09:24 / 05-05-2024
Bu gün rezidenturaya qəbul imtahanıdır
20:14 / 04-05-2024
ABŞ Qətərin HƏMAS-ı ölkədən çıxarmasını istəyir
20:03 / 04-05-2024
Polşa Rusiyanı kiberhücumda ittiham edir
19:04 / 04-05-2024
Sabunçuda 50 yaşlı kişi öldürülüb
18:00 / 04-05-2024
Şəkidə 59 yaşlı kişi iki nəfəri güllələyib
17:51 / 04-05-2024
Ceyhun Bayramov Qambiyada Hakan Fidanla görüşüb
17:17 / 04-05-2024
İsa Qəmbər yenidən Müsavatın başqanı seçilib
15:52 / 04-05-2024
ABŞ Qətərdən hava zərbələri endirəcək - Foto
14:48 / 04-05-2024
ABŞ Ukraynanı təkmil bombalarla təmin edəcək
14:43 / 04-05-2024
İran sərhədinə hücum: əsgərlər öldürülüb
14:32 / 04-05-2024
Prezident Xankəndi şəhəri ilə bağlı sərəncam verib
14:28 / 04-05-2024
Azərbaycan ərazisində zəlzələ olub
14:23 / 04-05-2024
Cənub cəbhəsində durum gərginləşib
14:17 / 04-05-2024
Siyarto: “NATO Rusiya-Ukrayna savaşında qırmızı xətti keçməməlidir”
12:38 / 04-05-2024
Yeni ixtisaslarla bağlı meyarlar müəyyənləşib
08:39 / 04-05-2024
Fironların lənəti... - Onların məzarını açan alimlərin ölüm səbəbi nədir?
07:20 / 04-05-2024
Yeni araşdırma: prostat xərçənginin qarşısı alınır
06:59 / 04-05-2024
Gənc riyaziyyatçı elmdə sıçrayış edib
23:59 / 03-05-2024
Sabirabad təhsilinə müdir təyin olunub
18:19 / 03-05-2024
Məşhur yazıçı oxucularını təəccübləndirib
18:01 / 03-05-2024
Naxçıvan Dövlət Universiteti yenidən təşkil ediləcək - Qərar
17:51 / 03-05-2024
Təhlükəsizlik Xidməti Paşinyanla bağlı araşdırma aparacaq
17:45 / 03-05-2024
Rusiya Ukraynaya qarşı kimyəvi silah tətbiq edir
17:42 / 03-05-2024
ƏƏSMN-nin kollegiya üzvlərinin sayı azaldılıb
17:28 / 03-05-2024
Ermənistanın dövlət büdcəsi kəsirlə icra edilib
17:26 / 03-05-2024
Prezident “Əmək pensiyaları haqqında” qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib
17:23 / 03-05-2024
Ukraynaya IRIS-T sistemləri göndərən Berlindəki zavod yanır
17:17 / 03-05-2024
Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb
17:16 / 03-05-2024
Neftin qiyməti son üç ayda rekord dərəcədə aşağı düşüb
17:00 / 03-05-2024
Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sərhədlə bağlı yeni razılaşma olacaq
15:43 / 30-04-2024
Laçın şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
16:48 / 01-05-2024
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər cinayət başında saxlanılıb - (Yenilənib)
19:27 / 30-04-2024
Şair Elçin Mirzəbəyli ilə görüş keçirilib - Fotolar
17:18 / 01-05-2024
İlham Əliyev VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda iştirak edib - Video - Fotolar (Yenilənib)
22:56 / 30-04-2024
Cinçıxaran Rassel Krou şeytanı dəhşətə gətirir
10:12 / 30-04-2024
Ceyran Haşımova efirdə ağlayıb: “Nisə Qasımovaya halallıq vermirəm” - Video
08:19 / 01-05-2024
Birinci siniflərə sənəd qəbulu başlayır
15:09 / 30-04-2024
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub - 8 şagirdin nəticəsi ləğv edilib
07:51 / 01-05-2024
Məşhur aktrisa-müğənni məhkəməyə verilib
12:17 / 30-04-2024
Acun Ilıcalı Sloveniyanın məşhur komandasını alır
12:33 / 02-05-2024
Məşhur kino ulduzları eyni filmdə çəkiləcəklər - Fotolar
12:02 / 30-04-2024
Çin İranın ətəyini buraxmayacaq - Pekin niyə Tehranın tərəfini tutur?
