11:55 / 18-09-2025
Trampın əlində bitkoin tutan qızıl heykəli ucaldılıb
11:50 / 18-09-2025
Deputatdan narazılıq: "Bizi o Foruma niyə dəvət etmədilər?"
11:44 / 18-09-2025
FED-in yeni faiz qərarı fonunda dollar bahalaşıb
11:35 / 18-09-2025
Daha bir asteroid sürətlə Yerə doğru irəliləyir
11:20 / 18-09-2025
Makron həyat yoldaşının qadın olduğunu sübut etməyə çalışacaq
11:16 / 18-09-2025
Ermənilərin məhkəməsi gələn həftə keçiriləcək
11:09 / 18-09-2025
"Vahid Mədəniyyət Reyestri" sistemi yaradılacaq
10:57 / 18-09-2025
Yaponiya 100 illik rekorda imza atıb
10:57 / 18-09-2025
Məzahir Pənahovun oğlu keçmiş arvadına uduzub - 300 minlik əmlakı qaytaracaq
10:53 / 18-09-2025
Rusiyada azərbaycanlı iş adamını həbs etmək istəyirlər
10:52 / 18-09-2025
Trampın xanımı ukraynalı uşaqlardan xüsusi hədiyyə alacaq
10:42 / 18-09-2025
Ukrayna dəmir yollarına yenidən zərbələr endirilib
10:35 / 18-09-2025
Slovakiya və Macarıstan Rusiyadan enerji idxalını azaltmayacaq
10:27 / 18-09-2025
Türkiyəli nazir: "Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə tranzit ticarəti artacaq"
10:17 / 18-09-2025
Gürcüstanda SOCAR-ın avtomobilinə silahlı hücum olub
09:22 / 18-09-2025
Azərbaycanda Milli Musiqi Günü qeyd olunur
09:16 / 18-09-2025
Putinin müharibə əleyhdarı olan silahdaşı istefa verib
09:05 / 18-09-2025
Ərdoğan: Haram əllərin müqəddəs Qüdsü ləkələməsinə izn vermərik!
08:59 / 18-09-2025
“Digital Week 2025” Beynəlxalq Forumu başlayıb
08:52 / 18-09-2025
“Qızıl günbəz” ABŞ-a 175 milyard dollara başa gələcək
08:47 / 18-09-2025
Vens Kirkin qətli ilə bağlı kobud sözlər işlədib
08:41 / 18-09-2025
Kiyev yenə PUA-ların hücumuna məruz qalıb
08:37 / 18-09-2025
Obama Trampın qüsurunu açıqlayıb
23:29 / 17-09-2025
“Qarabağ” UEFA reytinqində irəliləyib
22:16 / 17-09-2025
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesi başlayır
18:00 / 17-09-2025
1, 3 və 5 qəpikliklər dövriyyədən çıxarılacaq? - Açıqlama
17:54 / 17-09-2025
Prezident Dövlət Proqramını təsdiqləyib
17:50 / 17-09-2025
Maşın alverçiləri həbs olunub - Yarım milyonluq dələduzluq işi
17:44 / 17-09-2025
Fətəli xan Xoyskinin 150 illik yubileyi keçiriləcək - Sərəncam
13:31 / 16-09-2025
Zülfüqarov: Xankəndidə terror törətməklə bir neçə məqsədə çatmaq istəyiblər
20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
18:40 / 14-09-2025
İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
13:50 / 14-09-2025
İlham Əliyev Hadrut qəsəbəsində olub - (Yenilənib) - Fotolar
15:37 / 14-09-2025
İlham Əliyev Xocavəndin Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - Fotolar
13:02 / 15-09-2025
Qarabağda ermənilərin gizli silah anbarları var
13:17 / 14-09-2025
Prezident Füzulidə - Qaraxanbəyli kəndinin təməli qoyulub - Fotolar
15:11 / 15-09-2025
Kəlbəcərə köç karvanı gedib - (Yenilənib)
13:27 / 13-09-2025
İlk köç karvanı Xocalının Seyidbəyli kəndinə çatıb - (Yenilənib)
13:39 / 16-09-2025
Prezidentlər Füzulidən sonra Şuşaya gediblər - Fotolar
00:04 / 16-09-2025
Qurban Qurbanov: “Benfika” ilə oyuna yaxşı hazırlaşa bilmədik”
Türklərlə bağlı məxfi sənədlər üzə çıxır: hesabatda dəhşətli işgəncələrdən bəhs olunur - Fotolar
Tarix: 18-02-2020 13:23 | Bölmə: Slayd
Çindəki düşərgələrdə saxlanılan 100 minlərlə müsəlman uyğur türkünün gələcəyini müəyyən edən sənədlər ortaya çıxıb. 137 səhifəlik hesabatda insanların necə geydikləri, gün ərzində kimlərlə danışdıqları, qonşu və qohumları ilə əlaqələri haqda məlumatlar da öz əksini tapır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu məlumatları BBC ələ keçirib.
