07:49 / 25-04-2024
Kuba prezidenti etiraz edir
Moskva görüşü: qalib və məğlub kimdir?
Tarix: 26-05-2023 16:47 | Bölmə: Slayd
Moskva görüşü: qalib və məğlub kimdir?

Mayın 25-də Rusiya prezidenti Vladimir Putin Kremldə Ali Avrasiya İqtisadi Şurasının iclasını keçirib.

Reyting.az
xəbər verir ki, “Kommersant”ın xüsusi müxbiri Andrey Kolesnikov tədbirdən reportaj hazırlayıb.

Rusiya nəşrinin yazısında qeyd olunur:

Tədbir Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan və Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin gecəyə qədər işləməsi ilə yadda qaldı.

Səhər saatlarında Vladimir Putin Ali Avrasiya İqtisadi Şurasının iclasında iştirak etməli olan prezidentlərlə görüşüb. Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan, Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko, Qazaxıstan prezidenti Kasım-Jomart Tokayev və Qırğızıstan prezidenti Sadır Japarov, Avrasiya İqtisadi Komissiyasının İdarə Heyətinin sədri Mixail Myasnikoviç, yəni tədbir zamanı səhnədə əyləşən hər kəs bir gün əvvəl Böyük Kreml Sarayında İkinci Avrasiya İqtisadi Forumunun plenar iclası toplandı.

Onların arasında danışıqlar Aleksandrovski zalında baş tutmalı idi. Zalda şəkil çəkdirmə mərasimi və danışıqlar üçün bayraqlar sıralanırdı.
Liderlər Aleksandrovski zalına girməyə tələsmirdilər.

Qasım-Jomart Tokayev təkid etdi ki, problem var, xüsusən indi, Belarus prezidentinin özünün də sonralar dediyi kimi, Qazaxıstan prezidentinin söylədiyi kimi, Belarus ərazisində nüvə silahı “ikisi üçün bir” prinsipi ilə yerləşdirilir. Yəni Belarus hiyləgərliklə nüvə dövlətinə çevrilib və onun prezidenti düyməni basa bilən bir insan olub.

"Mən bunu problem kimi qəbul etmirəm, - deyə Belarus xarici işlər naziri Sergey Aleynik vurğulayıb. - Əksinə, bu Birliyin unikallığından danışır! Mən bunu bu baxımdan qiymətləndirərdim!



Dar formatda danışıqlar uzun müddət idi ki, tam sürətlə gedirdi, sadəcə olaraq liderlər onlar üçün hazırlanmış binalara getməlidirlər.

Beləliklə, işə mümkün qədər tez başlamaq istəyirdilər.

Nəhayət, təxminən 40 dəqiqədən sonra Aleksandrovski zalına daxil oldular, şəkil çəkdirdilər, Vladimir Putin ən alovlu deyil, qısa nitq söylədi və bu çıxışda əsasən ÜDM-in ötən illə müqayisədə birdən-birə 12 faiz artdığı Ermənistana hörmətlə yanaşdı. Həm də Avrasiya İqtisadi İttifaqının (Aİİ) bütün digər ölkələri ilə müqayisədə.

Rusiyanı qəfil tərk edən hərbi yaşda olan gənclər Ermənistan ÜDM-inə dinamika veribmi?

Yox, bu barədə nə Vladimir Putin, nə də Nikol Paşinyan heç nə deməyib.

Genişləndirilmiş iclas canlı yayımlanıb. Üstəlik, genişlənmiş tərkib ilk növbədə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevlə bağlı idi.

Bundan əlavə, Rusiya prezidenti videobağlantı vasitəsilə tədbirdə iştirak edən Özbəkistan prezidenti Şavkat Mirziyoyevi və Tacikistan prezidenti Emoməli Rəhmonu salamladı.

Ümumiyyətlə, Türkmənistan prezidenti Serdar Berdiməhəmmədovdan başqa hamı iştirak edirdi.

Vladimir Putindən başlayaraq hamı növbə ilə danışırdı.

Nikol Paşinyan Azərbaycandan olan həmkarı ilə bağlı problemlər barədə bir kəlmə də danışmadı və Aİİ-nin bütün problemlərini həll edilə bilən adlandırdı. Görünürdü ki, o, Rusiya prezidenti ilə üçtərəfli görüşü gözləyir və görüşün həsrətindədir.

Amma geniş tərkibdə iclasdakı çıxışdan da, göründüyü kimi, gözləmək cəhdi alınmadı.