Jurnalistin qətli beynəlxalq alver predmetinə çevrilib
Tarix: 20-10-2018 17:27 | Bölmə: Slayd
Kaşıqçının qətlə yetirilməsi gizli diplomatik prosesləri qızışdırıb; Ankara Ər-Riyadı diz çökdürür, üç ölkənin gizli anlaşması mümkün sayılır
Oktyabrın 2-də səudiyyə əsilli ABŞ vətəndaşı Camal Kaşıqçının İstanbulda yoxa çıxması və bununla bağlı başlayan siyasi gərginliklər dünya ölkələrinin əsas müzakirə mövzularından biridir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu gün yayılan rəsmi məlumata görə, “Washington Post” qəzetinin köşə yazarı Camal Kaşıqçı Səudiyyə Ərəbistanının İstanbuldakı Baş Konsulluğunda qətlə yetirilib. Hətta bununla bağlı artıq 18 nəfərin həbs olunduğu da bildirilir.
Məlumata görə, oktyabrın 2-də İstanbuldakı konsulluqda Kaşıqçı və şübhəli şəxslər arasında əlbəyaxa dava baş verib və son nəticədə o ölüb.
Qeyd edək ki, bu hadisədən sonra Səudiyyənin Baş konsulu İstanbulu tərk edib. Onun oktyabrın 18-də Türkiyəyə dönüş bileti osa da, geri qayıtmayıb. Çünki konsulun diplomatik toxunulmazlığına son qoyularaq, onun beynəlxalq tribunala cəlb olunması mümkündür. Görünür, səudiyyə rəsmiləri bunu diqqətə alaraq, hələ də vaxtı uzatmaqla gərginliyin nisbətən azalmasına, eyni zamanda, ABŞ və Türkiyə xətti ilə müəyyən razılığa gələ biləcəklərini planlaşdırırlar. Əks halda Ər-Riyad rejimini çox ciddi təhlükələr gözləyir. Təsadüfi deyil ki, Avropa İttifaqı da ayın 18-də xüsusi bəyanatla çıxış edib: “Əgər jurnalistin konsulluqda öldürüldüyü təsdiqlənərsə, o zaman çox ciddi tədbirlərə əl atılacaq”.
Bundan başqa, Ər-Riyada gözlənilən mühüm səfərlərin hamısı təxirə salınıb. Bu isə o deməkdir ki, dünyaya neftlə meydan oxuyan, son günlər isə ABŞ-ı İrana yaxınlaşmaqla ara-sıra təhdid edən Səudiyyə Ərəbistanı təklənə bilər. Bu da rejimin tədricən Qəddafi və ya Səddam Hüseynin aqibətinə yaxınlaşması, yaxud da Şimali Koreya kimi blokadada yaşamaq məcburiyyətində qalması demək olardı.
Əlbəttə, səudiyyə kralı və vəliəhdi bunları hesablamamış deyil. Məhz bu səbəbdəndir ki, Qətərlə bağlı böhranlı duruma görə Türkiyə ilə gərgin münasibətlərini də qaydaya salamğa can atırlar. Münasibətlərin düzəlməsi, iki dövlətin ilk olaraq bu məsələdə birgə hərəkəti ilə başlayan əməkdaşlıq perspektivlərinə rəsmi Vaşinqtonun da sıcaq baxdığı gözlərdən qaçmır.
Bir çox ekspertlərin iddiasına görə, ABŞ bu olaydan yararlanaraq, həm Səudiyyə Ərəbistanını əlavə silah satışı ilə yükləyə, həm də Ər-Riyad rejiminin Ankara ilə münasibətlərini qaydaya salmağa məcbur edə bilər. Çünki ABŞ vətəndaşı olan jurnalistin qətli ən azı beynəlxaql ictimai rəyə görə ABŞ-ı da məcburi addımlara sövq edəcək. ABŞ isə 300-500 milyard dollarlıq silah satdığı Ər-Riyadla bir jurnalistə görə düşmən olmaq, onu Rusiyanın, Çinin ağuşuna atmaq istəmir. Ona görə də istinataqın uzadılmasına və Ər-Riyadın Ankara ilə hesablaşmasına “yaşıl işıq” yandırır. Elə ABŞ Dövlət katibi Pompeonun Ər-Riyada və oradan Ankaraya sirli səfərinin də bu missiyaya xidmət etdiyini dünya mətbuatında qabardanlar var.
Xatırladaq ki, ABŞ Dövlət katibinin Ər-Riyad və Ankaraya səfəri ərəfəsində Tramp bildirib ki, Səudiyyə Ərəbistanı ABŞ-ın çox mühüm müttəfiqidir.
