00:29 / 23-06-2025
NATO ölkələri müdafiə xərclərini artırır
00:20 / 23-06-2025
İranın nüvə obyektlərindən radiasiya sızır?
00:17 / 23-06-2025
ABŞ vətəndaşları İrandan Azərbaycana təxliyə olunub
00:03 / 23-06-2025
İranlı nazir Putinlə görüşə gəlib
20:20 / 22-06-2025
Rəsmi Bakı ABŞ-ın İranı bombalaması barədə bəyanat yayıb
18:48 / 22-06-2025
ABŞ Çinə çağırış edib - Səbəb
14:57 / 22-06-2025
Həyat dolu ömür yolu - Milli Mətbuat-150 - Fotolar
13:34 / 22-06-2025
Ukrayna daha iki yaşayış məntəqəsini itirib
12:33 / 22-06-2025
Leysan yağacaq, dolu düşəcək - Proqnoz
10:32 / 22-06-2025
İsrail İrana yenidən zərbə endirir
08:55 / 22-06-2025
Tehran geri çəkilmək istəmir
08:42 / 22-06-2025
Körfəz ölkələrinin radiasiya fonunda dəyişiklik yoxdur
08:42 / 22-06-2025
Nazim Sadıxov braziliyalı rəqibini nokauta salıb
08:26 / 22-06-2025
Ruslar Ukraynanın 11 PUA-sını vurub
08:01 / 22-06-2025
Tramp: “İrana zərbələrimiz İsrailin təhlükəsizliyini gücləndirib”
06:26 / 22-06-2025
BMT: “Dünya üçün fəlakətli nəticələr ola bilər”
06:06 / 22-06-2025
ABŞ İrana qarşı müharibəyə qoşulub - Üç nüvə obyekti vurulub - (Yenilənib)
00:08 / 22-06-2025
Tanınmış jurnalist Fatih Altaylı saxlanılıb
21:23 / 21-06-2025
Ceyhun Bayramov Suriya XİN başçısı ilə görüşüb
19:32 / 21-06-2025
DTX-nın saxladığı sabiq icra başçısı həbs edilib
19:27 / 21-06-2025
Deputat: “Muxtariyyətin ləğvi barədə düşünmək lazımdır”
19:00 / 21-06-2025
Sabiq icra başçısının oğlunu öldürən şəxsə cəza verilib
18:49 / 21-06-2025
Nazir: Trampın Xamnəi ilə bağlı dedikləri təhdid yox, təhqirdir
18:22 / 21-06-2025
Müxalifətçi azadlığa buraxılıb
18:19 / 21-06-2025
İranla bağlı məxfi danışıqların üstü açılır
18:12 / 21-06-2025
“Real Ermənistan” erməniləri niyə qorxudur?
18:07 / 21-06-2025
AMEA-nın tenderi ləğv olunub
17:57 / 21-06-2025
Dövlət Neft Fondunda yoxlama aparılıb
11:30 / 18-06-2025
Çindən Tehrana qeyri-müəyyən yükü olan təyyarələr uçur
12:34 / 18-06-2025
İsrailin raketdən müdafiə vasitələri tükənir - Foto
16:11 / 19-06-2025
İlham Əliyev Türkiyədə işgüzar səfərdədir - (Yenilənib) - Fotolar
10:52 / 18-06-2025
İranın qonşuları çətin vəziyyətdədir
16:25 / 18-06-2025
Trampın İrana hücumunu dayandırmaq istəyirlər
08:34 / 18-06-2025
İsrail-İran: həlledici 48 saat
13:12 / 18-06-2025
Ağdama növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
17:28 / 20-06-2025
DTX əməliyyat keçirib: icra başçısı və müavinləri saxlanılıb - (Yenilənib)
08:01 / 18-06-2025
Təl-Əvivlə Tehran arasında ən yaxşı vasitəçi Rusiya və Azərbaycandır
11:32 / 19-06-2025
Rusiya ikinci strateji müttəfiqini itirmək riski ilə üzləşib
14:17 / 20-06-2025
"Ulduz"lu görüşlər"in növbəti qonağı Mətanət Vahid olub - Fotolar
13:08 / 21-06-2025
İranın ən böyük nüvə mərkəzinə zərbə endiriblər
Türklərlə bağlı məxfi sənədlər üzə çıxır: hesabatda dəhşətli işgəncələrdən bəhs olunur - Fotolar
Tarix: 18-02-2020 13:23 | Bölmə: Slayd
Çindəki düşərgələrdə saxlanılan 100 minlərlə müsəlman uyğur türkünün gələcəyini müəyyən edən sənədlər ortaya çıxıb. 137 səhifəlik hesabatda insanların necə geydikləri, gün ərzində kimlərlə danışdıqları, qonşu və qohumları ilə əlaqələri haqda məlumatlar da öz əksini tapır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu məlumatları BBC ələ keçirib.