Aleksandr Lukaşenko da dinc əhval-ruhiyyədə idi və yalnız dedi ki, “inteqrasiyamızın daxili gündəliyindəki bir sıra mühüm məsələlərdə çətinliklə və açığı, asta irəliləyirik. Söhbət ilk növbədə, qaz, neft, neft məhsulları üçün ümumi bazarların formalaşdırılmasından, rəqəmsal gündəliyə dair tədbirlərin həyata keçirilməsindən, nəqliyyat bazarının liberallaşdırılmasından gedir. Dar tərkibdə bu haqda geniş danışdıq”.

Qazaxıstan prezidenti Kasım-Jomart Tokayev dörd azadlıqdan danışdı və hər şeydən əvvəl malların sərbəst hərəkəti ilə maraqlandı. O, Aİİ-ni “İttifaq” adlandırdı.

Özbəkistan prezidenti Şavkat Mirziyoyev diqqəti qarşılıqlı maneələrin aradan qaldırılmasına yönəltdi.

Söhbətə gözlənilmədən Kuba prezidenti Migel Diaz-Camel Bermudez qoşuldu.

Növbə hamı kimi sülhsevər görünən Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevə çatdı.

O, çıxışında dedi: “Biz həm də Zəngəzur dəhlizinin yaradılması təşəbbüsü ilə çıxış etmişik ki, bu dəhliz nəinki ölkənin əsas hissəsini onun Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə birləşdirəcək, həm də beynəlxalq dəmir yolu marşrutlarının bir hissəsi olacaq”.

Bunu eşidən Ermənistanın baş naziri hövsələdən çıxdı.

Əslində, Nikol Paşinyanın etirazından dərhal sonra İlham Əliyev dedi ki, “Azərbaycanın beynəlxalq hava limanlarından ikisi, Füzuli və Zəngilanda son iki ildə işğaldan azad edilmiş torpaqlarda tikilib. Azad edilmiş Laçında da daha bir hava limanı tikilir və 2025-ci ildə istifadəyə veriləcək”.

Təbii ki, Azərbaycan prezidenti Ermənistanın baş naziri üçün xoşagəlməz bu sözləri “işğaldan azad edilmiş torpaqlar”la bağlı deməsəydi belə, çox güman ki, Nikol Paşinyan yenə də coşub-daşmağa əsas tapacaqdı. O, deyəsən, İlham Əliyevlə açıq şəkildə mübahisə etmək istəyirdi. Heç kim ona meydan oxumasa belə, bu çağırışı qəbul etməyə qərarlı idi. Bu yaxınlarda Qarabağın Azərbaycanın bir hissəsi ola biləcəyini deyən Nikol Paşinyan, görünür, başa düşür ki, ona səs verən insanlar hər gün öz səslərini geri ala bilərlər.

İndi də Nikol Paşinyan onu təsadüfən onunla bir masa arxasında əyləşmiş bir adamla Ermənistanın azadlığı və müstəqilliyi uğrunda mübarizə apardığını hamının görməsini istəyirdi. Həm də Vladimir Putin də daxil olmaqla, həmkarlarının iştirakı.

Amma əsas “işğal” ucbatından. İlham Əliyev niyə erməni işğalından danışdı və dərhal Nikol Paşinyanı əsəbiləşdirdi? Həm də qəsdən.

Nikol Paşinyan Tacikistan prezidenti Emoməli Rəhmonun çıxışını gözlədi və Vladimir Putin artıq bu sammiti bitirəndə söz istədi və sənədlərin imzalanmasına başlamağı təklif etdi.

Nikol Paşinyan xəbərdarlıq edib: "Mənim qeydim kiçik olacaq. Azərbaycan prezidenti çıxışında son illərdə Ermənistana qarşı ərazi iddiaları irəli sürmək üçün başlıq kimi istifadə olunan ifadələrdən yararlanıb! Bundan 9 noyabr 2020-ci il tarixli ikitərəfli bəyanatın doqquzuncu bəndinin icrasının bir hissəsi kimi istifadə olunur. Bu bəyanat yalnız bir dəhlizə aiddir və bu, Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində olmalı olan, lakin təəssüf ki, Azərbaycan tərəfindən qeyri-qanuni olaraq bloklanan Laçın dəhlizidir. Digər tərəfdən, (yəni Ermənistan tərəfdən – red.) mən Ermənistanın regionda bütün nəqliyyat-iqtisadi əlaqələri və Ermənistan ərazisindən keçən kommunikasiyaları blokadadan çıxarmağa hazır olduğunu təsdiq etmək istəyirəm. Biz buna “erməni qovşağı” deyirik...”.

