Ukraynada sülhə necə nail olmalı?

Xəbər lenti

22:13 / 12-10-2024

Hacıqabula leysan yağıb - 300-dən çox ev su içində qalıb

20:15 / 12-10-2024

Azərbaycan cüdoçusu qızıl medal qazanıb

20:11 / 12-10-2024

Hərbçilərimiz Türkiyədə təlimdə iştirak ediblər

15:37 / 12-10-2024

Yardımlıda əməliyyat: narkokuryerlik edən qohumlar saxlanılıb

15:08 / 12-10-2024

XİN: "Erməni əsilli hərbi cinayətkarlarla bağlı hər hansı öhdəliyimiz yoxdur"

12:24 / 12-10-2024

Müdafiə Nazirliyində müşavirə keçirilib

11:11 / 12-10-2024

İlham Əlyev İspaniya kralına məktub göndərib

11:03 / 12-10-2024

15 yaşlı oğlanı maşın vurub öldürüb

11:01 / 12-10-2024

Rəsmi Bakı Niderlandın daha iki əsassız qətnaməsinə etiraz edir

10:00 / 12-10-2024

Ryabkov: "Nüvə beşliyi"nin işgüzar təmasları gözlənilir

09:39 / 12-10-2024

"Volvo" avtomobillərində yeniliklər edilir - Foto

09:04 / 12-10-2024

Xəzər dənizində zəlzələ olub

22:16 / 11-10-2024

Azərbaycan komandası Estoniya millisinə məğlub olub

21:52 / 11-10-2024

Daha bir hərbi komissar həbs edilib

18:09 / 11-10-2024

75 yaşlı kişinin başını kəsən şəxsin cinayət işi məhkəməyə göndərilib

17:47 / 11-10-2024

Qarabağda tutulmuş separatçıların həbs müddəti uzadılıb

17:45 / 11-10-2024

7500 yaşı olan Nabta-Playa... - Daş təqvim necə işləyib?

17:37 / 11-10-2024

Maliyyə Nazirliyinin şöbə müdiri vəzifədən ayrılıb

17:27 / 11-10-2024

Partiya rəhbərinin cinayət işi üzrə məhkəmə başlayıb

17:18 / 11-10-2024

Mesut Özil "Qarabağ" klubunun qonağı olub

17:12 / 11-10-2024

Dünya nüvə fəlakəti ilə üz-üzədir

16:49 / 11-10-2024

Sahibə Qafarova Özbəkistan Ali Məclis Senatının sədri ilə görüşüb

16:45 / 11-10-2024

Kəşfiyyat rəhbəri kritik vəziyyətdədir

16:20 / 11-10-2024

Havanın temperaturu 10 dərəcəyədək enəcək - Proqnoz

16:18 / 11-10-2024

Bəzi ərazilərdə maşın saxlamaq qadağan olunub

16:07 / 11-10-2024

İcra başçısının sabiq müavininə cinayət işi açılıb

15:49 / 11-10-2024

Braziliya prezidenti Bakıya gələcək

15:39 / 11-10-2024

Sabiq baş həkim azadlığa buraxılıb

15:24 / 11-10-2024

Prezident Milli Strategiyanı təsdiqləyib

15:15 / 11-10-2024

Uçuşların təhlükəsizliyinə nəzarətlə bağlı qərar verilib

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

11:24 / 09-10-2024

Almaniya Ukraynaya əlavə 400 milyon avro ayırıb

12:58 / 09-10-2024

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

10:29 / 10-10-2024

Böyük təhlükə: iqlim böhranı kritik həddə çatıb

11:21 / 11-10-2024

Yeganə vasitəçi: Putin Əliyev və Paşinyanla nədən danışıb?

14:06 / 08-10-2024

Növbəti köç karvanı Şuşaya çatıb - (Yenilənib)

15:14 / 08-10-2024

Moskvada Əliyev-Putin görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar

12:17 / 08-10-2024

Apellyasiya məhkəmələrinə hakimlər təyin olunub - Siyahı

17:39 / 09-10-2024

İcra başçısının qəbulunda qan tökülüb

19:42 / 10-10-2024

Ramzan Kadırov çeçenləri hədələyir

15:18 / 09-10-2024

Nazirlik şikayətçi müğənnilərdən izahat alıb

09:36 / 09-10-2024

NASA Marsın aydın görüntüsünü yayımlayıb - Video

12:30 / 08-10-2024

İsrail husi liderlərini niyə ovlamır?

