16:46 / 19-04-2024
İlham Əliyev Rusiyaya gedir
Hakan Fidan və İbrahim Kalın: rusiyalı ekspertlər diqqəti onlara yönəldib
Tarix: 06-06-2023 14:40 | Bölmə: Slayd
Hakan Fidan və İbrahim Kalın: rusiyalı ekspertlər diqqəti onlara yönəldib

Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan yeni səlahiyyət müddətinə hakimiyyət dəyişikliyi ilə başlayıb. Yeni kabinetdəki portfellərin əksəriyyəti Şimali Atlantika Alyansındakı müttəfiqlərlə qarşıdurmadan uzaq, Qərbdə təhsil almış xadimlərə keçib. Yalnız mədəniyyət və səhiyyə nazirləri öz postlarını saxlayıblar. Ən çox diqqəti daha əvvəl bu postu tutan Maliyyə Nazirliyinin yeni rəhbəri Mehmet Şimşək və 13 il Türkiyə kəşfiyyatına rəhbərlik etmiş Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Hakan Fidan çəkir.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə "İzvestiya" yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Türkiyənin yeni xarici işlər naziri Hakan Fidan vəzifəyə başlayarkən deyib:

“İşlədiyim müddətdə xalqımızın güclü dəstəyi ilə yenidən prezident seçilən prezidentimizin baxış və dəyərlərinə uyğun olaraq dövlətimizin və xalqımızın birliyini, təhlükəsizliyini və firavanlığını təmin etmək üçün bütün səylərimi əsirgəməyəcəyəm. Mən xalqımızın suveren iradəsinə və dövlətimizin bütün təsir sferalarından müstəqilliyinə əsaslanan milli xarici siyasət baxışımızı təbliğ etməyə davam edəcəyəm”.

Şənbə günü, iyunun 3-də Türkiyə lideri Rəcəb Tayyib Ərdoğan yeni kabinetin tərkibini açıqlayıb. Hökumətdə yalnız səhiyyə naziri Fahrettin Koca və turizm və mədəniyyət naziri Mehmet Nuri Ersoy öz postlarını saxlayıblar. Qalan 15 portfel yeni şəxslərə verilib. Lakin onları çətin ki, yeni hesab etmək olar: onların hamısı əvvəllər Ərdoğanın dövründə bu və ya digər şəkildə Türkiyə siyasətində iştirak ediblər.

Hakan Fidanın xarici işlər naziri təyin edilməsinə xüsusi diqqət yetirilib. Türkiyə Cümhuriyyəti tarixində ilk dəfə olaraq Xarici İşlər Nazirliyinə təhlükəsizlik xidmətinin rəhbəri təyin edilib. Bundan əvvəl indi parlamentdə sədr müavini olacaq Mövlud Çavuşoğlu son 9 ildə Xarici İşlər Nazirliyinə rəhbərlik edib. Eyni zamanda Ərdoğan Fidanın yerinə özünə yaxın olan başqa bir şəxsi, prezidentin keçmiş nümayəndəsi İbrahim Kalını təyin edib.

Fidanın ilk karyerası Türkiyə Silahlı Qüvvələri ilə bağlı olub və ordudan tərxis olunduqdan sonra Merilend ştatında Amerika Universitetində idarəetmə və siyasi elmlər üzrə təhsil alıb, doktorluq dərəcəsini alıb və akademik karyera qurub. 2010-cu ildə ölkənin Milli Kəşfiyyat Təşkilatına rəhbərlik edərək dövlət qulluğuna girib.

Bu müddət ərzində o, prezidentin ətrafının ən ictimai olmayan adamlarından biri və demək olar ki, ən yaxın adamı sayılırdı. Bir dəfə Rəcəb Tayyib Ərdoğan Fidanı “sır küpü” - “sirr dağarcığı” kimi səciyyələndirib.

Onun dövründə Milli Kəşfiyyat Təşkilatı (MİT) Liviyadan Suriyaya, Ukraynadan Qafqaza qədər bütün regional proseslərdə, Türkiyənin münasibətlərini kəsdiyi ölkələrlə dialoqun normallaşdırılmasında fəal rol oynayan bir quruma çevrilib. Onların arasında BƏƏ, Səudiyyə Ərəbistanı, Misir və İsrail var.

