00:17 / 02-05-2024
Paşinyan: "Delimitasiya prosesi mümkün qədər tez aparılmalıdır"
00:07 / 02-05-2024
İyunda ardıcıl 5 gün iş olmayacaq
23:12 / 01-05-2024
Türkiyə hərbçisini ildırım vurub
20:09 / 01-05-2024
Sabiq baş mühasib: "134 mini icra başçısına vermişəm"
20:03 / 01-05-2024
Qubad İbadoğlu haqqında daha bir qərar verilib
18:59 / 01-05-2024
İlham Əliyev BMT Baş katibinin köməkçisini qəbul edib
18:06 / 01-05-2024
Keçmiş gömrük əməkdaşına hökm oxunub
17:58 / 01-05-2024
Yeni yaradılan "Həyat ağacı" ekoloji problemləri həll edəcək, insan ömrünü uzadacaq
17:39 / 01-05-2024
Səməd Seyidov: "Sözlərində nifrət nə qədər çox olarsa, bir o qədər siyasətçi kimi batacaqsan"
17:18 / 01-05-2024
İlham Əliyev VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda iştirak edib - Video - Fotolar (Yenilənib)
17:11 / 01-05-2024
Bir milyonluq mənimsəmə: daha bir qadın məhkəmə zalında həbs edilib
16:48 / 01-05-2024
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər cinayət başında saxlanılıb - (Yenilənib)
16:42 / 01-05-2024
Milli Şuranın mitinq müraciətinə cavab verilib
16:24 / 01-05-2024
Prezident İlham Əliyev Zuhair Əlhartini ilə görüşüb - Yenilənib
16:12 / 01-05-2024
Jurnalistə daha bir vəzifə verilib
16:02 / 01-05-2024
Təhlükəsizlik əməkdaşları 16 yaşlı qızı zorlayaraq öldürüb
16:00 / 01-05-2024
“İpoteka haqqında” qanuna dəyişikliklər təsdiqlənib
15:52 / 01-05-2024
İlham Əliyev baş ravvini qəbul edib
15:33 / 01-05-2024
Prezident Şimali Qafqaz müftilərini qəbul edib - Fotolar
15:10 / 01-05-2024
İlham Əliyev TDT-yə üzv və müşahidəçi dövlətlərin dini rəhbərlərindən ibarət nümayəndə heyətini qəbul edib
14:59 / 01-05-2024
“Taliban” daha çox turist cəlb etmək istəyir
14:42 / 01-05-2024
Müdafiə nazirinin daha bir müavini istintaqa cəlb olunur
14:38 / 01-05-2024
Ceyhun Bayramov UNESCO rəsmisi ilə müzakirə aparıb
14:35 / 01-05-2024
Mərkəzi Bank: “Valyuta bazarında kəskin tələb artımı yoxdur”
14:29 / 01-05-2024
Gürcü deputatlar arasında dava düşüb
14:22 / 01-05-2024
Sülh və qlobal təhlükəsizlik - İsrafil Kərimov yazır
14:14 / 01-05-2024
Oğuzda silahlı şəxs saxlanılıb
14:03 / 01-05-2024
Gəlin və bəy də daxil olmaqla 80 nəfər xəstəxanaya aparılıb - Foto
13:46 / 01-05-2024
MN-də 143 milyonluq korrupsiya: "Azersun”dan 19.5 milyon manat geri alınıb”
10:09 / 27-04-2024
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
18:49 / 27-04-2024
Abşeronda qətl törədilib
22:50 / 27-04-2024
Şair-publisist Namiq Hacıheydərli vəfat edib
13:42 / 27-04-2024
ANAMA əməkdaşı Şuşada minaya düşüb
08:18 / 27-04-2024
"Bir qalanın sirri" Musiqili Teatrda açılacaq - Fotolar
22:39 / 27-04-2024
Yunanıstanın baş naziri Türkiyəyə səfərə hazırlaşır
11:59 / 27-04-2024
Dünyanın ilk süni enerji adası tikilir
14:39 / 27-04-2024
Prezident bir qrup sahibkarı təltif edib - Siyahı
08:08 / 28-04-2024
Azərbaycan cüdoçusu Avropa çempionu olub
09:27 / 27-04-2024
Britaniyanın lüks avtomobilləri Rusiyaya daşınır
14:17 / 29-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib) - Foto
Ölkənin qida bazarında təhlükəli vəziyyət hökm sürür
Tarix: 18-07-2018 14:58 | Bölmə: Slayd
Ekspertlər həyəcan təbili çalır: Azərbaycanın istehlak bazarında normal məhsul yoxdur. Əksər qidaların, xüsusilə də tərəvəzlərin geni modifikasiya olunub. Bu məhsullar insanın DNK-sını dəyişir
Məlum olduğu kimi, Azərbaycanın Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (QTA) 1 iyul 2018-ci il tarixindən qida zəncirinin bütün mərhələlərində, o cümlədən idxal-ixrac əməliyyatlarında dövlət nəzarətini həyata keçirməyə başlayıb.