Çinin qərbindəki Sincanda 3 mindən çox şəxs ilə bağlı hesabatda bu insanların gündəlik həyat tərzləri, kimlərlə söhbət etdiklərinə dair ətraflı məlumatlar yer alıb.
Çin dövləti isə insanların şəxsi həyatına müdaxilə və onların yaşam hüquqlarını pozmaqla səhv bir iş görmədiyini, “terror və radikal qruplarla mübarizə apardığını” iddia edir.
Hesabatda qeyd olunur ki, ötən il Sincan bölgəsindən məlumat verən bir şəxsin yenidən risk edərək hesabatı sızdırması ilə reallıqlar - Çinin uyğur türklərinin başına açdığı oyunlara aydınlıq gətirilib.
Qeydlərdən birində əvvəllər Çin rəsmiləri tərəfindən jurnalistlərin aparıldığı və 311 nəfərin saxlanıldığı düşərgədə insanların keçmişləri, dini təmayülləri, yüzlərlə qohum və qonşuları, dostları ilə qurduqları əlaqələrə dair ətraflı məlumatlar yer alıb.
Düşərgədən ayrılan bəzi şəxslər haqqında yenidən kampa gətirilməsi və ya sərbəst buraxılmasına dair qərarlar da öz əksini tapıb. Məsələn, 598 saylı qərara əsasən, 38 yaşlı Helçem adlı qadın düşərgədən buraxıldıqdan illər sonra yenidən həbs edilib. Bunun səbəbi isə həmin xanımın illər əvvəl başına yaylıq bağlaması olub.
Məlumatlara görə, bəzi uyğur türkləri sadəcə, başlarını bağladıqları üçün saxlanılıblar.
Digər qeydlərdə pasport almaq üçün müvafiq orqana müraciət etdiyi üçün düşərgəyə gətirilən insanların olduğu da bildirilir. Pasport almaq və Sincan bölgəsindən çıxmaq istəyən uyğur türklərinə “radikal” ittihamı irəli sürülür.
Raportun 66 nömrəli qrafikində 34 yaşlı Memettohti adlı kişinin “praktikada riskli olmadığı” təqdirdə pasport almaq istədiyi üçün kampa qaytarıldığı bəlli olur.
28 yaşlı Nurmemetin kampa qaytarılmasına səbəb kimi internetdə hansısa linkə maraq göstərməsi və bilmədən xarici veb-səhifəyə daxil olmasıdır.
2017-ci ildə Çin düşərgələrə yerləşdirmə proqramına başlayıb, “kənd mərkəzli işçi qrupları” olaraq tanınan Çin Kommunist Partiyasına bağlı bəzi işçiləri uyğur cəmiyyəti ilə işləməyə qərar verib. Hər bir qrup uyğur türkü üçün təlimatlandırılıb. Qrup üzvləri onlara verilən uyğur türkü ailəsi ilə tanış olub, evlərinə gedib, günlük praktikaları, evdəki dini atmosferlə, evdə neçə dini kitabın olması ilə maraqlanıb və qeydlər götürüblər. Bu qeydlərdə qrupun görüşdüyü hər uyğur türkünün keçmişi, dua etməsi, daha əvvəl düşərgədə olub-olmaması, xaricə gedib-getməməsi kimi hallar təsvir edilib.
