19:14 / 18-10-2025
İlham Əliyev ABŞ Mərkəzi Komandanlığının komandanını qəbul edib - Fotolar
18:04 / 18-10-2025
Rusiyalı bloqer evində ölü tapılıb
16:37 / 18-10-2025
Vatikan zəfəri - Foto
16:15 / 18-10-2025
ANAMA sədrinə I müavin təyin olunub
16:01 / 18-10-2025
Ramiz Mehdiyev Təhlükəsizlik Şurasının üzvlüyündən azad edilib
11:54 / 18-10-2025
İlham Əliyev “Kazinform”a müsahibə verib
11:14 / 18-10-2025
Azərbaycanın Müqəddəs Taxt-Tacdakı səfirliyinin inzibati ofisi açılıb
10:26 / 18-10-2025
Mehriban Əliyeva: "Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi, suverenliyi..." - Foto
09:13 / 18-10-2025
Premyer Liqa: Bu gün daha iki görüş baş tutacaq
00:03 / 18-10-2025
Bu gün Azərbaycanın Müstəqilliyinin Bərpası Günüdür
23:44 / 17-10-2025
Mehriban Əliyeva Vatikanın dövlət katibi ilə görüşüb - Foto
23:09 / 17-10-2025
Zelenski ilə Tramp Ağ evdə görüşüblər - Yenilənib
21:40 / 17-10-2025
"Qarabağ" "Turan Tovuz"a qalib gəlib
19:51 / 17-10-2025
Füzlinin intensiv inkişafı... - Şəfa Əliyev yazır
19:50 / 17-10-2025
Mehriban Əliyeva Roma Papası ilə görüşüb - Fotolar
19:38 / 17-10-2025
Deportasiyadan bəhs edən kitabın təqdimatı olub - Fotolar
19:17 / 17-10-2025
Macarıstan Putini həbs etməyəcək
19:11 / 17-10-2025
NATO Avropada dron təxribatlarına qarşı tədbirləri gücləndirib
18:53 / 17-10-2025
Kreml Donald Trampı çaşdırır
18:38 / 17-10-2025
Prezident yeni səfirlik təsis edib - Sərəncam
18:08 / 17-10-2025
Ceyhun Bayramov İƏT Əmək Mərkəzinin baş direktoru ilə görüşüb
18:02 / 17-10-2025
DİN-də kollegiya iclası keçirilib
17:55 / 17-10-2025
HƏMAS-İsrail sülhü davamlı olacaqmı?
17:16 / 17-10-2025
Azərbaycanın əsas neft ixrac etdiyi ilk 5 ölkə - Siyahı
16:57 / 17-10-2025
Ramiz Mehdiyev ev dustaqlığını bu villasında çəkir - Fotolar
16:46 / 17-10-2025
AMEA Ramiz Mehdiyevlə bağlı məhkəmə qərarını gözləyir
16:20 / 17-10-2025
Departament rəisi vəzifədən azad edilib
16:14 / 17-10-2025
Azərbaycan millisi FIFA reytinqində bir pillə irəliləyib
16:00 / 17-10-2025
Bakıda TDT-nin Sənaye, Elm, Texnologiya və İnnovasiya Nazirlərinin 2-ci iclası keçiriləcək
15:30 / 17-10-2025
Ramiz Mehdiyev 7 saat dindirilib?
