14:10 / 02-04-2025
Sabah yağış yağacaq
"NOVA1" geni siçanları danışdırır
Tarix: 01-04-2025 16:29 | Bölmə: Xəbərlər
"NOVA1" geni siçanları danışdırır

Alimlər yeni eksperiment vasitəsilə insanlarla siçanlar arasında ortaq cəhətləri tapmağa çalışıblar.

Reyting.az
-ın məlumatına görə, Nyu-Yorkda fəaliyyət göstərən Rokfeller Universitetinin tədqiqatçıları insanların "dil genini" siçanlara köçürdükdən sonra aparılan təcrübələr zamanı dəyişiklik baş verib. Az müddət ərzində kiçik gəmiricilər gözlənilmədən yeni səs çıxarıblar. Üstəlik, siçanlar yalnız bir səsi deyil, demək olar, bir musiqi aləti tonunu da tam mənimsəyiblər.

Genetik modifikasiyadan sonra siçanların balaları analarını ucadan səsləyiblər. Elm adamları bildirirlər ki, sanki siçanlar yeni diapazona keçid edib və onların səsləri getdikcə adi siçanların səslərindən daha mürəkkəb hala gəlib. Üstəlik, bu təsiredici əsas dəyişikliklər gəmiricilər böyüdükdə də davam edib.

Elmi müşahidələri zamanı məlum olub ki, erkək siçanların hamısı cütləşmə dövründə dişi siçanların yaxınlığında dolanmaqla, onları özlərinə cəlb etmək üçün daha yüksək, zəngin və əsrarəngiz səslə əvvəlki hallarından fərqli vərdiş qazandıqlarını tez biruzə verməklə "oxumağa" başlayıblar. Alimlər siçanların çıxardığı bu yeni rəngarəng səsləri, eləcə də davranışları birbaşa "NOVA1" geninin güclü təsiri ilə əlaqələndiriblər.

Tədqiqatçıların fikrincə, əslində "NOVA1" geni unikal deyil. Bu gen adətən müxtəlif heyvanlarda, o cümlədən quşlarda və məməlilərdə olur. Ancaq insan versiyası yalnız bir amin turşusu ilə fərqlənir. Lakin bu ilk baxışdan kiçik səbəb kimi görünsə də, "NOVA1"-in mürəkkəb səslənmələrə cavabdeh olan genlərin aktivləşməsində təsir edə bilən əsas amil olduğu üzə çıxıb.

Alimlər müqayisə üçün vurğulayıblar ki, neandertallarda bu cür "NOVA1" geninin hətta oxşarı belə olmayıb. Tədqiqatçılara görə, ola bilsin, məhz bu kiçik mutasiya Homo Sapiensə üstünlük verib və qədim insan kobudluqla bərabər, təkcə kifayət qədər güc qazanmayıb, eyni zamanda da anlamaq, danışmaq, həmçinin danışıqlar aparmaq, birləşmək, toplumla yaşamaq bacarığını əxz edib.

Tədqiqatçılar "dil geni"-nin qədim Afrika populyasiyalarında meydana gəldiyini və bunun dönüş nöqtəsi ola biləcəyi barədə yeni ehtimal nəzəriyyəsini irəli sürüblər. Alimlərin fikrincə, bu təcrübələr bir daha onu sübut edir ki, fəlakətlər dövrlərində danışa bilən bütün canlılar sağ qala bilib, səssiz qalanlar, yəni bir-birilərini səslərlə və ya müxtəlif jestlərlə anlada bilməyən canlılar isə məhv olublar.

Rokfeller Universitetinin əməkdaşları deyiblər ki, laboratoriya şəraitində dəyişdirilmiş bu siçanlar hələlik aydınlığı ilə danışmırlar. Lakin tədqiqatçılar qrupu tamamilə əmindirlər ki, artıq onlar ancaq bircə molekulun köməyi ilə elm aləmində bütün təkamül dövrünü və onun əhatəli ssenarisini başlanğıcdan yaza bildiklərini sübut ediblər.

Oqtay QORÇU




Bölməyə aid digər xəbərlər
29-03-2025, 16:31 USAID-in taleyi məlum olub
28-03-2025, 16:37 İmişlidə zəlzələ olub