Həmin tarixdən də QTA sahibkarlıq subyektlərinin qida təhlükəsizliyinin təmin olunması prosesində iştirakına yüksək qiymət verir, sahibkarlara qida zəncirinin bütün mərhələlərində müasir tələblərə uyğun fəaliyyətlərini təşkil etmələri üçün hərtərəfli dəstək göstərəcəyini bəyan edir. Agentlik idxal-ixrac əməliyyatları ilə məşğul olan sahibkarlıq subyektlərini ilk növbədə qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq, qarşılıqlı etimad şəraitində aşağıdakı qaydalara əməl etməyə çağırır.
Dövlət baytarlıq nəzarətində olan yüklərin idxalına dair tələblər bunlardır:
- İdxal-ixrac əməliyyatları ilə məşğul olan sahibkarlar dövlət baytarlıq nəzarətində olan yükləri ölkəyə idxal etməzdən öncə idxal tələbləri barədə məlumatlı olmalı, baytarlıq nəzarətində olan yüklər ölkəmizə göndərilməmişdən əvvəl ixrac edən ölkə tərəfindən Azərbaycan Respublikasının idxal tələbləri nəzərə alınmalıdır. Yüklərə Beynəlxalq Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının baytarlıq sahəsində təklif etdiyi müvafiq nümunələrə uyğun ixrac və idxal edən, lazım gələrsə, tranzit ölkələrin birgə seçdiyi dildə beynəlxalq baytarlıq sertifikatı tərtib edilməlidir. Dövlət baytarlıq nəzarətində olan yüklərin idxalını həyata keçirən sahibkarlar Azərbaycan Respublikasında qüvvədə olan süd və süd məhsullarına, ət vəət məhsullarına, konservlərə, ərzaq balıqları, dəniz məhsulları, habelə kəsim üçün iribuynuzlu heyvanlara, quş ətinə və digər baytarlıq nəzarətində olan məhsulların idxalına dair baytarlıq tələbləri ilə Agentliyin rəsmi veb-səhifəsində tanış ola biləcəklər.
Azərbaycan Respublikasında qüvvədə olan baytarlıq-sanitariya tələblərinə uyğun olmayan dövlət baytarlıq nəzarətindəki yüklərin ölkəyə idxalı yolverilməzdir.
Emal olunmuş məhsulların idxalına dair tələblər isə bunlardır:
- Azərbaycan Respublikasına idxal olunan qida məhsullarının hər partiyasının daşıdığı risk səviyyəsinə uyğun olaraq ekspertizaları aparılır və nəticələrinə uyğun olaraq qida təhlükəsizliyi sertifikatı verilir. Sertifikatın verilməsi üçün sertifikatlaşdırılacaq məhsulun mənşə sənədi, alqı-satqı müqaviləsi, idxal ediləcək məhsula dair hesab-faktura (invoys) və idxal olunan məhsulun növündən asılı olaraq ixracatçı ölkənin səlahiyyətli dövlət qurumu tərəfindən verilmiş yeyinti məhsulunun təhlükəsizliyini təsdiq edən sənədlər tələb edilir.
Baytarlıq preparatlarının idxalına, pestisidlərin, bioloji preparatların və aqrokimyəvi maddələrin idxalına dair tələblər də müəyyənləşib:
- Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən dövlət qeydiyyatına alınmış, sertifikatlaşdırılmış, qeydiyyat şəhadətnaməsinə malik və keyfiyyət sertifikatı (şəhadətnaməsi) ilə təmin edilmiş baytarlıq preparatlarının idxalına icazə verilir.
- Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən dövlət qeydiyyatına alınmış, istifadəsinə icazə verilmiş preparatlar siyahısına daxil edilmiş, mənşəyi və keyfiyyəti barədə sertifikatları olan və müvafiq qaydada qablaşdırılmış və etiketləşdirilmiş pestisidlər və bioloji preparatların idxalına icazə verilir.
QTA bəyan edir ki, əhalinin sağlam qida məhsulları ilə təmin olunması üçün daxili və beynəlxalq bazarlarda istehlakçıların ehtiyaclarına cavab verən yüksək keyfiyyətli və təhlükəsiz məhsulların idxalı əsas amillərdən biridir.
Görünən odur ki, bu günə kimi sözügedən sahəyə nəzarət edən və bu funksiyaları yerinə yetirən Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Dövlət Gömrük Komitəsi, İqtisadiyyat Nazirliyi üzərlərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirə bilməyiblər. Bunun nəticəsidir ki, bu sahəyə nəzarət edəcək ayrıca qurum yaradılıb və bütün səaliyyətlər həmin quruma verilib. Görəsən, yeni qurum həmin missiyanı yerinə yetirə biləcəkmi?
Məsələylə bağlı bağlı fikirlərini “Reytinq”lə bölüşən ADP sədrinin müavini, həkim-ekspert Həsrət Rüstəmov deyib ki, yeni dövlət qurumlarının yaranması ilə problemləri həll etmək ənənəsi bu hakimiyyətin təcrübəsində əvvəllər də olub və problemi həll etmək əvəzinə, bürokratik zənciri daha da uzadıblar. Bu səbəbdən də, müsahibimizin yeni yaranmış qurumun effektiv olacağına inamı azdır:
“Təbii ki, istənilən sahənin effektiv idarə olunmasında təkcə mexanizmlər deyil, həm də kadrlar, insan potensialı mühüm rol oynayır. Yəni bir normal təfəkkürə malik rəhbər və bacarıqlı heyət olarsa, bu və ya digər sahədə irəliləyişə nail olmaq mümkündür. Amma iqtidarın kadrları bu perspektivi də şübhə altında qoyur.