Ukraynada sülhə necə nail olmalı?
Tarix: 18-09-2024 14:11 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

Rusiya prezidenti Vladimir Putin 2014-cü ildən bu yana iki dəfə Ukraynanı işğal edərək, bu ölkənin suverenlik hüququnu inkar edib. Şükürlər olsun ki, onun ölkəni özünə tabe etmək cəhdləri Ukrayna xalqının cəsarəti ilə puça çıxıb.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Project Syndicate” yazıb.

Nəşrin təhlilində qeyd olunur:

2 il yarımlıq vətənlərini şiddətlə müdafiə etdikdən sonra aydın olub ki, ukraynalılar heç vaxt Rusiya zülmünə boyun əyməyəcəklər. Onların dözümlülüyünə baxmayaraq, Putinin amansız təcavüz müharibəsi davam edir. Əgər Ukraynanın müttəfiqləri lazımi qətiyyəti nümayiş etdirə bilməsələr, münaqişə illərlə davam edə və Avropanın sabitliyinə xələl gətirə bilər.

Üstəlik, getdikcə militaristləşən Rusiya təkcə Ukraynanı deyil, bütün dünyanı potensial fəlakətli nəticələrlə təhdid edir. Rusiya müharibəsi artıq bütün dünyada şok dalğaları yaradıb, enerji və ərzaq qiymətlərini artırıb, nüvə təhlükəsizliyini təhlükə altına alıb. Rusiya beynəlxalq hüququn fundamental prinsiplərini pozmaqla qlobal nizamı pozub.

Sülhü təşviq etmək üçün Ukraynanın müttəfiqləri Putinə başa salmalıdırlar ki, o, müharibənin necə bitəcəyi ilə bağlı şərtləri diktə edə bilməz. Onlar bunu beynəlxalq hüququn fundamental prinsiplərinə əsaslanan sülh sazişinə qlobal dəstək yaratmaqla, Ukraynanın döyüş meydanında mövqeyini gücləndirməklə, uzunmüddətli təhlükəsizlik təminatlarını verməklə və NATO-ya daxil olmaq üçün aydın yol göstərməklə edə bilərlər.

Putin müharibəni uzatmağı hədəfləsə də, Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski davamlı sülhə fəal şəkildə can atır. Bu yay o, Rusiyanın tam geri çəkilməsi ilə yanaşı, nüvə təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi və münaqişənin ekoloji fəsadlarının aradan qaldırılmasını tələb edən 10 bəndlik sülh formulasına dəstək toplamaq üçün İsveçrədə 90-dan çox ölkədən nümayəndələri toplayıb.

Razılığa nail olmaq üçün qlobal təzyiq mühüm rol oynayacaq, lakin sülhün davamlı olması həm də güclü təhlükəsizlik zəmanətlərini tələb edir. Nəzərə alsaq ki, Rusiya beynəlxalq hüquqa və əsas insan hüquqlarına məhəl qoymadığını dəfələrlə müqavilələri pozmaqla və geniş hərbi cinayətlər törətməklə nümayiş etdirib, sülh təkcə Putinin vədlərinə arxalana bilməz. Müharibənin nəticəsi Ukraynanın özünü müdafiə etmək qabiliyyətindən asılı olacaq.