12:11 / 17-10-2025
Professor: Ramiz Mehdiyev yüksək vəzifələrə 900-dən çox kadr yerləşdirib
19:51 / 17-10-2025
Füzlinin intensiv inkişafı... - Şəfa Əliyev yazır
17:37 / 15-10-2025
Cəlaloğlu: Məsələ Ramiz Mehdiyevin həbsi ilə məhdudlaşmamalıdır - Müsahibə
14:10 / 16-10-2025
“Ramiz Mehdiyev anti-milli ünsürdür” - DQC sədri
22:14 / 14-10-2025
Ramiz Mehdiyevə 4 aylıq ev dustağı cəzası verilib - (Yenilənib)
13:21 / 15-10-2025
Prezident yeni idarə yaradıb - Fərman
16:01 / 18-10-2025
Ramiz Mehdiyev Təhlükəsizlik Şurasının üzvlüyündən azad edilib
13:05 / 16-10-2025
Təndir çörəyinin ətri - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
11:33 / 16-10-2025
Ramiz Mehdiyevlə əlaqəli şəxslər həbs edilə bilər
23:49 / 15-10-2025
Vahid Əhmədovdan Ramiz Mehdiyev haqqında - Açıqlama
11:59 / 15-10-2025
Ərdoğan Netanyahunu zirvəyə buraxmayıb
16:15 / 18-10-2025
ANAMA sədrinə I müavin təyin olunub
Ankara Qarabağ təcrübəsini Ukraynada təkrarlamaq istəyir
Tarix: 26-02-2025 12:01 | Bölmə: Slayd
Rusiya və Amerika rəsmilərinin Ər-Riyaddakı görüşü təkcə Britaniya, Fransa və Almaniya siyasətçilərini deyil, türk siyasətçilərini də ruhdan salıb. Niyə? “Üç il ərzində biz əsas vasitəçi olmuşuq. İstanbul Memorandumu, taxıl müqaviləsi, əsir və məhbus mübadiləsi” deyə düşünürdülər. Amma Səudiyyə Ərəbistanı! Bəli, məhz ora. Donald Tramp və Vladimir Putinin vasitəçi ölkə kimi seçdikləri yer. Hələlik danışıqlar Ər-Riyadda aparılıb və görünür, növbəti raund da orada baş tutacaq.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Müəllif Kamran Həsənov təhlilində qeyd edir:
Ər-Riyad görüşü günü, fevralın 17-də Rəcəb Tayyib Ərdoğan tələsik Əmirliklərdə cansıxıcı həmsöhbət olan Vladimir Zelenskini dəvət edib və media vasitəsilə bu sammitə önəm verməyə çalışıb. “Vacib siqnallar”, “Kritik görüş” - Türkiyə mediası Ankaradakı görüşü belə təqdim etdi.
Lakin Ərdoğan yeni Rusiya-Amerika oyununda özünü lazımlı və vacib hiss etmədi. Ankara sammitindən bir həftə əvvəl Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidanın Trampın bir çox təkliflərinin 2022-ci ilin mart ayında İstanbul Memorandumunun ideyalarını əks etdirdiyini bildirərək, vasitəçilik missiyasını xatırlatmaq qərarına gəlib.
Yalnız fevralın 24-də Ankara özünə inamı qismən bərpa edə bildi: həmin gün ora Rusiya diplomatiyasının rəhbəri gəldi.
Alternativ meydança
Sergey Lavrov həmkarı Hakan Fidana Ukrayna nizamlanması mövzusunda Marko Rubio ilə danışıqların gedişi barədə “ətraflı məlumat verib”. Rusiya türk həmkarlarına heç bir sirri olmadığını nümayiş etdirir və Kreml üç ildir davam edən münaqişənin həllində iştirak etmək istəyini alqışlayır.
Bəli, Lavrov Ankaranın hansısa mərhələdə vasitəçi ölkə olacağını demir, amma artıq etibar olunmayan Avropa ilə Türkiyə arasında hələ də böyük fərq var. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Köhnə Dünyanı məlumatlandırmaq üçün heç bir həvəsi yoxdur, yalnız ona görə ki, Brüssel, Paris və Berlin, o cümlədən London, Moskva ilə əlaqə yaratmağa tələsmir və hələlik sülh prosesinin təkərlərinə sözlər qoyurlar.
Həm də vacib olan odur ki, Ankaraya məlumat verən NATO tərəfdaşı və Ərdoğanın dostu Tramp deyil, Rusiyadır.
Lavrov və Uşakovun Trampın komandası ilə dialoqundan sonra türklərin gözündə əhəmiyyəti daha da artan mühüm qonağın gəlişindən ilhamlanan Fidan yeni reallıqları nəzərə alaraq Türkiyənin sülh prosesində hansı rolu istədiyi və oynaya biləcəyi ilə bağlı fikirlər səsləndirməyə başladı.
“Türkiyə hər zaman istənilən asanlaşdırıcı və ya sürətləndirici rolu öz üzərinə götürməyə hazırdır”, başqa sözlə, Ankara Putin və Trampın ona həvalə etdiyi istənilən rola hazırdır.
Ukrayna münaqişəsinin həllində öz yerlərindən danışarkən türklər ilk növbədə danışıqlar platformasını nəzərdə tuturlar.
Türkiyə liderinin hesablamalarına görə, Rusiya və Ukrayna arasında ən uğurlu danışıqların aparıldığı İstanbul prioritet statusa malik olmalıdır. Eyni zamanda, Ərdoğan administrasiyası anlayır ki, yeni razılaşmalar Putin və Trampın razılaşdığı şərtlər əsasında olacaq. Fidanın Lavrovla görüşündə Amerika liderinin təşəbbüslərini alqışlaması əbəs deyildi.