Digər tərəfdən, qida təhlükəsizliyinin özü bir problem kimi ağır, ciddi və məsuliyyətli sahədir. Bu sahəyə kənardan müdaxilə cəhdləri, formalaşmış və möhkəmlənmiş problemin həllini daha da çətinləşdirir. Bir sözlə, qida təhlükəsizliyi kimi mühüm məsələni formal olaraq yeni bir qurum yaratmaqla həll etmək mümkün deyil. Bunun üçün çox iş görmək lazımdır. Bu işləri görərkən bürokratik əngəllərin aradan qaldırılması, yeni qurumlar yaranarkən, köhnə aparatların ləğvi də nəzərdə tutulmalıdır”.
Altay Sosial-İqtisadi Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, əmtəəşünas Elçin Bayramlı isə fikirlərini “Reytinq”lə bölüşərkən ilginc məqamlara toxunub. Müsahibimiz öncə qida sahəsinə nəzarətlə bağlı ciddi boşluqların olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, rəsmi məlumatlara əsaslansaq, guya ölkəyə gətirilən məhsullar gömrükdə laboratoriyalarda yoxlanılırdı:
“Düzü, mən buna inanmıram. Əgər bu cür yoxlamalar olsaydı, məhsulların gigiyenik fitosanitar və kimyəvi tərkibi ilə bağlı hansısa məlumatlar verilərdi. Halbuki son dövrlərə qədər belə məsələ ilə bağlı hansısa rəsmi məlumata rast gəlinməmişdi. Ona görə də düşünürəm ki, heç biri yoxlanılmır, heç elə bir texniki imkan da yoxdur. Çünki bu, çox çətin işdir. Minlərlə növ məhsul var. GMO-nu yoxlamaq da çətindir. Bunun üçün müvafiq laboratoriya yoxdur. Bunu yoxlamaq vaxt cəhətdən də çətindir.
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi sərhəddə güclü və böyük müasir laboratoryalar qurmalı, bütün məhsullar yoxlanmalıdır. Əks halda, ermənilər istənilən zəhərli malları ölkəmizə göndərib kütləvi qırğınlar təşkil edə bilərlər”.
Ekspert ölkənin qida bazarında və qida emalı sahəsindəki problemlərə diqqət çəkərək, hazırda vəziyyətin kritik həddə olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, yaranmış kritik vəziyyətdən ya cəmiyyətin xəbəri yoxdur, ya da təhlükəni anlamır:
“Azərbaycanın istehlak bazarında qida adına bir dənə də normal məhsul yoxdur. Əksər qidaların, xüsusilə də tərəvəzlərin geni modifikasiya olunub. Bu məhsullar da insanın DNK-sını dəyişir. Həmin məhsullara siçovul genindən tutmuş hər şey vururlar. Ona görə də, bunu qlobal terror kimi qiymətləndirirəm. Biz bu qlobal terrordan özümüzü qoruya bilmirik”.
Onkoloji xəstəliklərin artdığını bildirən E. Bayramlının sözlərinə görə, Türkiyədə ekspertlər hesablayıb ki, əhalinin 35 fazi hepatit, 30 fazi şəkər, 30 faizi də xərçəng xəstəsidir: “Bu aqibət tezliklə bizi də gözləyir. Hazırda iki istiqamətdə terror gedir.
Birincisi, emal sənayesi məhsullarıdır. Bu məhsullar qida deyil, tullantıdır. Qida - təbiətdə yetişən və birbaşa süfrəyə gətirilən, genetik dəyişikliyə uğramamış, konservant əlavə edilməmiş natural məhsullara deyilir.
Amma bizim bazarlarda satılan tərəvəzlərin 90 faizindən çoxu GMO-dur.
Meyvələrin də 70 faizi artıq “həll olunub”. Bu məhsulların tərkibində konserigen var ki, bu, xərçəng xəstəliyinin törədicisidir.
Çörəyə vurulan ultrakimyəvi maya var ki, dəhşətli dərəcədə konserigendir”.
Nəzərə çatdıraq ki, heyvan mənşəli qida məhsullarının istehlakı qida zəncirinin yüksək risk dərəcəsinə malik olan sahəsidir. Bu məqsədlə əhalinin sağlam ət məhsulları ilə təmin olunması üçün heyvan kəsimi məntəqələrinin qida təhlükəsizliyi tələblərinə və gigiyenik normalara uyğun fəaliyyətinin təşkili vacib şərtlərdəndir. Bununla əlaqədar olaraq Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi müasir standartlara cavab verən qida təhlükəsizliyi nəzarəti məntəqələrinin formalaşdırılması istiqamətində işləri davam etdirir.
Hazırda Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən ölkə üzrə mövcud olan 111 Baytarlıq-sanitariya ekspertiza laboratoriyalarının bazasında monitorinqlər, maddi-texniki bazanın yaxşılaşdırılması və ixtisaslı kadrların cəlb edilməsi işləri həyata keçirilir. Həmin laboratoriyaların 31-i Bakı şəhərində, digərləri respublikanın müxtəlif şəhər və rayonlarında yerləşir.