Tramp "Fox Business" telekanalının efirində deyib ki, bu ölkənin hakimiyyəti terrorçuluğa və İranla qarşıdurmada Birləşmiş Ştatlar üçün mühüm tərəfdaş qismində çıxış edir. ABŞ rəhbəri həmçinin qeyd edib ki, Səudiyyə Ərəbistanı ABŞ-dan milyardlarla dolların müqabilində silah almağa hazırdır: “Bu da ölkədə çoxlu sayda iş yerlərinin yaradılmasına imkan verəcək”.
Bu açıqlama göstərir ki, ABŞ Ər-Riyad rejimi ilə düşmən olmaq istəmir. Əksinə, Pompeonu da ora göndərməklə, əlavə güzəştlər almağa çalışır. Elə Pompeonun səfərindən sonra Trampın “dərinə işləyən” bəyanatı da belə düşünməyə əsas verir:
“Səudiyyə Ərəbistanını müdafiə etməyə çalışmıram. Dövlət katibi Pompeo Türkiyə və Səudiyyə Ərəbistanına səfər edib".
Tramp dünyada Ər-Riyad rejiminə qarşı qətiləşən qəzəbli rəyi bir qədər yumşaltmaq üçün əlavə edib ki, əgər Türkiyədə varsa, Camal Kaşıqçı ilə bağlı səs və videogörüntüləri istəyir: "Belə bir səs yazısı və ya videogörüntü varmı? Mən buna əmin deyiləm”.
Göründüyü kimi, Tramp iki-üç cümləlik bəyanatında “Əgər Türkiyədə səs və ya görüntü varsa...”,- ifadəsini xüsusi qabartmaqla, Ankaranın bu olayda əsas fiqur olduğunu Ər-Riyad rejiminə də xatırlatmaqla, sanki “Siz Türkiyə ilə də anlaşın”,- demək istəyir.
Ər-Riyadın birgə istintaqa razılaşması, konsulluğun qapılarını türk polisinə açması da göstərir ki, artıq belə bir anlaşma var.
Elə Pompeonun Ər-Riyad və Türkiyəyə səfərindən sonra Ağ Evdə qəzetçilərlə görüşdə jurnalistlə bağlı qəti fikir söyləməməsi və hər şeyi Türkiyənin üzərinə yönləndirməsi də belə bir anlaşmanın olduğuna işarədir.
Xatırladaq ki, Pompeo jurnalistin qətlə yetirilib-yetirilmədiyi haqda suala cavab verərəkən deyib ki, istinaqın nəticəsini gözləmək lazımdır: “Bizim gözləntimiz də budur. Biz də istintaqı gözləyirik. O istintaqın nəticəsini də ancaq prezident Ərdoğan açıqlayacaq”.
Göründüyü kimi, artıq Ər-Riyad rejiminin etibarı Ərdoğanın iki dodağının arasından çıxacaq cümlələrə bağlı qalıb. Bu isə rejimi Ankaraya meydan oxuyan əməllərindən vaz keçməyə və onunla hesablaşmağa vadar edir.
Bəli, məhz bu diplomatik trafikdən əvvəl mənbə adı ilə mətbuata “jurnalist konsulluqda tikə-tikə doğranıb, bu barədə səs yazısı, əsaslı dəlillər var”, - deyən türk polisi iki gün öncə konsulluqda tapılan qan nümunələrinin qan olmadığını, kimyəvi məhlul olduğunu bəyan etdi. Bu ziqzaqlı açıqlamaların fonunda qətiyyətlə demək olar ki, artıq C. Kaşıqçı dünyanın bir nömrəli “bazarlığı”na çevrilib. Hətta Yaxın Şərq üzrə bəzi ekspertlər deyirlər ki, bu olay Türkiyə ilə İsraili də barışdıracaq.
Reyting.az bildirir ki, jurnalistin qətli rəsmi Ankaranın Ər-Riyada qarşı güclənməsini, ABŞ-ın da Türkiyəyə qarşı xeyli yumşalmaq məcburiyyətində qalmasını artıq qardaş ölkənin mətbuatı da yazır.
Məsələn, “Sabah” qəzetində Hasan Basri Yalçın imzası ilə C. Kaşıqçı olayından maraqlı təhlil nəşr olunub.
Həmin məqaləni təqdim edirik:
Mövqelər müəyyənləşməyə başlayıb. Səudiyyə Ərəbistanının qaçmağa yeri qalmayıb. ABŞ xərac almaq üçün yola çıxıb. Uyğun bir qiymət qarşılığında baş verənləri görməməzlikdən gələ biləcəyini hiss etdirib.