ABŞ prezidenti əvvəlcə tabeliyində olan şəxslər vasitəsilə, fevralın 25-də isə şəxsən Kiyevin ərazilərin verilməsinə icazə verib. Ankaranın rəqibi Ər-Riyad isə “bütövlük” və “Krımın işğalı” məsələsini irəli sürmür.
Nəticədə Türkiyə təkcə Putinin deyil, həm də NATO-nun yüksək rütbəli yoldaşının gözündə vasitəçi statusu qazanmaq üçün Ərdoğanın tez-tez səsləndirdiyi “Ukraynanın ərazi bütövlüyü” tezisindən əl çəkməli olacaq.
İki "sülhməramlı" ssenari
Türkiyənin Rusiya-Ukrayna prosesində statusu təkcə danışıqlar platforması ilə məhdudlaşmır. Üstəlik, ABŞ və Rusiya hələ də KSA-ya mərc edirlər. Ankara başqa nə edə bilər?
Zelenski birini səsləndirdi. Ərdoğanla görüşdən sonra o, “təhlükəsizlik zəmanəti”ni təmin etmək üçün Türkiyə ordusunun Ukraynaya sülhməramlı kimi gətirilməsinə icazə verib.
Bu, Türkiyə hazırdırsa, Qərbin “ana axını”na uyğun gəlir. Axı, hətta Tramp amerikalılarsız da olsa, NATO qoşunlarının Ukraynada mümkün mövcudluğundan danışır. ABŞ olmadan Avropanın güclü orduya ehtiyacı artır və Türkiyə alyansın ikinci ordusudur.
Beləliklə, Böyük Britaniya və hətta türk həmkarını o qədər də sevməyən Makron Ukraynada “sülhməramlı” işlərdə türklərlə birgə iştiraka tam razılıq verərdi.
Başqa bir məsələ də odur ki, Rusiya, yumşaq desək, sərhəddə bir ölkədə fransız, alman, hətta türk çəkməsinin olmasından məmnun deyil. Odur ki, Ərdoğan heç olmasa burada Putin və Tramp arasında konsensus gözləməlidir.
Türkiyəli politoloq Alper Coşkun sülhməramlılıq və Ankaranın orada iştirakını müzakirə edərkən iki ssenari cızır.
Birincisi, “sülhün tətbiqi”, “potensial Rusiyanın işğalını dəf etmək” üçün çoxmillətli Qərb koalisiyasının bir hissəsi olaraq türk korpusunun yerləşdirilməsini nəzərdə tutur. Lakin atəşkəs pozularsa, birbaşa Rusiya Silahlı Qüvvələri ilə döyüş əməliyyatlarına cəlb olunmaq riski var. Buna görə də Coşqun ssenarini “mümkünsüz” hesab edir.
O, döyüşlərin dayandırılmasını izləmək üçün türk müşahidəçilərinin olmasını daha “ehtimal” hesab edir.
Məqalədə deyilir: “Münaqişə boyu hər iki tərəflə nisbətən müsbət münasibətlər saxlayan bir ölkə olaraq Türkiyə belə beynəlxalq sanksiyaya məruz qalmış təşəbbüsə rəhbərlik etməyə və lazımi imkanları təmin etməyə inandıra bilərdi”.
NATO qeyd-şərtlərlə
Monitorinqin mövcudluğunu nəzərdə tutan ikinci ssenari daha mümkün görünür. Bu, Qərblə Rusiya arasında lazımsız müharibəyə cəlb olunma risklərini aradan qaldırır, eyni zamanda, Ankara Avropanın təhlükəsizliyinə öz töhfəsini nümayiş etdirir və NATO tərəfdaşları ilə, ola bilsin ki, dünyada reytinqini artırır.
Yaxın tarixi xatırlasaq, Türkiyə və Rusiyanın sülhməramlılıq sahəsində kifayət qədər böyük təcrübəsi var. Türkiyə hərbçiləri Astana platforması çərçivəsində və Soçi razılaşmalarına uyğun olaraq İdlib və Suriyanın şərqində bir müddət əvvəl kürd silahlı birləşmələri ilə Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin dəstəklədiyi Suriya müxalifəti arasında döyüşlərin getdiyi təhlükəsizlik zonalarında patrul xidməti həyata keçirib.