Aparılan ilkin monitorinqlər və təkmilləşdirmə işləri nəticəsində onlardan 39-nun fəaliyyəti qənaətbəxş hesab olunub və onların bazasında Qida təhlükəsizliyi nəzarəti məntəqələri yaradılıb. Həmin məntəqələrin bazasında qalan digər Baytarlıq-sanitariya ekspertiza laboratoriyalarının da maddi-texniki bazasının yaxşılaşdırılması, avadanlıq və ləvazimatlarla təmin olunması, infrastruktur və digər zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Qeyd olunan təkmilləşdirmə işləri yekunlaşdıqdan sonra həmin məntəqələr də tam gücü ilə fəaliyyətə başlayacaq.
Qeyd edək ki, qida təhlükəsizliyi nəzarəti məntəqələrində kəsim üçün nəzərdə tutulan heyvanlara ilkin baxışdan başlayaraq bakterioloji müayinələrə qədər heyvanların kliniki baxışı, termometrik və orqanoleptik müayinəsi, habelə süd və süd məhsullarının, quşçuluq və arıçılıq məhsullarının müayinəsi aparılacaq.
H. Rüstəmov nəzərə çatdırıb ki, heyvan mənşəli qida məhsullarının istehlakı ciddi məsələdir və buna həssas yanaşmaq lazımdır. Onun sözlərinə görə, ət, süd, yağ və digər məhsulların satışına nəzarət elə həyata keçirilməlidir ki, insan sağlamlığına zərərli olan mallar insanların süfrələrinə gedib çıxmasın: “İndi bu sahəyə nəzarəti də yeni agentliyə veriblər. Belə çıxır ki, bu qurum əvvəl adıçəkilən sahələrlə məşğul olan müvafiq komitə və nazirliklərin səlahiyyətlərini həyata keçirəcək. Hansı qarantiyalı mexanizm və ya yeni bir kodeks var ki, bu qurum əvvəlkilərdən yaxşı fəaliyyət göstərsin? Məncə, bu, yoxdur. Bir problemi həll etmək üçün maneələri aradan qaldırmaq lazımdır. Yeni yarandılmış hər yeni qurum isə sahibkarlara, istehsalçılara çox böyük ehtimalla yeni problemlər yaradacaq. Ərzaq məhsullarına nəzarət, idxal olunan məhsulların keyfiyyət məsələsində nəzarəti gücləndirmək üçün yeni komitəyə gərək yoxdur, sadəcə, bu sahədə şəffaflığı artırmaq, ictimaiyyətə bu qurumların qapılarını açmaq lazımdır. Bürokratik əngəllər istehsalçının və ticarətçinin işini çətinləşdirəcək və güman ki, məhsullar bahalaşacaq. Əksinə, nazirlik və komitələrin sayı azaldılmalı, bir-birini təkrarlayan qurumlar ləğv edilməlidir. Qurumların effektiv işləməsi üçün ciddi struktur islahatları aparılmalı, hökumətin işində şəffaflıq artırılmalı, məmurun iqtisadi cəhətdən asılılığı azaldılmalı və ölkədə ədalətli, müstəqil məhkəmə formalaşdırılmalıdır”.
Mütəxəssis Elçin Bayramlı da kənd təsərrüfatı, eləcə də heyvan mənşəli məhsulların satışına nəzarət məsələsinə toxunub. Onun fikrincə, bu sahədə vəziyyət acınacaqlıdır. Qanunvericiliyə görə, genetikası modifikasiya olunmuş (GMO) kənd təsərrüfatı məhsullarının əkini, becərilməsi, ölkəyə gətirilməsi, satışı qadağandır: “Amma bu qanuna əməl olunmur. Ölkəyə istənilən qədər GMO məhsul gətirilir, istənilən qədər əkilir və satılır.
Bu gün süd, yağ bazarında faciəvi vəziyyətdir. Fabriklərin emal etdiyi süd homogenizə prosesindən keçir. Qəflətən temperaturu 170 dərəcəyə qaldırır, həmin an palma yağını ona püsgürdürlər. Tez bir zamanda da dondururlar. O zaman bərkliyini qoruyur və kərə yağına oxşayır. Bu zaman orada təhlükəli konserigen maddə yaranır. Ona görə də bu gün Azərbaycan bazarında normal kərə yağı yoxdur. Hamısı palma yağları, bitki yağları, müxtəlif kimyəvi madələrlə düzəlib.
Əmtəəşünasın fikrincə, 22 litr süddən bir kq kərə yağı əmələ gəlir. Əgər süd yüksək yağlılıqda deyilsə, 30 litrdən əmələ gəlir:
“Südün litri 1 manatdır, o zaman bazardakı qiymətlərlə tutuşdurub özünüz qənaətə gəlin. Üstəlik, bu südlərə saxlama müddətini artırmaq üçün dərmanlar vurulur ki, bu da ciddi fəsadlara yol açır. Bu səbəbdən hesab edirəm ki, ət, süd, yağ və sair qida məhsullarının emalına da, satışına da ciddi nəzarət olmalıdır”.
