqnallar aldığını” dediyi vaxta təsadüf edir.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Amwaj Media” yazıb.

Anonimlik şərti ilə danışan yüksək rütbəli İran siyasi mənbəsi “Amwaj Media”-ya təsdiqləyib ki, Moskva İsrailin yeni hərbi əməliyyatlardan yayınmaq istəyini “ötürüb”.

Mənbənin sözlərinə görə, İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu oktyabrın 6-da telefon danışığı zamanı Vladimir Putindən bu əhval-ruhiyyəni bildirməsini istəyib.

Mənbə, Putinin müşavirinin daha sonra İranın Moskvadakı səfiri ilə görüşdüyünü və “ona Netanyahu-Putin zənginin stenoqramını oxuduğunu” açıqlayıb.

Yeri gəlmişkən, Rusiya sənədlərinin sızdırıldığı iddia edilən bir məlumatda, həmçinin, İranın Rusiya ilə qabaqcıl “Sukhoi-35” (“Su-35”) döyüş təyyarələri almaq üçün 6 milyard dollarlıq müqavilə imzaladığı iddia edilir.

Rusiyanın TASS agentliyi oktyabrın 9-da Putinə istinadən bildirib ki, İsrail hazırda İranla müharibədə maraqlı deyil.

“Biz İsraillə etibarlı əlaqələrimizi davam etdiririk və İsrail rəhbərliyindən siqnallar alırıq ki, bizdən iranlı dostlarımıza İsrailin gələcək nizamlanmaya diqqət yetirdiyini və qarşıdurmanın heç bir formasında maraqlı olmadığını çatdırmağımızı xahiş edirik”,- deyə Rusiya prezidenti bildirib.

ABŞ prezidenti Donald Trampın Qəzza sülh planının həyata keçirilməsi ərəfəsində gərginliyin daha da azaldılmasını istəyir.

İyun ayında İranın əsas nüvə obyektlərini bombalamaq qərarını "çox vacib" kimi qələmə verən Tramp oktyabrın 9-da ittiham edib ki, "İran indi sülh üzərində işləmək istəyir, onlar bizə məlumat verdilər. Onlar bu razılaşmanın tamamilə tərəfdarı olduqlarını etiraf etdilər. Buna görə də biz bunu yüksək qiymətləndiririk və İranla işləyəcəyik".

Tramp əlavə edib ki, onların da öz ölkələrini yenidən qurmalarını görmək istəyir, lakin İranın nüvə silahı ola bilməz.

İran Qəzzada atəşkəs razılaşmasını açıq şəkildə dəstəkləsə də, bəzi yüksək səviyyəli rəsmilər bunu başqa yerlərdə yenidən döyüşlərin nümayişi kimi görürlər.

İranın Ali liderinin xarici siyasət üzrə müşaviri Əli Əkbər Vilayəti “X” hesabında “#İraq_Yemen_Livan” həştəqi ilə yazıb:

“Qəzzada atəşkəsin başlaması başqa yerdə atəşkəsin pərdəarxası sonu ola bilər!”

Vilayətinin yazısı Qəzzada atəşkəslə İsrailin İran və başqa yerlərdə “Müqavimət oxu” ilə qarşıdurmasını gücləndirmək üçün fasilədən zorakılıqda istifadə etməyə çalışa biləcəyi kimi şərh edilib.

Rusiya ilə strateji tərəfdaşlıq sazişi İranda müxtəlif reaksiyalara səbəb olub. Bəziləri, o cümlədən Moskvadakı keçmiş səfir Nemətullah İzadi razılaşmanın həyata keçirilməsinin maneələrlə üzləşəcəyini iddia edib.

Oktyabrın 6-da islahatçı mətbuata müsahibə verən İzadi qeyd edib ki, saziş BMT-nin İrana qarşı bu yaxınlarda bərpa etdiyi sanksiyalardan əvvəl imzalansa da, Moskva beynəlxalq təzyiqlərlə üzləşir.

Həm Tehran, həm də Moskva razılaşmanı alqışlasa da, İzadi “xüsusilə də Yaxın Şərqdə çoxlu fikir ayrılıqları” ucbatından münasibətlərin tam strateji müttəfiqlikdən uzaq olduğunu təkid edib. O əlavə edib ki, hətta tam yerinə yetirilsə belə, “Bu müqavilə yəqin ki, münasibətləri yaxşılaşdırır, lakin ABŞ-İsrail münasibətləri ilə müqayisə oluna biləcək strateji müttəfiqlik yaratmır”.

İzadi, həmçinin, "Rusiyanın İranın bütün ehtiyaclarını ödəmək qabiliyyətinə malik olmadığını" iddia edərək, Moskvaya həddən artıq güvənməyə qarşı xəbərdarlıq edib. O daha sonra bildirib ki, Tehran öz xeyri üçün “bütün ölkələrlə balanslaşdırılmış münasibətlər saxlamalıdır”.

Nemətullah İzadinin narahatlığı İranın sərt xətt tərəfdarlarının, o cümlədən Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanının İdeoloji-Siyasi İdarəsinin siyasi müavini Rəsul Sənainin nikbin baxışları ilə ziddiyyət təşkil edir.