Çinin qərbindəki Sincanda 3 mindən çox şəxs ilə bağlı hesabatda bu insanların gündəlik həyat tərzləri, kimlərlə söhbət etdiklərinə dair ətraflı məlumatlar yer alıb.
Çin dövləti isə insanların şəxsi həyatına müdaxilə və onların yaşam hüquqlarını pozmaqla səhv bir iş görmədiyini, “terror və radikal qruplarla mübarizə apardığını” iddia edir.
Hesabatda qeyd olunur ki, ötən il Sincan bölgəsindən məlumat verən bir şəxsin yenidən risk edərək hesabatı sızdırması ilə reallıqlar - Çinin uyğur türklərinin başına açdığı oyunlara aydınlıq gətirilib.
Qeydlərdən birində əvvəllər Çin rəsmiləri tərəfindən jurnalistlərin aparıldığı və 311 nəfərin saxlanıldığı düşərgədə insanların keçmişləri, dini təmayülləri, yüzlərlə qohum və qonşuları, dostları ilə qurduqları əlaqələrə dair ətraflı məlumatlar yer alıb.
Düşərgədən ayrılan bəzi şəxslər haqqında yenidən kampa gətirilməsi və ya sərbəst buraxılmasına dair qərarlar da öz əksini tapıb. Məsələn, 598 saylı qərara əsasən, 38 yaşlı Helçem adlı qadın düşərgədən buraxıldıqdan illər sonra yenidən həbs edilib. Bunun səbəbi isə həmin xanımın illər əvvəl başına yaylıq bağlaması olub.
Məlumatlara görə, bəzi uyğur türkləri sadəcə, başlarını bağladıqları üçün saxlanılıblar.
Digər qeydlərdə pasport almaq üçün müvafiq orqana müraciət etdiyi üçün düşərgəyə gətirilən insanların olduğu da bildirilir. Pasport almaq və Sincan bölgəsindən çıxmaq istəyən uyğur türklərinə “radikal” ittihamı irəli sürülür.
Raportun 66 nömrəli qrafikində 34 yaşlı Memettohti adlı kişinin “praktikada riskli olmadığı” təqdirdə pasport almaq istədiyi üçün kampa qaytarıldığı bəlli olur.
28 yaşlı Nurmemetin kampa qaytarılmasına səbəb kimi internetdə hansısa linkə maraq göstərməsi və bilmədən xarici veb-səhifəyə daxil olmasıdır.
2017-ci ildə Çin düşərgələrə yerləşdirmə proqramına başlayıb, “kənd mərkəzli işçi qrupları” olaraq tanınan Çin Kommunist Partiyasına bağlı bəzi işçiləri uyğur cəmiyyəti ilə işləməyə qərar verib. Hər bir qrup uyğur türkü üçün təlimatlandırılıb. Qrup üzvləri onlara verilən uyğur türkü ailəsi ilə tanış olub, evlərinə gedib, günlük praktikaları, evdəki dini atmosferlə, evdə neçə dini kitabın olması ilə maraqlanıb və qeydlər götürüblər. Bu qeydlərdə qrupun görüşdüyü hər uyğur türkünün keçmişi, dua etməsi, daha əvvəl düşərgədə olub-olmaması, xaricə gedib-getməməsi kimi hallar təsvir edilib.
311 nəfərlik siyahıda hər kəsin ölkə xaricində yaşayan qohumunun olduğu bildirilir. Bu da, “potensial sədaqətsizliyin” isbatı kimi qəbul edilir və bu səbəbdən də onlar düşərgələrə göndərilir.
