Çinin istədiyi dəhlizə qarşı Hindistan-Avropa dəhlizi gündəmə gətirilir - Politoloq
Tarix: 11-09-2023 10:13 | Bölmə: Siyasət
Çinin istədiyi dəhlizə qarşı Hindistan-Avropa dəhlizi gündəmə gətirilir

"G-20 toplantısı çərçivəsində vacib bir anlaşmaya dair rəsmi açıqlama verildi. ABŞ, Almaniya, Fransa, İtaliya, Avropa Birliyi, Hindistan (Bharat), Səudiyyə Ərəbistanı və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri yeni geoiqtisadi təşəbbüs barədə razılığa gəldiklərini elan etdilər. Bu dövlətlər arasında Hindistan-Orta Şərq-Avropa İqtisadi Dəhlizinin (İndia-Middle East-Europe Economic Corridor/İMEC) yaradılması ilə bağlı Anlaşma Memorandumu imzalandı. Çin liderinin Hindistandakı G-20 zirvəsinə qatılmaması güman ki, bu məsələ ilə əlaqədar olub".

Reyting.az
xəbər verir ki, bunu politoloq Şahin Cəfərli bildirib.

Ş. Cəfərli əlavə edib ki, İMEС-nin iki ayrı dəhlizdən ibarət olması nəzərdə tutulur:

"Hindistanı Fars körfəzi ilə birləşdirəcək Şərq dəhlizi və Fars körfəzini Avropa ilə birləşdirəcək Şimal dəhlizi. İdeya bundan ibarətdir ki, mövcud dəniz və avtomobil nəqliyyatı marşrutlarını tamamlayacaq transsərhəd gəmi-dəmir yolu tranzit şəbəkəsi yaradılsın, dəmir yolu marşrutu boyunca elektrik enerjisi və internet kabelləri, eləcə də təmiz hidrogen ixracı üçün borular çəkilsin”.

Politoloq qeyd edib ki, İMEC ötən il G-7 liderlərinin qəbul etdiyi İnfrastruktura Qlobal İnvestisiyalar üzrə Tərəfdaşlıq (PGII) təşəbbüsünün bir hissəsi olaraq düşünülür:

“PGİİ ABŞ tərəfindən Çinin “Bir qurşaq, bir yol” qlobal təşəbbüsünə kontr-proyekt kimi planlaşdırılıb. Gördüyümüz kimi, yeni dəhlizdə mərkəzi rol Çinin regional rəqibi və başqa bir qədim sivilizasiya olan Hindistana ayrılır. Əgər reallaşarsa, İMEC çərçivəsində Hindistanın Pakistan və İrandan yan keçməklə Orta Şərq və Avropaya çıxışı təmin olunacaq”.

Ş. Cəfərlinin sözlərinə görə, İMEC layihəsi ona qədim zamanlarda mövcud olmuş və Hindistandan Avropaya uzanan “Ədviyyat yolu”nu xatırladır:

“Coşğun inkişaf erası arxada qalmış və getdikcə ciddi problemlərlə üzləşməkdə olan Çinin “İpək yolu”na paralel və ona rəqib kimi Hindistanın “Ədviyyat yolu” dirçəldilir, “Səma İmperiyası”na qarşı Bharat Cümhuriyyətinin qlobal geosiyasətdə və geoiqtisadiyyatda rolu yüksəldilir. ABŞ-ın liderliyi ilə Qərb öz növbəsində, polisentrik düzənin xaotik formalaşma dönəmi kimi qiymətləndirə biləcəyimiz hazırkı mərhələdə “Qlobal Cənub”un vacib komponentləri ilə tərəfdaşlığını və qarşılıqlı bağlılığını dərinləşdirməklə onun gələcəkdə Qərbə rəqib və alternativ qütb kimi ortaya çıxması perspektivini (bu cür perspektiv varsa) indidən əngəlləməyə çalışır. Belə bir alternativ qütbün yaranması üçün çox canfəşanlıq edən Rusiyanın hazırda qalibiyyətli çıxış ehtimalı olmayan bir keşməkeşin içində çabaladığını və ucuz xammal bazarı qismində tərəfdaşların iştahını qabartması xaricində əsla bir cazibə mərkəzi ola bilməyəcəyini xatırlatmaq da yerinə düşər. Bu baxımdan BRİKS, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı kimi qurumların zaman-zaman Avropa Birliyi, NATO kimi inteqrativ birliklərə alternativ güc mərkəzi kimi təqdim olunmaları ciddiyyətdən və gerçəklərdən uzaqdır. Ən azı Çin və Hindistan arasındakı fundamental problemlər çözülmədən (bu isə qeyri-mümkün görünür) adı çəkilən qurumların blok məntiqi ilə inkişaf yoluna daxil olması imkansızdır”.

Politoloq onu da qeyd edib ki, Hindistan-Orta Şərq-Avropa İqtisadi Dəhlizi hələlik ideyadır və praktik müstəvidə necə və neçə müddətə gerçəkləşəcəyi, maliyyələşmə mənbələrinin və mexanizmlərinin hansı şəkildə qurulacağı məlum deyil: “Aydın olan budur ki, layihə uzunmüddətli dövrə hesablanıb. İki ay ərzində adı çəkilən ölkələrin ekspert səviyyəsində təmsilçiləri toplaşıb, fəaliyyət planı hazırlamalıdırlar. Bu plan ortaya çıxdıqdan sonra daha konkret fikirlər söyləmək mümkündür".

E. KAMAL




Bölməyə aid digər xəbərlər