Birbaşa prioritet Ukraynanın döyüş meydanındakı mövqeyini yaxşılaşdırmaqdır. Rusiya raketləri və PUA-ları ölkə daxilində mülki vətəndaşları öldürməyə davam etdiyinə görə, əksər hücumlar Rusiya ərazisindən həyata keçirilir, Ukraynanın bu hədəfləri vurmaq və növbəti hücumların qarşısını almaq üçün Rusiyaya daxil olmaq üçün uzaqmənzilli silahlar yerləşdirmək hüququ var. Bunu etmək qabiliyyətini məhdudlaşdırmaq, mahiyyətcə ondan bir qolu arxasına bağlanmış vəziyyətdə döyüşməsini xahiş etməkdir. Ukrayna qüvvələri ardıcıl olaraq Qərbin təchiz etdiyi silahlardan səmərəli və məsuliyyətlə istifadə edə biləcəklərini nümayiş etdiriblər. Müttəfiqlərin çatdırılan silah növlərinə və onlardan necə istifadə olunacağına dair qalan məhdudiyyətləri aradan qaldırmağın vaxtıdır.

Lakin təcili dəstəklə yanaşı, Ukraynanın müttəfiqləri ona lazım olan müddətdə hərbi texnika və maliyyə resursları təqdim etməyi öhdələrinə götürməlidirlər. Ukrayna artıq həmmüəllif olduğumuz Kiyev Təhlükəsizlik Müqaviləsi çərçivəsində 30-dan çox ölkədən uzunmüddətli təhlükəsizlik zəmanəti alıb. İndi bu zəmanətlərin dişləri olduğunu sübut etməyin vaxtıdır.

Önümüzdəki aylarda səylərimiz zəmanətlərin öz vədini yerinə yetirməsini təmin etməyə yönəldiləcək. Bu, onların icrasına nəzarət etmək, inkişaf edən təhdidləri qiymətləndirmək və Ukraynanın təhlükəsizlik ehtiyaclarının Avropanın daha geniş müdafiə strategiyası ilə uyğunlaşdırılması yollarını vurğulamaqdan ibarətdir.

Putinin sülhü qazanmasının qarşısını almaq təhlükəsizlik zəmanətindən daha çox tələb edəcək. Ukraynanın müttəfiqləri ölkə daxilində Ukrayna qüvvələrinə təlim keçmək və zədələnmiş avadanlıqları yerində təmir etmək üçün mülki podratçılar və ya ixtisaslaşmış hərbi qruplar yerləşdirmək kimi addımlar atmaqla öz dəstəyini genişləndirməlidir. Qonşu müttəfiqlər Rusiyaya daxil olan raket və PUA-ların qarşısını almaq üçün Qərbi Ukrayna üzərində genişləndirilmiş hava hücumundan müdafiə qalxanı qura, bununla da mülki insanların həyatını xilas edə və Ukraynaya havadan müdafiə sistemlərini cəbhə xəttində yenidən yerləşdirməyə imkan verə bilər.

Bu addımların hər biri, şübhəsiz, gələcək danışıqlarda Ukraynanın mövqeyini gücləndirəcək. Amma son nəticədə Avropada uzunmüddətli sülh və təhlükəsizliyi təmin etməyin yeganə yolu Ukraynanın NATO-ya daxil olmasıdır. Ukraynanı Rusiya ilə Alyans arasında boz zonada buraxmaq daha çox qeyri-sabitliyə, təcavüzə və zorakılığa səbəb olacaq. NATO liderləri qətiyyətlə hərəkət etməli və Ukraynaya üzvlük yolunu təklif etməlidir. Bu, Ukraynanın bir gecədə qoşulacağı anlamına gəlməsə də, belə bir öhdəlik Putinə güclü mesaj verəcək ki, onun müharibəsi onun üzvlüyünə mane olmayacaq.

Putinin ağır hərbiləşdirilmiş və getdikcə revanşist Rusiyası ilə üzləşən Ukrayna və onun müttəfiqləri qədim Romanın “maxim si vis pacem, para bellum” (“Sülh istəyirsənsə, müharibəyə hazırlaş”) prinsipini qəbul etməlidirlər. Son 2 il yarım ərzində Ukrayna xalqı öz azadlığını müdafiə etmək üçün sarsılmaz əzm nümayiş etdirdi. Lakin davamlı sülhə nail olmaq üçün beynəlxalq ictimaiyyət onu dəstəkləmək və saxlamaq üçün cəsarət və güc toplamalıdır.

Y. QACAR

Ana səhifəyə dön