Bundan başqa, İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Türkiyə və Rusiya hərbçiləri Azərbaycan və Ermənistan arasında atəşkəs rejiminə əməl etmək üçün Ağdamda birgə monitorinq mərkəzi yaradıblar. Deməli, nəzəri olaraq bu təcrübədən Ukraynada da istifadə etmək olar.
Rusiya tərəfinin NATO-nun mövcudluğu ilə bağlı dəqiq mövqeyi olduğu halda, Tramp indiyə qədər müttəfiqlərinə manevr etmək üçün yer buraxıb. İngiltərə, Fransa və Almaniyadan fərqli olaraq, Türkiyə bu məsələdə çevikdir. Yəqin ki, Rusiya ilə əlaqə tellərini itirməmək və danışıqlar platforması statusuna olan ümidlərini əvvəlcədən əldən verməmək üçün.
“Bloomberg” agentliyinə müsahibəsində Fidan Ukraynanın NATO-ya daxil olmasını müzakirə edərkən bir çox qeyd-şərtlər qoyur: “Əgər böyük beynəlxalq koalisiya təmas xəttində yerləşdirilməsə, o zaman ukraynalılar üçün təhlükəsizlik zəmanətlərini təmin etməyin yolu NATO-ya üzvlük ola bilər, ya da rusların təhlükəsizlik zəmanətləri ilə bağlı başqa fikirləri ola bilər”.
Türkiyəli nazir eyham vurur ki, Ankaranın istənilən sülhməramlı fəaliyyəti Moskva ilə razılaşdırılmalıdır.
Təkcə Ukrayna deyil
Obyektivlik naminə demək lazımdır ki, Lavrovun Fidanla (və görüşün də baş tutduğu Ərdoğanla) danışıqlarında bütün dünya Ukrayna ətrafında fırlanmamışdı. Nazirlər Cənubi Qafqaz, Fələstin və İsrail, həmçinin Suriya ilə bağlı “saatlarını sinxronlaşdırıblar”.
Fidanın sözlərinə görə, Rusiya və Türkiyə Suriyada “separatçı hərəkatların qarşısının alınması ilə bağlı oxşar fikirlərə malikdirlər”. Yəni Suriya Kürdüstanına işarə.
Lavrov isə öz növbəsində ABŞ-nın ərəb respublikasının şərqində müstəqil dövlət yaratdığından şikayətlənib. Əgər “kürd məsələsi” Ankara üçün ekzistensialdırsa, o zaman Moskvanın Dəməşqdəki mövcud hökumətin etimadını qazanmaq üçün separatizmə qarşı durmağa həvəsi var.
Suriyanın yeni hökmdarı Əhməd Əl-Şaraa Rusiya hərbi bazaları ilə vidalaşmağa tələsmir. Türkiyə isə deyəsən, onu tələsdirmir. Əksinə, həm Ankara, həm də Dəməşq Xmeymim və Tartusda bazalarını saxlamaqda maraqlı ola bilərdi.
Axı ABŞ, xüsusən də Trampın rəhbərliyi altında İsraili dəstəkləyəcək və hələ də kürd layihəsini “qurutmağa” tələsmir. Suriyanın özünün hava hücumundan müdafiə sistemi yoxdur və İsrail bu yaxınlarda suriyalılardan qoşunlarını cənub əyalətlərindən çıxarmağı tələb edib.
Hər hansı bir bəhanə ilə İŞİD-in hücumu baş verərsə, Əl-Şaraanın dəstəyə ehtiyacı olacaq. ABŞ da, Avropa İttifaqı da köməklik göstərməyəcək və təkcə Türkiyə kifayət etməyəcək. Rus süngülərinin olması İsrailin hava gücünü çəkindirir və Ərdoğanın müttəfiqini gücləndirir. Buna uyğun olaraq, PKK və onun iki silahlı qolu olan YPG və PYD timsalında onların ümumi düşmənlərinə əlavə təzyiqlər edir.
Jurnalistlər Türkiyə ilə Rusiya arasındakı görüşləri və münasibətləri təsvir edərkən bu mövzuları “adi bir əhvalat” kimi qeyd etməyə vərdiş etsələr də, istər Qafqazda, istər Orta Asiyada, istər Yaxın Şərqdə, istərsə də Qara dəniz regionunda rəqabət və fikir ayrılıqları zamanı ikitərəfli əməkdaşlıq platforması yaradan və “təhlükəsizlik vasitəsi” rolunu oynayan mövzulardır.