311 nəfərlik siyahıda hər kəsin ölkə xaricində yaşayan qohumunun olduğu bildirilir. Bu da, “potensial sədaqətsizliyin” isbatı kimi qəbul edilir və bu səbəbdən də onlar düşərgələrə göndərilir.
Qeydlərdə 65 yaşlı Yusif adlı şəxsin iki qızının 2014-2015-ci illərdə başına çadıra bağladığı, oğlunun isə İslam təhsili olduğu yazılır. Ailəsi ilə bağlı şübhələr səbəbindən Yusifin “düşərgədə təhsilini davam etdirməsinə” qərar verilir.
Ötən il Sincanda baş verənlərlə bağlı bu qeydlər Amsterdamda yaşayan uyğur türkü Asiya Abdulahebin əlinə keçir.
BBC-yə danışan Asiya Abdulaheb bu məlumatların doğru olduğuna əminliyini ifadə edir: “Bu bilgilər gerçək insanlar haqqındadır. Bu qeydlərdə insanların şəxsi həyatına dair informasiyalar var. Çin bu sənədləri ictimaiyyətə paylaşmazdı. Çin hökuməti bunu təkzib edə bilməz”.
Sürgündə yaşayan Asiya əlavə edir ki, Sincanda həbslər dalğası başlayandan sonra bu ölkədə yaşayan ailəsi ilə əlaqə saxlaya bilmir.
İngiltərənin “Financial Times” dərgisi isə bu qeydləri paylaşarkən uyğur türklərinin həbsə getməsinə səbəb olan qadağaları da paylaşıb. Həmin qadağalar bunlardır:
- Ailə planlanması şərtlərini pozmaq
- 26 həssas ölkədən birinə səfər etmək
- 2009-cu ildəki etirazlarda iştirak etmək
- Həccə getmək
- Həbs olunan şəxslə qohum olmaq
- İbadət üçün “qanundankənar” meydan tapmaq
- Məsciddəki kitabı alıb gizlincə evdə oxumaq
- Pasporta sahib olmaq
- Saqqallı olmaq
- Çin hökumətinin qadağan etdiyi saytlara daxil olmaq
- Qadağan olunan kitablara sahiblənmək
- 16 yaşından kiçik uşaqlara dini kitablar oxutmaq
- Məscidlərə pul vermək
- Yerli qanunlara itaətsizlik
- İctimaiyyətə açıq yerlərdə dua etmək
- Xaricdə yaşayan birini axtarmaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-02-2020 13:23 | Bölmə: Slayd
Çindəki düşərgələrdə saxlanılan 100 minlərlə müsəlman uyğur türkünün gələcəyini müəyyən edən sənədlər ortaya çıxıb. 137 səhifəlik hesabatda insanların necə geydikləri, gün ərzində kimlərlə danışdıqları, qonşu və qohumları ilə əlaqələri haqda məlumatlar da öz əksini tapır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu məlumatları BBC ələ keçirib.
Çinin qərbindəki Sincanda 3 mindən çox şəxs ilə bağlı hesabatda bu insanların gündəlik həyat tərzləri, kimlərlə söhbət etdiklərinə dair ətraflı məlumatlar yer alıb.
Çin dövləti isə insanların şəxsi həyatına müdaxilə və onların yaşam hüquqlarını pozmaqla səhv bir iş görmədiyini, “terror və radikal qruplarla mübarizə apardığını” iddia edir.
Hesabatda qeyd olunur ki, ötən il Sincan bölgəsindən məlumat verən bir şəxsin yenidən risk edərək hesabatı sızdırması ilə reallıqlar - Çinin uyğur türklərinin başına açdığı oyunlara aydınlıq gətirilib.