Hakan Fidan ilk dəfə 2015-ci ildə o zamankı baş nazir Əhməd Davudoğlu tərəfindən Türkiyənin xarici siyasət fəaliyyətində fəal iştirak edib. 2016-cı ilin iyulunda Türkiyədə çevriliş cəhdindən sonra Fidanın təsiri daha da artıb. Xüsusən də bu zaman Milli Kəşfiyyat Təşkilatının Suriya və İraqda “terrorla mübarizədə” rolu daha da fəallaşıb.

Fidan, demək olar ki, bütün xarici səfərlərində Ərdoğanı müşayiət edib, həm o vaxtkı xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu, həm də o vaxtkı milli müdafiə naziri Hulusi Akarla yaxından əməkdaşlıq edib.

Son zamanlar Fidan Dəməşqlə münasibətlərin normallaşması prosesində fəal iştirak edir. Suriya ilə bağlı uzun illər qarşılıqlı fəaliyyəti sayəsində Hakan Fidan Rusiya, İran və Suriya hakimiyyətlərinə yaxşı tanışdır.

Rusiya Elmlər Akademiyası (REA) Sosial Elmlər üzrə Elmi İnformasiya İnstitutunun (SEEİİ) Yaxın Şərq və Postsovet Şərqi şöbəsinin elmi işçisi Alina Sbitneva qeyd edib ki, yeni nazirlər kabinetində bir neçə kürd var.

Sbitneva deyib: “Bu, Ərdoğanın müəyyən siyasi gedişi kimi qiymətləndirilir. Ümumiyyətlə, əsas nazirlər dəyişdirilib. Bu, dəyişiklik etmək və ya heç olmasa onların görünüşünü yaratmaq istəyini göstərir. Bu yeni idarəçilərin işinin nəticələrinə əsasən müəyyən nəticələr çıxarmaq mümkün olacaq”.

Türkoloqun fikrincə, ən maraqlısı Hakan Fidanın xarici işlər naziri vəzifəsinə təyin olunmasıdır: “Xarici siyasət və kəşfiyyat həmişə sıx bağlı olub. Bu, bunun çox təəccüblü olduğunu söyləmək deyil, lakin permutasiya olduqca maraqlıdır. Kəşfiyyatın yeni rəhbəri - Ərdoğanın ən yaxın müşaviri İbrahim Kalın, həmçinin daha əvvəl Baş Qərargah rəisi olmuş yeni müdafiə naziri Yaşar Gülər Fidanla birlikdə artıq Ərdoğanın NATO baş katibi Yens Stoltenberqlə görüşündə iştirak ediblər”.

Yaxın Şərq və Postsovet Şərqi şöbəsinin müdiri Vladimir Avatkovun da fikrincə, Türkiyənin yeni Nazirlər Kabinetinin tərkibi də ölkə daxilində ciddi, lakin bir qədər qeyri-müəyyən transformasiyalardan xəbər verir. Bu ekspertin də rəyinə görə, ən maraqlı təyinatlardan biri odur ki, Hakan Fidan XİN-nin rəhbəri olub, indi isə ölkənin xarici siyasət prosesinə hərbi nazirlik başçılıq edir.

“Bu arada Fidanın yerinə Ərdoğanın keçmiş müşaviri İbrahim Kalın gəldi və kəşfiyyata rəhbərlik edəcək”.

Politoloq qeyd edib ki, Kalın Daxili İşlər Nazirliyinin keçmiş rəhbəri Süleyman Soylu kimi anti-Qərb yönümlü hesab edilmir, lakin o, beynəlxalq təhlükəsizlik sistemindəki transformasiyaların tərəfdarı hesab olunur.

V. Avatkov əlavə edib ki, Soylu Amerikanın müdaxiləsi və bütün dünyanın Vaşinqtona nifrətinə dair açıqlamaları ilə tanınır.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}