Pompeonun səfərilə müzakirələr başlayıb. Əgər Səudiyyə Ərəbistanı və ABŞ normal şərtlərdə baş-başa qalsaydı, indiyədək bir anlaşma əldə edilərdi və Kaşıqçi hadisəsinin üstü çoxdan örtülərdi. Həriri məsələsinin üstünün necə qapadıldığına bir baxın. Kral ailəsinə olanlara baxın.
Ancaq bu dəfə üçüncü bir göz var. Və ikisi baş-başa qala bilməyib. Türkiyə Səudiyyə Ərəbistanını cinayət üstündə yaxalayıb. Əlində ciddi dəlillər var. ABŞ təkbaşına hadisənin üstünü örtə bilməz. Türkiyə dəlilləri ortaya qoyduğu andan etibarən, Tramp administrasiyası da çətin vəziyyətdə qala bilər.
Pompeo da bu üzdən yola çıxıb. Nəbz tutmağa gəlib. Səudiyyə Ərəbistanının özünü müdafiəsini və təklifini dinləyib. Şahzadə isə puluna güvənir. Məsələnin üstünün qapadıla biləcəyini düşünür. Ancaq bu dəfə qiymət yüksək olacaq. Önəmli olanı nə qədər yüksək olacağıdır. Çox yüksəyə çıxarsa, Şahzadə özünəinamın dozasını itirə bilər. Onsuz da bunun işarələrini verir. Məsələn, Səudiyyə Ərəbistanı Pompeonun səfəri öncəsi təhdid dilindən istifadə etməyə başladı. Dünya iqtisadiyyatını çətinə sala biləcəyinə və neft qiymətlərini yüksəldəcəyinə eyham vurdu. Bunda həqiqət payı var. Əgər Səudiyyə Ərəbistanı bu tədbirlərə başlayarsa, ABŞ-ın və dünya iqtisadiyyatının canını yandıra bilər. Amma öldürə bilməz.
Lakin bunun sonu onun özü üçün ölüm olar. Çünki Şahzadə ancaq ABŞ-a pul ödədiyi müddətcə qiymətlidir. Əgər təhdid etməyə başlayarsa, yerinə yenisini gətirərlər. O da pul ödəyər. Həm də daha çox ödəyər. Sadəcə, bir az zamana və cəhdə ehtiyac olar. Bu üzdən Şahzadənin öz şansını çox da zorlamayacağını düşünürəm. Təhdid edər, ancaq günün sonunda təşviqedici təklif edər.
Ancaq Şahzadənin başqa bir dərdi – Türkiyə var. Şahzadə ABŞ-la iş görməyə alışıb, lakin Türkiyə ilə indiyədək elə də isti davranmadığı ortadadır. Normal şərtlər altında belə bir kəşfiyyat fəaliyyətini Türkiyənin üstünə yıxmağı sınaya bilərdilər. Ancaq Türkiyə çox hazırlıqlı çıxdı. Səudiyyə Ərəbistanı cinayət üstündə yaxalanınca, Türkiyənin əleyhinə ola biləcək bir hadisə Ər-Riyadı Ankaranın cənginə keçirdi.
Diqqət edirsinizsə, Türkiyə əlində olanları tez-tələsik ortaya tökmür. Həm əlini möhkəmləndirir, həm də öncə qarşı tərəfin hərəkətə keçməsini gözləyir. Müşahidə edəcək və ona əsasən bir mövqe tutacaq. Pompeonun səfəri bu işin birinci turudur. Başqa, fərqli səfərlər də görəcəyik. Bu arada Türkiyə istintaqı dərinləşdirəcək.
Ancaq belə iddialar da səsləndirilir ki, Türkiyə bir fürsət yaxalayıb və bundan istifadə etməlidir. Məlumat və sənədləri tez-tələsik ortaya tökərək, işi beynəlxalq məhkəməyə verməyi təklif edənlər var. Bunlar son dərəcə yanlış fikirlərdir. Hirslə hərəkət etməməliyik. Salmanın bizə düşmənçilik etdiyini bilirik. Ancaq intiqam hissi ilə hərəkət etmək olmaz. Təbii, əlimizdə bir fürsət varsa, bundan istifadə etməliyik, lakin onun yolu beynəlxalq məhkəməyə müraciət etmək deyil. Əksinə, işin belə bir quruma verilməsi hesab soruşmaq şansının əlimizdən alınması anlamına gəlir.