Qeydlərdən birində əvvəllər Çin rəsmiləri tərəfindən jurnalistlərin aparıldığı və 311 nəfərin saxlanıldığı düşərgədə insanların keçmişləri, dini təmayülləri, yüzlərlə qohum və qonşuları, dostları ilə qurduqları əlaqələrə dair ətraflı məlumatlar yer alıb.
Düşərgədən ayrılan bəzi şəxslər haqqında yenidən kampa gətirilməsi və ya sərbəst buraxılmasına dair qərarlar da öz əksini tapıb. Məsələn, 598 saylı qərara əsasən, 38 yaşlı Helçem adlı qadın düşərgədən buraxıldıqdan illər sonra yenidən həbs edilib. Bunun səbəbi isə həmin xanımın illər əvvəl başına yaylıq bağlaması olub.
Məlumatlara görə, bəzi uyğur türkləri sadəcə, başlarını bağladıqları üçün saxlanılıblar.
Digər qeydlərdə pasport almaq üçün müvafiq orqana müraciət etdiyi üçün düşərgəyə gətirilən insanların olduğu da bildirilir. Pasport almaq və Sincan bölgəsindən çıxmaq istəyən uyğur türklərinə “radikal” ittihamı irəli sürülür.
Raportun 66 nömrəli qrafikində 34 yaşlı Memettohti adlı kişinin “praktikada riskli olmadığı” təqdirdə pasport almaq istədiyi üçün kampa qaytarıldığı bəlli olur.
28 yaşlı Nurmemetin kampa qaytarılmasına səbəb kimi internetdə hansısa linkə maraq göstərməsi və bilmədən xarici veb-səhifəyə daxil olmasıdır.
2017-ci ildə Çin düşərgələrə yerləşdirmə proqramına başlayıb, “kənd mərkəzli işçi qrupları” olaraq tanınan Çin Kommunist Partiyasına bağlı bəzi işçiləri uyğur cəmiyyəti ilə işləməyə qərar verib. Hər bir qrup uyğur türkü üçün təlimatlandırılıb. Qrup üzvləri onlara verilən uyğur türkü ailəsi ilə tanış olub, evlərinə gedib, günlük praktikaları, evdəki dini atmosferlə, evdə neçə dini kitabın olması ilə maraqlanıb və qeydlər götürüblər. Bu qeydlərdə qrupun görüşdüyü hər uyğur türkünün keçmişi, dua etməsi, daha əvvəl düşərgədə olub-olmaması, xaricə gedib-getməməsi kimi hallar təsvir edilib.
311 nəfərlik siyahıda hər kəsin ölkə xaricində yaşayan qohumunun olduğu bildirilir. Bu da, “potensial sədaqətsizliyin” isbatı kimi qəbul edilir və bu səbəbdən də onlar düşərgələrə göndərilir.
Qeydlərdə 65 yaşlı Yusif adlı şəxsin iki qızının 2014-2015-ci illərdə başına çadıra bağladığı, oğlunun isə İslam təhsili olduğu yazılır. Ailəsi ilə bağlı şübhələr səbəbindən Yusifin “düşərgədə təhsilini davam etdirməsinə” qərar verilir.
Ötən il Sincanda baş verənlərlə bağlı bu qeydlər Amsterdamda yaşayan uyğur türkü Asiya Abdulahebin əlinə keçir.
BBC-yə danışan Asiya Abdulaheb bu məlumatların doğru olduğuna əminliyini ifadə edir: “Bu bilgilər gerçək insanlar haqqındadır. Bu qeydlərdə insanların şəxsi həyatına dair informasiyalar var. Çin bu sənədləri ictimaiyyətə paylaşmazdı. Çin hökuməti bunu təkzib edə bilməz”.
Sürgündə yaşayan Asiya əlavə edir ki, Sincanda həbslər dalğası başlayandan sonra bu ölkədə yaşayan ailəsi ilə əlaqə saxlaya bilmir.