E. Bayramlı sonda “hər halda, ümid edək ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi bu işin öhdəsindən gələ biləcək. Əgər tezliklə bu terrorun qarşısı alınmasa, ölkəəhalisi dəhşətli vəziyyətlə üz-üzə qala bilər”,- deyib.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-07-2018 14:58 | Bölmə: Slayd
Ekspertlər həyəcan təbili çalır: Azərbaycanın istehlak bazarında normal məhsul yoxdur. Əksər qidaların, xüsusilə də tərəvəzlərin geni modifikasiya olunub. Bu məhsullar insanın DNK-sını dəyişir
Məlum olduğu kimi, Azərbaycanın Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (QTA) 1 iyul 2018-ci il tarixindən qida zəncirinin bütün mərhələlərində, o cümlədən idxal-ixrac əməliyyatlarında dövlət nəzarətini həyata keçirməyə başlayıb.
Həmin tarixdən də QTA sahibkarlıq subyektlərinin qida təhlükəsizliyinin təmin olunması prosesində iştirakına yüksək qiymət verir, sahibkarlara qida zəncirinin bütün mərhələlərində müasir tələblərə uyğun fəaliyyətlərini təşkil etmələri üçün hərtərəfli dəstək göstərəcəyini bəyan edir. Agentlik idxal-ixrac əməliyyatları ilə məşğul olan sahibkarlıq subyektlərini ilk növbədə qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq, qarşılıqlı etimad şəraitində aşağıdakı qaydalara əməl etməyə çağırır.
Dövlət baytarlıq nəzarətində olan yüklərin idxalına dair tələblər bunlardır:
- İdxal-ixrac əməliyyatları ilə məşğul olan sahibkarlar dövlət baytarlıq nəzarətində olan yükləri ölkəyə idxal etməzdən öncə idxal tələbləri barədə məlumatlı olmalı, baytarlıq nəzarətində olan yüklər ölkəmizə göndərilməmişdən əvvəl ixrac edən ölkə tərəfindən Azərbaycan Respublikasının idxal tələbləri nəzərə alınmalıdır. Yüklərə Beynəlxalq Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının baytarlıq sahəsində təklif etdiyi müvafiq nümunələrə uyğun ixrac və idxal edən, lazım gələrsə, tranzit ölkələrin birgə seçdiyi dildə beynəlxalq baytarlıq sertifikatı tərtib edilməlidir. Dövlət baytarlıq nəzarətində olan yüklərin idxalını həyata keçirən sahibkarlar Azərbaycan Respublikasında qüvvədə olan süd və süd məhsullarına, ət vəət məhsullarına, konservlərə, ərzaq balıqları, dəniz məhsulları, habelə kəsim üçün iribuynuzlu heyvanlara, quş ətinə və digər baytarlıq nəzarətində olan məhsulların idxalına dair baytarlıq tələbləri ilə Agentliyin rəsmi veb-səhifəsində tanış ola biləcəklər.
Azərbaycan Respublikasında qüvvədə olan baytarlıq-sanitariya tələblərinə uyğun olmayan dövlət baytarlıq nəzarətindəki yüklərin ölkəyə idxalı yolverilməzdir.
Emal olunmuş məhsulların idxalına dair tələblər isə bunlardır:
- Azərbaycan Respublikasına idxal olunan qida məhsullarının hər partiyasının daşıdığı risk səviyyəsinə uyğun olaraq ekspertizaları aparılır və nəticələrinə uyğun olaraq qida təhlükəsizliyi sertifikatı verilir. Sertifikatın verilməsi üçün sertifikatlaşdırılacaq məhsulun mənşə sənədi, alqı-satqı müqaviləsi, idxal ediləcək məhsula dair hesab-faktura (invoys) və idxal olunan məhsulun növündən asılı olaraq ixracatçı ölkənin səlahiyyətli dövlət qurumu tərəfindən verilmiş yeyinti məhsulunun təhlükəsizliyini təsdiq edən sənədlər tələb edilir.
Baytarlıq preparatlarının idxalına, pestisidlərin, bioloji preparatların və aqrokimyəvi maddələrin idxalına dair tələblər də müəyyənləşib:
- Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən dövlət qeydiyyatına alınmış, sertifikatlaşdırılmış, qeydiyyat şəhadətnaməsinə malik və keyfiyyət sertifikatı (şəhadətnaməsi) ilə təmin edilmiş baytarlıq preparatlarının idxalına icazə verilir.
- Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən dövlət qeydiyyatına alınmış, istifadəsinə icazə verilmiş preparatlar siyahısına daxil edilmiş, mənşəyi və keyfiyyəti barədə sertifikatları olan və müvafiq qaydada qablaşdırılmış və etiketləşdirilmiş pestisidlər və bioloji preparatların idxalına icazə verilir.
QTA bəyan edir ki, əhalinin sağlam qida məhsulları ilə təmin olunması üçün daxili və beynəlxalq bazarlarda istehlakçıların ehtiyaclarına cavab verən yüksək keyfiyyətli və təhlükəsiz məhsulların idxalı əsas amillərdən biridir.