Türkiyə bu işdə ən əlverişli durumda olan tərəfə çevrilib. Bunu fürsətə çevirərək, həm ədaləti, həm də milli maraqlarını təkbaşına, öz gücü və səlahiyyətilə müdafiə edəcəkdir. Diplomatik müzakirələrdə açıq olmaq faydalıdır. Ancaq sonadək beynəlxalq qurumlardan qaçınmaq lazımdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-10-2018 17:27 | Bölmə: Slayd
Kaşıqçının qətlə yetirilməsi gizli diplomatik prosesləri qızışdırıb; Ankara Ər-Riyadı diz çökdürür, üç ölkənin gizli anlaşması mümkün sayılır
Oktyabrın 2-də səudiyyə əsilli ABŞ vətəndaşı Camal Kaşıqçının İstanbulda yoxa çıxması və bununla bağlı başlayan siyasi gərginliklər dünya ölkələrinin əsas müzakirə mövzularından biridir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu gün yayılan rəsmi məlumata görə, “Washington Post” qəzetinin köşə yazarı Camal Kaşıqçı Səudiyyə Ərəbistanının İstanbuldakı Baş Konsulluğunda qətlə yetirilib. Hətta bununla bağlı artıq 18 nəfərin həbs olunduğu da bildirilir.
Məlumata görə, oktyabrın 2-də İstanbuldakı konsulluqda Kaşıqçı və şübhəli şəxslər arasında əlbəyaxa dava baş verib və son nəticədə o ölüb.
Qeyd edək ki, bu hadisədən sonra Səudiyyənin Baş konsulu İstanbulu tərk edib. Onun oktyabrın 18-də Türkiyəyə dönüş bileti osa da, geri qayıtmayıb. Çünki konsulun diplomatik toxunulmazlığına son qoyularaq, onun beynəlxalq tribunala cəlb olunması mümkündür. Görünür, səudiyyə rəsmiləri bunu diqqətə alaraq, hələ də vaxtı uzatmaqla gərginliyin nisbətən azalmasına, eyni zamanda, ABŞ və Türkiyə xətti ilə müəyyən razılığa gələ biləcəklərini planlaşdırırlar. Əks halda Ər-Riyad rejimini çox ciddi təhlükələr gözləyir. Təsadüfi deyil ki, Avropa İttifaqı da ayın 18-də xüsusi bəyanatla çıxış edib: “Əgər jurnalistin konsulluqda öldürüldüyü təsdiqlənərsə, o zaman çox ciddi tədbirlərə əl atılacaq”.
Bundan başqa, Ər-Riyada gözlənilən mühüm səfərlərin hamısı təxirə salınıb. Bu isə o deməkdir ki, dünyaya neftlə meydan oxuyan, son günlər isə ABŞ-ı İrana yaxınlaşmaqla ara-sıra təhdid edən Səudiyyə Ərəbistanı təklənə bilər. Bu da rejimin tədricən Qəddafi və ya Səddam Hüseynin aqibətinə yaxınlaşması, yaxud da Şimali Koreya kimi blokadada yaşamaq məcburiyyətində qalması demək olardı.
Əlbəttə, səudiyyə kralı və vəliəhdi bunları hesablamamış deyil. Məhz bu səbəbdəndir ki, Qətərlə bağlı böhranlı duruma görə Türkiyə ilə gərgin münasibətlərini də qaydaya salamğa can atırlar. Münasibətlərin düzəlməsi, iki dövlətin ilk olaraq bu məsələdə birgə hərəkəti ilə başlayan əməkdaşlıq perspektivlərinə rəsmi Vaşinqtonun da sıcaq baxdığı gözlərdən qaçmır.
Bir çox ekspertlərin iddiasına görə, ABŞ bu olaydan yararlanaraq, həm Səudiyyə Ərəbistanını əlavə silah satışı ilə yükləyə, həm də Ər-Riyad rejiminin Ankara ilə münasibətlərini qaydaya salmağa məcbur edə bilər. Çünki ABŞ vətəndaşı olan jurnalistin qətli ən azı beynəlxaql ictimai rəyə görə ABŞ-ı da məcburi addımlara sövq edəcək. ABŞ isə 300-500 milyard dollarlıq silah satdığı Ər-Riyadla bir jurnalistə görə düşmən olmaq, onu Rusiyanın, Çinin ağuşuna atmaq istəmir. Ona görə də istinataqın uzadılmasına və Ər-Riyadın Ankara ilə hesablaşmasına “yaşıl işıq” yandırır. Elə ABŞ Dövlət katibi Pompeonun Ər-Riyada və oradan Ankaraya sirli səfərinin də bu missiyaya xidmət etdiyini dünya mətbuatında qabardanlar var.
