20:08 / 23-11-2024
"Qarabağ" qalib gəlib
12:30 / 23-11-2024
Azərbaycanda zəlzələ olub
İnsan üzərində ilk dəfə başköçürmə əməliyyatı olacaq - Foto
Tarix: 23-05-2024 19:24 | Bölmə: Cəmiyyət
İnsan üzərində ilk dəfə başköçürmə əməliyyatı olacaq

Alimlər baş transplantasiyası üçün tarix təyin ediblər. Buna uyğun olaraq, iflic və ya xəstə insanların başları süni intellektin köməyi ilə köçürüləcək.

Reyting.az
xatırladır ki, Serxio Kanavero adlı italyan cərrah 2010-cu illərdə baş nəqli etmək istədiyini və hətta boyundan aşağı hərəkət edə bilməyən iflic namizədi tapdığını bildirsə də, sözügedən xəstə ölüm riski səbəbindən son anda əməliyyatdan imtina etmişdi.

Kanavero illərdir ki, tibbin bütün bədən transplantasiyasının həyata keçirilə biləcəyi mərhələyə çatdığını iddia edir. Ancaq bir çox həkim layihəyə şübhə və narahatlıqla yanaşır, bunu mümkünsüz sayırlar.

Tam bədən transplantasiyası əməliyyatlarının ölümcül xəstəlikləri olan insanların ömrünü uzadacağını ifadə edən Kanavero isə deyib ki, cəmiyyət istəməsə, bu əməliyyatı etməyəcək: “Ancaq ABŞ və ya Avropadakı insanlar bunu istəmədiyi üçün başqa yerdə edilə bilməyəcəyi anlamına gəlmir”.



Xatırladaq ki, ilk baş transplantasiyası cəhdi 1954-cü ildə sovet cərrahı Vladimir Demixov tərəfindən edilib. Kiçik bir itin başı və ön ayaqları daha böyük bir itə köçürülüb. Demixov daha sonra itlər üzərində oxşar əməliyyatlar aparıb, lakin heyvanlar iki il ilə altı gün arasında yaşayıblar. Bir baş digəri ilə dəyişdirildiyi ilk uğurlu transplantasiya əməliyyatı 1970-ci ildə ABŞ-ın Ohayo ştatında həyata keçirilib. Kase Vestern Reserve Universitetindən Robert Uaytın rəhbərlik etdiyi qrup meymunun başını başqa bir meymunun üzərinə köçürüb. Lakin həkimlər onurğa iliyini birləşdirməyib.

Digər tərəfdən, bir nevrologiya və biotibbi mühəndislik təşəbbüsü olan “BrainBridge” adlı şirkət baş transplantasiyasının süni intellekt və həkimlərin köməyi ilə reallaşacağını göstərən bir animasiya yayımlayıb. “BrainBridge” transplantasiya prosedurları üçün qabaqcıl robototexnika və süni intellektdən istifadə edərək prosesin səkkiz il ərzində mövcud olacağını proqnozlaşdırırlar. Şirkət həmçinin funksionallığı və estetik görünüşü bərpa etmək üçün üz və baş dərisinin transplantasiyası əməliyyatını həyata keçirməyi planlaşdırır.

“BrainBridge” hazırda müxtəlif sahələrdə, o cümlədən beyin-kompüter interfeysləri (BCI), robotik cərrahiyyə və İlon Maskın Neuralink beyin çipinə bənzər nevrologiyada mütəxəssislər axtarır. Şirkət həmçinin iddia edir ki, Alzheimer və Parkinson kimi xəstəliklər süni intellektin idarə etdiyi robot həkimlər tərəfindən həll edilə bilər. Şirkət səkkiz il ərzində ilk əməliyyatları da etməyi planlaşdırır.

V. QULİYEV




Bölməyə aid digər xəbərlər
19-11-2024, 12:53 Sabah yağış yağacaq
18-11-2024, 12:54 Sabah yağış yağacaq

bütün xəbərlər