07:49 / 25-04-2024
Kuba prezidenti etiraz edir
Tanınmış memar Qarabağda ucaltmaq üçün Qələbə Abidə Kompleksi üzərində işləyir - Müsahibə
Tarix: 15-09-2020 17:06 | Bölmə: Mədəniyyət
Tanınmış memar Qarabağda ucaltmaq üçün Qələbə Abidə Kompleksi üzərində işləyir

Koronavirus həyatın bütün sahələrinə öz mənfi təsirini göstərməkdədir. Mütəxəssislər dünyanı cənginə alan pandemiyanın fəsadları, COVİD-19 adlı bəladan qurulmağın yollarını arayır, təkliflərini səsləndirirlər.

Həmsöhbətimiz, Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Araşdırmaları Elmlər Akademiyasının professoru, Hannover Elmlər Akademiyasının akademiki, Ümumdünya Reklamçılar Assosiasiyasının və Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvü, bir çox yeni formatlı və maraqlı layihələr müəllifi, memar Cahid Həsənov hesab edir ki, koronavirus böyük şəhərlərdə çeşidli problemlər üzə çıxarır.

Reyting.az C. Həsənovun müsahibəsini təqdim edir:

- Cahid bəy, artıq neçə aydır ki, koronavirus pandemiyası ilə bağlı elan edilən karantin rejimində yaşayırıq. Xüsusi ilə paytaxtda yaşayan insanlar çeşidli problemlərlə üz-üzə qalırlar. İstərdik ki, məsələyə bu yöndən baxaq, pandemiyanın şəhərə, şəhərsalmaya yaratdığı çətinlikləri birlikdə müzakirə edək...

- Tarixən bəşəriyyət müharibələr, təbii fəlakətlər və xəstəliklərlə üzləşib. COVİD-19 pandemiyası eyni vaxtda az qala bütün dünyanı gözlənilmədən öz cənginə aldı. Bütün ölkələr kimi, Azərbaycan da təbii ki, bu vəziyyətə öncədən hazır deyildi. Pandemiyanın fəsadlarını azaltmaq, insanların sağlamlığını qorumaq üçün karantin, bəzi bölgələrdə isə hətta sərt karantin rejimi elan olundu. Qeyd etdiyim kimi, əvvəllər belə hallar olmadığı üçün əhalinin, xüsusilə paytaxtda yaşayan əhalinin karantin rejiminə uyğunlaşması bir qədər ağrılı keçdi, psixoloji basqı yaratdı.

Təsəvvür edin ki, müharibə zamanı hava hücumundan qorunmaq üçün əhalini sığınacaqlara yığır, insan itkisinin qarşısını bu yolla almağa çalışırlar. Koronavirusla mübarizədə isə durum fərqlidir, insanların toplu şəkilində bir yerə yığılması daha böyük fəsadlara yol aça bilir. Təəssüf ki, bəzi rayonlarda bunun acı nəticəsinin şahidi olduq.

- Bakı kimi şəhərdə insanları günlərlə evə qapatmaq, təmiz hava almaqdan belə məhrum etmək də çıxış yolu deyil...

- Ölkəmizdə koronavirus pandemiyası başlayan gündən Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah zəruri olan addımlar atdı və proses bu gün də davam edir. Sözsüz ki, qəbul edilən qərarlar, tətbiq olunan məhdudiyyətlər məcburiyyətdən doğur və burada əsas məqsəd insanların sağlamlığını, təhlükəsizliyini qorumaqdır. Təbii, bu qərarlara münasibət heç də birmənalı olmur, bayaq qeyd etdiyim kimi, ilk dəfədir ki, belə bir durumla üzləşirik.

Müxtəlif səbəblərdən ölkə əhalisinin xeyli hissəsi paytaxtda yaşayır. Bir neçə il öncə Bakıda tikinti bumu yaşandı, sürətlə göydələnlər tikilməyə başladılar, amma biz mütəxəssislərin təklifinə əksər hallarda qeyri-ciddi yanaşılıdı və inşaat işləri aparılan zaman tikinti normalarına ciddi əməl edilmədi. Bunun fəsadları da pandemiya dövründə bir daha üzə çıxdı. Birlikdə tanış bir mənzərəni gözlərimiz önündə canlandıraq. Hündür mərtəbəli yaşayış binasının sakini sərt karantin rejimi üzündən evdə qalmağa məhkumdur. Saatlarla evdə oturan insan balkona nəfəs almaq üçün çıxanda nə görür? Ətrafda ancaq göydələnlər, üzbəüz qonşuların qapı-pəncərələri. Belədə daha da əsəbiləşir, psixoloji gərginlik keçirir. Çünki bayaq dediyim kimi, tikintiləri apararkən yaşıllıq zolaqları salınmayıb, sakinlərin dincəlməsi üçün demək olar ki, 5-6 qarış yer saxlanılmayıb. Əgər hər hansı hündürmərtəbəli yeni salınmış yaşayış komplekslərinin ərazisində həmin sahənin 30 faizinə qədər yaşıllıq ərazisi olsaydı bu qədər gərginlik yaşanmazdı. Bu baxımdan yeni tikinti normativlərində bu vacib detalın nəzər alınması və məcburi olması mütəxəssis kimi məni sevindirir.