Xatırladaq ki, ABŞ Dövlət katibinin Ər-Riyad və Ankaraya səfəri ərəfəsində Tramp bildirib ki, Səudiyyə Ərəbistanı ABŞ-ın çox mühüm müttəfiqidir.
Tramp "Fox Business" telekanalının efirində deyib ki, bu ölkənin hakimiyyəti terrorçuluğa və İranla qarşıdurmada Birləşmiş Ştatlar üçün mühüm tərəfdaş qismində çıxış edir. ABŞ rəhbəri həmçinin qeyd edib ki, Səudiyyə Ərəbistanı ABŞ-dan milyardlarla dolların müqabilində silah almağa hazırdır: “Bu da ölkədə çoxlu sayda iş yerlərinin yaradılmasına imkan verəcək”.
Bu açıqlama göstərir ki, ABŞ Ər-Riyad rejimi ilə düşmən olmaq istəmir. Əksinə, Pompeonu da ora göndərməklə, əlavə güzəştlər almağa çalışır. Elə Pompeonun səfərindən sonra Trampın “dərinə işləyən” bəyanatı da belə düşünməyə əsas verir:
“Səudiyyə Ərəbistanını müdafiə etməyə çalışmıram. Dövlət katibi Pompeo Türkiyə və Səudiyyə Ərəbistanına səfər edib".
Tramp dünyada Ər-Riyad rejiminə qarşı qətiləşən qəzəbli rəyi bir qədər yumşaltmaq üçün əlavə edib ki, əgər Türkiyədə varsa, Camal Kaşıqçı ilə bağlı səs və videogörüntüləri istəyir: "Belə bir səs yazısı və ya videogörüntü varmı? Mən buna əmin deyiləm”.
Göründüyü kimi, Tramp iki-üç cümləlik bəyanatında “Əgər Türkiyədə səs və ya görüntü varsa...”,- ifadəsini xüsusi qabartmaqla, Ankaranın bu olayda əsas fiqur olduğunu Ər-Riyad rejiminə də xatırlatmaqla, sanki “Siz Türkiyə ilə də anlaşın”,- demək istəyir.
Ər-Riyadın birgə istintaqa razılaşması, konsulluğun qapılarını türk polisinə açması da göstərir ki, artıq belə bir anlaşma var.
Elə Pompeonun Ər-Riyad və Türkiyəyə səfərindən sonra Ağ Evdə qəzetçilərlə görüşdə jurnalistlə bağlı qəti fikir söyləməməsi və hər şeyi Türkiyənin üzərinə yönləndirməsi də belə bir anlaşmanın olduğuna işarədir.
Xatırladaq ki, Pompeo jurnalistin qətlə yetirilib-yetirilmədiyi haqda suala cavab verərəkən deyib ki, istinaqın nəticəsini gözləmək lazımdır: “Bizim gözləntimiz də budur. Biz də istintaqı gözləyirik. O istintaqın nəticəsini də ancaq prezident Ərdoğan açıqlayacaq”.
Göründüyü kimi, artıq Ər-Riyad rejiminin etibarı Ərdoğanın iki dodağının arasından çıxacaq cümlələrə bağlı qalıb. Bu isə rejimi Ankaraya meydan oxuyan əməllərindən vaz keçməyə və onunla hesablaşmağa vadar edir.
Bəli, məhz bu diplomatik trafikdən əvvəl mənbə adı ilə mətbuata “jurnalist konsulluqda tikə-tikə doğranıb, bu barədə səs yazısı, əsaslı dəlillər var”, - deyən türk polisi iki gün öncə konsulluqda tapılan qan nümunələrinin qan olmadığını, kimyəvi məhlul olduğunu bəyan etdi. Bu ziqzaqlı açıqlamaların fonunda qətiyyətlə demək olar ki, artıq C. Kaşıqçı dünyanın bir nömrəli “bazarlığı”na çevrilib. Hətta Yaxın Şərq üzrə bəzi ekspertlər deyirlər ki, bu olay Türkiyə ilə İsraili də barışdıracaq.
Reyting.az bildirir ki, jurnalistin qətli rəsmi Ankaranın Ər-Riyada qarşı güclənməsini, ABŞ-ın da Türkiyəyə qarşı xeyli yumşalmaq məcburiyyətində qalmasını artıq qardaş ölkənin mətbuatı da yazır.