Qısa xülasə üçün Lavrovun sözləri daha uyğundur: “Gərgin beynəlxalq vəziyyətə baxmayaraq, Rusiya-Türkiyə siyasi dialoqu bütün səviyyələrdə intensivliyi və mütərəqqi dinamikanı qoruyur”.
Bu, təkcə diplomatik ritorika deyil.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 26-02-2025 12:01 | Bölmə: Slayd
Rusiya və Amerika rəsmilərinin Ər-Riyaddakı görüşü təkcə Britaniya, Fransa və Almaniya siyasətçilərini deyil, türk siyasətçilərini də ruhdan salıb. Niyə? “Üç il ərzində biz əsas vasitəçi olmuşuq. İstanbul Memorandumu, taxıl müqaviləsi, əsir və məhbus mübadiləsi” deyə düşünürdülər. Amma Səudiyyə Ərəbistanı! Bəli, məhz ora. Donald Tramp və Vladimir Putinin vasitəçi ölkə kimi seçdikləri yer. Hələlik danışıqlar Ər-Riyadda aparılıb və görünür, növbəti raund da orada baş tutacaq.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Müəllif Kamran Həsənov təhlilində qeyd edir:
Ər-Riyad görüşü günü, fevralın 17-də Rəcəb Tayyib Ərdoğan tələsik Əmirliklərdə cansıxıcı həmsöhbət olan Vladimir Zelenskini dəvət edib və media vasitəsilə bu sammitə önəm verməyə çalışıb. “Vacib siqnallar”, “Kritik görüş” - Türkiyə mediası Ankaradakı görüşü belə təqdim etdi.
Lakin Ərdoğan yeni Rusiya-Amerika oyununda özünü lazımlı və vacib hiss etmədi. Ankara sammitindən bir həftə əvvəl Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidanın Trampın bir çox təkliflərinin 2022-ci ilin mart ayında İstanbul Memorandumunun ideyalarını əks etdirdiyini bildirərək, vasitəçilik missiyasını xatırlatmaq qərarına gəlib.
Yalnız fevralın 24-də Ankara özünə inamı qismən bərpa edə bildi: həmin gün ora Rusiya diplomatiyasının rəhbəri gəldi.
Alternativ meydança
Sergey Lavrov həmkarı Hakan Fidana Ukrayna nizamlanması mövzusunda Marko Rubio ilə danışıqların gedişi barədə “ətraflı məlumat verib”. Rusiya türk həmkarlarına heç bir sirri olmadığını nümayiş etdirir və Kreml üç ildir davam edən münaqişənin həllində iştirak etmək istəyini alqışlayır.
Bəli, Lavrov Ankaranın hansısa mərhələdə vasitəçi ölkə olacağını demir, amma artıq etibar olunmayan Avropa ilə Türkiyə arasında hələ də böyük fərq var. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Köhnə Dünyanı məlumatlandırmaq üçün heç bir həvəsi yoxdur, yalnız ona görə ki, Brüssel, Paris və Berlin, o cümlədən London, Moskva ilə əlaqə yaratmağa tələsmir və hələlik sülh prosesinin təkərlərinə sözlər qoyurlar.
Həm də vacib olan odur ki, Ankaraya məlumat verən NATO tərəfdaşı və Ərdoğanın dostu Tramp deyil, Rusiyadır.
Lavrov və Uşakovun Trampın komandası ilə dialoqundan sonra türklərin gözündə əhəmiyyəti daha da artan mühüm qonağın gəlişindən ilhamlanan Fidan yeni reallıqları nəzərə alaraq Türkiyənin sülh prosesində hansı rolu istədiyi və oynaya biləcəyi ilə bağlı fikirlər səsləndirməyə başladı.
“Türkiyə hər zaman istənilən asanlaşdırıcı və ya sürətləndirici rolu öz üzərinə götürməyə hazırdır”, başqa sözlə, Ankara Putin və Trampın ona həvalə etdiyi istənilən rola hazırdır.
Ukrayna münaqişəsinin həllində öz yerlərindən danışarkən türklər ilk növbədə danışıqlar platformasını nəzərdə tuturlar.
Türkiyə liderinin hesablamalarına görə, Rusiya və Ukrayna arasında ən uğurlu danışıqların aparıldığı İstanbul prioritet statusa malik olmalıdır. Eyni zamanda, Ərdoğan administrasiyası anlayır ki, yeni razılaşmalar Putin və Trampın razılaşdığı şərtlər əsasında olacaq. Fidanın Lavrovla görüşündə Amerika liderinin təşəbbüslərini alqışlaması əbəs deyildi.