Qeydlərdə 65 yaşlı Yusif adlı şəxsin iki qızının 2014-2015-ci illərdə başına çadıra bağladığı, oğlunun isə İslam təhsili olduğu yazılır. Ailəsi ilə bağlı şübhələr səbəbindən Yusifin “düşərgədə təhsilini davam etdirməsinə” qərar verilir.
Ötən il Sincanda baş verənlərlə bağlı bu qeydlər Amsterdamda yaşayan uyğur türkü Asiya Abdulahebin əlinə keçir.
BBC-yə danışan Asiya Abdulaheb bu məlumatların doğru olduğuna əminliyini ifadə edir: “Bu bilgilər gerçək insanlar haqqındadır. Bu qeydlərdə insanların şəxsi həyatına dair informasiyalar var. Çin bu sənədləri ictimaiyyətə paylaşmazdı. Çin hökuməti bunu təkzib edə bilməz”.
Sürgündə yaşayan Asiya əlavə edir ki, Sincanda həbslər dalğası başlayandan sonra bu ölkədə yaşayan ailəsi ilə əlaqə saxlaya bilmir.
İngiltərənin “Financial Times” dərgisi isə bu qeydləri paylaşarkən uyğur türklərinin həbsə getməsinə səbəb olan qadağaları da paylaşıb. Həmin qadağalar bunlardır:
- Ailə planlanması şərtlərini pozmaq
- 26 həssas ölkədən birinə səfər etmək
- 2009-cu ildəki etirazlarda iştirak etmək
- Həccə getmək
- Həbs olunan şəxslə qohum olmaq
- İbadət üçün “qanundankənar” meydan tapmaq
- Məsciddəki kitabı alıb gizlincə evdə oxumaq
- Pasporta sahib olmaq
- Saqqallı olmaq
- Çin hökumətinin qadağan etdiyi saytlara daxil olmaq
- Qadağan olunan kitablara sahiblənmək
- 16 yaşından kiçik uşaqlara dini kitablar oxutmaq
- Məscidlərə pul vermək
- Yerli qanunlara itaətsizlik
- İctimaiyyətə açıq yerlərdə dua etmək
- Xaricdə yaşayan birini axtarmaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-02-2020 13:23 | Bölmə: Slayd
Çindəki düşərgələrdə saxlanılan 100 minlərlə müsəlman uyğur türkünün gələcəyini müəyyən edən sənədlər ortaya çıxıb. 137 səhifəlik hesabatda insanların necə geydikləri, gün ərzində kimlərlə danışdıqları, qonşu və qohumları ilə əlaqələri haqda məlumatlar da öz əksini tapır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu məlumatları BBC ələ keçirib.
Çinin qərbindəki Sincanda 3 mindən çox şəxs ilə bağlı hesabatda bu insanların gündəlik həyat tərzləri, kimlərlə söhbət etdiklərinə dair ətraflı məlumatlar yer alıb.
Çin dövləti isə insanların şəxsi həyatına müdaxilə və onların yaşam hüquqlarını pozmaqla səhv bir iş görmədiyini, “terror və radikal qruplarla mübarizə apardığını” iddia edir.
Hesabatda qeyd olunur ki, ötən il Sincan bölgəsindən məlumat verən bir şəxsin yenidən risk edərək hesabatı sızdırması ilə reallıqlar - Çinin uyğur türklərinin başına açdığı oyunlara aydınlıq gətirilib.
Qeydlərdən birində əvvəllər Çin rəsmiləri tərəfindən jurnalistlərin aparıldığı və 311 nəfərin saxlanıldığı düşərgədə insanların keçmişləri, dini təmayülləri, yüzlərlə qohum və qonşuları, dostları ilə qurduqları əlaqələrə dair ətraflı məlumatlar yer alıb.
Düşərgədən ayrılan bəzi şəxslər haqqında yenidən kampa gətirilməsi və ya sərbəst buraxılmasına dair qərarlar da öz əksini tapıb. Məsələn, 598 saylı qərara əsasən, 38 yaşlı Helçem adlı qadın düşərgədən buraxıldıqdan illər sonra yenidən həbs edilib. Bunun səbəbi isə həmin xanımın illər əvvəl başına yaylıq bağlaması olub.