Sənai oktyabrın 10-da gündəlik “Cavan” üçün yazdığı məqalədə qeyd edib ki, Rusiya ilə razılaşma “ikitərəfli münasibətlərdə mühüm mərhələdir”.

Onun fikrincə, ABŞ sanksiyaları və iqtisadi təzyiqlər kimi ortaq çağırışlar tərəfdaşlığı dərinləşdirmək üçün qarşılıqlı siyasi iradəni gücləndirir.

Sənai tərəfdaşlıq sazişini "davam edən yüksək riskli münaqişələr və beynəlxalq qeyri-sabitlik şəraitində hər iki ölkənin maraqlarını və təhlükəsizliyini qorumaq üçün strateji zərurət" kimi xarakterizə edib.

İranlılar Rusiya ilə razılaşmanın məziyyətlərini və tələlərini müzakirə edərkən, sızma Tehranın 48 “Su-35” qırıcısı almaq üçün müqavilə imzaladığını iddia edir.

Rusiyanın KRET müdafiə konqlomeratına aid olduğu iddia edilən sızdırılan sənədlər bu ayın əvvəlində sosial mediada yayılmağa başlayıb. Bəzi hesabatlar iddia edir ki, məlumatlar “Rostec”in sistemlərinə edilən kiberhücum nəticəsində ukraynalı hakerlərə aid edilir.

“Su-35” təyyarələrinin 2026-2028-ci illər arasında təhvil veriləcəyi güman edilir. 48 təyyarənin alınması fikri yenidir. Əvvəlki hesabatlar ehtimal edilən sifarişin yarısı qədər qiymətləndirilmişdi.

“Amwaj Media”nın 2023-cü ilin oktyabrında bildirdiyi kimi, 24 reaktiv təyyarə tək bir hava alayını heyətlə təmin etmək üçün kifayət edər, lakin çətin ki, İran Hərbi Hava Qüvvələrinin ümumi döyüş imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirə bilər.

İddia edilən sızma, daha sonra mərhələli çatdırılma yanaşmasını və İran torpağında 1970-ci illərdən bəri İranın ilk yerli dördüncü nəsil qırıcı istehsal qabiliyyətini yaradaraq, yarı yıxılmış montaj imkanını təklif edir.

Təsdiq olunarsa, silah sazişi İsrail və ABŞ ilə artan gərginlik fonunda İranın köhnə hava qüvvələrini modernləşdirməyə kömək edəcək.

Bununla belə, sızan sənədlərin real olduğunu fərz etsək, Rusiyanın 2022-ci ildə Ukraynaya təcavüzündən sonra Tehranla hərbi əməkdaşlığın artmasına baxmayaraq, Moskvanın çatdırmaq qabiliyyəti və ya istəyi ilə bağlı ciddi suallar hələ də qalmaqdadır.

İranın dövlət mediası 2022-ci ildə Rusiyanın “Su-35” qırıcılarını satmağa söz verdiyini yazıb. Üç il keçdi və Kreml hələ də çatdırmadı.

İranın Rusiyaya qarşı inamsızlığı, ərazi itkiləri də daxil olmaqla, istismar və suverenliyin pozulması ilə yadda qalan uzun bir tarixdən qaynaqlanır.

Bu tarixi yaralar fürsətçi ittifaqlarla bağlı cari narahatlıqlarla birlikdə İran daxilində Rusiya haqqında güclü qütbləşmiş fikirləri gücləndirməkdə davam edir.

13-24 iyun müharibəsi zamanı İsrail və sonradan ABŞ İranı bombalayanda Rusiya, İslam Respublikasına diplomatik dəstək verməkdən başqa bir şey etmədi. Tehranda bəziləri hətta Moskvanı – heç bir sübut olmadan – İranın hava hücumundan müdafiə sistemlərini hədəf almasına kömək edən kəşfiyyat məlumatı verməklə Təl-Əvivə kömək göstərməkdə ittiham edirdilər.

Rusiya ilə 20 illik strateji əməkdaşlıq sazişi İranın xarici siyasət istiqamətində mühüm dəyişiklik ola bilər.

Sürətli və effektiv şəkildə həyata keçirilərsə, saziş kritik bir məqamda İranın müdafiə qabiliyyətini gücləndirmək potensialına malikdir. Bununla belə, müşahidəçilər arasında razılaşmanın Tehran üçün, xüsusən də iqtisadi baxımdan əhəmiyyətli qazanc əldə edib-etməyəcəyinə dair şübhə qalmaqdadır.

Tərəfdaşlığın uğuru çox güman ki, hər iki ölkənin davam edən Qərb sanksiyaları, regional gərginliklər və daha geniş geosiyasi dinamikaları necə idarə etməsindən asılı olacaq, iqtisadi əməkdaşlıq və hərbi əməkdaşlıq İranın strateji mövqeyinin formalaşmasında əsas, lakin mürəkkəb rol oynayır.

E. KAMAL

Ana səhifəyə dön