ABŞ prezidenti əvvəlcə tabeliyində olan şəxslər vasitəsilə, fevralın 25-də isə şəxsən Kiyevin ərazilərin verilməsinə icazə verib. Ankaranın rəqibi Ər-Riyad isə “bütövlük” və “Krımın işğalı” məsələsini irəli sürmür.
Nəticədə Türkiyə təkcə Putinin deyil, həm də NATO-nun yüksək rütbəli yoldaşının gözündə vasitəçi statusu qazanmaq üçün Ərdoğanın tez-tez səsləndirdiyi “Ukraynanın ərazi bütövlüyü” tezisindən əl çəkməli olacaq.
İki "sülhməramlı" ssenari
Türkiyənin Rusiya-Ukrayna prosesində statusu təkcə danışıqlar platforması ilə məhdudlaşmır. Üstəlik, ABŞ və Rusiya hələ də KSA-ya mərc edirlər. Ankara başqa nə edə bilər?
Zelenski birini səsləndirdi. Ərdoğanla görüşdən sonra o, “təhlükəsizlik zəmanəti”ni təmin etmək üçün Türkiyə ordusunun Ukraynaya sülhməramlı kimi gətirilməsinə icazə verib.
Bu, Türkiyə hazırdırsa, Qərbin “ana axını”na uyğun gəlir. Axı, hətta Tramp amerikalılarsız da olsa, NATO qoşunlarının Ukraynada mümkün mövcudluğundan danışır. ABŞ olmadan Avropanın güclü orduya ehtiyacı artır və Türkiyə alyansın ikinci ordusudur.
Beləliklə, Böyük Britaniya və hətta türk həmkarını o qədər də sevməyən Makron Ukraynada “sülhməramlı” işlərdə türklərlə birgə iştiraka tam razılıq verərdi.
Başqa bir məsələ də odur ki, Rusiya, yumşaq desək, sərhəddə bir ölkədə fransız, alman, hətta türk çəkməsinin olmasından məmnun deyil. Odur ki, Ərdoğan heç olmasa burada Putin və Tramp arasında konsensus gözləməlidir.
Türkiyəli politoloq Alper Coşkun sülhməramlılıq və Ankaranın orada iştirakını müzakirə edərkən iki ssenari cızır.
Birincisi, “sülhün tətbiqi”, “potensial Rusiyanın işğalını dəf etmək” üçün çoxmillətli Qərb koalisiyasının bir hissəsi olaraq türk korpusunun yerləşdirilməsini nəzərdə tutur. Lakin atəşkəs pozularsa, birbaşa Rusiya Silahlı Qüvvələri ilə döyüş əməliyyatlarına cəlb olunmaq riski var. Buna görə də Coşqun ssenarini “mümkünsüz” hesab edir.
O, döyüşlərin dayandırılmasını izləmək üçün türk müşahidəçilərinin olmasını daha “ehtimal” hesab edir.
Məqalədə deyilir: “Münaqişə boyu hər iki tərəflə nisbətən müsbət münasibətlər saxlayan bir ölkə olaraq Türkiyə belə beynəlxalq sanksiyaya məruz qalmış təşəbbüsə rəhbərlik etməyə və lazımi imkanları təmin etməyə inandıra bilərdi”.
NATO qeyd-şərtlərlə
Monitorinqin mövcudluğunu nəzərdə tutan ikinci ssenari daha mümkün görünür. Bu, Qərblə Rusiya arasında lazımsız müharibəyə cəlb olunma risklərini aradan qaldırır, eyni zamanda, Ankara Avropanın təhlükəsizliyinə öz töhfəsini nümayiş etdirir və NATO tərəfdaşları ilə, ola bilsin ki, dünyada reytinqini artırır.
Yaxın tarixi xatırlasaq, Türkiyə və Rusiyanın sülhməramlılıq sahəsində kifayət qədər böyük təcrübəsi var. Türkiyə hərbçiləri Astana platforması çərçivəsində və Soçi razılaşmalarına uyğun olaraq İdlib və Suriyanın şərqində bir müddət əvvəl kürd silahlı birləşmələri ilə Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin dəstəklədiyi Suriya müxalifəti arasında döyüşlərin getdiyi təhlükəsizlik zonalarında patrul xidməti həyata keçirib.