Görünən odur ki, bu günə kimi sözügedən sahəyə nəzarət edən və bu funksiyaları yerinə yetirən Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Dövlət Gömrük Komitəsi, İqtisadiyyat Nazirliyi üzərlərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirə bilməyiblər. Bunun nəticəsidir ki, bu sahəyə nəzarət edəcək ayrıca qurum yaradılıb və bütün səaliyyətlər həmin quruma verilib. Görəsən, yeni qurum həmin missiyanı yerinə yetirə biləcəkmi?
Məsələylə bağlı bağlı fikirlərini “Reytinq”lə bölüşən ADP sədrinin müavini, həkim-ekspert Həsrət Rüstəmov deyib ki, yeni dövlət qurumlarının yaranması ilə problemləri həll etmək ənənəsi bu hakimiyyətin təcrübəsində əvvəllər də olub və problemi həll etmək əvəzinə, bürokratik zənciri daha da uzadıblar. Bu səbəbdən də, müsahibimizin yeni yaranmış qurumun effektiv olacağına inamı azdır:
“Təbii ki, istənilən sahənin effektiv idarə olunmasında təkcə mexanizmlər deyil, həm də kadrlar, insan potensialı mühüm rol oynayır. Yəni bir normal təfəkkürə malik rəhbər və bacarıqlı heyət olarsa, bu və ya digər sahədə irəliləyişə nail olmaq mümkündür. Amma iqtidarın kadrları bu perspektivi də şübhə altında qoyur.
Digər tərəfdən, qida təhlükəsizliyinin özü bir problem kimi ağır, ciddi və məsuliyyətli sahədir. Bu sahəyə kənardan müdaxilə cəhdləri, formalaşmış və möhkəmlənmiş problemin həllini daha da çətinləşdirir. Bir sözlə, qida təhlükəsizliyi kimi mühüm məsələni formal olaraq yeni bir qurum yaratmaqla həll etmək mümkün deyil. Bunun üçün çox iş görmək lazımdır. Bu işləri görərkən bürokratik əngəllərin aradan qaldırılması, yeni qurumlar yaranarkən, köhnə aparatların ləğvi də nəzərdə tutulmalıdır”.
Altay Sosial-İqtisadi Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, əmtəəşünas Elçin Bayramlı isə fikirlərini “Reytinq”lə bölüşərkən ilginc məqamlara toxunub. Müsahibimiz öncə qida sahəsinə nəzarətlə bağlı ciddi boşluqların olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, rəsmi məlumatlara əsaslansaq, guya ölkəyə gətirilən məhsullar gömrükdə laboratoriyalarda yoxlanılırdı:
“Düzü, mən buna inanmıram. Əgər bu cür yoxlamalar olsaydı, məhsulların gigiyenik fitosanitar və kimyəvi tərkibi ilə bağlı hansısa məlumatlar verilərdi. Halbuki son dövrlərə qədər belə məsələ ilə bağlı hansısa rəsmi məlumata rast gəlinməmişdi. Ona görə də düşünürəm ki, heç biri yoxlanılmır, heç elə bir texniki imkan da yoxdur. Çünki bu, çox çətin işdir. Minlərlə növ məhsul var. GMO-nu yoxlamaq da çətindir. Bunun üçün müvafiq laboratoriya yoxdur. Bunu yoxlamaq vaxt cəhətdən də çətindir.
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi sərhəddə güclü və böyük müasir laboratoryalar qurmalı, bütün məhsullar yoxlanmalıdır. Əks halda, ermənilər istənilən zəhərli malları ölkəmizə göndərib kütləvi qırğınlar təşkil edə bilərlər”.
Ekspert ölkənin qida bazarında və qida emalı sahəsindəki problemlərə diqqət çəkərək, hazırda vəziyyətin kritik həddə olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, yaranmış kritik vəziyyətdən ya cəmiyyətin xəbəri yoxdur, ya da təhlükəni anlamır:
“Azərbaycanın istehlak bazarında qida adına bir dənə də normal məhsul yoxdur. Əksər qidaların, xüsusilə də tərəvəzlərin geni modifikasiya olunub. Bu məhsullar da insanın DNK-sını dəyişir. Həmin məhsullara siçovul genindən tutmuş hər şey vururlar. Ona görə də, bunu qlobal terror kimi qiymətləndirirəm. Biz bu qlobal terrordan özümüzü qoruya bilmirik”.
Onkoloji xəstəliklərin artdığını bildirən E. Bayramlının sözlərinə görə, Türkiyədə ekspertlər hesablayıb ki, əhalinin 35 fazi hepatit, 30 fazi şəkər, 30 faizi də xərçəng xəstəsidir: “Bu aqibət tezliklə bizi də gözləyir. Hazırda iki istiqamətdə terror gedir.
Birincisi, emal sənayesi məhsullarıdır. Bu məhsullar qida deyil, tullantıdır. Qida - təbiətdə yetişən və birbaşa süfrəyə gətirilən, genetik dəyişikliyə uğramamış, konservant əlavə edilməmiş natural məhsullara deyilir.
Amma bizim bazarlarda satılan tərəvəzlərin 90 faizindən çoxu GMO-dur.
Meyvələrin də 70 faizi artıq “həll olunub”. Bu məhsulların tərkibində konserigen var ki, bu, xərçəng xəstəliyinin törədicisidir.