Nikol Paşinyanın səsində bir qədər hüzn olsa da, hər şeyi dedi, amma onda heç bir ümidsizlik yox idi.

“Prezident Əliyevin nitqindən eşitdiklərim... – deyə Putin qeyd edib, - nəqliyyat kommunikasiyalarına aiddir və 1991-ci il razılaşmalarına aiddir”.

Yox, Vladimir Putin indi “azad edilmiş torpaqlar”dan incimiş erməni ruhunu “anlaya bilmirdi”:

“Ermənistanın baş naziri də Ermənistanın da bu barədə düşündüyünü, bunun mümkün olduğunu söylədi... Üçtərəfli görüşdə bütün bunları müzakirə etmək olar...”.

“Təbii ki, müzakirə açmaq istəmirəm, amma Ermənistanda ərazi iddialarımızın olması ilə bağlı ittihamlar olduğu üçün, - deyə İlham Əliyev də susmadı, - demək istəyirəm ki, bizim belə iddialarımız yoxdur. Sözlərimdə ərazi iddialarını görmək üçün çox cəhd etməli və çox çılğın təxəyyül sahibi olmalısınız!”

“Çılğın təxəyyül”... İndi Nikol Paşinyanın tam əsəbləşməməsi şansı yox idi. Üstəlik, söz birbaşa ərazi iddiaları barədə deyilməyib.

İlham Əliyev təbəssünü gizlədirmiş kimi və gizlədə bilmirmiş kimi, açıqcası erməni həmkarının üstünə yumruq atıb. Bununla da öhdəsindən gəlmək asan idi: o, hər yarım sözdə qaynayırdı.



- O ki qaldı işlətdiyim “dəhliz” sözü Şimal-Cənub dəhlizinə aiddir...

- İlham Əliyev çiyinlərini çəkdi. - Eyni şəkildə Şərqə münasibətdə də Qərb dəhlizi”. “Dəhliz” adı heç bir halda kiminsə ərazisinə təcavüz deyil. Bu beynəlxalq termindir!

Deyəsən, həmkarını ələ salırdı.

“Vladimir Vladimiroviçin də qeyd etdiyi kimi, – Azərbaycan prezidenti deyib, – xüsusilə nəzərə alsaq ki, Ermənistan Qarabağı rəsmən Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanıyıb, sülh razılaşması mümkündür. Çox sağ olun!

İlham Əliyev ya Rusiya prezidentinə öz sözünü demək imkanına görə, ya da Ermənistanın baş nazirinə Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıdığına görə təşəkkür edib.

Burada təbii ki, Nikol Paşinyan söz tələb etdi.

Və onu da demək lazımdır ki, uzun müddətdir, bəlkə də heç vaxt real siyasət xalçanın altından çıxaraq cəhənnəmə üz tutdu.

Nikol Paşinyan daha çox hiddətə bənzəyən yorğun səsi ilə “dəhliz” sözünün işlədilməsi ilə bağlı yalnız bir hal var: “Bu sözün xüsusi mənası var. Söhbət Laçın dəhlizindən gedir... Rusiya Federasiyasının nəzarətində olmalıdır... Amma təəssüflər olsun ki, bu dəhliz Rusiya sülhməramlılarının iştirakı ilə qeyri-qanuni şəkildə bağlanıb! Digər tərəfdən, təsdiq etmək istəyirəm ki, Ermənistan və Azərbaycan bir-birinin ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınması ilə bağlı razılığa gəliblər... Ümid edirəm ki, Bakı ilə Stepanakert (Xankəndi – red.) arasında normal dialoq tezliklə başlayacaq...

Amma Qarabağ Ermənistanın bir hissəsi deyil.

- Ermənistan baş nazirinin eyni sözləri yenidən eşidildi... Mənim sözlərimdə heç bir ittiham yox idi, amma mən bunu cavabsız qoya bilmərəm! - İlham Əliyev özünü doğrultmuş kimi görünürdü. - Azərbaycan heç bir dəhliz bağlamayıb!.. Ermənistanla Azərbaycan sərhədində sizin tanıdığınız sərhəd-keçid məntəqəsi yaradılıb! Bütün beynəlxalq standartlara uyğun. O, Rusiya sülhməramlı kontingentinin postundan 20 metr aralıda yerləşir... Bunu istənilən qərəzsiz şəxs görməlidir və siz də əsassız ittihamlar üçün podiumdan istifadə etməyə çalışmamalısınız!

İlham Əliyev Nikol Paşinyanla qalib məğlubla danışdığı kimi danışırdı...

Y. QACAR
Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}