Məlumatlara görə, bəzi uyğur türkləri sadəcə, başlarını bağladıqları üçün saxlanılıblar.
Digər qeydlərdə pasport almaq üçün müvafiq orqana müraciət etdiyi üçün düşərgəyə gətirilən insanların olduğu da bildirilir. Pasport almaq və Sincan bölgəsindən çıxmaq istəyən uyğur türklərinə “radikal” ittihamı irəli sürülür.
Raportun 66 nömrəli qrafikində 34 yaşlı Memettohti adlı kişinin “praktikada riskli olmadığı” təqdirdə pasport almaq istədiyi üçün kampa qaytarıldığı bəlli olur.
28 yaşlı Nurmemetin kampa qaytarılmasına səbəb kimi internetdə hansısa linkə maraq göstərməsi və bilmədən xarici veb-səhifəyə daxil olmasıdır.
2017-ci ildə Çin düşərgələrə yerləşdirmə proqramına başlayıb, “kənd mərkəzli işçi qrupları” olaraq tanınan Çin Kommunist Partiyasına bağlı bəzi işçiləri uyğur cəmiyyəti ilə işləməyə qərar verib. Hər bir qrup uyğur türkü üçün təlimatlandırılıb. Qrup üzvləri onlara verilən uyğur türkü ailəsi ilə tanış olub, evlərinə gedib, günlük praktikaları, evdəki dini atmosferlə, evdə neçə dini kitabın olması ilə maraqlanıb və qeydlər götürüblər. Bu qeydlərdə qrupun görüşdüyü hər uyğur türkünün keçmişi, dua etməsi, daha əvvəl düşərgədə olub-olmaması, xaricə gedib-getməməsi kimi hallar təsvir edilib.
311 nəfərlik siyahıda hər kəsin ölkə xaricində yaşayan qohumunun olduğu bildirilir. Bu da, “potensial sədaqətsizliyin” isbatı kimi qəbul edilir və bu səbəbdən də onlar düşərgələrə göndərilir.
Qeydlərdə 65 yaşlı Yusif adlı şəxsin iki qızının 2014-2015-ci illərdə başına çadıra bağladığı, oğlunun isə İslam təhsili olduğu yazılır. Ailəsi ilə bağlı şübhələr səbəbindən Yusifin “düşərgədə təhsilini davam etdirməsinə” qərar verilir.
Ötən il Sincanda baş verənlərlə bağlı bu qeydlər Amsterdamda yaşayan uyğur türkü Asiya Abdulahebin əlinə keçir.
BBC-yə danışan Asiya Abdulaheb bu məlumatların doğru olduğuna əminliyini ifadə edir: “Bu bilgilər gerçək insanlar haqqındadır. Bu qeydlərdə insanların şəxsi həyatına dair informasiyalar var. Çin bu sənədləri ictimaiyyətə paylaşmazdı. Çin hökuməti bunu təkzib edə bilməz”.
Sürgündə yaşayan Asiya əlavə edir ki, Sincanda həbslər dalğası başlayandan sonra bu ölkədə yaşayan ailəsi ilə əlaqə saxlaya bilmir.