Bundan başqa, İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Türkiyə və Rusiya hərbçiləri Azərbaycan və Ermənistan arasında atəşkəs rejiminə əməl etmək üçün Ağdamda birgə monitorinq mərkəzi yaradıblar. Deməli, nəzəri olaraq bu təcrübədən Ukraynada da istifadə etmək olar.
Rusiya tərəfinin NATO-nun mövcudluğu ilə bağlı dəqiq mövqeyi olduğu halda, Tramp indiyə qədər müttəfiqlərinə manevr etmək üçün yer buraxıb. İngiltərə, Fransa və Almaniyadan fərqli olaraq, Türkiyə bu məsələdə çevikdir. Yəqin ki, Rusiya ilə əlaqə tellərini itirməmək və danışıqlar platforması statusuna olan ümidlərini əvvəlcədən əldən verməmək üçün.
“Bloomberg” agentliyinə müsahibəsində Fidan Ukraynanın NATO-ya daxil olmasını müzakirə edərkən bir çox qeyd-şərtlər qoyur: “Əgər böyük beynəlxalq koalisiya təmas xəttində yerləşdirilməsə, o zaman ukraynalılar üçün təhlükəsizlik zəmanətlərini təmin etməyin yolu NATO-ya üzvlük ola bilər, ya da rusların təhlükəsizlik zəmanətləri ilə bağlı başqa fikirləri ola bilər”.
Türkiyəli nazir eyham vurur ki, Ankaranın istənilən sülhməramlı fəaliyyəti Moskva ilə razılaşdırılmalıdır.
Təkcə Ukrayna deyil
Obyektivlik naminə demək lazımdır ki, Lavrovun Fidanla (və görüşün də baş tutduğu Ərdoğanla) danışıqlarında bütün dünya Ukrayna ətrafında fırlanmamışdı. Nazirlər Cənubi Qafqaz, Fələstin və İsrail, həmçinin Suriya ilə bağlı “saatlarını sinxronlaşdırıblar”.
Fidanın sözlərinə görə, Rusiya və Türkiyə Suriyada “separatçı hərəkatların qarşısının alınması ilə bağlı oxşar fikirlərə malikdirlər”. Yəni Suriya Kürdüstanına işarə.
Lavrov isə öz növbəsində ABŞ-nın ərəb respublikasının şərqində müstəqil dövlət yaratdığından şikayətlənib. Əgər “kürd məsələsi” Ankara üçün ekzistensialdırsa, o zaman Moskvanın Dəməşqdəki mövcud hökumətin etimadını qazanmaq üçün separatizmə qarşı durmağa həvəsi var.
Suriyanın yeni hökmdarı Əhməd Əl-Şaraa Rusiya hərbi bazaları ilə vidalaşmağa tələsmir. Türkiyə isə deyəsən, onu tələsdirmir. Əksinə, həm Ankara, həm də Dəməşq Xmeymim və Tartusda bazalarını saxlamaqda maraqlı ola bilərdi.
Axı ABŞ, xüsusən də Trampın rəhbərliyi altında İsraili dəstəkləyəcək və hələ də kürd layihəsini “qurutmağa” tələsmir. Suriyanın özünün hava hücumundan müdafiə sistemi yoxdur və İsrail bu yaxınlarda suriyalılardan qoşunlarını cənub əyalətlərindən çıxarmağı tələb edib.
Hər hansı bir bəhanə ilə İŞİD-in hücumu baş verərsə, Əl-Şaraanın dəstəyə ehtiyacı olacaq. ABŞ da, Avropa İttifaqı da köməklik göstərməyəcək və təkcə Türkiyə kifayət etməyəcək. Rus süngülərinin olması İsrailin hava gücünü çəkindirir və Ərdoğanın müttəfiqini gücləndirir. Buna uyğun olaraq, PKK və onun iki silahlı qolu olan YPG və PYD timsalında onların ümumi düşmənlərinə əlavə təzyiqlər edir.
Jurnalistlər Türkiyə ilə Rusiya arasındakı görüşləri və münasibətləri təsvir edərkən bu mövzuları “adi bir əhvalat” kimi qeyd etməyə vərdiş etsələr də, istər Qafqazda, istər Orta Asiyada, istər Yaxın Şərqdə, istərsə də Qara dəniz regionunda rəqabət və fikir ayrılıqları zamanı ikitərəfli əməkdaşlıq platforması yaradan və “təhlükəsizlik vasitəsi” rolunu oynayan mövzulardır.