Çörəyə vurulan ultrakimyəvi maya var ki, dəhşətli dərəcədə konserigendir”.
Nəzərə çatdıraq ki, heyvan mənşəli qida məhsullarının istehlakı qida zəncirinin yüksək risk dərəcəsinə malik olan sahəsidir. Bu məqsədlə əhalinin sağlam ət məhsulları ilə təmin olunması üçün heyvan kəsimi məntəqələrinin qida təhlükəsizliyi tələblərinə və gigiyenik normalara uyğun fəaliyyətinin təşkili vacib şərtlərdəndir. Bununla əlaqədar olaraq Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi müasir standartlara cavab verən qida təhlükəsizliyi nəzarəti məntəqələrinin formalaşdırılması istiqamətində işləri davam etdirir.
Hazırda Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən ölkə üzrə mövcud olan 111 Baytarlıq-sanitariya ekspertiza laboratoriyalarının bazasında monitorinqlər, maddi-texniki bazanın yaxşılaşdırılması və ixtisaslı kadrların cəlb edilməsi işləri həyata keçirilir. Həmin laboratoriyaların 31-i Bakı şəhərində, digərləri respublikanın müxtəlif şəhər və rayonlarında yerləşir.
Aparılan ilkin monitorinqlər və təkmilləşdirmə işləri nəticəsində onlardan 39-nun fəaliyyəti qənaətbəxş hesab olunub və onların bazasında Qida təhlükəsizliyi nəzarəti məntəqələri yaradılıb. Həmin məntəqələrin bazasında qalan digər Baytarlıq-sanitariya ekspertiza laboratoriyalarının da maddi-texniki bazasının yaxşılaşdırılması, avadanlıq və ləvazimatlarla təmin olunması, infrastruktur və digər zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Qeyd olunan təkmilləşdirmə işləri yekunlaşdıqdan sonra həmin məntəqələr də tam gücü ilə fəaliyyətə başlayacaq.
Qeyd edək ki, qida təhlükəsizliyi nəzarəti məntəqələrində kəsim üçün nəzərdə tutulan heyvanlara ilkin baxışdan başlayaraq bakterioloji müayinələrə qədər heyvanların kliniki baxışı, termometrik və orqanoleptik müayinəsi, habelə süd və süd məhsullarının, quşçuluq və arıçılıq məhsullarının müayinəsi aparılacaq.
H. Rüstəmov nəzərə çatdırıb ki, heyvan mənşəli qida məhsullarının istehlakı ciddi məsələdir və buna həssas yanaşmaq lazımdır. Onun sözlərinə görə, ət, süd, yağ və digər məhsulların satışına nəzarət elə həyata keçirilməlidir ki, insan sağlamlığına zərərli olan mallar insanların süfrələrinə gedib çıxmasın: “İndi bu sahəyə nəzarəti də yeni agentliyə veriblər. Belə çıxır ki, bu qurum əvvəl adıçəkilən sahələrlə məşğul olan müvafiq komitə və nazirliklərin səlahiyyətlərini həyata keçirəcək. Hansı qarantiyalı mexanizm və ya yeni bir kodeks var ki, bu qurum əvvəlkilərdən yaxşı fəaliyyət göstərsin? Məncə, bu, yoxdur. Bir problemi həll etmək üçün maneələri aradan qaldırmaq lazımdır. Yeni yarandılmış hər yeni qurum isə sahibkarlara, istehsalçılara çox böyük ehtimalla yeni problemlər yaradacaq. Ərzaq məhsullarına nəzarət, idxal olunan məhsulların keyfiyyət məsələsində nəzarəti gücləndirmək üçün yeni komitəyə gərək yoxdur, sadəcə, bu sahədə şəffaflığı artırmaq, ictimaiyyətə bu qurumların qapılarını açmaq lazımdır. Bürokratik əngəllər istehsalçının və ticarətçinin işini çətinləşdirəcək və güman ki, məhsullar bahalaşacaq. Əksinə, nazirlik və komitələrin sayı azaldılmalı, bir-birini təkrarlayan qurumlar ləğv edilməlidir. Qurumların effektiv işləməsi üçün ciddi struktur islahatları aparılmalı, hökumətin işində şəffaflıq artırılmalı, məmurun iqtisadi cəhətdən asılılığı azaldılmalı və ölkədə ədalətli, müstəqil məhkəmə formalaşdırılmalıdır”.
Mütəxəssis Elçin Bayramlı da kənd təsərrüfatı, eləcə də heyvan mənşəli məhsulların satışına nəzarət məsələsinə toxunub. Onun fikrincə, bu sahədə vəziyyət acınacaqlıdır. Qanunvericiliyə görə, genetikası modifikasiya olunmuş (GMO) kənd təsərrüfatı məhsullarının əkini, becərilməsi, ölkəyə gətirilməsi, satışı qadağandır: “Amma bu qanuna əməl olunmur. Ölkəyə istənilən qədər GMO məhsul gətirilir, istənilən qədər əkilir və satılır.