Bu gün də davam edən karantin dövründə paytaxtda yaşayan əhali uzun müddət, xüsusilə yay mövsümündə bölgələrə gedə bilmədi, təbiət qoynunda istirahətdən məhrum edildi, üstəlik, şəhər nəqliyyatının metro kimi vacib növü sərnişinlər üçün bağlı qaldı. Təbii, bu da şəhərdə həm sıxlıq yaratdı, həm də psioxoloji gərginliyə səbəb oldu. Düzdür, son günlər hər iki qadağa aradan götürülüb, həm rayonlara gediş-gəliş, həm də metronun fəaliyyəti bərpa edilib.

Məlum olduğu kimi, dünyanın bəzi ölkələrində COVİD-19 pandemiyasının ikinci dalğası başlayıb, biz də buna hazır olmalıyıq. Gələcəkdə Azərbaycanda da əgər belə hal müşahidə olunarsa, qərar verərkən şəhərin sıxlığının azaldılmasına xüsusi önəm vermək lazımdır.

Operativ Qərargahın həkimlərin, tibb mütəxəssislərinin rəyini əsas götürməsi başa düşüləndir, amma bəzi məsələlərdə şəhərsalma ilə məşğul olan insanların da fikrini öyrənmək ümumi işin xeyrinə olar məncə.

- Son hadisələr bir daha göstərdi ki, mətbuat, televiziya insanları maarifləndirmək üçün xeyli iş görməlidir. Bu məsələyə təsadüfən toxunmadım, siz mediada, telekanallarda tez-tez çıxışlar edir, sosial reklamlara diqqət ayırmağın vacibliyini qeyd edirsiniz...

- Həqiqətən də çox vacib bir məsələyə toxundunuz. Söhbətimizin əvvəlində qeyd etdiyimiz kimi, koronavirusla mübarizə bizim üçün yeni bir məsələ olduğu üçün insanlar təbii ki, nəyi necə etməyi bilmirdi. Karantin elan olunan ilk aylarda xüsusilə ortaya xeyli suallar çıxırdı. Təkcə telekanallarda deyil, açıq məkanda reklamlar vasitəsilə bu suallara cavab tapmaq olardı. Xüsusilə böyük şəhərlərdə buna daha çox ehtiyac var idi. Ümumiyyətlə, mənim düşüncəmə görə, bu gün gigenik qaydalar mövzusunda sosial reklamlara böyük ehtiyac var. Bunu da standart hazırlamaq vacib deyil, hər şəhər və region üçün ayrıca, necə deyərlər, yerli şəraiti nəzərə alıb reklamlar hazırlanmalıdır.



Televiziya kanallarında bəzən nümayiş etdirilən çarxlar texniki qaydaları insanlara çatdırır, bu, öz-özlüyündə yaxşıdır, amma açıq məkanlarda bunu insanlara tamam başqa formada çatdırmaq olar. Bunun üçün mütəxəssislər dəvət olunmalı, daha obrazlı format tapılmalıdır.

İkinci dünya müharibəsində bir ordu qədər iş görən plakat təcrübəsi bizim üçün gözəl örnək olar. Faşist Almaniyası SSRİ-yə hücuma keçəndə sovet rəhbərliyi insanları düşmənə qarşı mübarizəyə səsləmək üçün müxtəlif plakatlardan, şüarlardan istifadə eməyə başladı. Bu işə bəlkə də yüzlərlə rəssam, mütəxəssis cəlb olundu...

- Və sonda “Ana Vətən çağırır!” kimi məşhur plakat yarandı...

- Tamami ilə doğrudur, Gürcüstanın Xalq rəssamı İlya Toidzenin həmin məşhur plakatı sanki ən güclü silah kimi qələbənin qazanılmasında mühüm rol oynadı. Sübut olundu ki, təbliğatın forması düzgün tapılanda məqsədə çatmaq olur.

- Tarix təkrar olunur, Azərbaycan da bu gün müharibə şəraitindədir. Hərbi-vətənprəvərlik mövzusunda plakatlara, reklam çarxlarına ehtiyac var...

- Çox doğru buyurursunuz. Mütəxəssislərin fikrincə, sosial reklam qədər dərketdirmə qabiliyyətinə malik ikinci bir təsir qüvvəsi yoxdur dünyada. Bizdə vətənpərvərlik mövzulu reklamların azlığı məni çox narahat edir. 20 faiz ərazisi Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən zəbt edilən məmləkət belə davranmamalıdır. Biz gərək həm torpaqlarımızın işğal olunduğunu ölkəyə gələn əcnəbilərə çatdıraq, həm də gənclərimizdə vətənpərvərlik hisslərini aşılayaq. Ən azından Beynəlxalq Hava Limanından şəhərə gələn yolda, eləcə də şəhərin ayrı-ayrı küçə və meydanlarında bu mövzuda açıq məkan reklamları yerləşdirilməliyik. Özü də dediyim kimi, obrazlı, təsirli.

- Bir memar kimi hazırda hansı layihə üzərində çalışırsınız?

- Hazırda Qarabağ bölgəsində ucaldılması üçün Qələbə Abidə Kompleksi layihə üzərində işləyirəm. Layihəm tamamlanmaq ərəfəsindədir. İşləri yekunlaşdıran kimi geniş açıqlama verməyi düşünürəm.

E. CƏBRAYILOĞLU




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}