Qısa xülasə üçün Lavrovun sözləri daha uyğundur: “Gərgin beynəlxalq vəziyyətə baxmayaraq, Rusiya-Türkiyə siyasi dialoqu bütün səviyyələrdə intensivliyi və mütərəqqi dinamikanı qoruyur”.
Bu, təkcə diplomatik ritorika deyil.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 16:37
Vatikan zəfəri - Foto
Bu gün, 16:15
ANAMA sədrinə I müavin təyin olunub
Bu gün, 11:54
İlham Əliyev “Kazinform”a müsahibə verib
Dünən, 18:38
Prezident yeni səfirlik təsis edib - Sərəncam
Dünən, 13:17
Dövlət qulluğuna qəbul qaydaları dəyişəcək
Dünən, 12:43
Paşinyan katolikosun ailəsinə hücum edir
16-10-2025, 15:17
Avropanın müharibəyə hazırlaşmaq üçün beş il vaxtı var
16-10-2025, 14:10
“Ramiz Mehdiyev anti-milli ünsürdür” - DQC sədri
16-10-2025, 12:02
Rusiya təcavüzün ikinci mərhələsinə hazırlaşır
16-10-2025, 11:33
Ramiz Mehdiyevlə əlaqəli şəxslər həbs edilə bilər
16-10-2025, 11:16
Çin Britaniyanın məxfi kompüter sistemlərinə daxil olub
15-10-2025, 13:28
Zülfüqarov: Yaxın Şərq probleminin həlli uzaqdadır
15-10-2025, 11:59
Ərdoğan Netanyahunu zirvəyə buraxmayıb
15-10-2025, 09:39
Süni intellekt təhlükəyə çevrilir - Xəbərdarlıq
14-10-2025, 22:14
Ramiz Mehdiyevə 4 aylıq ev dustağı cəzası verilib - (Yenilənib)
14-10-2025, 13:01
ABŞ psevdo-vətəndaş müharibəsinə doğru gedir - Proqnoz
14-10-2025, 08:30
Liderlər sülh sazişini imzalayıblar - (Yenilənib) - Foto
13-10-2025, 21:18
Donald Tramp: İlham Əliyev çox güclü liderdir
13-10-2025, 12:32
Rəhmon varisini təqdim edib
13-10-2025, 11:39
ABŞ Çinlə müharibəyə hazırlaşır - Foto
13-10-2025, 10:12
Girovların dəyişdirilməsinə başlayıblar - Canlı yayım
13-10-2025, 08:06
Yer kürəsində gözlənilməz hadisə qeydə alınıb
12-10-2025, 09:24
Yarım əsrin ən ağır təyyarə qəzaları…
10-10-2025, 14:36
Professor: Düşənbə görüşü Azərbaycan üçün kifayət qədər uğurludur
10-10-2025, 13:54
İsrailin İranla müharibəyə marağı niyə itib?
10-10-2025, 11:37
Azərbaycan-Rusiya münasibətləri normallaşır
10-10-2025, 09:42
Xəbərdarlıq: kiberdələduzluq halları artır
9-10-2025, 17:26
Avropa Parlamenti Rusiya təyyarələrinin vurulmasını tələb edir
9-10-2025, 09:33
Azərbaycanda ÜDM artıb, doğum səviyyəsi azalıb
8-10-2025, 14:06
Dünyada iş tapmaq böyük problemə çevriləcək - Xəbərdarlıq
8-10-2025, 12:59
Professor: Qəbələdə TDT-nın strategiyası müəyyən edildi
8-10-2025, 12:06
Nazirliyin tabeliyindəki institutlar birləşdirilib
8-10-2025, 11:07
“Gürcü arzusu”na rahatlıq verilməyəcək
8-10-2025, 10:39
Rus ordusu Ukraynanın iki vilayətində irəliləyir - Foto
8-10-2025, 09:51
Donald Tramp-Si Cinpin görüşünün yeri və vaxtı açıqlanıb
7-10-2025, 14:16
Cəlaloğlu: TDT dünya türklərinin güc mərkəzinə çevrilməlidir
7-10-2025, 13:22
Tramp marşrutunun keçəcəyi ərazidə müharibə təhlükəsi qalır
7-10-2025, 12:20
Qəbələdə TDT-nin Xarici İşlər Nazirləri Şurasında yeni sənədlər təsdiqlənib - Yenilənib
7-10-2025, 11:02
Rusiya NATO ilə müharibəyə hazırlığın birinci mərhələsindədir
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