İngiltərənin “Financial Times” dərgisi isə bu qeydləri paylaşarkən uyğur türklərinin həbsə getməsinə səbəb olan qadağaları da paylaşıb. Həmin qadağalar bunlardır:
- Ailə planlanması şərtlərini pozmaq
- 26 həssas ölkədən birinə səfər etmək
- 2009-cu ildəki etirazlarda iştirak etmək
- Həccə getmək
- Həbs olunan şəxslə qohum olmaq
- İbadət üçün “qanundankənar” meydan tapmaq
- Məsciddəki kitabı alıb gizlincə evdə oxumaq
- Pasporta sahib olmaq
- Saqqallı olmaq
- Çin hökumətinin qadağan etdiyi saytlara daxil olmaq
- Qadağan olunan kitablara sahiblənmək
- 16 yaşından kiçik uşaqlara dini kitablar oxutmaq
- Məscidlərə pul vermək
- Yerli qanunlara itaətsizlik
- İctimaiyyətə açıq yerlərdə dua etmək
- Xaricdə yaşayan birini axtarmaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:35
Daha bir asteroid sürətlə Yerə doğru irəliləyir
Dünən, 22:16
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesi başlayır
Dünən, 17:54
Prezident Dövlət Proqramını təsdiqləyib
Dünən, 13:54
Məhkəmə hüquq müdafiəçisi barəsində qərar verib
16-09-2025, 16:07
Deputat: Şərtimizi yerinə yetirsinlər, sülh sazişinə hazırlaşaq
16-09-2025, 11:57
Yeni qadağa Rusiya-NATO müharibəsinə səbəb ola bilər
16-09-2025, 11:42
İlin ikinci Günəş tutulması baş verəcək
16-09-2025, 09:07
Okeanlarda 14 min ton qızıl var
15-09-2025, 15:11
Kəlbəcərə köç karvanı gedib - (Yenilənib)
15-09-2025, 13:02
Qarabağda ermənilərin gizli silah anbarları var
15-09-2025, 09:39
İlham Əliyev Xocalı rayonunun Seyidbəyli kəndində olub - Fotolar
14-09-2025, 18:40
İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
14-09-2025, 17:39
İlham Əliyev Xankəndidə açılışlarda iştirak edib - Fotolar
14-09-2025, 15:37
İlham Əliyev Xocavəndin Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - Fotolar
14-09-2025, 14:57
Azərbaycan prezidenti Xocavəndin Sos kəndinə səfər edib - Fotolar
14-09-2025, 13:50
İlham Əliyev Hadrut qəsəbəsində olub - (Yenilənib) - Fotolar
14-09-2025, 13:17
Prezident Füzulidə - Qaraxanbəyli kəndinin təməli qoyulub - Fotolar
14-09-2025, 11:49
Qar və leysan yağır, çaylardan sel keçir
13-09-2025, 18:41
Xocalının Daşbulaq kəndinə ilk köç olub - (Yenilənib)
12-09-2025, 10:50
Zülfüqarov: Regiondankənar qüvvələr Ermənistana təzyiqlər göstərirlər
12-09-2025, 09:10
Güclü maqnit qasırğaları gözlənilir
12-09-2025, 00:10
Zelenski liderləri üçtərəfli sammitə çağırır
11-09-2025, 14:21
Hərbi ekspert: Polşa, Avropa və NATO müharibəyə hazır deyil
11-09-2025, 13:31
Professor: Hər iki ölkədə sülhə qarşı çıxanlar var
11-09-2025, 11:55
Su qıtlığının qarşısını almaq mümkün deyil
11-09-2025, 10:51
Beş dövlət BMT Təhlükəsizlik Şurasının təcili iclasını tələb edir
11-09-2025, 10:33
Sabah daha 4 itkin-şəhidimiz dəfn olunacaq - Siyahı
11-09-2025, 10:28
Putin Avropanı vurmağa davam edəcək
11-09-2025, 10:02
Bakının bəzi küçələrində nəqliyyatın hərəkəti məhdudlaşdırılacaq
11-09-2025, 09:46
Marsda həyat izləri aşkar ediblər
11-09-2025, 06:10
Qarabağa növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
10-09-2025, 14:28
Zülfüqarov: Rusiya ilə münasibətlərimiz əvvəlki səviyyəyə qayıtmayacaq
10-09-2025, 12:48
Zənginlərin ümumi sərvəti 6,6 trilyon dolları keçir - Siyahı
10-09-2025, 10:54
Tramp Avropanı Rusiyaya sanksiyalar tətbiq etməyə çağırır
10-09-2025, 10:19
Putin müharibəni genişləndirir, növbəti hədəf Polşadır
10-09-2025, 09:31
Güclü küləklə bağlı təhlükə xəbərdarlığı edilib
10-09-2025, 09:22
Hikmət Hacıyev ABŞ-da senatorlarla görüşüb - Fotolar
9-09-2025, 11:33
Sualtı silahlanma yarışı sürətlənir
9-09-2025, 09:10
Etibar Məmmədov aktiv siyasətə qayıda bilər
9-09-2025, 08:20
Netanyahu Qəzza əhalisini bölgəni tərk etməyə çağırır
8-09-2025, 23:20
ABŞ düşüncələrə nəzarət etməyə çalışır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