Məsələn, “Sabah” qəzetində Hasan Basri Yalçın imzası ilə C. Kaşıqçı olayından maraqlı təhlil nəşr olunub.
Həmin məqaləni təqdim edirik:
Mövqelər müəyyənləşməyə başlayıb. Səudiyyə Ərəbistanının qaçmağa yeri qalmayıb. ABŞ xərac almaq üçün yola çıxıb. Uyğun bir qiymət qarşılığında baş verənləri görməməzlikdən gələ biləcəyini hiss etdirib.
Pompeonun səfərilə müzakirələr başlayıb. Əgər Səudiyyə Ərəbistanı və ABŞ normal şərtlərdə baş-başa qalsaydı, indiyədək bir anlaşma əldə edilərdi və Kaşıqçi hadisəsinin üstü çoxdan örtülərdi. Həriri məsələsinin üstünün necə qapadıldığına bir baxın. Kral ailəsinə olanlara baxın.
Ancaq bu dəfə üçüncü bir göz var. Və ikisi baş-başa qala bilməyib. Türkiyə Səudiyyə Ərəbistanını cinayət üstündə yaxalayıb. Əlində ciddi dəlillər var. ABŞ təkbaşına hadisənin üstünü örtə bilməz. Türkiyə dəlilləri ortaya qoyduğu andan etibarən, Tramp administrasiyası da çətin vəziyyətdə qala bilər.
Pompeo da bu üzdən yola çıxıb. Nəbz tutmağa gəlib. Səudiyyə Ərəbistanının özünü müdafiəsini və təklifini dinləyib. Şahzadə isə puluna güvənir. Məsələnin üstünün qapadıla biləcəyini düşünür. Ancaq bu dəfə qiymət yüksək olacaq. Önəmli olanı nə qədər yüksək olacağıdır. Çox yüksəyə çıxarsa, Şahzadə özünəinamın dozasını itirə bilər. Onsuz da bunun işarələrini verir. Məsələn, Səudiyyə Ərəbistanı Pompeonun səfəri öncəsi təhdid dilindən istifadə etməyə başladı. Dünya iqtisadiyyatını çətinə sala biləcəyinə və neft qiymətlərini yüksəldəcəyinə eyham vurdu. Bunda həqiqət payı var. Əgər Səudiyyə Ərəbistanı bu tədbirlərə başlayarsa, ABŞ-ın və dünya iqtisadiyyatının canını yandıra bilər. Amma öldürə bilməz.
Lakin bunun sonu onun özü üçün ölüm olar. Çünki Şahzadə ancaq ABŞ-a pul ödədiyi müddətcə qiymətlidir. Əgər təhdid etməyə başlayarsa, yerinə yenisini gətirərlər. O da pul ödəyər. Həm də daha çox ödəyər. Sadəcə, bir az zamana və cəhdə ehtiyac olar. Bu üzdən Şahzadənin öz şansını çox da zorlamayacağını düşünürəm. Təhdid edər, ancaq günün sonunda təşviqedici təklif edər.
Ancaq Şahzadənin başqa bir dərdi – Türkiyə var. Şahzadə ABŞ-la iş görməyə alışıb, lakin Türkiyə ilə indiyədək elə də isti davranmadığı ortadadır. Normal şərtlər altında belə bir kəşfiyyat fəaliyyətini Türkiyənin üstünə yıxmağı sınaya bilərdilər. Ancaq Türkiyə çox hazırlıqlı çıxdı. Səudiyyə Ərəbistanı cinayət üstündə yaxalanınca, Türkiyənin əleyhinə ola biləcək bir hadisə Ər-Riyadı Ankaranın cənginə keçirdi.
Diqqət edirsinizsə, Türkiyə əlində olanları tez-tələsik ortaya tökmür. Həm əlini möhkəmləndirir, həm də öncə qarşı tərəfin hərəkətə keçməsini gözləyir. Müşahidə edəcək və ona əsasən bir mövqe tutacaq. Pompeonun səfəri bu işin birinci turudur. Başqa, fərqli səfərlər də görəcəyik. Bu arada Türkiyə istintaqı dərinləşdirəcək.
Ancaq belə iddialar da səsləndirilir ki, Türkiyə bir fürsət yaxalayıb və bundan istifadə etməlidir. Məlumat və sənədləri tez-tələsik ortaya tökərək, işi beynəlxalq məhkəməyə verməyi təklif edənlər var. Bunlar son dərəcə yanlış fikirlərdir. Hirslə hərəkət etməməliyik. Salmanın bizə düşmənçilik etdiyini bilirik. Ancaq intiqam hissi ilə hərəkət etmək olmaz. Təbii, əlimizdə bir fürsət varsa, bundan istifadə etməliyik, lakin onun yolu beynəlxalq məhkəməyə müraciət etmək deyil. Əksinə, işin belə bir quruma verilməsi hesab soruşmaq şansının əlimizdən alınması anlamına gəlir.