İngiltərənin “Financial Times” dərgisi isə bu qeydləri paylaşarkən uyğur türklərinin həbsə getməsinə səbəb olan qadağaları da paylaşıb. Həmin qadağalar bunlardır:
- Ailə planlanması şərtlərini pozmaq
- 26 həssas ölkədən birinə səfər etmək
- 2009-cu ildəki etirazlarda iştirak etmək
- Həccə getmək
- Həbs olunan şəxslə qohum olmaq
- İbadət üçün “qanundankənar” meydan tapmaq
- Məsciddəki kitabı alıb gizlincə evdə oxumaq
- Pasporta sahib olmaq
- Saqqallı olmaq
- Çin hökumətinin qadağan etdiyi saytlara daxil olmaq
- Qadağan olunan kitablara sahiblənmək
- 16 yaşından kiçik uşaqlara dini kitablar oxutmaq
- Məscidlərə pul vermək
- Yerli qanunlara itaətsizlik
- İctimaiyyətə açıq yerlərdə dua etmək
- Xaricdə yaşayan birini axtarmaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 12:33
Leysan yağacaq, dolu düşəcək - Proqnoz
Dünən, 08:55
Tehran geri çəkilmək istəmir
21-06-2025, 19:32
DTX-nın saxladığı sabiq icra başçısı həbs edilib
21-06-2025, 18:12
“Real Ermənistan” erməniləri niyə qorxudur?
21-06-2025, 16:45
Dövlət qulluqçuları təltif edilib - (Siyahı)
21-06-2025, 15:58
Prezident icra başçısını vəzifədən azad edib
21-06-2025, 13:08
İranın ən böyük nüvə mərkəzinə zərbə endiriblər
21-06-2025, 12:54
Naxçıvanın Konstitusiyası dəyişir
21-06-2025, 11:50
NATO-nun mövcudluğu sual altına düşüb
20-06-2025, 16:26
Professor: İraq ssenarisi İranda təkrar olunur
20-06-2025, 12:30
İsrail-İran davası: Münaqişənin sonu necə görünür?
20-06-2025, 11:08
Paşinyan Türkiyədə sülh sazişini müzakirə edəcək
20-06-2025, 09:12
DTX-nın saxladığı vitse-prezidentin məhkəməsi başlayıb
19-06-2025, 13:36
NATO-da böyük dəyişiklik olacaq
19-06-2025, 12:38
Fordo tilsimi: İsrail bu obyekti necə məhv edəcək?
19-06-2025, 11:32
Rusiya ikinci strateji müttəfiqini itirmək riski ilə üzləşib
19-06-2025, 09:57
Sabah daha bir şəhidimizin dəfn mərasimi olacaq - Foto
19-06-2025, 09:12
Rusiya ilə Azərbaycan Xəzərdəki problemin həllinə çalışırlar - Foto
18-06-2025, 16:25
Trampın İrana hücumunu dayandırmaq istəyirlər
18-06-2025, 13:18
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesinə başlanılıb - (Yenilənib)
18-06-2025, 12:34
İsrailin raketdən müdafiə vasitələri tükənir - Foto
18-06-2025, 11:30
Çindən Tehrana qeyri-müəyyən yükü olan təyyarələr uçur
18-06-2025, 10:52
İranın qonşuları çətin vəziyyətdədir
18-06-2025, 08:30
Günəşdə güclü partlayış baş verib
17-06-2025, 18:48
Rusiya Ayda hərbi təyinatlı obyekt tikəcək
17-06-2025, 17:42
İrandakı rejimi dəyişirlər?
17-06-2025, 16:03
Mollazadə: İrana qarşı hərbi əməliyyat məcburiyyətdən irəli gəlir
17-06-2025, 13:26
Professor: İranı beş yerə bölmək istəyirlər
17-06-2025, 11:19
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
17-06-2025, 08:11
Vaşinqton Tehranla danışıqlara tələsir
17-06-2025, 07:02
Tramp sakinləri Tehranı təcili tərk etməyə çağırır
16-06-2025, 12:35
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
16-06-2025, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
16-06-2025, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
16-06-2025, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