Bu gün süd, yağ bazarında faciəvi vəziyyətdir. Fabriklərin emal etdiyi süd homogenizə prosesindən keçir. Qəflətən temperaturu 170 dərəcəyə qaldırır, həmin an palma yağını ona püsgürdürlər. Tez bir zamanda da dondururlar. O zaman bərkliyini qoruyur və kərə yağına oxşayır. Bu zaman orada təhlükəli konserigen maddə yaranır. Ona görə də bu gün Azərbaycan bazarında normal kərə yağı yoxdur. Hamısı palma yağları, bitki yağları, müxtəlif kimyəvi madələrlə düzəlib.
Əmtəəşünasın fikrincə, 22 litr süddən bir kq kərə yağı əmələ gəlir. Əgər süd yüksək yağlılıqda deyilsə, 30 litrdən əmələ gəlir:
“Südün litri 1 manatdır, o zaman bazardakı qiymətlərlə tutuşdurub özünüz qənaətə gəlin. Üstəlik, bu südlərə saxlama müddətini artırmaq üçün dərmanlar vurulur ki, bu da ciddi fəsadlara yol açır. Bu səbəbdən hesab edirəm ki, ət, süd, yağ və sair qida məhsullarının emalına da, satışına da ciddi nəzarət olmalıdır”.
E. Bayramlı sonda “hər halda, ümid edək ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi bu işin öhdəsindən gələ biləcək. Əgər tezliklə bu terrorun qarşısı alınmasa, ölkəəhalisi dəhşətli vəziyyətlə üz-üzə qala bilər”,- deyib.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 17:18
İlham Əliyev VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda iştirak edib - Video - Fotolar (Yenilənib)
Dünən, 16:48
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər cinayət başında saxlanılıb - (Yenilənib)
Dünən, 08:19
Birinci siniflərə sənəd qəbulu başlayır
Dünən, 07:28
ÜST xəbərdarlıq edir: humanitar fəlakət yaxınlaşır!
30-04-2024, 22:42
Magistraturalara qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
30-04-2024, 12:02
Çin İranın ətəyini buraxmayacaq - Pekin niyə Tehranın tərəfini tutur?
29-04-2024, 18:12
Azərbaycanla Ermənistan arasında 35 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
29-04-2024, 16:12
Türkiyənin NATO ilə bağlı qərarı 32 dövlətə çatdırılıb
29-04-2024, 15:55
İsa Qəmbər Müsavat başqanı postuna namizəd olub
29-04-2024, 12:54
Prezident iki nazir müavini təyin edib
29-04-2024, 11:46
Qərb Tiflisi Rusiyaya görə cəzalandırır
29-04-2024, 09:22
Ermənistanın Azərbaycana hərbi təcavüzü nəticəsində itkin düşənlərin yeni sayı açıqlanıb - Foto
29-04-2024, 07:57
Tbilisiyə xüsusi təyinatlı qüvvə yeridilib
28-04-2024, 23:14
Antoni Blinken İlham Əliyevə zəng edib
28-04-2024, 18:14
"Boinq" kosmosa uçacaq - Fotolar
28-04-2024, 17:52
Türkiyə səmasında insanabənzər cismlər peyda olub
28-04-2024, 17:21
Sədərəkdə sursat partlayıb: iki nəfər həlak olub
27-04-2024, 10:09
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
26-04-2024, 20:58
İlham Əliyevlə Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiriblər
26-04-2024, 18:36
Blinken Pekində Çini hədələyib
26-04-2024, 18:15
Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhəddə koordinatlar dəqiqləşdirilir
26-04-2024, 13:21
Tehran-Tel-Əviv qarşıdurmasının növbəti dayanacağı haradadır?
26-04-2024, 13:07
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
26-04-2024, 12:29
Kosmik Stansiyada tapılan təhlükəli bakteriyalar insanlar üçün əhəmiyyətli ola bilər
26-04-2024, 11:46
Ukraynaya qarşı savaş Kremldəki kabinetlərə keçir - Politoloq
26-04-2024, 11:21
Ağdamdakı Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi fəaliyyətini dayandırıb - Fotolar
25-04-2024, 20:26
İran-İsrail qarşıdurması: ilk raund daha təhlükəli mərhələyə keçə bilər
25-04-2024, 19:45
Dünyada 282 milyon insan acdır - BMT
25-04-2024, 19:17
Rusiya Polşada yaradılacaq nüvə obyektlərinə hücum edəcək
25-04-2024, 18:09
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində 20 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
25-04-2024, 17:46
Dünyada iqlim böhranı başlayır
25-04-2024, 17:08
İlham Əliyevlə Qırğızıstan prezidenti Füzuli və Ağdamda olublar - (Yenilənib) - Fotolar
25-04-2024, 14:43
Malıbəylidə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb - Fotolar
25-04-2024, 11:59
Naxçıvanın baş naziri vəzifədən azad olunub - Təyinat
24-04-2024, 19:29
İran qoşunları Suriyanı tərk edir
24-04-2024, 16:56
Rus ordusu daha bir yaşayış məntəqəsini ələ keçirib
24-04-2024, 16:30
Avropa qeyri-adi vəziyyətlə üzləşib
24-04-2024, 13:21
Azərbaycanda Rusiya əleyhinə ikinci cəbhə olmayacaq
24-04-2024, 09:07
Ukraynanın şərqinə genişmiqyaslı hücum gözlənilir
23-04-2024, 14:10
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)