Türkiyə bu işdə ən əlverişli durumda olan tərəfə çevrilib. Bunu fürsətə çevirərək, həm ədaləti, həm də milli maraqlarını təkbaşına, öz gücü və səlahiyyətilə müdafiə edəcəkdir. Diplomatik müzakirələrdə açıq olmaq faydalıdır. Ancaq sonadək beynəlxalq qurumlardan qaçınmaq lazımdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 17:17
İsa Qəmbər yenidən Müsavatın başqanı seçilib
Dünən, 14:32
Prezident Xankəndi şəhəri ilə bağlı sərəncam verib
Dünən, 12:38
Yeni ixtisaslarla bağlı meyarlar müəyyənləşib
Dünən, 07:20
Yeni araşdırma: prostat xərçənginin qarşısı alınır
3-05-2024, 13:35
Azərbaycan genişmiqyaslı müharibəyə hazırlaşır?
3-05-2024, 12:24
Müdafiə Nazirliyinin xidmət rəisi həbs olunub
3-05-2024, 11:22
İranın Afrika həmləsi: Tehranın Qara qitədə hansı marağı var?
3-05-2024, 11:08
İnsan orqanizminə ən faydalı balıq növləri açıqlanıb - Onların yeyilməsi erkən ölüm riskini azaldır
3-05-2024, 11:03
Vəzifəli şəxslərə cinayət işi açılıb
3-05-2024, 10:00
Azərbaycanlı bankir ABŞ-da mülk alıb - 735 min dollara - (Fotollar)
3-05-2024, 09:45
Rus ordusu Ukraynanın daha iki vilayətinə hücuma hazırlaşır
3-05-2024, 08:33
Günəşdəki partlayış Yerdə maqnit qasırğası yaradıb
2-05-2024, 20:06
Ayda 4G şəbəkəsi yaradacaqlar
2-05-2024, 16:15
Parlament seçkiləri vaxtından əvvəl keçirilə bilər
1-05-2024, 17:58
Yeni yaradılan "Həyat ağacı" ekoloji problemləri həll edəcək, insan ömrünü uzadacaq
1-05-2024, 10:55
Ruslar Ukraynanın daha iki yaşayış məntəqəsini ələ keçirib - Fotolar
1-05-2024, 08:19
Birinci siniflərə sənəd qəbulu başlayır
1-05-2024, 07:28
ÜST xəbərdarlıq edir: humanitar fəlakət yaxınlaşır!
30-04-2024, 22:42
Magistraturalara qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
30-04-2024, 12:02
Çin İranın ətəyini buraxmayacaq - Pekin niyə Tehranın tərəfini tutur?
29-04-2024, 18:12
Azərbaycanla Ermənistan arasında 35 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
29-04-2024, 16:12
Türkiyənin NATO ilə bağlı qərarı 32 dövlətə çatdırılıb
29-04-2024, 15:55
İsa Qəmbər Müsavat başqanı postuna namizəd olub
29-04-2024, 12:54
Prezident iki nazir müavini təyin edib
29-04-2024, 11:46
Qərb Tiflisi Rusiyaya görə cəzalandırır
29-04-2024, 09:22
Ermənistanın Azərbaycana hərbi təcavüzü nəticəsində itkin düşənlərin yeni sayı açıqlanıb - Foto
29-04-2024, 07:57
Tbilisiyə xüsusi təyinatlı qüvvə yeridilib
28-04-2024, 23:14
Antoni Blinken İlham Əliyevə zəng edib
28-04-2024, 18:14
"Boinq" kosmosa uçacaq - Fotolar
28-04-2024, 17:52
Türkiyə səmasında insanabənzər cismlər peyda olub
28-04-2024, 17:21
Sədərəkdə sursat partlayıb: iki nəfər həlak olub
27-04-2024, 10:09
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
26-04-2024, 20:58
İlham Əliyevlə Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiriblər
26-04-2024, 18:36
Blinken Pekində Çini hədələyib
26-04-2024, 18:15
Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhəddə koordinatlar dəqiqləşdirilir
26-04-2024, 13:21
Tehran-Tel-Əviv qarşıdurmasının növbəti dayanacağı haradadır?
26-04-2024, 13:07
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)